Nn. 10644. Vrijdag 2 November. A0. 1894. tBeze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 1 November. Feuilleton. EENE HELDIN. LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Yoor Leiden per 3 maanden. f 1.10. Franco per postu'1.40. Afzonderlijke Nommers 0.05. PRUS DER ADVERTENTTËN: Yan 1 6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17^. Grootere letters naar plaatsruimte. Yoor het incasseeren bulten de stad wordt 0.05 berekend. Officieel© Kennisgevingen. Burgemeester en Wethouders van Leiden; Gezien het adres yan J. 80HILTH0IJ8EN, houdende verzoek om vergunning tot oprichting van eene smederij in het perceel Langeetraat No 61; Gelet op de artt. 6 en 7 der Wet van 2 Juni 1876 (Staatsblad No. 96); Geven b£ deze konnis aan het publiek dat ge noemd verzoek met de bijlagen op do Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd ie; alsmede dat op Woensdag 14 Nov. a. s., 'e voormiddags to elf uren, Op het .Raadhuis, gelegenheid zal worden gegeven Om bezwaren tegen dat verzoek in te brengen. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden, F. WAS, Burgemeester. 81 Oot. 1894. E. KIST, Secretaris. De samenkomst, uitgegaan van de Ver- èeniging voor Christelijk onderwys ten be hoeve van on- en minvermogenden te Leiden en gisteravond (den avond van den Hervor mingsdag) gehouden in de groote zaal van de zaal in het Noordeinde, was zeer goed bezocht. Als sprekers traden in deze bijeenkomst, Welke voor ieder toegankelijk was, op de predikanten W. Briet en S. H. J. De Wolff. De eerste besprak hoofdzakelijk het feit van den dag, de Hervorming dus, naar aanleiding Tan hetgeen eenmaal geschiedde tusschen den nietigen David en don sterken Goliath, wat hy als beeld gebruikte by de behandeling van "Zijn onderwerp. Ds. De Wolff had meer bijzonder tot onder werp z(jner rede gekozen de Christelijke School, Waarby hy o. m. mededeelde dat de finantiëele toestand der Chr. scholen alhier op het oogen- blik geene aanleiding tot klagen geeft, maar or tevens met nadruk op wees dat die toe stand nog zeer veel verandering ten kwade kan on wel zal ondergaan als nl. de verschillende tekeningen komen vragen om tot quitanties bevorderd te worden. Laatstgenoemde spreker bracht ook nog in herinnering het aanstaande zilveren jubileum van een hoofd van eene der Christeiyke scholen alhier (den heer F. Uittenbroek), vooral déérom, dat deze ook in den gebede zal herdacht worden. Zooals we reeds meldden, hebben de Yolksbyeenkomsten alhier veertig jaren be staan. Dit feit van beteekenis was het alleszins Waard op byzondere wyze te worden her dacht, hetgeen dan ook gisteravond in de Stadszaal geschiedde. Het programma toch Voor de eerste der byeenkomsten in dit seizoen beloofde dat er zou gegeven worden een concert door de muziek der dd. Schuttery alhier, onder leiding van haren kapelmeester den heer Joh. C. Geyp, en met welwillende medewerking van de dames C., EL v. B., T. en F., die zingen zouden. En het programma kwam deze belofte nal Alvorens echter overgegaan werd tot het Concert, richtte de voorzitter der Commissie voor de Yolksbyeenkomsten, de heer G. Japikse, nadat de muziek het „Wien Neer- landsch Bloed" in opgewekt tempo had doen weerklinken, het woord tot de aanzienlyke schare, welke gezeten was of stond in de groote zaal of op het balkon. Het was wel zfln-doel niet de geschiedenis der Yolksbyeenkomsten gedurende die veertig jaren in byzonderheden na te gaan, hetgeen wellicht eenigen hadden verwacht, anderen gevreesd, maar iets, eenige feiten omtrent dio byeenkomsten mocht hy thans zyns inziens niet verzwygen. Had het „Leidsch Dagblad", zoo zeidespr., na zyn welkom, ongeveer, het ons niet reeds vèrteld, dat de Yolksbyeenkomsten veertig jaren hebben bestaan, we zouden het hier kunnen bemerken aan al het groen voor dit tooneel en aan het (helaas te kleine) opschrift er boven („Volksvoorlezing"). In het vooijaar van 1854 werd de eerste Volksbyeenkomst gehouden. De mannen, die daartoe het initiatief namen, waren deheeren Reyst, apotheker; Eichman, instituteur, en Elberts, thans te Zwolle. De beide eersten zyn niet meer in leven, de laatstgenoemde, een goede zeventiger, wel, doch kon wegens ambtsbezigheden tot zyn leedwezen niet vol doen aan het verlangen der Commissie hier tegenwoordig te zyn. De eerste byeenkomsten hadden plaats in de Armenkork, thans Bethlehemskerk, en werden bezocht door een zestig of zeventig personen. Welk een verschil dus by thans! Nu, in deze groote zaal, komen een veertien- a vyftienhonderd bezoekers byeen, en, waren er kaarten of plaatsen genoeg geweest, dat getal zou thans wel 2500 bedragen bebbrn. In het voorbygaan herdacht do heer Japikse de tentoonstellingen, vanwege de Commissie georganiseerd (van bloemen en handwerks- nyverheid), en de verwantschap tusschen de Yolksbyeenkomsten en Leidsche vereenigingen, o a. „Nut en Genoegen", alsmede de jaar- iyk8che Sinterklaasvieringen. Toen de voorzitter gekomen was aan het punt dankbetuigingen, uit naam der Commissie voor de Volksbyeenkomsten, richtte hy een woord van dank aan den vertegenwoordiger van het gemeente-bestuur, den heer wethouder H. C. Juta, (do burgemeester bad gemeld niet aanwezig te kunnen zyn, tot zyn leedwezen) en herdacht hoeveel de Commissie verplicht is aan dat bestuur, zoo op flnantiëel als op ander gebied. Hy dankte tevens den comman dant en de kapel der Leidsche Schuttery voor al hetgeen zy gedaan hadden voor de Volks byeenkomsten en inzonderheid ook den heer R. Koopman8 van Boekeren, die aanwezig was en vooral als spreker zooveel had gedaan voor don bloei dor byeenkomsten. Menigmalen toch trad de heer Van Boekeren als spreker op, één seizoen zelfs vier malen. Een luid applaus volgde op deze woorden van dank aan den heer Van Boekeren, die van zyne zitplaats oprees en, naar alle kanten buigende, dankte voor dezo oprechte en in dezen kring zoo welverdiende hulde. Ten slotte bracht spr. nog dank aan allen, in den meest uitgebreiden zin, die in eer.igerlei opzicht zich verdienste- ïyk hebben gemaakt ten opzichte der Yolks byeenkomsten, om te eindigen met een wensch voor den voortdurenden bloei en voorpitgang er van, bovenal door belangstelling van vele zyden, opdat het gouden feest luisterryk moge zyn. Nadat de heer Japikse nu nog gewezen had op het „niet-rooken", nam het concert een aanvang. De schuttery muziek hield zich flink en voerde zeer ten genoegen eenige schoone muzieknummers uit; de jongedames, wier intrede in de zaal, met keurige bouquetten in de hand, algemeen de aandacht had ge trokken, maakten door hun lief gezang aan spraak op de dankbaarheid der aanwezigen, welke zich dan ook telkenmale uitte in wat men noemtdaverende byvalsbetuigingen. Vooral het „Liedeke van 't looze Molena- rihnetje" en „Het Breistertje" vielen by zonder in don geest van het opgetogen publiek, dat het onverholen uitsprak „dat ze (de dames) er lief uitzagen en allerliefst zongen;" de mogelijkheid van zulk zingen rangschikkende onder de „wonderen." De heer Japikse dankte aan het einde van den schoonen avond de dames en de schuttery- kapel en haren directeur, naar voldoende bloek: als tolk der aanwezigen. In de pauze hadden de bezoekers gelegen heid den foyer in zyn nieuw kleed te bewon deren; aan critici omtrent de beschildering van zaal en foyer ontbrak het niet; de meer derheid verklaarde zich evenwel tevreden over het werk en zyn effect. Yoor deze gelegenheid had de Nederlandsche Buffetmaat schappy een verlaagd tarief ingericht, iets, dat op prys gesteld moet worden. Goede waar voor weinig geld in eene nette omgeving en vlug verschaft is heelwat waard, op zyn minst dus een bedankje. Nog eons: het was een mooie avond, die velen hoogst voldaan en in tevreden stemming deed huiswaarts keeren. Eere hiervoor wie ze toekomt! De 1ste luit. T. L. S. Nedermeyer, ridder Van Rosenthal, thans gedetacheerd by de ryschool to Amersfoort, wordt heden inge deeld by het depót-eskadron 3de reg. huzaren te Leiden. Op het zestal ter beroeping van een predikant by do Evang.-Luthersche gemeente te Rotterdam is geplaatst ds. C. A. Evelein, van Leiden. Hedenmiddag ontvingen wy per Nederl. mail de Bataviascho bladen van 28 Sep tember2 October, alsmede de „Deli Crt." alleen van 3 Oct De'vier en-negentigste ïyst van vrywillige bydragen voor Z. H. den Paus in „De Tyd" vermeldt o. a.Leiden. Om do gunst af te smeeken myner zalig afgestorven familie betrekkingen, 3." In de vergadering van het Provinciaal Kerkbestuur van Drente, gisteren gehouden, zyn na afgolegd examen tot de Evangelie bediening in de Ned.-Horv. Kerk toegelaten de heeren A. Ippius Fockens en A. De Visser, resp. candidaten aan de hoogescholen te Leiden en te Utrecht. De Nederlandsche Gustaaf-Adolf-vereeni- ging heeft in hare laatst gehouden algemeene vergadering te Gouda besloten, den 300-jarigen gedenkdag der geboorte vaa Gustaaf-Adolf op 9 December a. s. feesteiyk te vieren. Daartoe zouden alle predikanten van ver schillende protestantsche kerkgenootschappen uitgenoodigd worden op dien dag, in hunne toespraken, bepaald de aandacht te vestigen op den grooten Zwedenkoning en op hetgeen hy voor het Protestantismus is geweest en heeft gedaan. Voorts zouden de afdeelingen der Vereeni- ging worden opgewekt om in haren kring byeenkomsten te organiseer en, waarin, met of zonder koorgezang, op dien grooten mar telaar voor het geloof gewezen werd. Het hoofdbestuur heeft bepaald dat do feestviering der Vereeniging in haar geheel zal plaats hebben te Leiden op Woensdag 12 December a. s., 's avonds te 7 uren. Leden en afgevaardigden, die daarby wenschen tegen woordig te zyn, moeten van hun voornemen daartoe tydig kennis geven. Men scbryft ons uit Warmond: Dinsdag avond gaf de muziek- en tooneelvereeniging „Harmonie van Warmond", onder directie van den heer J. Oostelaar, in het lokaal „De Zon" alhier andermaal eene uitvoering voor hare leden, welke uitvoeringen steeds goed bezocht worden. De zaal was ook nu tameiyk goed bezet. De werkende leden kweten zich woer uitstekend van hunne taakmen kan zeggen zy gaan steeds vooruit, dank zy de flinke leiding van den heer Oostelaar. Het programma werd verdiensteiyk uitgevoerd. Na de pauze werd opgevoerd het tooneel- stukje „Solliciteeren", biyspel in één bedryf. Ook hierin gaat de vereeniging vooruit. Biyk- baar was bet stuk goed ingestudeerd, en de rollen waren uitstekend verdeeld. Na afloop volgde dan ook een daverend applaus. Wy hopen dat de leden steeds zoo voort mogen blyven gaan en wensohen hun een spoedig tot weerziens toe. Gedurende de maand October is ten post kantore te Warmond ingelegd tot een bedrag van f 2557.62, verdeeld over 134 inlagen. Terug betaald werd er f 130.75, verdeeld over 6 terug betalingen. Het laatste door dat kantoor uitgegeven boekje draagt het nummer 668. Van Ged. Staten hebben Burg. en Weth. to Noordwykerhout bericht ontvangen, dat de gemeente-begrooting dienst 1895 is goedge keurd tot een bedrag in ontvangst en uitgaaf van 13,873.05. Als rechtspersoon is erkend de vereeniging „IJsclub Haarlemmermeer", te Hoofddorp. Hare statuten zyn opgenomen in de Staats courant van 1 Nov. In tegenwoordigheid van eene overgroote schare nam j. 1. Zondagavond Dr. A. G. Honig afscheid van de Geref. kerk te Oudshoorn, met eene leerrede naar aanleiding van Phil. 127. In de gisteren gehouden vergadering van den gemeenteraad te Leiderdorp werd de be grooting voor den dienst 1895 vastgesteld tot een bedrag van ƒ17,080.13 in ontvang en uitgaaf, en werden benoemd tot ambtenaren van den burgeriyken stand de heeren mr. A. D. Van Assendelft de Coningh en L. Sillevis. De heer W. Klercq, pred. te Koudekerk aan den Ryn, herdacht gisteren onder vele blyken van belangstelling den dag, waarop hy vóór 25 jaar het predikambt aanvaardde. De gemeenteraad van Gouda hield zich bezig met het behandelen der begrooting, dienst 1895. Na breede discussie werd ze aan genomen en vastgesteld tot een bedrag in ontvangst en uitgaaf van 314,493.35Va- Verder werd het voorstel van B. en Wa. tot het heffen van kaai- of liggelden en van bruggeld in die gemeente goedgekeurd. Ook waren nog ingekomen de geloofsbrie ven van het nieuwgekozen lid, den heer J. Herman Jz. Deze werden onderzocht en tot toelating werd besloten. De heer Shiro Akabané is gisteren van '8-Gravenhage naar het Loe vertrokken ter overhandiging aan H. M. de Koningin-Regentes van zyne geloofsbrieven als buitengewoon ge zant en gevolmachtigd minister van Japan by het Nederlandsche Hof. De minister van buitenlandsche zaken, jhr. Röell, vergezelde den Japanschen vertegen woordiger, ten einde hom aan H. M. voor te stellen, en ook de secretaris der Japanscbe legatie ging naar het Loo mede. De heer H. C. Bergsma, consul generaal voor de Zuid-Afrikaansche Republiek te Pre toria, thans met verlof te 's-Gravenhage, zal medio November naar zyn post terugkeeren. Door H. M. de Koningin-Regentes is aan het bestuur van het geheel onthoudersgebouw te Groningen ƒ200 geschonken. In zyne gistormiddag gehouden vergade ring heeft de gemeenteraad van Amersfoort besloten, met elf tegen vier stemmen, tot het invoeren van eene plaatselyke directe belas ting naar het inkomen volgens eigen aan gifte. Het bedrag der heffing is hoogstens 3 pet. Uit Bern wordt gemeldDo Zwitsersche bond8regeering heeft lndertyd aan de daarby betrokken Staten mededeeling gedaan dat de Nederlandsche regeering wenschte toe te treden tot de besluiten der Berner confe rentie van Mei 1886, betreffende het goede renvervoer (in geplombeerde wagens) in het internationaal verkeer. Thans heeft de bonds- rogeering aan die Staten bekend gemaakt, dat er tegen de toetreding van Nederland eene bedenking is ingebracht. De kolonel-commandant van het lste reg. huzaren Juckema van Burmania, baron Rengers, en de jagermeester van H. M. de Koningin jhr. mr. Van Haersma de Wit, dineerden gisteren als gasten van Hare Majesteiten op Het Loo» Hier te lande is uit Oost-Indiö bericht ontvangen van het overiyden van den kapitein ter zee C. Hoffman. De Nederlandsche gezant te Beriyn, jhr. Van Tets van Goudriaan, is van zyne verlof- reis aldaar teruggekeerd en heeft de leiding der legatie weer overgenomen van den legatie- raad, jhr. Van Eys, die deze tydens z(jne afwezigheid heeft waargenomen. De Nederlandsche legatie, voorheen gevestigd aan de „Kronprinzen Ufer", is nu verplaatst naar de „Voss Strasze". De „Voss-Strasze" ia eene zy straat van de Wilhelmstrasze", waar de ministeries gevestigd zyn en zich ook de woning van den rykskanselier bevindt. Jhr. Van Eys zal nu weldra verlof nemen. Ten gevolge van eene lichte ongesteldheid ia evenwel het vertrek van den legatie-rasd eenige dagen uitgesteld. De heer Van Eys 17) De tafel was vlak naar den kalen muur, •waar geeue enkele plaat of schilderij hing, geschoven; de voorzijde van het huis was aan zyne linkerhand en in dien muur wae oen raam, dat bu de kamer van Lars be hoorde; rechts de tweede smalle wand met de deur naar de gaDg en de kachel in den hoek. Achter Lars, aan den tweeden langen kant van het vertrek, had het ledikant zyne plaats en daarvoor etond een yzeren kleeren- Btandaard, aan het voeteneinde. Buitendien waren, tusschen de kachel en de tafel in, oen paar knoppen met haken in den muur geslagen, waaraan oen hoed waa opgehangen. Op den grond, onder die haken, stond een kleine houten koffer, met een slot er op. Het rumoer van de straat klonk slechte zeer gedempt en uit de verte tot hier door. Als Lars uit het raam keek, kon hy in de diepte de lichtjes der tramwagens zien voort kruipen als glimwormen, en de donkere men- schenfiguurtjes deden onwillekeurig aan het gekriel van mierenhoopen deDken. De lyn der huizen aan de overzyde herinnerde hem altyd San eene reeks aaneeDgehechte prenten, en '•>- hoe hy tot die vergeiyking gekomen was, wist hyzelf niet - maar hy dacht, dat voor een opmerkzaam beschouwer een aantal be- langryke geschiedenissen met veel illustraties Tan die huizenprent te lezen zou zyn. Zijne studie-rust werd vaak genoeg gestoord, want zyne huisjuffrouw of haar man kibbel den dikwyle op de gang met de naaimeisjes. Aan het snorren der naaimachines, die van 'a morgens tot 's avonds eiken dag in bewe ging waren, was hy al spoedig gewoon ge raakt. Ook het fijne, droge stof, dat niet zoo scherp was als het zand op een weg, dat door den wind wordt opgewaaid, maar zacht en dof de geheele woning vervulde, hinderde Lars tegenwoordig niet meer. Myn heer Schamikow en zyne vrouw maakten vilten rokken en tricotlyfjes voor een groot magazyn. In hunne eenige woonkamer hadden zy dagelyks vier naaisters aan even zooveel machines aan het werk. In de slaapkamer telde mynheer Scharnlkow de geknipte stukken en de genaaide zorg vuldig nahy schreef het verbruik van garen en band op en sorteerde de knoopen voor de tricotiyfjas. Over eiken acheeven naad, over ieder verloren gegaan knoopje, over een te lang genomen draad by het afwerken der naden, over het komen en gaan der werkstere was telkens ruzie. 's Middags en 's avonds trok eene afschu- weiyke lucht van uien het geheele huis door; dan bereidde de vrouw van den huize haastig hare maaityden in de keuken, die op de gang, juist tegenover de kamerdeur van Lars, uit kwam. De kleine hoeveelheid vleesch of worst werd daarby als het ware door die sterke knofiookgeuren overstemd. Daarenboven rook het byna altyd naar petroleumde naaimachineB werden er dik- wyis mede gereinigd, want het vilt en de tricotetof rafelden erg en die pluizen zetten zich in het raderwerk vast; en dan was de kleine hanglamp op de gang sedert onheug- iyken tyd in een toestand, die geene grondige schoonmaak toeliet, en walmde ze avond aan avond allervreeselykst. Lars at, als hy er het geld voor had, bui tenshuis. Als hy het had1 In zyn geheel bestaan wae dit mengsel van ver8chillende stankjes voor hem het ergste van alles. Hy poogde wel zichzelven hierom uit te lachen, maar het hielp hem niet - zyne walging was sterker dan zyn verstand. Hy poogde zich wys te maken, dat dit de adellyke in stincten in hem waren, die door overerving zyn bloed bedierven, en dat men die bespot- teiyke vooroordeelen voorgoed aan kant moest zetten. Hoevele er van had hy al niet reeds „aan kant gezet 1" Hy was aan eene zeer een voudige, maar uiterst ziadeiyke huishou ding by zyne moeder thuis gewoon ge weest hier at hy in de eene of andere goedkoops gaarkeuken voor dertig penningen eene geheimzinnige portie eten, liefst zonder er by te denken, op. Die zorgvuldig overleg gende moeder had er den slag van gehad hem met weinig middelen knapjes in onder en bovenkleederen te houden. Nu liep hy al wel een jaar in hetzelfde pak, dat nooit werd schoongemaakt, hoogstens door hemzelven een weinig afgeschuierd en hy droeg onder goed uit de gutta-percha-fabriek. Soms had hy niet anders dan koffie en een droog broodje om van te levon, maar deze ontberingen vielen hem niet zwaar. Hy kon beter hongerlyden dan die nette vormen ontberen, waarin de rykdom zich be weegt, de weelde eenor ruime, fraaie woning en het genot van zich keurig te kleeden. Honger viel hem niet zoo hard, als het zitten in een omnibus met van het werk morsige daglooners; als het besef van door die naai meisjes by Schamikow als haar gelyke te worden bejegend; ale het vernederende, om van redacteurs zyne door hen afgekeurde bydragen voor hunne couranten te moeten terugontvangen. En toch was hy thuis waariyk niet ver wend, noch door woelde, noch met eerbewyzen 1 Zyn leven was in eene stille, eenvoudige huishouding, waar elke overtollige uitgavo vermeden werd, voortgegaan met den dage- lykschen sleurgang; van zyn vader had hy telkens weer onaangename, verootmoedigende woorden te hooren gekregen en in de school was hy, ook al, dank zy de weinige bemind heid van zyn vader, door niemand gezocht gewordenhet tegendeel van dienmen had hem vaak duideiyk genoeg ontloopen. Daarom onderzocht hy zichzelven dikwyis zeer ernstig, van waar hem die afschuw voor alles wat armoedig, karig of gemeen was, toch kon gekomen zyn. Soms dacht hy dat niet enkel de dwinge- landy van zyn vader hem de ouderlyke woning had doen verlaten; dat het de zucht naar grooter, trotscher omgeving geweest was, die hem op de vlucht had gejaagd. Ruim drie jaren waren er nu verloopen sedert hy overmoedig besloten had zyn lot zelf te kiezen. Het geld, dat by van zyne moeder „geleend" had, was lang opgebruikt. Nu en dan mocht het hom eens gelukken een feuilleton of een klein verhaal geplaatst te krygen en dus hield hy, zoo kwaad en zoo goed ais het gaan kon, het hoofd boven water. Hy had een tooneelstuk geschreven, een drama, dat geen uitgover wilde laten drukken en geene schouwburgdirectie wilde laten Bpelen. Nu werkte hy aan een roman, waarin hy zyne volle minachting der beden- daagsche beschaving en wel in het byzonder zyne onbepaalde verachting van dc vrouw uitsprak. Er werd geklopt. Hy hoorde niet. Juffrouw Schamikow stak haar hoofd om het hoekje van de deur. Toen zy zag, dat Lars in zyn werk verdiept wae, schoof zy met hare wel gevulde kleine figuur de kamer in. Zy droeg een marineblauw kleed met witte moezen -m een schort van een bont, Turksch patroon. Op den boezem van haar iyfjo staken een paar naalden en spelden. Een armband van valach goud en een ring met een turkoois ontbraken natuuriyk niet. Haar hoofd, met het zware bruine haar, was keurig gekapt en tusschen de sieriyk opgestoken doffen prykte een pyl van nagemaakt, lichtgekleurd Bchildpad. Haar bolbleek gelaat, met de vrion- delyke bruine kykers en het wipneusje, waren, dit viel niet te ontkennen, aardig om aan te zien. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1