N°. 10594. A0. 1894. <§ourant wordt dagelijks, met uitzondering van fon- en feestdagen, uitgegeven. "Woenwdog «3 September. LEIDSCH BA&BLA PRIJS DEZER COURAHT: Voor Leiden per 3 maanden. Franco per post i - Afzonderlijke Nommers 1.10. 1.40. 0.06. PRIJS DER ADVERTENTTËÏï: Van 1 6 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.17J. Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het mcasseeren buiten do stad wordt ƒ0.06 berekend. Leiden, 4 September. BU koninklijk besluit is benoemd bij den plaataeUjken staf, tot tweeden luit., plaatselijk- adjudant te Leiden, de sergeant G. W. Mossel, Tan het 8ste regiment infanterie. De militaire wielrtjder B. Th. baron Van Heemetra sal gedurende eenige dagen deel nemen aan de oefeningen van het 4de regiment Infanterie in de omstreken Tan Leiden. Het op 81 Augustus U. afgesloten In schrijvingsregister voor de nationale militie der gemoente Voorschoten voor de lichting 1896 bevat 26 namen. Voor de vacante betrekking van 1 eeraar ln de wiskunde aan het gymnasium te Tiel worden voorgedragen de heeren dr. P. De Oarpentier Wildervanck, te 's-Gravenhage; doct8. O. Postma, te Kornwerd. Bi) gelegenheid van zijn 80 jarig jubilé als leeraar aan de H. B.-S. te Delft, ontving dr. J. Brester Ax. van verschillende zijden talrijke blijken van belangstelling. Zoo kwamen de weth. van onderwijs, de heer A. J. Kipp, en de voorzitter der Commissie van Toezicht, de heer J. P. B. F. Gonggrijp, hem hunne hulde brengen. Uit naam der leeraren feliciteerde de heer J. Brals, directeur der H. B.-S., den Jubilaris en bood hem tevens een prachtigen fauteuil aan. De leerling Th. Kipp bood den jubilaris, mede namens oud-leerlingen, eene fraaie staande salonlamp aan; ook sprak de heer G. Knuttel een warm woord van dank, namens de oud-leerlingen, voor het genoten onderwijs. Tot hoofd der Groen-van-Prinsterer school te 's-Gravenhage Is benoemd de heer L. Loojjen, te Oudewater. Te Scbeveningen verblijft sedert 31 Augustus de Rijkscommissaris voor Duitseh- Oost-Afrika dr. Carl Peters, die, zooals bekend Is, in het jaar 1884 de grootste Duitscbo overzeoacho bezitting aan de Afrikaaneche kust tegenover Zanzibar verwierf en aan het Duitsche Rijk alzoo 26,000 kilometer toevoegde. Dr. Peters zoekt op de badplaats ont spanning van zijn arbeid aan het departement van buitenlandsche zaken te Berlijn, waar h(j op laat van den Rijkskanselier de laatste hand heeft gelegd aan een werk over de politieke en economische toestanden van Duitsch Oost-Afrlka. De heer Qrea, eecrotarls der Fransche legatie te 's Gravenhage, Is gisteren voor eenige maanden naar Frankrijk vertrokken. Naar men te 's-Gravenhage vernoemt, sal de heer Takahiroo, nieuw benoemd gezant van Japan te Rome, zich in het begin der volgende week naar styne nieuwe standplaats begeven. De Haagsche afdeeling van den Bond van Nederlandsche onderwijzers behandelde de zaak van het voor den onderwijzer D. Boer voorgedragen ontslag. Vele onderwijzers en onderwijzeressen, belangstellenden in 't onder wijs en vertegenwoordigers van de afdeelingen Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht, Schiedam, Gouda en Breda, waren aanwezig, ongeveer 800 ln getal. Met groote meerderheid werd eene motie aangenomen, waarbij met Inge nomenheid adhaesie wordt betuigd den Inhoud van het adres, door hot hoofdbestuur en het afdeelingsbestuur aan den gemeenteraad te dezer zake toe 'ezonden. Alleen de hoofd onderwijzer Gediking motiveerde zijne stem tegen, op grond, dat de in „De Yolksonder wijzer" door den heer Boer gevoerde taal niet was die van een man van beschaving. De groothertog van Saksen-Weimar heeft benoemd tot ridder der orde van den Witten Valk den heer P. A. 8terk, stationschef van het Staatsspoor te 's-Gravenhage. De Engelsche gezant sir H. Rumbold begaf zich gisteren met verlof naar Marienbad. Door den minister van koloniën is de heer H. Kievit gesteld ter beschikking van den gouverneur generaal van Nederlandschlndië, om to worden benoemd tot derden stuurman by de gouvernements-marine aldaar. By den gemeenteraad to Delft is inge komen een verzoek om eervol ontslag als leeraar aan de H. B.-S. en Burgeravondschool van mr. J. B Peyrot. De heer H. J. D. Doorman, in leven hoofd-ambtenaar by de Maatschappij tot exploi tatie van Staatsspoorwegen en oud-officier der artillerie van het O.-I. leger, is te Utrecht in den ouderdom van 74 jaren overleden. Door wylen mej. 8. M. Goense, te Hulst overleden, ls aan de diaconie der Ned.-Herv. gemeente aldaar f 12,000 gelegateerd. De Koningin heeft van hare moeder voor haren verjaardag eon prachtig rytuig ten ge- achenke gekregen, vervaardigd by de firma Ingenhoua, aan De Bildt. Zondag maakten de beide Koninginnen met dit nieuwe rytuig een toer in de richting Soest. Te Amsterdam ia overleden de kunst schilder F. W. Zürcher. Uit Den Haag wordt aan het ,Utr. DM." geschreven „Men" vernam dezer dagen, dat de heer Van Bunge, hoofdinspecteur onzer politie, aan H. M. eerbiedig intrekking zou verzoeken van het besluit, waarby hem de medaille der Oranje-Nassau-orde werd toegekend. Die .vereering" van genoemden ambtenaar met die ondergeschikte onderscheiding, welke in 't militaire bestemd is voor personen be neden den rang van officier, was dan ook een misgreep van hen, die hem daarvoor aan H. M. voordroegen, en t verwondert niemand, dat de heer Tan Bunge, een algemeen geacht ambtenaar, met die zonderlinge eer niet ge diend was, welke herinnert aan de bepalingen van het reisbesluit, dat, voor het declareeren van reis- en verblijfkosten door landsambte- naren, de stenografen der Staten-Generaal gelykstelde en gelyk gesteld heeft gelaten - met sloeproeiers der marine e. d. Daar H. M. natuurlijk al dergelyke bijzon derheden niet kan nagaan en beoordeelen, is het verzoek om iDtrekking van den heer Van Bunge eene welverdiende terechtwyzing aan hen, die het besluit voordroegen, en zal het vermoodelyk wel even goed door H. M. wor den opgevat als toen eens een stalmeester in 's Konings particulieren dienst op dezelfde wyze aan Koning Willem III te kennen gaf, dat zyne positie hem recht gaf 61 op de rid derorde van de Eikekroon óf op niets, maar in geen geval op de medaille. Dat men intusschen geen .esprit de suite" by deze ridderbesluiten heeft aan te nemen, bewyst o. a. het feit, dat een onzer predikanten het ridderkruis kreeg, en de directeur der Staatslotery dat van officier. Vergelyk 6n den omvang der werkzaamheden èn haren aard, en beantwoord my dan eens de Traag, waarom de tweede eene klasse verdiensteiyker is dan de eerste. Doch laten we ons in 't wegen en meten van deze eerbewijzen niet verder verdiepen; 't is altyd een moeilijk terrein geweest, waarop zooveel van persoonlijke appreciatie afhangt, en ieder maar weten moet welke waarde hy voor zich aan de onderscheiding toekent. Onder leiding van dr. H. F. R. Hubrecht vergaderde gisteravond in het gebouw voor den Werkenden Stand de Kiesvereeniging „Burgerplicht", te Amsterdam, tot het stellen van drie candidaton voor het lidmaatschap van den Gemeenteraad, ter aanvulling der vacatures, ontstaan door het tusBchentyds bedanken der heeren dr. Cuypere, mr. Roekers en Wüste. Na debat werd tot stemming overgegaan. Uitgebracht werden 01 stemmen op den heer J. D. Hooglandt; 59 op den heer J. F. M. Sterck; 49 op den heer F. W. Westerouen van Meeteren, zoodat deze heeren de candi date» van „Burgerplicht" zyn. Gisteren is te Amsterdam ln hot „Amstel Hotel" afgestapt de heer Reitz, president van den Oranje Vrystaat, met zyne echtgenoote. De cadet O. W. Gobius, uit het 4de studiejaar der Koninklyke Militaire Academie en bestemd voor de inf. in Oosf-Indië, die wegens ziekte aan het laatstelyk gehouden officiers examen Diet heeft kunnen deelnemen, ia thans wegens lichaamsgebreken eervol uit den militairen dienst ontslagen. Door den aartsbisschop van Utrecht der Oud RooraBcb-Katholieke kerk is aan don heer C. A. Harderwyk, pastoor by de Oud-Roomsch Katholieke gemeente te Gouda, met ingang van 1 December a. g., op diens verzoek eervol ontslag verleend. De Staatscourant van 4 dezer bevat een reisrapport van den commandant van Hr. Ms schoener „Argus", belast met het poiitietoe zicht op do visschery in de Noordzee, van 81 Juli tot 20 Aug. jl. Overtredingen werden niet geconstateerd en ge ene klachten vernomen. Aan de vlsschersvaartuigen S. C. H. 246 en S. D. M. 9 werd geneeskundige hulp verleend. Het hoofdbestuur van den „Bond van Nederlandsche Onderwyzers" beeft aan de ministers van Bmnenlandsche Zaken en van Financiën een adres verzonden, met verzoek dat het onderzoek naar de mogelykheid om onderwyzersweduwen en -weezen van Ryks- wege pensioen te verleenen, ingesteld door het vorige ministerie, door hen worde voortgezet. De minister van financiën maakt bekend, dat op den lsten dezer by de betaalmeesters in kas was ƒ2,241,744.51 en dat op denzelf den dag door de Nederlandsche Bank, Inge volge art. 11 bis van haar octrooi, aan's lands kas een voorschot was verstrekt ten bedrage van f 672,421.27% (Sfs.-Ö.) Het stoomschip „Rotterdam", van Rot terdam naar Nieuw-York, is 3 Sept. Scilly gepasseerd; de „Werkendam", van Nieuw- York naar Rotterdam, is 3 Sept. Scilly ge passeerd; de „Kaiser", van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika, arriveerde 8 Sept. te Port-Said. - By koninkiyk besluit is benoemd tot leeraar aan de Ryks-hoogere burgerschool te Groningen, O. Postma, te Kornwerd. Benoemd tot gemeente-ontvanger te Zutfen jhr. H. A. Goenen. Die drel DollAnéeiinBen. Naar wy vernemen, zullen de dames Jean- nette De Jong, Anna Oorver en Marie Snyders, die het vorige jaar in verschillende plaatsen van ons land zooveel succes verwierven, in de maand October eene concert-tournóe maken door tu8schenkomst van den heer H. Van Belkum Kx., muziekhandelaar te Leeuwarden. De volgende plaatsen zyn in de tournóe opge nomen: Leeuwarden, Groningen, Arnhem, Nymegen, 's Hertogenbosch, Middelburg, Am sterdam, Leiden, Haarlem en Utrecht. Op het oogenblik vertoeven de dames nog ln het buitenland en zy traden onlangs met groot succes op voor de ex koningin van Hannover in haar paleis te Gmünden, in Oostenryk. Na afloop van de tournée in Nederland zullen de dames Duitschland, Oostenryk en Zwitserland bezoeken, om daar eveneens eene reeks con certen te geven. In ons land zullen zeker velen met ingenomenheid het bezoek dezer kunstenaressen te gemoet zien en ongetwij feld van de gelegenheid proflteeren, hen voor het eerst of by vornieuwing te hooren. Praatjes over Kunst. Vlokken. XXXY. Met groote ingenomenheid begroet ik de verschyning van een Hollandsch werk op 't gebied van Heraldieke kunst, den arbeid van den heer J. M. Lion, wapenschilder en calligraaf van H. M. de Koningm-Weduwe en van den Hoogon Raad van Adel te 's-Gra venhage. Als titel draagt het den naam van „Heral dieke Modellen", terwyi de tekst aanvangt met de volgende lezenswaardige woorden van den nestor, den bekwaamsten onzer heral dici, den heer J. A. Koopmans, te Lent (by Nymegen) „De Heraldiek is niet slechts eene weten schap, maar ook eene kunst, die, evenals alle kunsten, moet worden aangeleerd en waarin men het alleen door studie en oefening tot zekere hoogte kan brengen. Over het algemeen wordt ze te veel als eene aardigheid, wat de Duitachere „Spielerei" noemen beschouwd, waarin men naar hartelust kan fantai8eeren, en die opvatting is verkeerd. Wel heeft ze uit den aard der zaak veel van hare vroegere beteekenis verloren, doch zy biyft gebonden aan regelen en vormen, die niet willekeurig mogen worden geschonden." Dit werk, dat een 20-tal platen bevat, werd ton dienste van Decoratie schilders, Graveurs, Zegelsnyder8, Beeldhouwers, Bouwkundigen, Teekenaars, Borduurwerkers en zoovele ande ren samengesteld. Aan het slot van zyn voorwoord uit de samensteller den volgenden, ernstigen wensch, dien ik ton volle onderschryf: „Dat het in veler handen kome en vooral dat het moge medewerken om een einde te maken aan het geknoei en de willekeur op do hier behandelde kunst en wetenschap!" Want in hooge mate ergeriyk is het om immer-door een zoo gepast hulpmiddel voor de decoratieve kunst, als de wapenkunst nu eenmaal blykt te zyn, allerwegen tot zoo treu rige miskenning gedoemd te zien. Yan de echt-mooie gestiliseerde vormen, o. a. van leeuwen en adelaars, bleef in deze tyden byna geen schim meer over. Bigenwyze geadelden laten tegenwoordig hun wapen op een zegelring of cachet gra- veeren, zonder zich om het al of niet heral- disch-juiste van het model te bekommeren, of, erger nog, zy dragen aan een graveur, die met meer verstand omtrent wapenkunst be deeld kan zyn dan zy, op, eene gravure uit te voeren, ten eenecmaJe indruischend tegen de juiste regelen der „edele conste van blazoene". Het boek van den heer Lion kèn een steen zyn van het gebouw, dat door goedwillenden met eendrachtig samenwerken mag worden opgebouwd (ik hoop dat het dit zal blyken te zyn), om de eerwaardige wapenkunde en wapenkunst ook hier te lande weer recht matig te doen herleven. Aan de publicatie van dit werk zyn de namen van den heer Lion in de eerste plaats, en ook van J. B. Rietstap en J. A. Koopmans onafscheideiyk verbonden. Het lithographi8ch atelier van den heer P. W. M. Trap, alhier, komt een woord van byzonderen lof toe voor de m. L onberispe- ïyke uitvoering der platen. Misschien kom ik hier nog uitvoeriger op dit zeer interessante boek terug. De prys is waariyk, in verband met de groote belangrykheid van dit boekdeel, zeer modest te noemen. In het laatst van deze of bet begin der volgende maand zal in „Arti et Amicitiae", te Amsterdam, eene tentoonstelling worden gehouden van werken van den schilder Yoer- man. Op de hier ter stede gehouden kunst beschouwingen was hy onlangs door impor tante werken vertegenwoordigd. Door velen zal stellig met leedwezen het bericht zyn vernomen van het overly den van den kunstschilder Jan Yroiyk, die zich vooral naam maakte door zyne schilderyen met grazende koeien. En al hebben Stortenbeker en De Haas wellicht méér naam gemaakt, Yrolyks doeken zyn ontegenzegiyk „eerlyker" en derhalve beter. „Wy hadden er ons op gespitst, dat de critiek we mochten het verwachten uit de aankondiging op het programma van vier letterkundigen, die in het stukje optreden wy hadden er ons op gespitst, dat de critiek door den auteur eens flink te woord gestaan ware. Zy verdient wel eens wat. Er is by haar zoowel als by ons tooneel gebrek aan een heid. Byna altoos den invloed van middelma tige tooDoelopvoeringen ondergaande, is haar eigen smaak onvast geworden en laat zy zich her- en derwaarts slingeren, nu eens met vehementie losbarstende, dan weder vergoe- ïykende en zelfa mooi vindende, wat evenzeer boneden peil stond als hetgeen zy een dag te voren met overtuiging gispte. Het kan niet andersWaar geen goed tooneel is, derft de tooneelcritiek de gelegenheid om zich te ontwikkelen in de goede richting. „Dit en veel meer, zouden wy, indien het gisteravond van het tooneel ware gezegd, zonder weerzin hebben aangehoord, maar aan den naren, zouteloozen kost, waarmede nu de nieuwe tempel door het Nederlandsch Tooneel ontwyd in plaats van ingewyd is, weigeren wy een mond te zetten." Aldus de Amsterdamsche correspondent van de „Nieuwe Rotterdamsche Courant"! Die opening van den Nieuwen Amst. Schouw burg achynt niet rooskleurig te zyn geweest. De heer Rössing oppert de vraag of de juiste Springer-architect wel gedecoreerd is, en aller vermakeiykst is tevens het volgende bericht, als 't ernst blykt te zyn: „Na afloop der plechtigheid bood baron Tindal aan genoodig den een déjeuner aan in eene der zalen van den huize Couturier. Het ontbrak daar niet aan toespraken van wederzydsche waardee ring. Als eene waardige en welverdiende hulde boden de leden der schouwburg commissie, in harteiyke bewoordingen hunnen voorzitter, baron Tindal, een bronzen beeld, een Harlekyn, aan, vervaardigd door de „Compagnie de Bronzes", te Brussel." Of die „aangeboden" Harlekyn met den Draak: In do „Directie-kamer" tezamen geen leuke cancan zullen hebben gedanst? Ik durf dit wel aannemen, vooral na het ver trouwbare slot-bericht van den hoer Rössing. „De kroniek over de openingsvoorstelling kan eindigen met de vermelding, dat de heer Max Schubmacher, de directeur der Bodega by de Munt, zich gedrongen heeft gevoeld den artisten het idee van een feest te geven. Daarom zond hy hun een mandje champagne, dien zy in de pauze in hun foyer „op de gezondheid" van den miWen gever hebben opgedronken. Eene hulde van Bacchus aan Melpomene en Thalia. Een zelfde denkbeeld had de firma Fricke Co., Bodega, Kalver straat 25. Zy zond aan het bestuur en aan de dames en heeren artisten eene mand „Piper Heidsieck", als biyk van sympathie, eene hulde, die almede aanvaard werd." Aldus het slot van eene „waardige" ope ning van een „waardigen" Amsterdamschen stadsschouwburg, „fin de siècle." Ook de kunstschilder Zürcher is over leden. O. V. Gemengd Nieuws. Op het terrein van de Leidsche Cricketclub is een wedstrijd gehouden tusschen de „L. C.-C." en de „Ajax". De „L. C.-O. werd overwinnaar met 1 inning 8 p. In de eerste inning behaalde ,Ajax' 25 p. en de „L. C.-C." 77 p., in de 2de inning behaalde „Ajax" 44 p. Morgen begint de kortstondige Zoeterwoud8che kermis. Even over de grens tusschen Leiden en Zoeterwoude werden heden aan de Heerenstraat de koekkramen opgericht, welke jaarlyks des avonds gedurende dio kermis aanleiding tot veel levendigheid geven. Jaap de Rikketik maakt heden in ons blad zyne komst den volke bekend. In de afgeloopen maand A u g u s- tus zyn t6 Scheveningen genomen 22,640 buiten- en 2289 binnenbaden, togen 30,476 buiten- en 2117 binnenbadon in dezelfde maand in 1893. Te Amsterdam is woor een geval van Aziatische cholera geconstateerd by eon éénjarig knaapjo te do Jonkerstraat, towtyl eene vrouw uit de Anjelierstra?,t in het Wil helm ina gasthuis aan de ziekte overloed. Door 21 arbeiders in de Friescbe gemeente Kollumerland is aan de landver- huurders het verzoek gericht om vorminde ling van do huur, tot do helft of zooveel meer of minder als den landverhuurders zal goeddunken, omdat de regen zooveel nadeel heeft toegebracht aan de opbrengsten en zy de groote schade daarvan niet alleen kunnen dragen. Yan de Veluwe meldt men dat sedert 1884 geen jaar zooveel hoDig gewonnen is als dit jaar het geval zal zyn. De prachtig in bloei staande heide levert den ny veren diertjes meer dan men hoopte. Op enkele mooie dagen werd tot i a 5 pond honig per korf gewonnen. Dt kerven zyn reeds zeer zwaar. Een tyger-verhaal. De met de jongste mail aangekomen „Deli-Crfc." ontving een schryven met hot volgende niet allo- daagsche tygerverhaal. Den 258ten Juli 's avonds om zeven urea werd by den tandil van den heor S. op de Onderneming Bekalla, terwyi de koelies bozig waren hun eten te koken, in hunne nabyheid door een tyger een varken geroofd Bedoeld varken werd den volgenden morgen eenigszin8 aangebeten niet ver verwydord teruggevonden. Er werd nu om het kadaver eene omheining van staken gemaakt, en eene klem in den ingang gelegd, met het gevolg dat don vol genden morgen een éénjarige tyger was gesnapt. Het opmerkeiyko van de zaak was echter, dat het doode varken 10 depa weggesleept en half opgevreten was. Er moest dus nog een tweede tyger aanwezig zyn, die werkeiyk ook den volgenden morgen gevangen werd, maar weer was hot varken, dat nog altyd als lokaas diende, verdwenen, en 15 depa ver in 't bosch gesleept. Den hierop volgenden morgen vertoonde zich dan ook de tygerin- moeder, wier beide jongen nu gevangen waren. Om halfelf werd van een der tygers, die nog in de klem zat, eene photographic genomen, en ondanks al het daarby gemaakte levon, was de rest van het varken om vier uren 'snamiddags verdwenen. De klem werd opnieuw gesteld met eene geit als lokaas, was echter den volgenden morgen dichtgeslagen en de geit niet meer aanwezig. Waarschyniyk was er een tak op de klem gevallen en daardoor voor dezen keer onze tyger den dans ontsprongen. Opnieuw werd de klem gesteld, en zagen wy den anderen morgen onzen toeleg go- deelteiyk mislukt, daar do tygerin zich met achterlating van een klauw en vier teenen had losgerukt, zonder echter de streek te ver laten. Het gelukte haar integendeel na eenige keeren door krabben en duwen de klem to verschuiven, 6n vervolgens de geit weg te nemen. Wy legden daarom twee klemmen achter elkander en hadden daarop 's morgens het genoegen het roofdier te verschalken. Het had echter den ketting, waaraan de klem was be vestigd, uit elkaar gerukt en was er van door gegaan. De heer S., die hot dier slechts met een eenloops geweer vervolgde, had het geluk den tyger na eene lange jacht mot het vierde schot te dooden. De beide jongo tygers, één mannetje en één wyfje, zyn ieder 6'/j voet, do oude tygerin is 9l/3 voet lang. Op Nova Zembla heeft zich onlangs eene nieuwe nederzetting gevestigd, bestaande uit 38 Samojeden, de derde op het eiland. De gouverneur van Archangelsk heeft voor den overtocht gezorgd en de kolonisten voorzien van bouwmateriëel, honden, brandstoffen, poeder, patronen, wapens, booten, enz. Op Nova Zembla wonen thans negentig Samojeden, verdeeld in drie nederzettingen, eene aan de straat Matotsjkin, eene aan de Ganzenbaai (Beloozjnaja Goeba) en eene aan de Karmakoelybaai. De laatste nederzetting bezit

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1