Vai* Iviinnebier.
van H. HELLEBREKERS ZONEN,
P. J„ KEULS Co.,
N>. 10329.
Maandag October.
te 1893.
<§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
PERSOVERZICHT.
P. E. en SAL0SBI1B, uitmuntend Tafelbier.
JrLoofd.-A.gentJ3. J. We y er mans,
48, Haarlemmerstraat 48, Leiden.
SPECILITEITEN
uit de Stoomdistilleerderij en
Stoomhkeurstokerij
Hofleveranciers, HOTTEHDA.M.
HELLEBBSKESS'
HEILESBEEERS'
HILLEBBEEERS' LUl,„
HEELERRESEBS'
HELUBREEEBS' i>„n„h
HELLEBHEÏERS' o»r„„»„
Madame SE HUM)WE BEK,
3£Pl3.ècl:re,
HEBT 6IJ ASTHMA?
Voor Heeren Indische Ambtenaren
P. JANSZ,
R JANSZ,
R JANSZ,
P. JANSZ,
P. JANSZ,
Onmisbaar voor de Indische Keuken
Wijnkooperij, KantoorBurgsteeg No. 6. firossierderijBurgsteeg No. 3
Grossierderij geopend tot des avonds 11 uren.
Kantoor tot des avonds 8 uren.
LEIBSCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandenf 110-
Franco per post.
Afzonderlijke Nommors 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1 6 rogels ƒ1.05. Iedere regel.meer 0.17J. Grootera
letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad
wordt 0.05 berekend.
Derde Blad.
De jongste begrooting voor Hooger
Onderwijs met een eindcijfer van
ƒ1,519,868, geeft De Amterdammer aanleiding
tot het doen van voorstellen ter vereenvou
diging by dezen tak van Staatszorg.
Het blad beweert dat „de faculteiten voor
godgeleerdheid, rechten en letteren, samen
bezet met een 69-tal hoogleeraren, ingericht
op den tegenwoordigen voet, eene niet te ver
dedigen geldverkwisting z\jn", welke bewering
nader wordt toegelicht, voor de faculteit der
letteren o. a. aldus
In deze faculteit telt men voor Leiden 14
hoogleeraren en 3 lectoren; te Utrecht 7 en
te GroniDgen 10 hoogleeraren. Het aantal
studenten in do faculteit der letteren en wijs
begeerte bedroeg aan de drie universiteiten
onscheideniyk 44, 33 en 47te zamen 124
studenten. Studeerden nu alle literatoren byv.
te Leiden, dan zou met eene zeer geringe
uitbreiding van het aantal professoren, de
letterkundige faculteit daar veel beter nog
bezet kunnen zijn dan thans het geval is,
het onderwijs gewonnen hebben, de bibliotheek
beter voorzien kunnen worden en het Rijk
zich alleen op die faculteit f 70- a ƒ80,000
kunnen besparen.
Eene zelfde vereenvoudiging in de faculteit
der rechtsgeleerdheid zou eene besparing
geven van- ƒ50 a ƒ60,000 alleen aan hoog-
leeraarstraktementen.
De theologische faculteit wil De Amster
dammer niet langer gehandhaafd zien aan
de Rijks-universiteiten.
„Doch al meende men. geheel in strijd
met het beginselscheiding van Kerk en
Staat, haar voortbestaan te kunnen verdedigen,
het behoud van drie theologische faculteiten
kan toch in geen geval aanbevelenswaardig
heeten."
Voor do genees-, wis- en natuurkunde wil
Dc Amterdammer andere eischen doen gelden
Voor de wis- en natuurkunde waren
1890/'91 ingeschreven te Utrecht 102, ie
Leiden 58 en te Groningen 55 studenten.
Ook hlor vond men eene gelijksoortige wan
verhouding tusschen het aantal hoogleeraren
en dat der studenten als in de andere facul
teiten. Voor do 113 studenten te Leiden en
te Groningen waren 20 hoogleeraren met 1
lector aangesteld, terwijl de 102 studenten
te Urrocht het mot slechts 10 hoogleeraren
moeien stellen. Deze faculteit heeft behoefte
aau zeer kostbare inrichtingen en reeds
daarom zou het wenscheiyk zijn haar slechts
in óéae stad te behoudenterwijl do medische
faculteit, die een uitgebreid materiöel noodig
heelt, niet in ééne der drie bestaande Rijks
universiteiten kan worden gevestigd, maar
ongetwijfeld met vrucht te Leiden, Utrecht
en Groningen do bestaande inrichtingen kan
gebruiken, 'f
Aan de drie Rijks universiteiten is dan ook
de m- ..öl il/t. <lie Y(^
te wijzen. (Leiden 377, Utrecht 278 en Gro
ningen 226).
Het blad komt tot de conclusie:
Men zal moeten breken met het stelsel van
Universiteits-inrichting, gelijk tot dusverre is
gehandhaafd.
Moet er ééne volslagen Universiteit in ons
land bestaan, dan beeft Leiden daarop onge
twijfeld het meeste recht. Dit zou echter
alleen kunnen zijn met behoud der inrichtingen
voor medisch onderwijs te Groningen en
Utrecht en met opheffing der theol. faculteit.
Geeft men daarentegen het oude Universi
teiten-stelsel pr\js, dan zou de regeling, met
in-acht-noming der plaatselijke belangen, veel
eenvoudiger zijn. Men zou den drie Universi
teitssteden elk eene medische school kunnen
laten, met eene verplichte opleiding der medici
voor bet laatste deel hunner studiën te Am
sterdam en voorts te Leiden de juridische
faculteit, te Utrecht de faculteit der wis- en
natuurkunde en te Groningen die der letteren
en wijsbegeerte kunnen vestigen. Nu reeds
geeft het meerendeel der juristen aan Leiden,
dat der natuur-pliilosofen aan Utrecht en dat
der literatoren aan Groningen de voorkeur.
Hiermede zoude dan tevens de reden vervallen
zijn om de drie inrichtingen van hooger onder
wijs, thans toch reeds geheel ten onrechte
Universiteiten genoemd, te onderschei
den als van lager of hooger orde; aangezien
de drie medische scholen van gelijk gehalte
zouden kunnen zijn, en de ovorige drie facul
teiten inderdaad ten opzichte van de bezetting
der leerstoelen en hulpmiddelen het beste
zouden kunnen aanbieden wat in Nederland
te bereiken is.
„Werden de vier faculteiten over de vier
universiteitssteden verdeeld, men zou eene
belangrijke besparing verkrijgen; en boven
dien zou hot onderwijs zeer winnen b\j zulk
eene reorganisatie."
Doch, van nog grooter beteekenis zou De
Amsterdammer zulk eeno regeling achten ter
bevordering van hot Vrije Hooger Onderwijs
De tegenwoordige regeling schijnt veeleer
tot dool te hebben hot vrije hooger onderwijs
onmogelijk te maken, dan de ontwikkeling
daarvan te bevorderen. Immers, het spreekt
vanzelf, dat de oprichting en instandhouding
van eene volslagen universiteit, met hare vyf
faculteiten, particuliere krachten te boven
gaat. Zelfs de hoofdstad, die al te onnadenkend
tot zulk eene poging besloot, meenende dat
haar de middelen niet zouden ontbreken,
heeft moeten ondervinden dat zjj meer op
hare schouders heeft genomen dan z\j op den
duur zal kunnen dragen.
En de Vrfie Universiteit gevoelt almede al
de bezwaren van de Hooger-Onderwys-wet.
De Amsterdammer wil ook eene rationeele
schoolgoldheffing bfi het Hooger Onderwijs
„een collegegeld tot een maximum van f600
voor do vermogenden en een proportioneel
schoolgeld, naar de verschillende klassen van
hot inkomen, voor do minder vermogenden."
T<^ sl itfe zegt hot Amstordams^be blad
Zonderling genoeg, de liberalen, en tot de
liberalen van conservatieve soort behoort by
ons het overgroote deel der hooger-onderwijs-
wereld z(jn van niets zoo afkeerig dan van
Staatshulp en Staatszorg. Hun afkeer daarvan
gaat zóó ver, dat zfi zelfs de armenzorg aan
hot particulier of kerkelijk initiatief wen-
schen te zien overgelaten. En toch, het on
derwijs voor de vermogenden, hetwelk voor
een deel aan particuliere krachten zou kun
nen worden overgelaten, hebben zy zoo inge
richt, dat het vrije hooger onderwijs zoo goed
als onmogelijk moest worden, al zouden de
kosten van een gebrekkig staatsonderwijs dan
ook tweemaal meer bedragen dan inderdaad
voor goed onderwijs noodig is.
In De Controleur komt het volgende voor:
Vroeger kochten de menschen een nieuw
kleed, als het oude versleten was, nu wordt
het geheele huisgezin in 't nieuw gestoken
telkens als de mode verandert, dat wil zeg
gen: in elk jaargetijde.
Vroeger gaven de ouders hun kinderen
eene opvoeding volgens staat en vermogen,
nu worden de kinderen opgevoed boven hun
staat en boven het vermogen der ouders.
Vroeger leerde de zoon het vak van zfin
vader; nu moet hij dokter, advocaat, ambte
naar, apotheker, in elk geval een heer, wor
den, on later.wellicht gebrek lijden.
Vroeger leerde de moeder haar dochter
huishouden, koken, wasschen en strijken,
stoppen en naaien. nu maakt zjj er eene
modepop van.
Vroeger droeg vader op Zon- en feestdagen
een zilveren zakuurwerk, nu hobbon de
kinderen een zakuurwerk en dragen de jonge
lieden gouden das- en manchetknoopon, maar
staat vaders horloge al van over onheuglyken
tyd in den lommerd.
Vroeger dronk men bier, nu by de
minste gelegenheid champagne.
Vroeger rookten de.grooto monschen optyd
een pijpje, nu rooken de kinderen sigaren,
en de jongedames cigaretten.
Vroeger speelden de kinderen met hoepel
of kaatsbal, nu spelen zij mot een rijwiel
van twee- tot vijfhonderd gulden.
Vroeger was de kamer eenvoudig en netjes
opgeschikt, nu vindt men er tapijten,
pendules, kandelabers, groote spiegels, vazen,
piano en een overschot van kostbare, maar
nuttelooze prullen.
Vroeger betaalde men met gereed geld,
nu.vraag het maar aan den winkelier,
slager, kleermaker, schoenmaker, bakker,
enz., enz.
Vroeger liet vader nogal een aardig stui
vertje aan zijne kinderen na, nu wordt h\j
vóór zijn tyd uitgespannen.
Deze contrasten tusschen vroeger en nu,
ontleend aan 't Oentsche Fondsenbladzijn
zeer goed getoetst.
De eenvoud van vroegor, het kenteeken
van ons ras, verdwijnt vanlieverlede, dank
aan het domme stelsel, dat het kind boven
den stand der ouders verheft. Ieder wil groot
zfin en den „jan" uithangen, al moest bfi
er dwaasheden voor begaan. Mi?n wil
Versterkend, Zuiver, aangenaam.
3663 20
uwen leverancier de volgende
por 1/1 Liter-flacon.
1.18
,1.23
,1.33
,1.33
1.43
1.53
por 1/2 Litor-flacon.
ƒ0.64
n 0.661
n 0.711
„0.711
0.761
0.811
- V.OIJ
sp*-i«itik" Verkry*baar in bUZOnder da~ «"fabriceerde 1/1 en 1/2 Lite,flacons met
Kurk en Capsule zyn gestempeld met den naam onzer firma.
a eueve te letten op het gedeponeerd fabrieksmerk „Be Trompet."
Leidscha JciioawbErg.
Tourrdes SCHÜRMANN.
Ltiadl 2J octobre 1&H3 hcures):
TJne seule representation extraordinaire
avoc lo concours do
de la Comédie francais©.
Tragédie en 5 Actes en vers de Racine.
Blad. S£C9\0-W£REK remplira le
rölo do PhÈDRE.
PBÉCoDÉ D3
Le Barbier de Seville
on
LA FOLLE JOURNÉE,
Comédie en 4 Actes en prose de Beauraarchais.
Prix des Places:
Loges Ba Ij nol f cs ƒ2.-, Par
terre f 1.26, Galerie f O.öO-
On peul se procurer des places d'avance
chaque jour ou rier de 10 d 4. heures chez
la BuralistePapengracht 23, et le jour de
la représentation au Thédtrc de 10 d 2 heures
d 10 cents en plus par place. 6308 25
Db. SCHIFFMANN'S Middel tegen Asthma
geeft onmiddellyko verlichting in de ernstigste
gevallen en geneest waar andere middelen
f3len. Verkrijgbaar by N. K. SWEMER, Mare,
Leiden, in pakjes van fl. 1.50 en 2.75. Gratis
jmefpakje op aanvrage voor lyders, die het
jlidel nog niet probeerden. 5735 9
schynen wat men werkeiyk nietis.
't Is eene algemeene ziekte, die een staat
van achteruitgang verraadt, het gevolg van
eene verkeerde opvoeding, die meer waarde
hecht aan schyn dan aan blyk.
Vroeger wees men op een man van ver
dienste, nu op een grappenmaker, een
halsbreker of een bedrieger, en men aapt
den grappenmaker, den halsbreker, den be
drieger na, omdat de mode het wil en
omdat men liever met de mode op iets ver-
derfeiyks gelykt, dan buiten de mode op iets
goeds.
't Is treurig 1
Maar wat verrichten dan toch de opvoeders
der jeugd, dat de slechte neiging van das
tot dag dieper inkankert?
There is something rotten, zei
Hamlet. Ja, er is verrotting; en 't is alsof
wy het verval eener samenleving bywonen,
die giegelend, springend enonbewust
naar den afgrond loopt.
Wat het schryven aangaande De vrouw
over het huwelijk ia de Amsterdamsche
Courant betreft, nog even diti
De redactie dier courant ontving eene brief-
kaart met het kort, doch byzonder oordeel:
„Het huweiyk is eene verouderde instelling."
Een papa van vyf ongehuwde dochters
schreef: „Meneer, wat ik u bidden raag, schei
er asjeblieft uit met die brieven over
het huweiyk, want zoolang dat onderwerp
in uwe courant behandeld wordt, zyn mijne
dochters niet te genieten."
Eene mama vond dat de redactie oen goed
werk had verricht, niet alleen door zulk een
gewichtig onderwerp in de courant, dus pu
bliek, te behandelen, doch vooralom dat
door vrouwen zeiven te laten beoordeelen.
N.B. - Nadat bovenstaand overzicht was
samengesteld, kwamen wy nog tot de kennis
dat De Standaard hare ingenomenheid betuigt
met den uitslag der Middelburgsche
Statenverkiezing, maar meteen de aan
dacht vestigt op dezonderiinge party verhouding
in de provincie Zeeland. In de Prov. Staten
berust de thans verkregen meerderheid op de
samenwerking van antirevolutionnalren en
Roomschen, terwyl deze laatsten by de vorige
Tweede-Kamer-verkiezingen omgekeerd met
de liberalen tegen de antirevolutionnairen
zyn gegaan.
„Eene Janus-houding, die uiteraard op
den duur niet zoo blyvon kan.
Eene zelfde party kan niet in do Staten
ja, en by de stembus voor de Tweede Kamer
neen zeggen."
Gemengd Nieuws.
De heer G. Doeve, groontenkweo-
kor alhier, bracht ons dozer dagen eene gewone
kweepeer (Cydonia vulgaris) van buitengewone
grootte en zwaarte. De volkomen regelmatig
gevormde vrucht toch heeft een omtrek,
natuurlyk op de grootste breedte, van 40 cM.,
en de geurige vrucht weegt niet minder dan
770 gram. Een mooi gezicht, die flauw m
groen doorwaterde zacht gele vruchteen ecl
liefhebber zou er zoo zyne tanden in wiilt
zetten, wat hem echter wel wat zou teleu
stellen. Ze zou goed zyn voor paradevruch'
maar wellicht nog beter voor confiture. D
enorme ontwikkeling zal wel het gevolg zy1
van den warmen zomer. Semp
Ten behoeve der restaurati
van het huis do Haar, is op de plaats zeli
een steenoven gebouwd door de firma J. 1
en Zoon, te Zuilen. Om voor dat werk
materialen per schuit te kunnen aanvoere
moest" gebruik gemaakt worden van eei
sloot, welks van de Heycop loopt naar c
plek, waar de steenoven werd opgericht. De:
sloot loopt over een kort eind langs het lar
van den heer A. v. V., steenfabrikant en 1
van de Tweede Kamer te Alfen, van wi.
daarom vergunning werd gevraagd om
mogen Varen door de sloot. De heer v. 1
beschouwde echter de zaak uit een koopman
standpunt; hy was niet bereid de gevraag:
vergunning te verleonen, tenzy daarvoor wei
betaald. Daartoe was de firma P. niet g
negen; zy trachtte zich te redden, zonder ve
gunning van den eigenaar te hebben verkrege.
Deze tamelijk onbeduidende feiten zyn aa
leiding tot het proces, waarin gisteren vo.
de rechtbank te Utrecht, kamer van burge
lyke zaken, werd gepleit, en waarby de eischc
de heer v. V., vraagt de veroordeeliug v?
de gedaagde om het varen door zyn gedeel
sloot onmiddellijk te staken, voorts machtigir
om, als gedaagde in stryd hiermede moei
handelen, zulks te beletten, desnoods m
den sterken arm, en vergoeding van do g
leden schade, nader op te maken by staa
Over de vraag of deze verordening in rechtf
gegrond is, werd door de advocaten van pa
tyen, mr. A. A. Pit voor den elscher en m
G. H. Van Bolhuis voor de gedaagde, g
debatteerd. Uitspraak over vier weken.
"Een Noderlandor, sedert goru
men tyd gevestigd in Engeland, bezit op zt
landgoed, dat in het Zuiden van dat land t
verschoideno uren sporons van Londen gelegc
is, een Irish terrier, die zich zeer aan he
gehecht heeft. Voor eenigen tyd in zyi
woning te Londen teruggekeerd, vernam h
op een ochtend een hevig geblaf voor h.
huis en onze landgenoot vond toen ztj
trouwen hond in deorniswaardigen toestar
daar buiten staan. Het geval helderde zie
op, toen oen paar dagen later een ambtenai
der spoorwegmaatschappij een plaatskaart;
late klasso kwam reclameeren, en op c
vraag van onzen landgenoot waarvoor dl
diende, antwoordde, dat de hond op den bi
wuston dag in een coupé lste klasse plaal
had genomen en daaruit niet te verwydere
was geweest. Daar het geoorloofd is in Engi
land met honden te reizen en men den hon
herkondo, die steeds zyn meester naar de
trein had gebracht, liet mon hem in den coup
verblyven. To Londen gekomen, had het die
dat nooit naar Londen was meegenomei
het huia van zyn meestor weten te vindei
ofschoon het een uur rijdens van het statio
verwijderd is.
en verder voor allen, die zich naar Indiö begeven en do Javaanscho Taal moeten of wille
leeren, z(jn onmisbaar:
Javaanschc
druk. Prys.
Spraakkunst.
Vierde vormeordordo en verbeterd
ƒ6-
IVederlandsch-Javannscli Woordenboek met Latynscho karak
tors. Vierde veel vermeerderde druk. Prysƒ6—
•Inrnanseli-lVederlaitdseh Woordenboek met Latynsche karak
ters, bevattende meer dan l'AOOO hoofdwoorden. Prys ƒ10.-
£tnpplcmcnt op liet •Invaansch.Ncdcrlnndsch Handwoorden
bork van KKRICKE-ilftOKDA. Prys10—
Verzameling van Spreekwijzen en eenigo gesprokken tot oefenini
in de Javaansche taal. Prysƒ2—
CBlt boek ls tijdelijk uitverkochtde nlenwe druk verschijnt spoedig).
Het bekende Oost-Indisch Kookboek, bevattende meer dan 750 beproefde Recepten.
Negende druk. Prys ƒ2.50.
Verkrijgbaar by alle Boekhandelaren en by den Uitgever &CHELT£9fA A HOLKE^Vf
Boekhandel, Amsterdam. 5879 4i
Zuivere Bordeaux, Port, Cberry, madera, exquise Ktfnwtjnca.div.fhnra
pagne, fijne Likeuren, Cognacs, Echte JFricschc Boerenjongens, enz,, ene.
6156 9.1