N°. 10413. Donderdag 1 Februari. A®. 1894. feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van fori- en feestdagen, uitgegeven. Dit nonuner bestaat uit TWEE Bladen. Leiden, 31 Januari. LEIDSCH DAGBLAD PHUS DEZER COURANT: Voor Leiden per 8 maanden. f 1.10. Franco por post1-40. Afzonderlijke Nommers 0.0B. PBUS DER ADVERTENTIËNx Van 1 6 regels f 1.06. Iedere regel meer f 0.17). Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. Eerste Blad. Er bestaat gelegenheid tot verzending der correspondentie naar Ned. Oost Indiê (met uitzondering van Atjeh en Padang), door middel van het stoomschip „Soerabaia", van Rotterdam vertrekkende. Ten postkantore alhier moeten de brieven, enz. uiterlijk Vrijdag avond om 10.30 bezorgd zyn. De w(jze van verzending behoort duidelijk op het adres vermeld te worden. Met 1 Febr. a, s. wordt de landmeter van het kadaster J. W. Van Hiele, belast met domeinwerk te Assen, verplaatst naar Leiden voor den velddienst Ds. Woudstra, te Leiderdorp, staat nummer één op het tweetal voor predikant bij de Geref. gemeente B. te Veenendaal. Te 's Qravenhage is in den ouderdom van ruim 94 jaren overleden de gepension neerde luitenant-generaal van de artillerie C. T. Van Meurs, adjudant in buitengewonon dienst van wjjlen Z. M. den Koning en oud- voorzitter van de Ned. Vereeniging „Het Roode Kruis". De overledene was gerechtigd tot het dragen van het commandeurskruis der orde van den Nederlandschen Leeuw en het grootkruis van de orde der Eikekroon. De ter-aarde-bestelling zal geschieden Don derdag a. s., des voormiddags te 11 uren, op „Eik en-Duinen". Uit Rotterdam wordt gemeldNaar men verneemt, is binneükort weder eene vacature in den gemeenteraad te wachten, daar de heer Martini Buys, die onlangs eervol werd ontslagen als ingenieur by den spoorweg aanleg, voornemens is zich metterwoon te 'ö-Gravenhage te vestigen. Zoo langzamerhand zal zich in de residentie eene geheele kolonie van Rotterdamsche oud- gemeenteraadsleden vormen 1 Volgens den Haagschen correspondent van het „Utr. Dagbl." zou dr. Koppescbaar voornemens zyn het ambt van leeraar in de scheikunde aan deH. B.-8. met ö-jarigen cursus voor jongens, te 's Qravenhage, neder te leggen met het einde van den loopenden cursus. Den 13den Febr. zal de heer C. Groot, burgemeester van het eiland Marken, zyn 50 jarig Jubileum als zoodanig vieren, voor zeker een zeldzaam voorkomend feit. De Algemeene Nederlandsche Politiebond hoeft een verzoekschrift gezonden aan den minister van blnuenlandsche zaken, om eene betere regeling der traktementen van de amb tenaren der gemeente-politie te verkrygen. Betreffende de ongesteldheid van generaal Alewyn kan worden medegedeeld, dat de toe stand van den generaal niet de minste reden geeft tot ongerustheid. Trouwens, reeds Maanjiag jL heeft de generaal zyne gewone werkzaamheden als chef van den generalen staf hervat. Van Bientjes „Eene Grootmoeder" (de levensgeschiedenis van mevrouw de wed. Bulkley verhalende) ia de eerste druk geheel uitverkocht. Op veelvuldig geuit verlangen zal door de firma W. J. Tbieme Cie., te Zutfen, thans een tweede druk ter perse worden gelegd, welke zeer spoedig verschynen zal. Kolonel jhr. Van Spenglor, adjudant van de Koningin, heeft zyn eervol ontslag uit den militairen dienst aangevraagd. Door den minister van koloniën is do heer L. J. Resuer gesteld ter beschikking van den Gouverneur Generaal van Noderlandsch-Indiö, om te worden benoemd tot derden stuurman by de gouvernement8-marine daar te lande. Het atoomschip „Prins Willem I" arri veerde 29 Jan. van We3t-Indiö te Nieuw-York; de „Prins Alexander", van Batavia naar Am sterdam, passeerde 27 Jan. Kaap St.-Vincent; de „Salak", van Rotterdam naar Java, vertrok 29 Jan. van Perim; de „Schiedam" vertrok 29 Jan. van Amsterdam naar Nieuw York; de „Burgemeester Den Tex", van Batavia naar Amsterdam, arriveerde 30 Jan. te Suez; de „Conrad", van Amsterdam naar Batavia, arriveerde 29 Jan. te Southampton; de „Bun- desrath", van Natal naar Hamburg, arriveerde 27 Jan. te Aden; de „Transvaal", van Am sterdam via Londen naar Kaapstad, vertrok 28 Jan. van Dartmouth; de „Reichstag",van Hamburg en Amsterdam naar Oost-Afrika, arriveeid 3 29 Jan. te Durbande „Spaamdam" arriveerde 30 Jan. te Nieuw-York. De gewone audiënties van de ministers van oorlog op Donderdag 1 Febr. en van marine op Vrydag 2 Febr. zullen niet plaats hebben. Bij koninklijk besluit ia benoemd tot voorzitter van de Algemeene Rekenkamer van Ned.-Indlë, de beer B. M H. Heuveldop, laatsteiyk tydeiyk lid van dat college, thans met verlof hier te lande. De commies der telegraphie 2de kl. D. J. Van Dieren benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Geldermalsen. By koninkiyk besluit is benoemd J. H. Coldewey met ingang van 5 Febr. a. 8. tot burgemeester van Maurik, met toekenning van eervol ontslag als burgemeester van Blokzyi. Verleend aan A. Overduin een pensioen van f 487 'sjaars. Toegelegd aan den eersten luit A. J. C. De Roo, by vernieuwing een tydeiyk pensioen van f 300 'sjaars, voor den tyd van vyi jaren. Met wyziging van het kon. besluit van 22 December 1893, bepaald dat het aan den rit meester J. Eek, van het lste reg. huzaren, toegelegd pensioen geacht moet worden te zyn verleend krachtens art. 42 sub 2c der wet van 28 Aug. 1861 en voorts met toe passing van art. 145 der wet van dezelfde dagteekening tot een bedrag van f 1300 'sjaars. De met verlof hier te lande aanwezige lste luit. der inf. van het leger in Ned. Indië, C. P. G. Gorissen, op zyn verzoek, met ingang van 1 Februari 1894, eervol uit den militairen dienst ontslagen met toekenning van pensioen. Verslag van de vergadering der afdee- ling Leiden van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst. Voor de Kunstbeschouwing waren het plaatwerk„L'Art, la Dócoration et l'Ornement des Etoffes en des Tissue, ches les anciens et chez les modemes", afgestaan door den heer J. Van Dam, en een gedeeltelijk bekroond ontwerp voor een afdeelingsgetuigsehrift, ten toongesteld. De Voorzitter, de heer J. Roem, opende de vergadering met een harteiyk welkom toe te roepen op de eerste by een komst in het nieuwe jaar. Hy wenschte den leden veel geluk en voorspoed in hunne zaken en huiseiyke aan gelegenheden en hoopte, dat de goede gedachte, door den hooggeachton afgetreden voorzitter in de voorgaande vergaaering uitgesproken, mocht bewaarheid worden: dat de afdeeüng steeds in bloei moge vooruitgaan. Aan de nagedachtenis van het overleden lid, den heer L. Van Es, werd in eenige wel gemeende woorden eerbiedige hulde gebracht Het bestuur is voor 1894 samengesteld als J. Roem, voorzitter; L. Maas, vice voorzitter; H. J. Jesse, penningmeester, en G. Van Driel, lste secretaris; J. Van Dam, 2de secretaris. Na het lezen en goedkeuren der notulen werd het woord gegeven aan den heer H. J. Jesse, die als onderwerp voor zgne bydrage de geschiedenis der Romeinsche Bouwkunst had gekozen. Spreker zeido dat men dit als vervolg op eene vroeger door den heer Van Achterberg gehouden bydrage over Griekscüe bouwkunst kon beschouwen. By bet behandelen der Romeinsche kunst kan men niet beter doen dan in een vergeiyk te treden met de Grieksche Bouwkunst. De Romeinen namen in hunne bouwwerken de hoofdgedachte der Grieken over. Zy hebben steeds getracht Grieksche kunstenaars naar zich toe te lokken, terwyi zy dikwijls de jongelingen voor hunneopvoeding naar Grieken land zonden. Toch treedt in alles het eigen aardig karakter dier volken op den voorgrond, de Grieken, die in alles het Ideale, hot fijne trachten te bereiken, terwyi by de Romeinen hot nuttige en practische den boventoon hield. Men denke slechts aan al de groote werken, door hen tot stand gebracht. De heer Jesse behandelde achtereenvolgens den aanleg der wegen en riolen, de bruggen, de waterleidingen, de tempels, de Basiliek, de triomfbogen, de theaters, de amphitheaters, de Thermen, de Grafmonumenten, en eindigde met de bespreking van het Romeinsche huis. Deze belangryke byarage, welke door tal van platen en teekoningen werd toegelicht, werd door de aanwezige leden met belangstelling gevolgd. De Voorzitter dankte spreker voor zyne be langryke mededeelingen en sprak den wenech uit, dat hy in het vervolg de afdeeling nog dikwyls zoo aangenaam en nuttig zal bezig houden. Betreffende het tentoongestelde ontwerp van een afdeelings getuigschrift deelde de Voorzitter mede dat het Bestuur zich geheel kan vereenigen met het oordeel der andere afdeelingen, door het hoofdbestuur kennis te geven, dat, welke verdienste het bekroonde ontwerp ook als graphische kunst heeft, het niet bruikbaar is voor eene bouwkundige vereeniging en daarom de toegezegde bydrage wel wil gestand doen als te gelfegener tyd tot het uitschrijven van eene nieuwe prijs vraag wordt besloten. De Secretaris leest vervolgens het verslag voor van de lotgevallen der afdeeling gedurende het jaar 1893. De heer Van Dam brengt rapport uit over de vraag betreffende het gebruik van lever traan in plaats van lynolle, om verf te bereiden voor buitenwerk, zooale dat in Noorwegen plaats heeft. Daar echter nog niet alle proe ven konden beoordeeld worden, werd deze vraag tot eene volgende vergadering aange houden. De heer Van Dam brengt daarna rapport uit over de vraag: „Welke zyn de beste middelen om een degelyk onderzoek naar den stand der werkloosheid in te stellen?" Hy geeft daarvoor een practischen wenk, welke zeker waard is als proef te worden uitgevoerd. Elke patroon geeft den werkman by zyn ontslag een briefje mede, waarop vermeld: lo. vak, 2o. naam van den patroon, 3o. naam van den werkman, 4o. is ontslagen door, 60. de datum en 't nummor van het brieQe. Dit briefje brengt de ontslagen werkman by een daarvoor aangwezen persoon, by v den buurt- commissari8, die in zyn kantoor een aantal liassen heeft, byv. voor elk vak één, waarop hy dat briefje, van een nummer voorzien, aan hecht. De werkman krygt het nummer van zyn briefje, waarop hy het, als hy werk krijgt, weder terughaalt en aan zyn patroon geeft, die het vernietigt. Aldus kan eene commissie, door de liassen na te gaan, elk oogenblik zich van den stand der werkloosheid vergewissen. Voor dezen maatregel is natuuriyk de medewerking noodig van patroons en werk lieden; hy is overigens zeer goed uitvoerbaar. De Voorzitter brengt rapport uit over de vraag: „Wat leert de ondervinding omtrent zoogenaamde „parquets-tapis?" en zegt dat deze vloeren zeer doelmatig zyn, wanneer zy worden aangebracht op vloeren, welke goed uitgedroogd zyn. Den rapporteur is een lokaal bekend, waar reeds sinds ongeveer vyftig jaren zulk een vloer aanwezig is. Tot lid van den Arbeidsraad wordt benoemd de heer N. De Zwart. Nadat nog door den heer Jesse een inlandsch model Marseille-pan was ter tafel gebracht en gewezen word op de bruikbaarheid ook in ons klimaat, werd de vergadering gesloten. v. D. EEK8TK AANEB. Zitting van 80 Januari. Do algemeene begrootingsoeschouwingen werden voortgezet. De heer De Savomin Lohman, eveneens voorstander van eene krachtige handhaving van het gezag, maakte der Regeering er eene grief van dat zy ongevraagd aan misdadigers gratie verleent, maar wees tevens op haar voornemen, om meuwe maatregelen tegen opruiing te nemen. Dat in deze tyden zooveel verkeerde leeringen ingang vinden m de maatschappij, was de schuld van den Slaat zelf, die door een godsdienstloos onderwys zin voor godsdienst, zedelykheid en orde heeft ondermynd, omdat de wetenschap alles los heeft gemaakt van God. Mot veroetering van de maatschappelyke toestanden moest de Staat het Cüristeiyk onderwys bevorderen en het openbaar onder wys door het byzondere vervangen tot herstel van het verband tusschen kennis en geloof, ook om tegen te gaan de gevaarlyke begin selen, door volksonderwyzers onder de kinderen verspreid. Spr. schetste breedvoerig het door hem voorgesteld onderwysstelsel, neerkomende op oen door den Staat bekostigde primitieve volksschool. Na repliek 0. a. van den heer Godin de Beaufort, die een program van bezuiniging ontwikkelde, houdende 0. a. meerdere ver- dealing der vestinguitgaven en overbrenging van de posteryon naar financiën, diende de Regeering van wederantwoord aan de sprekers. De minister van justitie zeide dat hem geen ongevraagde gratiën bekend waren en kwam met kracht op tegen de meening alsof de Regeering den ernst der tyden niet inziet. Zy beschermt wel degelyk de belangen der maat- schappy en de min. beriep zich op de door hem in uitzicht gestelde maatregelen. De grondslagen der maatscbappy acht hy niet in gevaar en de leer om hen, die dwalingen ver spreiden, aansprakeiyk te stellen voor de ge volgen, oordeelt hy onrechtvaardig. De minister van binnenlandsche zaken noemde de beschuldiging van den heer Lohman, dat de hooge en lagere scholen den grondslag hebben gelegd voor socialistische theorieön, onbewezen en ontkende die stelling ook met het oog op den eisch, dat de openbare school de kinderen moet opleiden tot christelyke en maatschappelyke deugden. H\1 had geen klach ten ontvangen over leeringen op de openbare school. Het schoolplanLobman zou ten aanzien van het 1. 0. niet tegemoetkomen aan zyne wenschen. De minister van koloniën ontkende dat de in het debat bedoelde ambtenaar anarchist is. Als socialist wil hy langs wettigen weg het doel boroiken on overigens valt op zijne ambts plichten niets aan te merken. De minister zou in deze naar plicht handelen. De minister van financiën verdedigde nader zyn finantiëel beleid. De heer Pijnappel bleef aandringen op aanvulling der wet op het recht van vereeni ging en op uitbreiding van den kring der strafbare daden. De heer De Savomin Lohman hield vol dat vele onderwyzers in geschriften revolutie prediken en verduideiykte zyne meeniDg dat hy alle onderwys particulier wil maken, maar met Rykssubsidie. De heer Wertheim protesteerde wegens de be schuldigingen tegen de openbare onderwyzers en wees op de rede van dr. A. Kuyper over den vierden stand in de Tweede Kamer, die een slechten Invloed had. De heer De Savomin Lohman ontkende dit te bedoelen. Na replieken der Regeering is het algemeen debat gesloten. Hoofdstuk II (Hooge Colleges vau Staat) werd zonder hoofdeiyke omvraag aangenomen. By hoofdstuk III (Buitenl. Zaken) kwam de heer Wertheim op tegen de vele buitenland- sche ondernemingen onder Nederlandsche vlag en tegen het vermelden van den godsdienst op Nederlandsche paspoorten. De minister verklaarde dat overleg plaats heeft om het misbruiken der Nederlandsche vlag to voorkomen en dat het vermelden van den godsdienst op de paspoorten niets kren- kends bedoelt. Ook dit hoofdstuk werd z. h. 0. aangenomen. By hoofdstuk IV (Justitie) drong de heer Rengers aan op aanvulling der wet, regelende het recht van vereeniging en vorgadering, zoodat de Commissarissen der Koningin de bevoegdheid krygen in de gemeenten, waar vrees voor ordeverstoring bestaat, het recht tot vereeniging afhankeiyk te maken van de vergunning der burgemeesters. Ook tal van andere punten werden besproken. De heer Pijnappel wilde den minister dank betuigen voor den stap, onlangs door hom gedaan ten bate van het internationaal pri vaatrecht en zyne Ingenomenheid betuigen met de indiening van hot ontwerp-Hartogh. Ook wilde spr. herinneren aan tal van ont werpen betrekkeiyk het Wetboek van Koop handel, die sinds jaren in het archief liggen. Dat zy niet mogen verjaren I Voorts wenschte spr. te wyzeu op het ongenoegxaam personeel by de rechtbanken; aanvulling is noodig, ln het belang van eene snelle rechtspraak. De heer Engelberts betuigde zyn genoegen met 's ministers plan, dat alle gerechtskosten in strafzaken behooren te worden gebracht ten laste van den Staat. De heer De Savomin Lohman verzocht ver- duideiyking van 's ministers voornemen aan gaande de schadeloosstelling aan preventief gevangenen. De procedure ln zake beleediging. Do be- leedigde party behoort ook het recht te hebben getuigen mee te brengen. De heer Van Zinnicq Bergmann wenschte wyziging van art. 81 Burgerlyke Rechtsvor dering; verstekvonnis behoort 0 maanden na de beteekening in kracht van gewysde te gaan. Deze zaak kan ter sprake komen ter gelegenheid van de behandeling van het ver- diensteiyk ontwerp Hartogh. De heer \an Lier bracht hulde aan 's minis ters streven om partiéele wyziging in onze wet boeken te brengen. De quaestie van prioriteit biyft altyd twyfelachtig Meer bepaaldelyk wees spr. op art. 989 B. W., betrekkeiyk het openen van gesloten testamenten. De regeling, zooal8 zy thans is, kan tot groote vertraging aanleiding geven. Keuring van voedingsmiddelen. De wensch zoo schryft men om eene Vereeniging in 't leven te roepen, ten doel hebbende de wetenschappelyke keuring van voedingsmiddelen van dierlyken oorsprong, deed reeds verleden jaar eenige gediplomeerde veeartsen te Amsterdam samen komen, waar uit toenmaals een comité van vyf leden werd benoemd, mot opdracht om een voorloopig reglement vast te stellen en verdere noodigo voorbereidende maatregelen te nemen. Door het comité by een geroepen, hebben zich onderscheiden veeartsen vereenigd om de nieuwe Vereeniging te helpen oprichten. Te Utrecht vergaderd geweest, onder leiding van den heer D. Van der Sluys, hoofd keurmeester van 't abattoir te Amsterdam, is de Vereeni ging aldaar tot stand gekomen onder den naam van „Veeartsenykundige vereeniging tot bevordering dor kennis omtrent de keuring van voedingsmiddelen van dierlyken oorsprong"; welke naam, hoewel zeer omslachtig, duide- ïyk weorgeeft welk doel de Vereeniging heeft. Ü6t concept-reglement werd na eenige wy- zigingen vastgesteld. De Vereeniging zal zyn samengesteld uit gewone, buitengewone, eere- en correspondeerende leden. Gewone leden zyn wetenschappeiyk gevormde per sonen, die met de keuring van dieriyke voe dingsmiddelen belast zyn of daarin belang stellen. Als buitengewoon lid kan aangenomen worden ieder, die belang stelt in het doel en de werkzaamheden der Vereeniging, en de helft der voor de gewone leden vastge stelde jaariyksche contributie beiaalt, zonder evenwel op de vergaderingen eene atam te mogen uitbrengen. Het bestuur constitueerde zioh ale volgt-, D. Van der Sluys, voorzitter; K. Hoefnagel, gemeente-veearts en 1 keurmeester van vee en vleeech te Utrecht, secretaris; Dhont, directeur van het abattoir te Rotterdam, penningmeester-bibliothecaris; J. H. Van Oyent gemeente-veearte te Haarlem, en A. Van Leeuwen, ryksveearts te Leiderdorp, gewone leden. De jaariyksche contributie werd voorloopig op f 2 gesteld; verschillende tydschriften zullen onder de leden circuleeren en in Juli a. s. zal te Amsterdam eene algemeene ver gadering worden gehouden. Gemengd Nieuws. Gisteravond om kwart voor zevenen brak een groote brand uit in de richting van de Rynkade, zoodat velen meen den dat het petroleum magazyn in de naby- hoid aldaar in lichterlaaie stond. Spoedig bleek het echter dat een der gebouwen van de 8cheepmakery van de hoeren gebr. VanUlden, waarin het bedryf van ploi«ry door den heer G. Speet werd uitgeoefend, in brand stond, nl. aan de overzyue van het U trochtsche jaag pad buiten de voorm. Hooge woerdspoort. Vermoedelyk is het onheil ontstaan ln ds drogory, waarin eene kachel wordt gestook^ want het werkvolk, dat Ln het belendend gebouw werkzaam was, meeode dat de schoor steen buitengewoon trok. Het ging er naar zien en zag toen tot zyne verbazing het gansche gebouw reeds in vlam staan. De aanwezige wol brandde dan ook ge weldig, zoodat men de vlammen op grooten afstand zien kon. Het Dageiyksch Bestuur van Leiderdorp de politie en brandmeesters met eenlg volk waren spoedig op het moeilyk te bereiken terrein naby de bekende baggerstalen en overaJ omgeven door water. Daar echter de sterko wind in do meest gunstige richting de vlammen afdreef, maakte dit-fcrouwons elke blusscUog- overbodig. Evenals by eiken brand was er ook nu eene groote menigte volks aanwezig. Tot eer van he* werkvolk dient vermeld te worden, dat, niet tegenstaande alles verzekerd was, toch veo-* uit de geoouwen gehaald is geworden eu da hiermede niet geëindigd werd voordat elk gevaar voorby was. Een dor brand meestera had nog het ongeluk in eene waterton loopen en zoodoende een nat pak op te doen. Te acht uren kon men rekenen dat alle gevaar voor uitbreiding was geweken. Een en ander is verzekerd by den hooi Hessels. Een paard van den stalhouder M. Van S. ging er hedenochtend, toen mei het voor een rytuig wilde spaDnen, in de West-Havenstraat vlug van dorr en draafde de Oude Heerengracht op, waar hot gelukkig tot staan werd gebracht naby de plek, waar eertyds zyn stal stond, welke ten dienste der nieuwe vaart onlangs moest zwichten. Door eenige bloemisten te Lisse is het plan gevormd tot het houden eener tentoonstelling van bloeiende hyacinten en tulpen. Deze tentoonstelling zal gehouden worden in het logement „De Witte Zwaan" aldaar op 8, 4, 5 en 6 Februari a. s. Do toegang zal op die dagen geopend zyn, telkons des namiddags van halftwee tot vyf uren, togen betaling van eene geringe entróo. Daar de opbrengst bestemd is voor eon liefdadig doel, is het te wenschen dat vele bloemenliefhebbers van de gelegenheid zullen profiteeren. Op uitnoodiging der geestverwan ten to Haarlemmermeer, zou Domela Nieuwen- huis te Halfweg optredenaan dat voornemen kon echter geen gevolg worden gegeven, daar er geen geschikt lokaal voor dat doel beschik baar werd gesteld

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1