Circiilatie-DEVELS in glas en METAAL.
DERlAi F. A. DAH Zli,
De Vries Stevens,
C. MECHELSE,
DIENSTVERRICHTING.
„DE BIJENKORF",
LEIDEN,
De Gracieuse, Prijs per kwartaal
N«. 10499.
Donderdag W IMEei.
A®. 1894.
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en (feestdagen, uitgegeven.
PERSOVERZICHT.
KANTOOR:
Zeer billijk Tarief.
's Zondags gesloten.
Voor HH. Wijnkoopers, Scheikundigen en ieder, die
in Vloeistoffen handel drijft. 3398 42
IN ieuwEenvoudig
In verschillende afmetingen verkrijgbaar en op
proef te bekomen bij
Vertegenwoordigers voor Leiden en Omstreken.
DuurzaamPractisch
Bloemkool
en Wortelen
MORSCHWEG, BIJ LEIDEN.
LET WEL!
DE ZEER CUNSTIC BEKENDE KOEKFABRIEK
Hoofd-Depothouder en Agenten.
Wijnhandelaren -- Hofleveranciers,
leveren met voortdurend succes hunne gerenommeerde
Wijnen, Binnen- en Buitenlandsche Likeuren en Ge
distilleerd en staan bij directe betaling 10 pCt. korting toe.
Prijscourant op aanvraag franco verkrijgbaar.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1-6 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.171. Grootere
letters naar plaatsruimte. Voor hot incasseeren buiten de stad
wordt 0.05 berekend.
Tweede Blad.
Ofiiciëele Keuuis^eviugen.
Burgemeester en Wethjudera dor gemeente Leiden
breDgen bij deze tor algemeens lionnis dat do paeaage
over de Kraaieratraatebrug, gelegen ovor
den Nieuwen Rjjn, wegens Uoratelling, van 1 6
Moi a. s. gedurende eenige dagen voor rij- en
voertuigen zal zijn afgesloten.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
LeidoD, F. WAS, Burgemeester.
15 Mei 1894. E. KI8T, Secretaris.
De Amsterdammer citeort uit de vorige
jaargangen van het weekblad Nederland o. a.
de volgende uitspraken van den heer
Sprenger van E y k, thans minister van
financiën
„Gesteld al, dat vrees voor de gevolgen
van toekenning van kiesrecht aan sommigen,
die er voor in aanmerking komen, niet geheel
ydel was - nooit zou daarin eene reden
mogen liggen, om jegens vele anderen eene
onbillykheid te begaan.
„Eene regeering en eene vertegenwoordiging,
die uit vrees voor het volk onbillijkheid zouden
plegen door achterstelling van wie dat niet
verdient, oordeelen zichzolve. ZedolUk gezag
kunnen zj) niet hebben.
„Daarom liever de grootste uit
breiding van het kiesrecht dan
eenige onbillijkheid!"
En dat dit maar niet een los daarheen
geworpen bewering van den heer Sprenger van
Eyk was, blijkt voldoende uit z(jne breed
voerige betoogen in het weekblad Nederland;
waarin by duideiyk genoeg zyne meening op
dit punt toelicht.
Naar aanleiding daarvan schryft dan ook
De Amsterdammer:
Reeds heeft men bier en daar de meening
uitgesproken, of de vrees, aan den dag gelogd,
dat hot Kabinet-Röell, door don financier Van
Eyk daarin op te nemen, in belastinghervor
ming zyne taak zoude zien, en zelfs heeft de
Nieuwe Rotterdamsche Courant zich verheugd,
in de waarschynlykheid dat Fiersons arbeid,
zy 't dan al niet door een even „machtig
talent," althans door een talent zou worden
voortgezet. Dit nu is een vermoeden, met de
feiten in stryd.
De heer Van Eyk wil allereerst oplossing
van de kiesrechtquaestie. Zoo lang die niet is
gegeven, heeft men eene Regeering en eene
Kamer zonder zedeiyk gezag. Zulk eene Kamer
kan niets doen van beteekenis; eerst moet
er een kiesrecht komen, niet afhankeiyk van
belastingbetaling, waarby niet om enkelen te
weren vele waardigen worden buitenge
sloten, want zoo is zyne fiere leus:
„liever de grootste kiesrecht-
uitbreiding dan eenige onbil-
1 y k h e i d."
By deze zoo besliste overtuiging komt Van
Eyk's evon juiste overweging, dat, ten gevolge
van de huidige kieswet, er in de Kamer
zonder zedeiyk gezag eene meer
derheid is gezeten, die slechts eene min
derheid vertegenwoordigt. Onder dezo om
standigheden kan de hoer Sprenger van Eyk
alleen de portefeuille van financiën aan
vaard hebben, om haar zoo spoedig mogelyk
weer af te staan aan zyn opvolgor, die het
genoegen zal hebben te regeeren met eene
Kamer niet „zonder zedeiyk gezag,"
maar voortgesproten uit een kiesrecht, zoo
ver uitgebreid, als noodig was om elke on-
billykheid te voorkomen.
Het is inderdaad, alBof de heer Sprenger
van Eyk, toen by zyne politieke geloofsbeiy-
denis schreef, reeds begreep, of er een voor
gevoel van gehad heeft, dat hy Pierson zou
opvolgen, en daarom voor het Nederlandsch
publiek zoo onbewimpeld zyn standpunt heeft
blootgelegd. Voor Van Houten, die nogal
eens last heeft van zyne antecedenten, moet
het een byzonder voorrecht zyn, iemand als
Sprenger van Eyk naast zich te krygen, die
zoo precies weet, waar hy heen wil, en mis
schien wel, juist omdat hy in zyn politiek
geloof meer met den ouden Van Houten dan
met den nieuwen sympathiseert, er iets toe
kan bydragen om den nieuwen weer met den
ouden te verzoenen.
Zooveel is zeker: de verschyning van Spren
ger van Eyk in het sterrenbeeld-Röell is eene
van de interessantste verrassingen, die wy
aan onzen staatkundigen hemel mogen waar
nemen. We kunnen daar nog pleizior van
boleven 1"
Wat overigens de personen der nieuwe
ministers aangaat, is men in onze bladen
zelden goed te spreken over den heer Van
Houten, wien de Middelburgsche Courant
voor de voeten werpt, dat hy had moeten
handelen als een Fransch schryvor verlaDgt.
Dezo acht het in politieke persoonlykheden
geoorloofd en verschoonbaar, dat zy wisselen
van richting en kleur, maar zy behooren
zich dan in hunne nieuwe party de rol te
getroosten van gemeen soldaat.
Terwfil De Maasbode schreef dat do mi
nister van oorlog een voorstander is van
do plaatsvervanging by het leger, meent de
Amste>'damsche Courant zich te herinneren
dat hy een beslist voorstander was van de
wet-Borgansius, naast wier moordenaar gene
raal Schneider thans plaats neemt.
De Tijd heeft in een artikel over maat-
schappeiyko standen uiteengezet hoe
het de schuld is der revolutie, die alles wilde
nivelleeren, dat langzamerhand de eerbied en
bet ontzag voor aanzlenlyke geboorte, voor
hooge waardigheid, voor geld en voor fijnere
beschaving over het algemeen onder de
menschen zyn afgenomen. Wie daaruit de
conclusie zou willen trekken, dat hot stands
verschil zal verdwynen, zou zich evenwel ten
zeerste vergissen.
Dit bedoelen wol de sociaal-democraten,
maar hun stelsel is even ongerymd als on-
practisch.
Hun stelsel is de natuurlyke vrucht, het
logische uitvloeisel van het liberalisme.
Wie zyn nu de meest pricipiëele bestryders
daarvan? Het antwoord, dat De Tijd op die
vraag geeft, luidt als volgt:
Lynrecht tegenover het socialisme staat eene
andero groep van mannen, welke, evenzeer
ontevreden met de maatschappolyke verhou
dingen, zooals zich die aan hun oog voordoen,
daarin op radicale wyze verbetering zoeken
te brengen.
Wel verre echter, dat zy het geneesmiddel
meenen te vinden in de consequente toepas
sing van de beginselen der revolutie, wen
schen zy het werk dor revolutie ongedaan te
maken en, met inachtneming der veranderde
omstandigheden, weder op te bouwen, wat
door de revolutie werd omvergeworpen. Voor
hot individualisme van onze tegenwoordige
maatschappy wenschen zy in de eerste plaats
te stellen eene organisatievoor den bestaan-
den chaos van menschelyke atomen eene
rationeele indeelir.g van personen, die door
gelyke belangen verbonden zyn, van corpo-
rat iën met bepaalde rechten en bepaalde
verplichtingen tegenover de gemeenschapzy
willen, dat het menschelyk individu niet
langer eenzaam en onbeschermd zal staan
te midden van de maatschappy, maar dathy
onderdeel zal zyn van een gehoel, van eene
maatschappelyke vereeniging, waarvan hy
rechtens deel uitmaakt, waardoor hy zich
steeds beschermd en gesteund zal gevoelen,
doch welke vereeniging harerzyds het recht
beeft, hem, in ruil voor dio bescherming en
dien steun, bepaaldo verplichtingen op te
leggen, met andere woorden: zy ver
langen hot herstel van maatschappelyke
standen.
Daar het streven van deze party, natuur-
lyk, in de eerste plaats moet ten goede
komen aan hen, die in de tegenwoordige
maatschappy het zwakst zyn, aan de zooge
naamde arbeidende klassen, worden hare
aanhangers dikwyis als democraten aan
geduid; ja, het gebeurt niet zeidon, dat men
hun pogen geheel averechts opvat en in hen
eene party verkapte bondgenooten of onbe
wuste medehelpers van de socialisten ziet.
In workelykheid is deze party de meest
conservatieve, die denkbaar is; als hot
woord in do ooren van velen tegenwoordig
niet zulk een slechten klank had, zou men
zelfs van eene reactionnaire party kunnen
spreken.
De Nederlander leest den predikanten
der Ned.-Herv. Kerk geducht de les, om
dat zy vry algemeen geyverd hebben tegen
de voorstanders der aanhangige kiesrecht-
uitbreiding. Daardoor is by de lagere volks
klasse de gedachto opgewekt, dat die Kerk
de arbeiders niet vertrouwt en zy party kiest
voor do ryken en aanzienlyken, iets wat de
door sociaal-democraten verspreide leugens in de
hand werkt. „Door de bovengenoemde handel-
wyze der predikanton is er in velor hart wan
trouwen gewekt en het zal zeer veel moeite
kosten, om dat wantrouwen weder weg te
nemen."
De Nederlander releveert daarby het denk
beeld van sommigen, als zou by het veld
winnen van radicalen invloed, in vereeniging
met de linkerzyde der anti-revolutionnaire
party, gevaar bestaan voor hot inhouden der
predikants-traktementen van landswege. Het
blad geeft toe, dat vele modeme predi
kanten in dit geval aan lager wal zouden
zitten, omdat de leden der modorne richting
voor het grootste gedeelte niets overhebben
voor don „godsdienst"; maar dat daardoor
de Ned.-Herv. Kerk zou vallen, weigert De
Nederlander te gelooven, omdat er genoeg
leden zouden overblyven, die hun leeraren
het verloren traktement zouden vergoeden.
Maar gesteld eens, dat de Ned.-Herv. Kerk
door een uitgebreider kiesrecht gevaar liep
voor haar tydeiyk goed, ook dan nog hadden
hare bedienaren zich niet naast de ryken
tegenover de armen mogen stellen. De Nedm--
lander keurt het daarom af, dat de predi
kanten der Ned.-Herv. Kerk de gelegenheid
hebben laten voorbygaan, om het vertrouwen
der arbeiders te winnen. Zy hadden de be
weging veeleer moeten leiden dan haar tegen
werken
Tegen dit laatste teekent intusschen de
schryver van een ingezonden artikel in het
zelfde orgaan verzet aan. Hy wil, dat de
predikanten zich in het geheel niet met ver
kiezingen bemoeien. Zy moeten beschikbaar
blyven voor het lenigen van zuiver geestelyko
noodenz. i. zou het by v. eene onvergeeflyke
tekortkoming zyn, indien een kranke of
stervende gemeentenaar behoefte gevoelde
om met den bedienaar des Woords te spreken
en hy zonder geestelyke vertroosting de
eeuwigheid inging, omdat dominee eene ver-
kiezingsspeech moest afsteken of den boer
op was, om stemmen te werven voor zyn
candldaat.
Waar do ministeriëele meerder
heid in do Tweedo Kamor is, werd tot op
dit oogenblik nog niet uitgemaakt.
De Standaard schryft er van:
Naar constitutioneel recht moet het thans
opgetreden Kabinet trachten zyne komende
vooratellen tot wet te doen verheffen, door
don steun van zyne eigen meerder
heid in het Parlement.
Dit geldt niet in dien volstrekten zin, alsof
een Kabinet, byaldien voor een bepaald voor
stel een deel van zyne parlementaire meerder
heid wegvalt, daarvoor in plaats nooit den
steun der oppositie zou mogen aannemen;
edoch, dan moet althans aanwysbaar zyn, dat
zulk voorstel oen onderwerp betreft, dat by
de stembus niet op den voorgrond trad.
Maar in geen geval kan of mag dit in
caau met de komende kieswetvoorstellen van
den heer Van Houten geschieden.
Immers, over do electorale quaestie liep
heel de ontbinding. Het is over deze en geene
andero quaestie, dat de kiezers in twee kampen
tegenover elkander stondenen het is uit de
actie over dit vraagstuk, dat dit Kabinet is
opgekomen.
De Reforun bill-Van Houten mag dus
niet zóo zyn ingericht, dat een deel der minis-
teriëele nieerderhoid er zich tegen kant en
een deel der oppositie ze or doorhelpt.
Neen, die Reform bill moet in dier voege
zyn ingericht, dat er zich minstens 50 1
Kamerleden uit de ministeriëele groep voor
kunnen verklaren.
Het zal dus een ontwerp moeten zyn, dat
door de Roomschen, de Conservatieven, de Con-
servatief-liberalen on do ministeriëele Anti-
Revolutionnairen kan worden gesteund.
Het van meer dan ééne zyde opgeworpen
denkbeeld, om de achterhoede der ministeriëele
party voor het hoofd to stooten en een goed
deel der oppositie naar zich toe te lokken,
zou by de uitvoering even grievend zyn voor
de ministeriëele achterhoede, als beleedigend
voor de oppositie.
Gaf men aan dit denkbeeld voet, dan zou
opnieuw aan de politieke moraliteit een ge
voelige slag worden toegebracht.
De gezonde volkszin zou toch vragen,
waartoe men by do stembus op die wyze zyne
tegenparty op de kaak had gesteld, als mon
van achteren toch aan de uitverkorenen dier
tegenparty boven zyn eigon strydgonooten
voorkeur gaf, en aldus feiteiyk erkonde, dat
de eersten het, altoos vergolykenderwys,
nog meer by het rechte eind hadden gehad
uan de laatsten.
Op die wyze zou men de stembus-actio
tot eene soort politieke sport verlagen, ou
de actio in het parlement tot eene comediel
Ook de Middelburgsche Courant verzet zich
tegen eene zoogonaamde verzoening
tusschen do beide deelen dor liberale party,
waarvoor in de meer gematigdo kringen ge
yverd wordt, met het doel zooveel mogelyk
den invloed dor conservatieve elementen te
weren. Het blad toont overigens aan, hoe die
verzoeningsgezindheid meer zit in woorden
dan in daden en men telkens by verkiezingen
weer aankomt met hot van de baan zynde
ontwerp-T ak. Het is den verzoeningspredikers
in de hberalo pers eenvoudig te doen, om
over hunne daden en die hunner vrienden
een sluier te werpon. Zy spreken er liofst
zeiven maar niet verder over. En daarin heb
ben zy geiyk, zegt het blad. „Zoolang do
quaestie over het kiesrecht niet is opgelost,
dienen de voorstanders van eene uitbreiding
in den geest van den hoer Tak van
Poortvliet hun beginselen op dit punt
getrouw te blyven en niet met de tegenparty
te gaan modderen. Dat zyn zo aan hunno
kiezers verplichtgeene gemoedelyke praatjes
mogen hen daarvan afhouden."
In dien geest spreken do voornaamste
liberale bladen zich uit. Maar of aan hun
verlangen zal worden gevolg gegeven, blyft
zeer de vraag, zegt Bet Centrum. De samen
stelling van het Ministerie is er niet naar, om
eene Regoeringsmeerderheid te krygen met
behulp van een deel der Rechterzyde.
Misschien zyn wy op dit punt te sceptisch;
maar bet is waatlyk onze schuld niet, als er
van vertrouwen in de politieke eerlykheid
der liberalo party by ons niet voel meer is
overgebleven.
J. C. KLIKEE, Aalmarkt 19.
Telephoounnmmer 178.
Spoedige bezorging van Koffers, Pakjes, Briefjes. Kleine Verhuizingen.
Aannemen van Brieven en Boodschappen b\j uitstedigheid. Verspreiding van Circu
laires. Bevragen van te huur of te koop zynde huizen. Koplëer- en ander Schrijf
werk. Geld ophalen en uitbetalen. Dames afhalen 's avonds. Allerhande verrich
tingen, welke spoed en Accuratesse vereischen.
Bjj aanmelding in de Algcmeenc Bestelhuizen (hetgeen kosteloos kan geschieden)
gelieve men even te wachten totdat er getelephoneerd Is, of zoo men wil, telephoneere
men aldaar zelf. 3388 30
te koop, aan de Leidsche Groen
markt, eiken morgen van
tot 8 uren, Dinsdag begon
nen, van 3327 13
By de veiling, op Donderdag 10 Mcl 1.1.
ten overstaan van Mr. D. VAN MESSEN,
Notaris te Kalwyk, gehouden, zyn de per
ceelen te Eafnyk aan Zee in bod gebracht
als volgt:
Het hecht en sterk Woonhuis aan de
Zuidstraat, bevattende: 7 Vertrekken en
verdere gemakken, Kelders, Zolders,
groote Schnur, waarin Taanderl), Bok-
klngrookerij, Pakhuis, Erf en een perceel
open Grond, groot 24 aren, 95 centiaren,
opƒ5300.
Het Woonhuis daarnaast met
Stalling, Schnur en een perceel
open Grond, te zamen groot 13 aren,
3 centiaren, op2000.
De afslag zal plaats hebben op Donderdag
17 nel a. s., des avonds te 8 uren, te
Kalwyk aan Zee, in het Logement „De
Zwaan", terwyl ten kantore van genoemden
Notaris kan worden verhoogd. 3396 32
van de Firma C14 A.VIlilf Co-, te Weesp-Hoorn, vraagt
voor den verkoop van Ontbijt-, Sukade- en Gemberkoek
in elke Plaats een 2975 20
Brieven aan hei Hoofdkantoor Ie Weesp.
J 2777 44
