Dinsdag W October. A0. 1893. <£>eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Leiden, 16 October. Feuilleton. NOR9DUM. N°. 10324. 1EIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden Franco per post Afzonderlijke Nommers f 1.10. 1.40. 0.05. PRIJS DER ADVERTENTIÉiN: Van 1-6 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17£. Grootoro letters naar plaatsruimte. Voor het incasseeren buiten de stad wordt f 0.05 berekend. By beschikking van den minister van innenlandsche zaken is aan dr. W. J. Yan Stockum, op zijn verzoek, eervol ontslag ver eend als assistent voor do heelkunde aan de yks-universlteit alhier, en in diens plaats, oor het tijdvak van 10 Oct. tot en met 31 Dec. a. s., benoemd de heer M. Rutgers, te Kinderdijk. I - De tooneel en muziek club A.D.V.E.N.D.O. hoopt op Donderdag 2 November a. s. hare derde uitvoering te geven met introductie in het sctnuwburglokaal „Vondelhoven." Op initiatief van eenige heeren werd in het bogin van dit jaar te Oegstgeost eene vereeniging opgericht onder den naam van „IJsclub Oegstgeest", welker hoofddoel is werkverschaffing, hetgeen ten overvloede blykt uit het reglement, goedgekeurd bij koniuklyk besluit van 20 April 11., waarvan wy hier enkele bepalingen laten volgen: Om werk te kunnen verschaffen, heeft het bestuur gemeend uit zyn midden vijf com mission te moeten benoemen van twee leden, 'tot het aanwenden van pogingen, om zich Diet alleen van den zedelykeD, maar ook van den finantiëelen steun der ingezetenen van lOegstgeest te verzekeren. In dezen benarden tijd, vooral voor den werkman, zegt de commissie in eene thans door haar verspreid wordende circulaire, moet er voor degenen, die werken willen, doch geen werk kunnen bekomen, gezorgd worden, voor zoover dit op den weg der Vereeniging ligt. Zijn er reeds een 80 tal leden toegetreden, alsmede eenige donatours, gaarne zag het be stuur, dat de deelneming in deze zaak zooveel mogelijk algemeen werd tot steun van de moeilyke taak, welke het bestuur op zich j -heeft genomen, en niet minder tot leniging van den nood in hulpbehoevende gezinnon. In zeer vele gemeenten zijn reeds maat regelen genomen door de burgery om steun te verleenen aan werkloozen. Laat zulks, roept de commissie haren mede-ingezetenen toe, onze gemeente niet beschamen, doch verleenen ook wy den eerlijken werkman onzen steun, niet door het geven van eene vernederende aalmoes, maar door hot verschaffen van weik. Hot is juist daarom, dat bovenbedoelde commission zich tot de ingezetenen wenden met de uitnoodiging als lid of donateur toe te treden en alzoo door algemeene samen werking het voorgestelde doel zooveel mogelyk te bereiken. 1 De Vereeniging, opgericht den lGden Januari 1893, stelt zich in hoofdzaak ten doel, als middel van werkverschaffing, in de gemeente .Oegstgee6t, eene ijsbaan te doen maken voor schaatsenrijders en eene voor sleden (en, wanneer de kas het toelaat, het houden van hardrijderijen). Tot het in orde maken dezer baan, zullen in het werk gesteld wprden mannen uit de gemeente, zooveel mogelyk gehuwden, of behoeftigen, wier instructie door het bestuur wordt vastgesteld. Als leden dezer Vereeniging worden aan gemerkt zij, die eene jaarlyksche contributie B Roman van R. KOOPMANS VAN BOEKEREN. 8) Onder de werkzaamheden van Mina be hoorde ook het afstoffen op do studeer kamers van de beide heeren, zoo van den I jongon als van den ouden. Nu duurde dat afstoffen woleens iets langer dan strikt nood zakelijk was, want ons deerntje kon het snuffelen maar niet laten. Zonder haar nu deswege rechtstreeks te pry zen, willen wy er haar tocb ook niet hard om vallen. Immers, 't was geen ijdele nieuwsgierigheid, maar dorst naar konnis en belangstelling in de kunst en wetenschappen, die haar verleidde i om meer rond te neuzen dan met de be scheidenheid overeen te bron gen was. I Zoo had zij gisteren op Flons' kamer een oogenblik gebladerd in een oud plaatwerk, in groot folio, getiteld: „Tafereel, of Be schrijving van den Prachtigen Tem pel dor Zanggodinnen, vertoond in LX heerlijke kunststukken. Behelzende alle de voornaamste geschiedenissen der Fabeloudbeid, geteekend en in 't koper gebracht door Bernard Picart le Romain en andere brave meesters. Te Amsterdam by Zacharias Chatehin, 1733." De kennismaking met dit boek, die slechts zeer vluchtig was geweest, wenschte zij nu j te hervatten en te dien einde begaf zy zich, zoodra de bewoner vertrokken was, naar diens betalen van /l. Donateurs of donatrices zyn zy, die minstens f 2.50 bijdragen. Leden, buiten de gemeente woonachtig, zyn niet stemgerechtigd, doch hebben eene advi- seerende stem. De circulaire, waarbij eene inteekenlijst is gevoegd, is onderteekend namens het bestuur door de heeren A. J. Van Hoeken J.Jzn., als 1ste voorzitter, on A. Blankestyn, als 1ste secretaris. Het Kamerlid Poelman is Zaterdag middag door eene beroerte getroffen en korten tijd later overleden. Hy had eerst sinds korten tyd zitting in de Tweede Kamer. Op 16 Sept. 1891 werd hy door het kiesdistrict Veendam afgevaar digd, nadat mr. Gooman Borgesius, die sinds jaren dit district had vertegenwoordigd, ook te Zutfen werd gekozen, en de benoeming voor dit minder zekere district aannam, in het vertrouwen, dat te Veendam toch wel een liberaal zou worden gekozen, zooals dan ook is geschied. In de Kamer, zobwel als in de „Prov. Groninger Courant", waarin A. L. P. sedert geruimen tyd artikelen schreef, voornamelijk gewyd aan de sociale quaestie, deed dr. Poelman zich kennen als geavanceerd libe raal. Hy toonde zich dikwijls op de hoogte van de te behandelen quaesties, terwijl zijne adviezen getuigden van belezenheid en studie. Adriaan Louis Poelman werd geboren te Appingadam, op 20 Sept. 1827; hij benikte den leeftijd van 66 jaar. Hy studeerde en promoveerde in do theologie, werd in 1850 predikant te Holwerd, in 1857 te Nijmegen en werd van daar beroepen te Noord broek op 24 Oct. 1558. Hier, te midden van zijne Groningers, arbeidde hij lange jaren; hy was er geacht om zyne goede hoedanigheden van hoofd en hart, maar bovenal bemind om zijne humaniteit en grooto welwillendheid. Ook als schrijver maakte dr. Poolman naam. Behalve eenige godgeleerdo en een paar Latynsche werken, schreef hij: „De Bybel- vriend", „Nieuw en Oud" (onder mede redactie van Joh. Hooykaas Herderschee),.net Heim wee", „De eeuwige Vrede", enz. Eene oogziekte, welke later vorergerdo tot algeheele blindheid, verhinderde hem niet het predikambt tot zyn dood toe waar te nemen. Van zyn geestelyken arbeid kon de overledene niet scheiden; deze nam hot grootste deel van zyn tyd in beslag, zoodat hy dientengevolge minder in de Kamer kwam, dan hy misschien zelf had gewonscht. Mede moet het aan zyne blindheid worden toegeschreven, dat hy niet kon kennis nemen ■van alle stukken, welke hy als Kamerlid had te bestudeeren, ofschoon zyno dochter steeds bereid werd gevonden hem van het wetenswaardigste op de hoogto te houden en de artikelen en redevoeringen neer te schryven, welke haar blinde vader dicteerde. Naar aanleiding van de verklaring van enkele leden der Tweede Kamer by de de batten over de verbindingsbaan te Rotterdam, dat hun de zaak nog steeds niet duideiyk was en den geopperden twyfel omtrent do correctheid, waarmede die zaak door den heer studeervertrek. Aangezien 't evenwel geen bundeltje was in zakformaat, dat zy gemak - keiyk naar beneden kon meenemen en schielyk wegmoffelen, als iemand haar onverwacht kwam overvallen, zoo was zy van plan hare kunstbeschouwing op do kamer van Floris voort te zetten. Daar aangekomen, begon zy dus met het gaslicht weer to ontsteken. Nauwelyks had Mina dit godaan, of haar oog viel op den brief en do daarnaast liggende voorwerpen. „Wat is dat?" stamelde bet meisje doodeiyk ontsteld. „Een brief aan zyn vaderdie ringen, o Hemel! ik vrees het ergste!" Zy hield zich aan den rand van de tafel vast, hare knieën knikten, de angst en schrik deden haar duizelen. Plotseling liep zij n£ar de deur. „Ja, ja," mompelde zy in vreeselyke spanning, „ik vlieg hem achternahij kan nog zoo ver niet wezenik zal hem redden 1" Zoo sprekende, snelt Mina inderdaad de trap af, met. het voornemen de straat op te reünen, den rampzalige achterna. Zeker, ze moet hem zoeken, hem grypen, staande houden, tot den terugkeer dwingen 1.... En zonder te bedenken, dat zy blootshoofds is en doek noch mantel omheeft, is Mina reeds do gang doorgeyld, heeft de voordeur opengerukt en staat op de stoep. Daar houdt zy stand en komt tot bezinning. 't Was een gure Novemberavond. De Noord westenwind blies vinnig over de gracht, en zweepte een dichten regen voort, metgroote sneeuwvlokken vermengd. Natuuriyk moest allereerst de vraag by hot meisje opryzen: Havelaar als toenmalig hoofd van het depar tement van waterstaat word behandeld, heeft de heer Havelaar aan de leden van de Tweede Kamer een gedrukt geschrift doen toekomen, waarin by nogmaals de feiten kort resumeert. Dat er geheel buiten hem om besprekingen zouden hebben plaats gehad over de uitkee ring van zekere sommen aan de maatschap- pyen, als voorwaarde voor de bepaling van den cyns op het aangenomen cyfer, was hem tot nu toe volkomen onbekend en schr. ver zekert dat die onderhandelingen noch op zynen last, noch met zyn medeweten zyn gevoerd. Voor zoover het departement van water staat betreft, deelt hy do toedracht mede. Daaruit blykt dat het de bedoeling der toen malige Regeering was de verbindingslyn (langs den Goudschen Singel) zoo kort mogelyk te maken. Toen nu door do Holl. Maalsch. voor den aanleg der lyn eene tegemoetkoming van 12 ton werd geëischt, scheen den hoer Havelaar die eisch billijk, daar de lyn kort on kostbaar en dus per Kilometer berekend zeer duur zou zyn, en in die som lag z.i.. wel degeiyk een maatstaf voor de daarvoor uit te voeren werken. Het was geheel or.mogeiyk voor de voor- loopige vaststelling der spoorwogovereen- komsten een ontwerp gereed en goedgekeurd over te leggen, en niets is verzuimd om de zaak te bespoedigen, maar,werd eene onvol ledig onderzochte richting door de overeen komsten vastgelegd, dan ware het moeilyk geweest daarin later e\entueel verandering te brengen. En daar de llegeering zich niet aan eenige richting bond, verklaarde minister Havelaar in de Kamer dat do zaak geheel ongepraejudicieerd was. Zy heeft slechts van hare deskundigen eene globale kostenraming dor lynen gevraagd en dat cyfer is aan de Kamer medegedeeld Uitdrukkelijk heeft de heer Havelaar in do Kamer verklaard dat ér iftdens de behande ling der overeenkomsten in de Kamer geen vast plan was, waartegen in geene dor Kamers bezwaar is gemaakt. Tegenover de verzekering van den heer Mees, dat toch tydons of ko'-t na de goed keuring der overeenkomsten het tegenwoor dige plan b|j de Holl. Maatsch. ter tafel was, verklaart de oud-minjster zoo stellig mogelyk, dat hem van dat plan niets bekend was en het hem eerst bekend werd kort voor zyn aftreden, voorjaar J89L. Hij heeft het torn niet goedgekeurd en een onderzoek gelast omtrent andere door en nader by Rotterdam loopende lynen, wat niet ware geschied, had hy het vroegere plan goedgekeurd. De \erdere behandeling der zaak na zyn aftreden kent hij niet. Il'y zou zyno handelingen niet ge rechtvaardigd hebben, ware by niet beschul digd van misleiding of groote slordigheid. D iar hy nimmer do Kamers heeft misleid; steeds juist en waar gesproken of geschreven heeft zich bewust is de wetsontwerpen steeds consciëntieus te hebben voorbereid, meende bij, na machtiging van den minister van water staat, deze meiedeelingen te moeten doen. De heer P. M. Paanakker, te 's Graven- hage, is benoemd tot president van don Welken kant moet ik opgaan om kans te hebben den ongelukkige in to halen en tot inkeer te brengen? Over dio vraag oen on deelbaar oogenblik nadenkende, kon zy niet ontveinzen, dat de bedoelde kans al heel gering was. Immers, Floris was toch reeds eenige minuten d9 voordeur uit, toen Mina besloot hem te achtervolgen, waarby nog in aanmerking kwam, dat iemand, verkeerende in omstandigheden, als waarin de jonge .Streefland zich vermoedeiyk bevond, gowoon- lyk eer zal draven dan kalm voortstappen. Wie weet, welko zijstraat of steeg hy inge slagen was! En eindelyk, verondersteld, dat de jonge man nog te vinden was, boe zou zij, eenvoudig dienstmeisje, de zaak aanleggen en doorzetten Terwijl deze gedachten haar met de snelheid van den bliksem door het brein scho ten, daalt de goede meid nog wel de stoep af, maar niet vastberaden en dus niet vlug. Nauwe lyks twee huizen ver treedt zy voort; toen stond zy stil en keerde met een diepen zucht en met een: „helaas 1 het is toch een onbe gonnen, hopeloos werk!" in huis terug. Zoodra zy do deur weer gesloten heeft, valt Mina midden in het voorhuis op hare knieën, en de handen, al wringend, naar omhoog heffend, roept zy met een hartstoehtolijken aandrang, als smeekte zy om 'teigen loven: „Barmhartige God! breng hem tot bozin- ningl.... O Heer! red, behoud hem!" Terstond daarna springt zy weer op Wie kan in zulk een doodsangst ook maar ééne minuut in dezelfde houding blyven? Weer rukt zy de voordeur open en blikt her en derwaarts.... zy wil, zy moet iets doen: „Algemoenen Nederlandschon Kegelbond", welke van heden af is gevestigd te's Graven hage. Mejuffrouw A. Sytsma, onderwyzeres aan de openbare school to Zoetermeer, is in gelyke betrekking benoemd te Charloi6. In tegenwoordigheid van een groot aantal hoogleeraren, alsmede belangstellende dames en heeren opende Zaterdagmiddag in een der collegezalen der literarische faculteit dr. J. J. A. A. Frantzen zyne lessen als privaat-docent in de Hoogduitsche taal- en letterkunde aan de Amstordamscbe Univer siteit. Spr., die zyne rede in de Hoogduitsche taal hield, zeide eerst geaarzeld te hebben eene inaugurale rede te houden, daar hy niet de redenaarsgave bezit. Doch hy achtte toch na ryp overleg noodzakelyk openiyk te ver klaren, waaTom hy zoo vermetel was als privaat-docent in de Hoogduitsche taal aan deze Universiteit op te treden en uiteen te zetten welk goed recht z. i. de Duitsche philologie als leervak heeft. De Radicale Bond hield gistermiddag te Leeuwarden zyne jaarlyksche vergadering. Ongeveer veertig leden en afgevaardigden waren samen onder presidium van den heer C. V. Gerritsen. Na lange discussie werd het reglement van den Bond thans definitief vast gesteld. Volgens don Haagschen correspondent van de „N. Gr. Cit.," wordt behalve jhr. Van Kamebeek ook W. baron Van Goltstein ge noemd als komende in aanmerking voor het ambt van diplomatiek-vertegenwoordiger by de Britsche regeering. De heeren K. Van Asperen en B. Meilink, directeuren der rijkstelegraafkantoren te 's Gra- venhage en te Alkmaar, herdenken 21 Oct. hunne 40-jarige dienstvervulling. Te Leeuwarden is op 54-jarigen leeftyd overleden mr. J. G. Van Blom J.Gz., sedert 1875 griffier van de Staten van Friesland. Ter Interparlementaire vredesconferentie, welke in het volgende jaar te 's Graven hage zal worden gehouden, zullen o. a. behandeld worden de volgende voorstellen: 1°. Instelling van eene permanente diplo matieke conferentie, welke werkzaam zal zyn tot verzekering van hot behoud des vredes. 2°. Verzoek aan de pers van allo landen, om zich zooveel mogelyk te onthouden van elke polemiek, die do internationale gevoelig heid zou kunnen opwekken, en botsingen zou kunnen bevorderen tusschen volkoren en staten. 3°. Aanwyzing van de middelen tot instel ling van oen internationaal scheidsgerecht. De heer J. A. Smits van Nieuwer kerk te Dordrecht heeft, wegens ernstige ongesteldheid, bedankt voor het lidmaatschap dor Prov. Staten. By advertentie daarvan kennis gevende aan zyne kiezers, beveelt hy als zyn opvolger aan mr. H. J. M. Tyssens, advocaat en procureur te Dordrecht. Den 7den September 11. heeft te Buonos- Ayres de onderteekening plaats gehad van een verdrag met de Argentyrische Republiek tot wederzydsche uitlevering van mis dadigers. (Sis. Ct). lijdelijk afwachten, of ze nog iels zal ver nemen, en zoo ja, wat, dat kan zy niet!Weer binnengekomen staat zy oen oogenblik met het hoofd voorover gebogen tegen den muur geleund en prevelt hare gebeden; nu zonder hoorbare klanken, maar daarom niet minder vurig. Alleen deze woorden worden verstaan baar geuit: „O, goede God! spaar hem voor zyn vader!" Nu keert Mina naar Floris' kamer terug, dewyl haar in den zin kwam, dat zy do lamp ontstoken, maar, by het verlaten van 't ver trek, niet weer uitgedaan had. Halverwege de trap keerde zfj echter terug, daar er aan de voordeur gescheld werd. Reeds voordat zy opengedaan had, herkende Mina de luide, eenigszin8 schelle stom van don ouden Non- dum, die, op de stoep, al wachtende, eene redevoering scheen te houden tegen een met gezel of voorbyganger. Doch hoe ontstelde het lieve kind, toen zy, by 't ontsluiten van do deur, ja, ook den gryzen oppasser, maar voor hem meneer Floris zag staan. In haar blyde verrassing slaakte Mina een gilletje, en stotterde: Myn God! meneer! u daar?" Die kreet, die uitroep waren gedaan, eer Mina 't wist; ze weergalmden nog, om zoo te zeggen, in de vestibule, toen zy met schrik besefte, welk een zonderlinge figuur zy op dat oogenblik maakte. Het marmerwit der wangen werd dan ook plotseling door een gloeiend inkarnaat vervangen, en met neer geslagen oogen en bevende stem lispte zy „O! Ik meende dat u. „En ik meende", sprak Nondum op zacht bestraffenden toon, „dat een eerzaam, stem- De generaal-majoor A. Kool wordt den lsten November eervol ontheven van het bevel over de 2de divisie infanterie, en keert alsdan uit Arnhem naar 's Gravonhage terug, ter hervatting zyner betrekkiDg als. sous-chef van den generalen staf. De commissie van rapporteurs voor' het voorstel tot wyziging der Indische Comp tabiliteitswet heeft een amendement ingediend, strekkende om de artikelen betreffende de zoogenaamde finantiëole scheiding uit het wetsontwerp te lichten, omdat ze de voor dracht in gevaar brengen. De „Sts.-Ct." bevat hot programma voor het in 1894 te houden examen tot toelating aan de Rykskweekacholen voor onder wy zeis. Het bericht, dat mevr. de wed. Dekker, te Apeldoorn overleden, aan de weesinrichting te Neerbosch f 3000 zou hebben gelegateerd,' is niet juist wat de som betreft. Niet/3000, maar/300 was het legaat. De kapitein der artill. P. J. C. C. Kern, van het Oost-Indisch leger, die sedert 14 September j.l. is gedetacheerd geweest by de artill.-schietschool tot het deelnemen aan den vierden schietcursus in het kamp by Olde- broek, is van die detacheering ontheven en weder in h~t genot van verlof gesteld. De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op Donderdag a. s. niet plaats hebben. Het stoomschip „Didam" arriv. 17 Oct. van Rotterdam te Nieuw-Yorkde „Zaandam" arriveerde 12 Oct. van Amsterdam te Nieuw- York; de „Reichstag", van Oost-Afrika naai Rotterdam en Hamburg, passeerde 12 Oct. Port-Said; de „Edam", van Rotterdam naai Nieuw-York, passeerde 13 Oct. Lizard; de „Mashona", van Amsterdam naar Kaapstad, vertrok 12 Oct. van Londen; de „PrinsHen drik", van Amsterdam naar Batavia, arri veerde 13 Oct. te Padang; de „Prinses Amalia", van Batavia naar Amsterdam, ver trok 13 Oct. van Port-Said; de „Prinses Sophie", van Batavia naar Amsterdam, vertrok 12 Oct. van Colombo; de „Veendam" ver trok 12 Oct. van Nieuw-York naar Rotterdam de „Utrecht", van Batavia naar Rotterdam, vertrok 14 Oct. van Porim; de „Sumatra", van Amsterdam naar Batavia, passeerde 15 Oct. Gibraltar; do „Werkendam", van Rotter dam naar Nióuw-York, passeerde 15 Oct. Dover. By koninkiyk besluit is aan mr. S. M. S. Modderman, op zyn verzoek, eervol ontslag verleend uit zyne betrekkingen van Rijks advocaat in do provincie Groningen en waar nemend rijksadvocaat in de provincie Drente, onder dankbetuiging voor de door hem in dia betrekkingen bewezen diensten. Aan W. H. Toe Water, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester var. Diomen. P. Van Nymegen Schonegevel benoemd loi burgemeester van De Wyk, met toekenning van eervol ontslag als burgemeester var Homelumer Oldephart. Benoemdtot burgemeester van Valkenburg (Zuid-Holland), de heer R. F. C. De Bruyn, secretaris dier gemeente, en tot burgemeester van Zoeterwoude, mr. H. Hemmingson. wonende by eone deftige zoo zonderling aanstellen mig dienstmeisje, familie, zich niet mochf 1" Och, als de goede grysaard geweten had, welke schokken het jeugdige gemoed van hot meisje in het laatste kwartier had doorgo staan, hy zou haar waar6chynlyk niet ver oordeeld hebben. Wat Floris betreft, hy zoi niets, maar ofschoon hij anders in zyne zenuwachtigo gejaagdheid niets hoorde of' opmerkte, toch ontging hem de ontroering, ja, do geheele houding van het dienstmeisje niet, zoodat. hy haar onwillekeurig moest aanzien met een verwonderden, vragenden blik, een blik, die scheen te zeggen: Maar meid! Hoo heb ik het nu met je? By dien blik kromp Mina wel weg van schaamte en spyt, maar weldra herstelde zy zich. Immers, hot bovendryvende gevoel in haar binnenste was dat van oprechte biydschap, daar do ge liefde nog leefde en er kans bestond, hem te behouden. De geliefde, zeg ik, ja, want 't was nu ons jufferken duidelyk geworden, hoe innig en hartgrondig zy den jongeling liefhad. Het vuur, dat lang reeds had gesmeuld, sloeg eensklaps uit in lichterlaaie vlam. „Ga maar even met Mina mee", verzocht Floris, zich tot Nondum wendende, „dan zal ik je dadeiyk helpen." Met deze woorden ging de student de voor trap op, tot niet geringe geruststelling van Mina, die natuuriyk haar bedryf, bet opsteken van het licht bovenachter, liever niet ont dekt zag. Wordt vcroolyd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1893 | | pagina 1