N°. 10392. A0. 1894. Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (§on- en feestdagen, uitgegeven. Kikeriki. Ma>ï ndaji 8 «Januari. LEIDSCH BA&BL A D. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden. f 1.10. Franco per post1.40. Afzonderlijke Nommers0.05. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Van 1 6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17J. Grootero letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. !)it nommer bestaat uit DRIE Bladen. Eerste Blad. Aan de Abonnó's daarop, wordt by dit nommer verzonden No. 16 van Kikeriki. Officieel© Konnisgeviagon. Vee- en Vleeschkemlng. B. eu Ws. van Leiden vestigen de aandacht der belanghebbeuden op art. 10 der Verordeniug van den aosteu April 1893 op het vervoer on de keuring van vee en vleesoh ou den handel in vleesch in do gemeente LéideD, luidende als volgt: „Het is verboden her. bedrijf van vleosohbouvrer, elager of vleetcbverkooper uit te oefenen in endero lokalen dan diehürtoe, na voorafgaandoionniagoving, door den belanghebbende aan B. en W»., zijn bestemd;" brengende daarbij tevons in herinnering, dat onder het woord „lokalen" in dat artikel ook wordon begro- pen do slachtplaatsen, alzoo alle lokalen waarin voormelde bedrijven worden uitgeoef nd. Burgemeester en Wethondera voornoemd, Leiden, DE KAN TER, Burgemeester. 6 Jan. 1891. E. KIST, Secretaris. ONZE WONINC. Wanneer wij in binnen- of buitenland door menige stad wandelen, alwaar vele gebouwen het karakter der middeleeuwen niet hebben verloren, dan valt ons Det schilderachtige der kleine vensters, uitbouwen of torentjes op; ook van binnen de eigenaardige bouwordOj donkere wenteltrappen, tallooze geheimzin nige hoeken, en veelal bekomon wij den indruk van eene zokere romantiek. Zoo wij die oude huizen moesten bewonen, zou het ons daarin onbehaaglijk te moede worden en we zouden maar al te spoedig onze zuivere, luch tige hedendaag8che woningen terug verlangen, waarvan de geneflykhehij^b^^veazeer kan gepaard gaan met s^hagnhimtezim- Maai--toch ook tegenwoUrdi^/WDrdt er-^nog te, weinig op gelet, da£jion^ werkelijk gezel lige, bovenal gezonde woning van de boog3te waarde is. Huizen, aan welker uiterlijk voor komen inzonüerheid veel zorg is besteed, ont beren dikwerf van binnen wat zy uitwendig beloven. Wie eene woning bouwt of huurt, lette in de eerste plaats op de inwendige inrichting, op voldoende ruimte, op rijkelijken toevoer van zuivere lucht, op gerieflijkheid en hygiënischen toestand. Is dat alles aanwezig, dan is een mooie gevel voorzeker niet te versmaden. Maar op do hoofdzaak wordt veelal te weinig gelet; het minst door hen, die voor do eerste maal zeiven bouwen. Eene goede, gezonde woning is even noodig als eene deugdelijke voeding. Hoeveel nadoelen ondervinden de bewoners van bedompte vertrekken met onvoldoende ventilatie, vocht, schadelijke invloeden van allerlei aard enz. Ongesteldheid, ja ernstige ziekten zyn het gevolg der veronachtzaming van rogels, die by de keuze van eene woning moeten in aanmerking genomen worden. Wie met de kelderwoningen in onze groote steden bekend is, waar de menschen in voch tige lokalen onder den grond moeren cerroe ven, zd de ongelukkigen beklagen, die in zulke schadelyke, ongezonde ruimten verblyf houden. Maar toch de soustorrains van sommige grootere huizen zyn somwyien weinig beter en alleen dan voor bewoning geschikt, wan neer zy hoog genoeg zijn, goed gelucht kun nen worden en volkomen droog zijn —eigen schappen, die in sousterrains niet zoo ge- makkeiyk zyn te btr ik- n. In den regel verdient daarom een huis met een sousterrain, dat voor bewoning bestemd is, geen aanbe veling. De eerste verdieping van een huis pleegt men de bel-étage te noemen, maar wanneer beneden gewelven, winkels of open ruimten zich bevinden, zal men in de vertrekken daar boven steeds den invloed daarvan onder vinden. Uit een hygiënisch oogpunt verdient zy de voorkeur, omdat zy luchtiger, droger, vryer en voor de zon meer toegankeiyk is. Breede, lichte trappen moeten tot bovenin het huis voeren. Wegens brandgevaar moeten zy nooit geheel van hout geconstrueerd wor den; tallooze menschenlevens zyn verloren gegaan, omdat de trappen in brand geraak ton, voordat men zich kon redden. Steenen trappen, met hout of een ander materiaal bekleed, verdienen de voorkeur; hiervoor kan gegoten kunststeen worden aanbevolen. Hoezeer wordt in dit opzicht nog onachtzaam te werk gegaan I Wat de situatie der woning betreft: is deze zoo gelegen, dat zy zoowel de morgen- als de avondzon geiyk verdeeld ontvangt, dan is dat hot beste; maar dit zal wel dikwyis tot de vrome wenschen behooren. De slaapkamer nochtans moet het meest begunstigde vertrek in de woning en naar het oosten gericht, ruim en boog zyn, geen hoe kig kamertje of muffe alkoof, maar luchtige met groote ramenvoorts met oene gelijk matige, niet te hooge temperatuur. Ter loops zy hierby opgemerkt, dat yzeren ledikanten, paardenharen matrassenen kussens in plaats van de zachte veerenbedden de voorkeur verdienen. Yeel zorg moet worden besteed aan de kinderkamer, welke eveneens ruim en luchtig, doeltreffend verwarmd en niet van een vloer kleed voorzien moet zyn. Yersche lucht moet geregeld worden toe gevoerd, wil men zich wol bevinden. Hoe menigwerf wordt dit uit het oog verloren en wordt ongesteldheid, door gebrek aan zuivere lucht ontstaan, aan geheel andere oorzaken toegeschreven. De minste hoogte van eene kamer moet 3, by voorkeur 3.5 a 4 meter zyn; al te hooge vertrekken worden moeiiykverwarmd.-Goed sluitende vensters zijn botrekkeiyk zeldzaam het tegenovergestelde is veelal oorzaak van verkoudheid, zonder dat men bemerkt van waar die komt. Dubbele ramen zyn nuttig, maar gewooniyk bemoeilyken zy het luchten der vertrekken. Hoe beter echter deuren en ramen sluiten, boe meer door andere voor zieningen voor eene noodige luchtverversching der vertrekken moet gezorgd worden, waarby steeds in 't oog is te houden, dat verwarmde l'ii-M iinhfp'- Hp koude w^lke binnen- srroomt.; daarom moet men waar eene doeltreffende ventilatie ontbreekt niet, zooals gewooniyk, het onderste, maar het bovenge deelte van een venster openen. Zooals bekend is, dragen planten in de kamer wezeniyk tot luchtzuivering by; maar men kieze geene bloemen, doch bladplanten, het liefst slingerplanten; klimop, passifloren, aristolochien, bignoniên enz. eigenen zich het best voor dit dool. De gemiddelde temperatuur der huiskamer mag niet 15 tot 18° Réaumur te boven gaan; in eet- en slaapkamer kan zy zelfs nog iets lager zyn. Wie er aan gewoon is, in de kou te slapen, zal zich daar wel by bevindenvoor kinderen en meer bejaarde personen echter moet de slaapkamer voldoende verwarmd zyn en de zoogenaamde verhardingstheorie moge op hen niet worden toegepast! Een enkel woord over do tapyten in onze kamers; hoe schoon en aangenaam ze ook mogen zyn, hoe zindeiyk ze ook onderhouden worden, toch verzamolt zich daarin veel stof, dat by de beweging der menschen opstuift; ook vermengen zich daaronder kleine wolvezels, die worden ingeademd. Daardoor ontstaat eene voortdurende prikkeling der longen, bovenal schadeiyk voor menschen met eene zwakke borst, maar ook voor gezonden nadeelig. Wasdoek is zindeiyk, maar is koud voor de voeten. Het aangenaamst en doeltreffendst in dit opzicht zyn Perzische rietmatten, waar mee overal in het Oosten de vloeren belegd zyn; ook stevig gevlochten cocos matten of fijne stroomatten. Eene elastische, volkomen waterdichte vloerbekleeding is liet Engelsche Kamptulikonuit caoutchouc en kurk-afval bestaande; dit dempt bovendien het geluid. Dat zorg voor drinkwater en een goede af voer van faecaliën onmisbaar zyn, behoeft waarlyk niet to worden vermeld. In het eerste kan en moet overal worden voorzienhet laat ste is veelal niet dan met groote kosten te verkrygen. En zoo is er veel dat wonscheiyk, ja noodig is en toch, vooral in huurhuizen, niet kan worden verworven. Toch is eene goede en gezonde woning eeno der eerste voorwaarden van oen gelukkig, menschwaardig bestaan en er is waarlyk geen overdrijving in, wanneer men parodiöerend zegt: wys my, hoe gy woont, en ik zal u zeggen, wie gy zyt. Is het met de woningen der meergegoeden soms treurig gesteld, in meerdere mate ia dit het geval met do arbeiderswoningen, zooala iedere enquête overtuigend doet zien; by den bouw daarvan behoort meer op de eischen der hygiëne te worden gelet, dan tot dusverre het geval was. Er zyn nog andere kwalen dan epidemische ziekten, die in eene ongezonde woning haar ontstaan vinden! Leiden, 6 Januari. Den llden Januari a. s. zal het 40 jaren geleden zyn, dat de heer J. C. RyK benoemd werd tot opzie-iu*r over de kerkgebouwen en begraafpl «usen der Ned.-Herv. gemeente alhier. De ver vachting is zeker niet ongegrond, dat die dag voor den jubilaris niet onopgemerkt zal voorbygaan. Heden viel een ingezetene van Yoorhout een aardig buitenkansje ten deel, daar hem namens den heer burgemeester een bedrag van twintig gulden werd ter hand gesteld, hetgeen hem geschonken is op een adres aan H. M. de Koningin Regentes. Of by hem de wenschen op 1 Januari 1894 gedaan, vervuld worden, zal hy zelf het beat weten. Gedurende het jaar 1893 zyn by de Rykspost-spaarbank aan het hulpkantoor der Posteryen te Roelof-Arendsveen 148 inlagen geschied tot een gezameniyk bedrag van f 17,497.58 en hadden er 101 terugbetalingen plaats, besommende f 20,724.96. Er werden 35 nieuwe boekjes uitgereikt. Ingevolge art. 18 der Wet van 4 Dec. 1872 (Staatsblad No. 134), ter voorziening tegen besmetteiyke ziekten, zal op Woensdag 10 Januari, 11 April, 11 Juli, 10 October 1894, telkens des namiddags van 12 tot 2 uren, ten huize van den heer H. Reidt, arts te Zegwaard, gelegenheid bestaan tot kostelooze inenting of her-inenting. Yoor hen, die daarvoor in de termen vallen, zal de inschrijving voor de nationale militie voor de lichting 1895 te Warmond plaats hebben op den 18den Januari a. s. des voormiddags tusschen 10 en 12 uren, ten Raadhuize aldaar. Op 1 Januari 1893 was de bevolking in de gemeente Rynsaterwoude 275 m314 v., totaal 589. In dat jaar is dit vermeerderd door geboorte met 22 en door vestiging met 54; daarentegen verminderd door overiyden met 8 en door vertrek met 68 personen, zoodat de bevolking op 1 Januari 1894 was 280 m., 309 v., totaal 589alzoo het totaal onveranderd. Yan 13 Mei tot 30 Dec. 1893 zyn aldaar geene personeD gestorven. Het getal huweiykon in 1893 was 3. Aan do postkantoren, telegraafkantoren en hulpkantoren der posteryen zal voortaan door de gemeentebesturen een afdruk of af schrift worden gezonden van de publicatie betrekkeiyk den heryk van maten en gewichten in de gemeente, waarin deze kantoren geves tigd zyn. Die publicatie moet op eene in 't oog vallende plaats in de wachtkamer van het post-, telegraaf- of hulpkantoor worden opgehangen. In oene Maandag a. 8. te houden ver gadering der Letterkundige afdeeling van de Koninkiyke Academie van Wetenschappon, zal prof. Boot eenige mededeelingen doen over de Latynsche gedichten van Paus Leo XIII. Zooals bekend, is prof. Boot een der wei- nigon, die van den Paus een presont-exem- plaar van zyn volledigen bundel Latynsche gedichten heeft ontvangen. In de plaats van prof. Boot is prof. dr. C. B. Spruyt als secretaris der Letterkundige af deeling benoemd. De bevolking van de Pupillenschool te Nieuwersluis bestond op 1 Jan 1893 uit 234 mannel., 17 vrouwel., totaal 251 zielen. Op 1 Jan. 1894 daarentegen uit 196 mannel., 16 vrouwel., totaal 212. De firma Wynmalen en Hausman zendt haren klanten by 't begin van 1894 eene felicitatie kaart, welke door menigeen zal bewaard worden. Op de kaart is eene photo- graphische afbeelding van Nyverland opge nomen. Tal van kobolden werken daar met de honderden machinerieën, welke door de firma in den handel gebracht worden. Het prentje geeft een aardig kykje op de hoogte, waarop tegenwoordig de machine- industrie staat; zelfs eene Ratner-brandkast, welke door een kobold tevergeefs geforceerd wordt, heeft een plaatsje op den goed uit- gevoerden nieuwjaarsgroet. De „Algemeene Muziekhandel" te Am sterdam zal pater De Sonnaville, den uit vinder der nieuwe methode om kinderen do ligging van noten en sleutels te leeren kennen, vertegenwoordigen op de Amster- d3msche tentoonstelling. Te Nymegen overleed de heer J, Van Lith Harrebomée, gep. dir. off. van gez. 2de kl. K. N. M. Den 24sten Januari a. s. hoopt dr. J. Spanjaard, hoogleeraar-directeur van de Indi sche instelling te Delft, den dag te gedenken, waarop by 25 jaren geleden aan deze instelling werd verbonden. Het stoomschip „Soembing", van Rotter dam naar Java, arriveerde 4 Januari te Mar seille; de „Soerabaia", van Java naar Rotter dam, arriveerde 4 Januari te Marseille; do „Obdam" arriveerde 5 Januari van Rotter dam te Nieuw-York; de „Spaarndam" arri veerde 5 Januari van Nieuw-York te Rotter dam; de Conrad," van Batavia naar Amster dam, is 5 Januari Dungeness gepasseerd; de „Prinses Marie," van Amsterdam naar Batavia, vertrok 5 Januari van Suez; de „Prins Willem II," van Amsterdam naar West-Indië, passeerde 5 Januari Dover. By koninklijk besluit zyn de off. van gez. der 2de kl. by de zeemacht J. Kwast en P. W. R Petri, met 16 Jan. a. s., bevorderd tot off. van gez. der lste kl. Mr. Eduard Pieter Schorer, to Middelburg, met al zyne wettige, zoo mannelyke als vrouweiyke afstammelingen, in den Neder landsehen adel verheven met do praodicaten van jonkheer on van jonkvrouw. De kapitein P. J. G. Le Comte, van het lste reg. infanterie, op zyne aanvrage, op pensioen gesteld en het bedrag van het pen sioen bepaald op ƒ1777 'sjaars. Benoemd by den plaatselyken staf, tot 2den luit. plaatseiyk-adjudant te Deventer, de ser geant J. Doorman, van de 2do compagnie hospitaalsoldaten. De kapitein J. Stork, plaatseiyk-adjudant te Amsterdam, op pensioen gesteld en het bedrag van het pensioen bepaald op f 1495 's jaara. lo. de luit ter zee lste kl. P. C. W. De Vignou Yandeveld op pensioen gesteld, onder toekenning van een pensioen van f 917 'sjaars en eene verhooging ten bedrage van f 525 's jaars; 2o. bevorderd tot luit. ter zee lste k!., de luit. ter zee der 2dekl.A. A. Flaes, en tot luit. ter zee der 2de kl., de adelborst der lste kl. R. W. Boissevain. IF*4.011. HET ELK RAT Si. oOOR vul O RAIMUND. 46) Al was ook voor het oogenblik de hoop van den ouden Worlitz, om zyne. hoeve te vergrooten, in rook vervlogen, do wyze, waarop dit geschiedde, deed hem toch goed en opende zyn hart al meer en meer voor zyn gast. Hyzelf regelde alles, omdat Gra- diowski door zyne beenbreuk nog altyd aan het bed gekluisterd wa9, en loerde daardoor zyn buurman in een paar dagen beter kennen dan vroeger in jaren, terwyi tusschen Wolf gang en Gradiowski, ondanks hun verschil in jaren, eeoe hechte vriendschap gesloten werd. Natuurlijk kwamen by het verlengde ver biyf van Gradiowski ook Wolfgangs plannen ter sprake en Gradiowski, die uitgebreide relatnss in de handelswereld bezat, beloofde zya jongen vriend, hem op alle mogeiyke wyzen in zyne loopbaan behulpzaam te zyn. En hy hield woord, want nauwolyks was hy na zyn volledig herstel te Nieuw-York aangekomen, toon de houtvester een brief ontving, waarin hy hem meldde dat het hem gelukt was Wolfgang eene plaats te bezorgen op h6t kantoor, waarop hyzelf werkzaam was. Dit was méór dan de oude Worlitz had durven hopen; het was een der eerste han- oeianuizen van Nieuw York, wear zyn kle n* zoon in dienst zou treden: zoo had dus de mislukte rit naar de hoeve van Grey, hoe doelloos die aanvankeiyk scheen geweest te zyn, toch gouden vruchten gedragen. Van dezen tyd dagteekende de speculatie- geest van den houtvester; zyno veelvuldige reizen naar Nieuw-York, om zyn klemzoon te bezoeken, maakten hem meer bekend mot do toestanden en omstandigheden het speculeeren is aanstekeiyk en het geluk geeft moed. Zoodra hy zich als welgesteld en later als ryk man kon doen gelden, knoopte hy overal betrekkingen aan en werd hy in allerlei ondernemingen betrokken. Ook Wolfgangs principaal, die hem aan vankelijk slechts met goeden raad diende, kwam met hem op een gemeenzamer voet, zoodat de houtvester, wiens ydelheid daardoor niet weinig gestreeld was, van nu af een onbegrensd vertrouwen stelde in den man, aan wiens wfizen en onbaatzuchtigen raad hy byna alleen don uitslag toeschreef der ondernemingen, hetgeen andere minder voor ingenomen menschen eenvoudig „geluk" zouden genoemd hebben. Deze zoo snel en zoo gemakkeiyk ver worven rijkdom stelde hem ook in staat Wolfgang met eene weelde te omringen, die de oude man voor zicbzelven nooit zou be- geeren, ja, zelfs als lastig zou beschouwd hebben; voor Wolfgang was dit iets anders. Het was een onbeschryflyke triomf voor zyn hart, zyn kleinzoon alles te geven, waarop hy naar zyn gevoelen rechtmatig aanspraak had en dat hem slechts door de onrecht vaardigheid der menschen word onthouden. Aandoeniyke gehechtheid en liefde voor zyne overleden dochter en ood bitter gevoel van wraakzucht jegens graaf Elkrath, deze zoo verschillende beweegredenen hadden toch óén zelfde doelWolfgang ryk, gelukkig on geëerd in het onafhankeiyk bezit te stellen van zyn naam en rang Wolfgang zelf genoot met de zorgloosheid der jeugd, wat hem zoo liefdevol word aan geboden. Zyn karakter was eene gelukkige vereeniging van de deugden en eigenschappen van vader en moeder, dat door de practische werkzaamheid van zyn beroep, door het zelf- bewustzyn van peraooniyke verdiensten on vertrouwen op eigen kracht tot eene harmo nische ontwikkeling kwam. Hetzelfde trotsche gevoel van onafhaDkelykheid, dat zyne voor ouders van vaderszyde kenmerkte, was ook hem aangeboren, maar by hem vond het zyn oorsproDg niet in het nietsbeteekenende gevoel van overgeërfde rechten, maar in het besef zyner eigenwaarde. Het was deze ver schillende grondslag van hun zelf bewustzyc, dat het voornaamste onderscheid vormde in hunne aanspraken en wenschen, hoe veel vader en zoon uiteriyk ook op elkander mochten gelyken. De eigenschappen, die hy van zyne moeder had geërfd, traden by hem nog scherper in het licht: een diep gevoel en hartstochtelyke toewyding aan alles, waar mede zyne ziel was ingenomen. Hy kende de geschiedenis zyner ouders, want de houtvester had ze hem, zonder te overwegen welke gevolgen het op het ont- v?^keiyk gemoed van den knaap zou hebben, medegedeeld, zooara ny slechts even in staat was om ze te begrijpen. Het spreekt vanzelf, dat de voorstolling van den houtvester ge kleurd was met de partydigheid van een diep gekrenkt vaderhart, en Wolfgangs jeugdig, nog niet volkomen gezond oordeel, was geenszins in staat, den samenhang van om standigheden en toestanden, gewoonten en vooroordeelen uit elkander te houden, die zulke treurige gebeurtenissen in het leven hadden geroepen. Het was dus zeer natuuriyk, dat hy in zyn hart eene aan dwepery gren zende veroering voor zyne moeder, die hy nooit gekend had, koesterde, en dat zy in zyne oogen het slachtoffer, de martelares was van de liefde en van den adeltrots. En toch sprak er, geheel anders dan by den ouden Worlitz, ook eene stem in zyn hart voor zyn vader, over wien niemand sprak, die, door de zynen verstooten, eenzaam gestorvon was en die eerst na zyn dood zyne plaats in het voorvaderiyk slot had teruggekregen. Al deze tegenstrijdige gevoelens en be schouwingen vereenigden zich intusschen tot een beslist vooroordeel tegen graaf Stepban, en de houtvester zorgde er wel voor, dat dit gevoel nooit insluimerde. De knaap had er zich reeds aan geweDd, Leonoro als de oor zaak te beschouwen van al de droevige ge beurtenissen, die zulk een vreeselyk einde hadden genomen en hoewel hy, man geworden, zyne bittere gewaarwordingen niet meer in woorden lucht gaf, bleef er toch eene gren- zeulooze verachting in zyn hart over. Zyn grootvader Elkrath, hy mocht dan ook hard vochtig en vol vooroordeelen zyn, had ten minste geleden evenals de anderen; ook by had afstand moeten doen van zyn kind; ook hy had een eenzamen ouderdom l Zy alleen, die alleen schuldig was, was ongestraft gebleven en nam in het huis en het hart van den ouden man de plaats in, die zy hom op zulk eene listige en bereke nende wyze ontroofd had en deed wellicht elke kiem van ontwakende liefde voor zyn kleinzoon in zyn hart verstikken. Hoe zelf standig en zelfzuchtig graaf Stepban te midden van al zyn verdriet gebleven was, hoe hy nog heden geen anderen meester over zyn lot erkende dan zichzelf, hoe rotsvast trotsch- heid en vooroordeelen nog by hem waren ingeworteld, daarvan kou Wolfgang zich by de Amerikaanscbe denkbeelden en aanschou wingen, waarin hy was opgevoed, zeker niet de minste voorstelling maken. De geheele geschiedenis zyner ouders, zoowel als het einde daarvan, was voor hem verder niets dan het goed overlegde spel van eene sluwe, hebzuchtige intrigante, geenszins het gevolg van hoogmoedige eischen en aanspraken, welke hy kortweg bespottelijk vond. Wolfgang bad door zyne degeiykbeid weldra eene der eerste betrekkingen op zyn kantoor verkregen en had nu, na jaren getrouw ge werkt te hebben, een verlof van een jaar erlangd om eene reis naar Europa te onder nemen, die de oude Worlitz zeer gewenscht en Wolfgang zeer welkom was tot geheele voltooiing zyner opvoeding. Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1894 | | pagina 1