- 0ÏIL&. '«kn«c\^atiL<r- ..^*V
Zondag-raorgeP. is oen kaasverkooper uit
oud-Beierland, Zaterdag van Hansweerd met
zyne schuit te Ter Neuzen aangekomen, aldaar
onder bedenkelijke ziekteverschijnselen naar
de barak voor besmettelijke ziekten overge
bracht en 's namiddags overleden.
To Kanton Oostburg doen zich twee ge
vallen van cholera voor: eon te Hoofdplaat
en een. te Zuidzande, het laatste by een
vreemdeling. De lyder te Hoofdplaat schynt
aan de beterhand te zyn.
Te Heukelom hebben zich weer twee
nieuwe cholera-gevallen (één met doodelyken
afloop) voorgedaan, waarvan één op den steen
oven aan de Lingo, waarvoor het besmetio
schip in quarantaine ligt. De andere aan
getaste is werkzaam op de gasfabriek te
Leerdam.
Naar Lobith wordt een stoom-riviervaartuig
gedirigeerd om toezicht te houden op do
binnenvarende schepen, wegens de gevallen
van cholera, welke zich langs den Ryn ia
Duitschland hebben voorgedaan.
Als een bewys, hoe groote waardu
gehecht wordt aan eene standplaats op de
Bossche kermis, kan dienen dat een der
kermisgasten aldaar de a. s. kermis ƒ1000,
een ander 700 zal betalen om het recht te
hebben er zijne tent op te slaan.
Te Oostermeer (Fr.) heeft eon
tweejarig knaapje een trekpot aan den mond
gezet, waarin kokende koffie was. Het dronk
daarvan. Er bestaat weinig kans op levens
behoud.
Volgens officio oio rnededee-
lingen waren sedert den löden dezer maand
in Duitschland elf gevallen van cholera, waar
van acht met doodelyken afloop. In Beriyn
kwamen (Zondag) drie gevallon voor; in do
Rynprovinciën zeven, welke, naar beweerd
wordt, uit Nederland en België afkomstig zyn.
In de Ryn- en Elbe-districten zyn de cho
lera-commissarissen weer handelend opge
treden.
Volgons de „Budapesther Corr." zyn 67
Hongaarsche gemeenten besmet; te Krakau
werden twee ziektegevallen, te Zsurk ovenoons
twee aangegeven, te Dobrud werden twee
personen door de ziekte aangetast en stierven
4 anderen; te Kiswurda kwamen twee sterf
gevallen voor. In het hospitaal te Rome zyn
4 lyders opgonomen.
Hetzelfde blad deelt mede dat volgens de
officiëele berichten de cholera in Hongaryo
sterk afnoemt.
Onder de te Tripolis in quarantaine lig
gende pelgrims is één geval van cholera met
doodelyken afloop voorgekomen. Vele pelgrims
vertoonden verdachte ziekteverschynsolen.
Aan boord van het te Marseille aangekomen
schip „Gergoria", dat pelgrims uit Mekka
aanbracht, stierven 20 opvarenden aan cholora.
Te Braila kwamen öl nieuwe ziektege
vallen voor, te Sulina 13, to Galatz 7, te
Cornavoda Fetesti 13, to Tulcea 1. Zaterdag
overleden 25 personen, 13 genazen en 100
zieken bleven nog in behandeling.
Op Fransche mailstoomers to Djeddah, welke
Mahomedaansche pelgrims aan boord hobben
genomen, is ook onder de bemanning cholera
uitgebroken, waaraan reeds de kapitein en
de tweede machinist op eene dier booten en
op twee andere eenige stokers en matrozen
zyn overleden.
In Raraenië neemt de ziekte niet af, er
deden zich daar, volgens officiëele berichten,
tot nu in het geheel 252 gevallen voor, maar
mon gelooft dat deze opgave veel te laag is.
Het officiëele rapport over de cholera in
Rusland vermeldt dat in de afgeloopen week
in 23 gouvernementen en steden 4278 ziekte
en 1721 sterfgevallen voorkwamen.
Te Palermo bedraagt het getal cholera
gevallen op Zondag-middag 19, waarby op 5
do dood volgde.
Uit St. Petersburg wordt bericht, dat eene
geneoskundige commissie naar Central-
Azië is vertrokken om de werking van eene
daar uitheemsche plant, de „Ferula gumbel",
te onderzoeken, waarvan gezegd wordt dat zy
een krachtig middel tegen de cholera is. Dezo
plant komt in overvloed in Turkestan voor.
Men seint uit Buda Pesth, dat de epidemie
in de laatste 24 uren niet is toegenomen,
behalve in het comitaat Szölnök, waar zy in
toenemende mate heerscht. Tot nu toe maakto
z\1 slechts slachtoffers onder de werklieden,
maar gisteren zyn ook eenige personen uit
den gegoeden stand gestorven.
II e t dorp Yenere, bjj Aquila, in
Italië, is aoor oen cycloon by na geheol ver
woest. Tal van huizen zyn ingestort en mon
gelooft dat er verscheidene personen by omge
komen zyn.
In. de Russische stad Kursk Is
in de overdekte markt brand uitgebroken. De
groote hoeveelheden vet, reuzel en koolzaad,
die daar lagen opgestapeld, boden den vlam
men een gretig voedsel, zoodat de brand in
korten tyd een schrikwokkenden omvang
verkreeg. De overdekte markt brandde af
en de omliggende huizen werden aangetast,
met dit gevolg, dat do helft der stad werd
in de asch gelegd. Men heeft niet minder
dan vier dagen noodig gehad om de vlammen
tot staan te brengen.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur!
Gisteren in den middag vervoegde zich eene
schippersvrouw aan een der brugwachters-
huisjes om een emmer duinwater, waaromtrent
zy eon weigerend antwoord ontving.
Op myne vraag aan dezen brugwachter:
„waarom weigert gy deze vrouw duinwater?"
kreeg ik een onzeker antwoord, n. m.: „<k
heb order van den Commissaris om het geven
van water te staken."
Deze schippersvrouw was daar zeer over
ontdaan, te meer, daar er verschillende twijfel
achtige ziektegevallen hier en daar gecon
stateerd worden.
Zoo men hier te doen heeft met eene wei
gering, uitgaande van den directeur der L.
D.-M., kan ik het plaatsen, naar aanleiding
van diens woorden, gesproken by het uit
brengen van het verslag over den toestand
der Maatschappy, doch laat de Gemeenteraad
het volgend jaar in ieder brugwachtershuisje
een meter plaatsen en hot water aan de
schippers leveren tegen 1 ct. per emmer:
dan is er lo. in eene groote behoefte voorzien
en 2o. voorkomt men het drinken van gracht
water, hetgeen schadelyk is voor de gezondheid.
Men kon dezen post op de begrooting ook
ruilen voor de subsidie aan den schouwburg
en het water gratis leveren.
Met dankzegging voor do plaatsing dezes,
Leiden, Uw abonné
29 Augustus 1893. L.
KOLONIËN.
BATAVIA, 22-28 Juli.
Deli-Crtvan 26 Juli).
Fransche Wall.
Onlangs hebben de commandant en do
officieren van het stoomschip „G.-G. Van
Lansbergo" voor den havenmeester alhier do
verklaring afgelegd, dat zy zich niet verant
woord achtten om zonder gewapend geleide
de havens Troemon, Tampat Toean en Soesoeh
aan te doen, daar zy in die streken herhaal-
deiyk waren beschoten. Daarop heeft de direc
teur van binnenlandsch bestuur den hoofdagent
der Paketvaart-maatschappy gemachtigd om de
genoemde havens, tusschen Singkelen Analaboo
op de westkust van Sumatra gelegen, en in den
contractueelen dienst No. 2 opgenomen, voor-
loopig niet aan te doen. Dit werd aan de
„Tambora" bericht, die van Atjeh moest komen,
doch na het gebeurde met de „Rayah"gafde
gouverneur van Atjeh aan dat schip een ge
leide van 25 man, die tot Singkel zullen mee
gaan en daar de „G.-G. Van Lansberge" zullen
opwachten, waarna deze stoomboot de ge
noemde havens toch wel zal aandoen, even
als de „Tambora". Men moet hierby in het
oog houden dat Troemon in de residentie
Tapanoeli ligt.
Na het gebeurde met de „Rayah" heeft do
hoofdagent der Paketvaart-maatschappy be
sloten op den niet-contractueelen dienst No.
2a Telok-Semaweh en Edi voorloopig niet te
laten aandoen.
Omtrent het gebeurde met de „Rayah"
is uit Kotta-Radja nog aan het „Bat. Nbl."
geseind, dat de geldkisten van den gezag
voerder en van den supercargo verdwenen zyn.
In de „Atjehsche Ct." van 15 Juli
leest men
Op 9 dezer werden eenige vrouwen, die
doerians, welke zy op de passer te Oleh-leh
gekocht hadden, binnen de linie wilden brengen,
by Lamloempoer aangerand door Panglima
Hassan, iemand uit do IV Moekims, berucht
door zyne voortdurende aanrandingen der
passergangers, en 15 andere kwaadwilligen,
maar het kampongvolk van Lamloepoe,Lam-
roekam en Lamtih binnen do linie, snelde te
hulp en de aanranders moesten met verlies
van twee dooden, waaronder hun aanvoerder,
en twee gewonden de wyk nemen naar Pand-
joer. Den 12den verscheen daarop T. Bep in
de VI Moekims met een 70 man en begaf
zich naar Lampisang om T. Oemar reken
schap te vragen over den dood van Panglima
^WUUUil I IjËJ
Hassan, maar T. Oemar wilde hem niet te
woord staan en dienzelfden dag ging T. Bep
torug naar de kwala Pantjoer, onderweg
schietende op alles wat hy zag, zoodat by
van de menschen, die op do sawahs werkten,
er twee doodschoot en één verwondde. Dien
zelfden avond viel hy de kampong Tjot
Mantjang aan en stak er 2 huizen in brand
eQ 2 personen verwondende ging hy daarna
naar Boekit Seboen.
Een en ander had tot gevolg dat alle kam
pongs der VI Moekims zich in staat van
tegenweer stelden en T. Oemar aan zyn neef
Panglima Mesdjid Raja het verzoek deed hem
by te staan met het in de linie wonende
volk der VI Moekims. Dezen zyn heden ten
getale van 40 geweerdragenden, welke door
het bestuur van 10 schoten per geweer voor
zien werden, naar buiten getrokken, om nog
door meerderen gevolgd to worden.
Gistermorgen werd de benting Siroen
door een paar Atjehers beschoten, met hot
ongelukkig gevolg, dat een nieuwsgierig
Europeeseh fuselier, die op het schieten op
het bastion kwam om naar buiten te kyken,
een doodelyk schot in de zyde kreeg, waaraan
hy oenige oogenblikken daarna overleed. Heden
morgen werd het stoffelijk overschot van dien
fuselier met de gebruikelyke ceremoniën to
Kotta Petjoet ter aarde besteld.
Hier is hot telegraphisch bericht gekomen,
dat het petroleum-ótablissement der Dordtsche
petroleum-maatschappy by Soerabaia in brand
staat.
Door <len Gouverneur-Generaal van Ned.-In'lió
zij i de volgeude beschikkingen genomen:
Civiel Oepartcment. Ontslagen: Eervol uit
'e lande dionet, do klerk bij de Wees-en lioode.kamer
te Soerabaia, J. Th. Zeijdel.
Eervol onthoven: Met ingang van 1 Augustus
1893: van de f.intiön van adjuoot-cbef der 3d© af-!,
by do exploitatio van de Weetorlijnen der Staatsspoor
wegen op Java en van het beheer der algemoeue
werkplaatsen te Buitenzorg, de werktuigkundige W.
J. TJassoDs Keizer, mot bepaling dat bij ter beschik
king b ijft gesteld van deD hoofdingenieur, chef van
den aanleg der lija Preanger-Tjilatjap.
Geplaatst: Bij den aanleg der lijn Probolinggo-
Panarockan, do beuoemdo lsto commies bij den
aanleg van Staatsspoorwegen M E. J. Kohier.
Benoemd: Bij het Boschwczen op Java en
Madoera: tot opziener 3do k). B. J. Fiedeldy, thans
tyjdelijk opziener bij de Pategoewan werken te Kasri,
afdeeling Bangil, met bepaling, dat hij wordt gesteld
onder do bevelen van den koutveeter van het boech-
district Zuidwest-Reuibang-Ngawi.
Benoemd: Tot lid van den reeidentieraad Soe-
rakarta, F. D. A. I. M. Rudolph, ritmeester der
cavalerie.
Bij de Staatsspoorwegen op Java bjj den aanleg-
dienet tot 2don commies de 3de ooinmies J. H.
Maunot, tot tijdelijk opzichter 3de kl. de tijdelijke
onderopzichters Isle kl. E. R. Sonê, C. D. Eeche en
J. Bieslot tijdolijk 3don commieB, do tijdelijk
ondercommies lete kl. H. C. An honijsz.
Eervol onthoven: Bjj den aanleg der lijn
ProaDger—Tjilatjap, van bet beheer dor 2do sectio
do tijdelijk ingenieur 2de kl. 8. Verweij en opge
dragen het bohe r der 2de sectie aan den bouw-
kun ig ambtenaar lsto kl. A. hoeselink, chef der
1ste en 8de sectio.
Van het behoc-r van bet station TandjongPriok
de stationechef 1ste k'. L. J. Burgemcestre.
Belast: Met het beheer van hot station Tand
jongPriok en eervol onthoven van dat van het
station Buitenzorg de stationschef 2de kl. J. Ch.
Lamaieon mot het boheer van bet station Bui
tenzorg en eervol ontheven van dat vnn bet station
TJiaudjoor do stationschef 2de kl. Ch. H. De Woltf.
Verplaatst: Van de ros. Preanger Regent
schappen naar de res. Madoora, do adspirant-contro-
leur G. P. A. Bischoffvan de contróle-af-J.
TjODgeang, afd. Soemodarg, naar de contróle-afd.
Lengkong, afd. Soekaboemi, do controleur 2de kl.
F. A. Brouw«r; van de contróle-afd. Lengkóng
naar do contrólo-afd. Tjongeaog, de controleur 2de
kL A. A. A. Van Dpk.
Geplaatst: In contróle-afd. Moga, rea. Tegal,
de contr. 1ste kl. P. L. Ten Cate.
Oepartcment van Oorlog. Vo.rloend: Tweo jaar
verlof naar Europa wegens ziekte, aan den leton
luit. dor genio G. P. J. Caspersz.
Benoemd: Tot militair ambtenaar 8de kl., de
gopasportcerde adjudant-onderofficier-sohrijver 2de kl.
A. A. Casparius, thans met de waarneming dier
betrekking belast.
Gesteld: Op non-activiteit, wegens overcompleet
in zijn rang, de kapitein der genie F. G. H. Vlatblom,
onlange van verlof nit Nederland teruggekeerd.
Ovorgoplaatst: Bjj het gedetacheerd gedeelte
van het 4de depot-bat. te Fort-de-Kock, de 1ste luit.
bij bet 9de bat. te Batavia W. Fliers.
Verleend: Twee maanden verlof naar Sindang-
laija, wegens ziekte, aan den lsten luit. der inf. Cb.
P. G. Gorissen.
Bevorderd: Tot lsten lnitenant-kwartiormeeiter
bij do militaire administrate, de 2de luitcnant-kwar-
tiormeesfer T. H. Kuijl.
Overgeplaatst: Bij het 2do depot-bat te Mape-
lang, do 2de luit. by hot 5de bat. te Semarang E.
Kilian.
Verlengd: Met eene maand het tot herstel van
gezondheid aan den kac. bij de Pyrotechnische
Werkplaats te Soerabaia F. W. G. Neeteson verleend
verlof naar Djokja.
Verloond: Twee maandoD verlof naar Djokdja-
karta tot herstel van gozondheid aan den kapt. der
inf. F. Ch. Van Baar van SlangODburgh; idem
voor eene maand naar Soekaboemi wegens ziekte
aan den lsten luit. der inf. W. P. Broekman.
Departement van Marine. O v e r g e p 1 a a t s t: Van
het stoomschip „Bojï" naar het stoomschip „Sper
wer", de 1ste machinist G. A. Ter Linden van
het stoomschip „Sperwer" naar het stoomschip „Boni",
do 1ste machinist J. A. Schweitz; van bet stoom
schip „Beicer" naar het stoomschip „Boni", ue lete
stuurman H. Beeseling; van het stoomschip „Boni"
naar het stoomschip „Reiger", de 1ste stuurman
G. F. Rümmc-r.
buitenland»
Duitschland,
De nieuwe hertog van Sakson-Coburg-Gotha,
hertog Alfred, heeft eene proclamatie uitge
vaardigd, waarin hy zegt dat hy, overeenkom
stig de wettelyke erfopvolging en na gezworen
te hebben de grondwet van beide hertog
dommen te zullen handhaven en beschermen,,
de regeering in vertrouwen op Gods hulp en
bystand heeft aanvaard. Hy spreekt voorts
de verwachting uit, dat allo staatsdienaren
en alle inwoners der hertogdommen hem als;
rechtmatig landheer trouw en gehoorzaam
zullen zyn: hy van zyn kant geeft de verze
kering, dat hy zich de handhaving van recht
en gerechtigheid en de bevordering van de
welvaart des lands tot hoogste levenstaak
heeft gesteld, en dat hij, evenals zijn voor
ganger, den Duitschen keizer en het ryk
immer trouw zal biyven.
Te Kiel is Vrydag binnengeloopen het
te Cowes thuis behoorende, door Franschen
gehuurde pleizierjacht „Insect," varende onder
Engelsche vlag. De beide Franschen, die zich
aan boord van het jacht bevonden, zyn gis
teren als verdacht van spionnage in hechtenis
genomenzy beweren geene officieren te zyn.
Zy kwamen van Helgoland door het Noord-
Oostzeekanaal. Zy heet en, volgens hunne
Parysche passen, Raoul Dubois en Maurice
Daguet; de eerste zegt, volgens later bericht,
landeigenaar te zyn, de tweede commis-
voyageur.
By hen werden teekeningen van vesting
werken van Wilhelmshaven, van Helgoland
en van het fort te Kiel gevonden.
De „Insect" heeft ook Nederland bezocht
en vertrok 23 Augustus van Nieuwediep naar
Tönningen aan den mond der Eider.
Qroot^BrltannlS.
In het Lagerhuis zeide gisteravond de onder
minister van koloniën, dat de Britsche Zuid-
Afrika-Maatschappy zelve de rust en orde
moet handhaven in het gebied, dat onder
hare controle staat, en de regeering heeft
geene enkele reden om te gelooven dat de
Maatschappij daartoe niet in staat is. Aan de
Maatschappy is echter kennis gegeven dat zy,
zonder machtiging van hooger hand, geene
aanvallende beweging mag maken.
Sir Henry Loch, de gouverneur-generaal
van de Kaap, heeft Zaterdag-avond getelegra-
pheerd dat het gerucht van nieuwe invallen
der Matabelen in Mashonaland niet bevestigd
wordt. Lobengula hoeft eenige hoofden naar
Palapye gezonden. Sir Henry heeft toen
Lobengula doen weten dat het hem aange
naam zou zyn de hoofden te ontvangen,,
indien zy kwamen met woorden van vrede
en vriendschap.
By de beraadslaging over do begrooting
van marine zeide de minister van marine
Kay Shuttleworth, dat de Engelsche scheeps
macht niet zoo klein is, dat het verlies van
één schip het onverwyld bouwen van een
nieuw noodzakeiyk maakt, maar in de toekomst
toch rekening zal worden gehouden met het
verlies dor „Victoria." De maatregelen, in
vreemde landen genomen, maken het bouwen
van groote kruisers noodig, maar er bestaat
meer dringende behoefte aan torpedo verdel
gers, en de regeering is overtuigd dat die,
welke nu in aanbouw zyn, het volstrekt
noodige verdedigingsmiddel voor de veiligheid
des lands zullen zyn.
Spanje.
Gisternacht is de tegenstand tegen de libe
rale hervormingen in de Baskische provinciën
te San Sebastian tot eene uitbarsting gekomen,
zoo hevig als zich te voren nog niet ver
toond had.
Zondag-raiddag had de koningin regentes
op haar zomerverblyf den minister-president
Sagasta en den leider der conservatieve op
positie Canovas do Castilho aan den middag-
maaltyd genoodigd. Uit dit samentreffen der
beide gewezen vyanden meende men te mogen
opmaken, dat het eindelyk aan hoogeren
invloed gelukt was de beide party leiders te
verzoenen, en dat deze verzoening aan de
woelige elementen onder de bevolking tot een
goed voorbeeld zou strekken.
Men heeft zich evenwel in deze verwach
tingen ten zeerste misrekend. Toen dos avonos
de gewone openbare muziek-uitvoering op
de markt te San-Sebastian plaats had, ver
zamelde zich om de muziekkapel eene dichte
volksmenigte, die de uitvoering van het oude
Baskische volkslied eischte. Toen aan dit ver
langen niet werd voldaan, lieten zich aan
stonds dreigende kreten„Leve de vryheid,
dood aan Sagasta!" hooren. De verwarriDg
