Op dit oogenbhk zie ik rund naar den meester, die aan Nederland dit hooge kunst gewrocht geschonken heeft. Hy is niet onder ons; de last der smart drukt hem neder, bant hem in de eenzaamheid. De lauwor, dien ik hem wilde bieden, heeft goen waarde voor hem, die naar bloemen zoekt voor 9en graf, en de glans der glorie brengt geen troost, nu de zonne uit de oogen der levensgezellinno niet meer verkwikkend en verwarmend straalt. Maar de machtige Muze zijner kunst is ook een zoete Vrouwe en wat ons woord niet vermag, zal zy, de verhevene, volbrengen zy droogt de tranon, zy heelt de wonden, zy beurt de gebogenen op. Zóó staat dan Jan Pietersz. Coen voor ■ons: de man van weinig woorden en vele daden, de man van het zwaard, do man van de scheppende kracht. De machtige verschij ning, door den kunstenaar gewrocht, grypt ons aan, schudt ons geweten wakker, dat uit de diepte van het verleden als met go weldigen bazuinstoot het woord tot ons doet komen„Dispereert nietdaar can in Indiën wat groots verricht worden." „Dispereert niet." Daar is uwe disperantie, die zich van ons meester zou kunnen maken, de disperantie, die het antwoord zou zijn op de vraag: wat groots hebben wy in Indiö verricht? Zeker, wy hebben groote dingen gedaanwy, een klein volk, hebben beleid en wysheid, heldenmoed en reuzenkracht in het beheer van Indië getoond. Maar het groote, het grootsche, dat wat 'hooger is dan de rykdom, meer dan de handel, kostelijker dan de winst, maar dat, watlich- tender is dan de zon en heiliger dan de glorie, het groote en grootsche doel der christelijke beschaving, hoe hebben wy het nagestreefd, hoe naby zyn wij het gekomen? Disperantie kan er zijn, disperantie als berouw, disperantie als twijfel aan onszelven. Maar neen, dispe reert niet. Daar is eon berouw, dat verlamt, daar is een twijfel, die doodt. Wat niet ver richt is - en ziedaar de leuze, die Jan Pie terszoon Coen op dozen dag aan zyn volk overgeeft wat niet verricht is, kan verricht, moet verricht worden; zoo moge 't zijn! En dan nog: „siet ende considereert wat oen goede couragie vermag". Goede couragie, wat beter vermaning kan de schepper van ons Indisch Ryk ons laten? Goede couragie -wij komen Jan Companie zijn afscheid ge wen met al zijne goede eigenschappen is hy niet meer van onzen dag. Maar Jan Courage moeten wy blijven; geloof, liefde, geestdrift, de drie elementen van de poëzie der daden, moeten de ziel vervullen van ons volk. Courage dan, courage in Indië, courage ook in Nederland. Courage in den strijd voor de vrijheid, die het recht als hare tweelings- zuster begroet, courage in don strijd voor het recht, dat geen hooger plicht kent dan de vrijheid te stutten en te verweren. Cou rage waar het geldt ons vortrouwen op do toekomst, de tookomst, die v:,or ons staat afgebeeld in de blonde Koninginne, hot kind van Oranje en Nederland, dat moge bloeion en groeien onder den heiligon zegen van den almachtigen God! Naar het schijnt, is de lange lijst van voorloopige liberale candidaten voor de Kamer verkiezing in het district Beverwilk thans tot een tweetal gereduceerd: de heer K. Cz.. De Boer, 'uit Assenddlft,' dfe reeds In het begin, genoemd werd, en daarnevens ds. Van Loenen Martinet, te Zantpoort. Bij koninklijk bosluit zyn benoemd: tot lid en voorzitter der commissie, aan welke in 1893 wordt opgedragen het afnemen van het examen, bedoeld in art. 12 der wet tot regeling van hot hooger onderwijs, dr. C. J. Eggink, inspecteur der gymnasia; tot leden dier com missie: dr. S. J. Warren, roctor van het gymnasium te Dordrechtdr. H. G. A. Loignes Bakhoven, rector van het gymn. to Deventer; mr. dr. I. B. Kan, rector van het gymnasium te RotterdamP. F. H. Van Hootf, rector van het gymnasium te Katwijk BinnenF. J. L. Krfiraer, leeraar aan het gymnasium te Utrecht; dr. Ph. P. H. Van Aalst, leeraar aan hot gymnasium te 's Gravenhagedr. W. Everts, directeur dor eerste afdeeling van het bisschop- polijk seminarium van Roermond, gevestigd te Rolduc, gemeente Kerkrade; dr. C Mensinga, leeraar aan het gymnasium te Zwolle, en dr. K. D. Schünfeld, leeraar aan het gymnasium te Groningen. By koninklijk bosluit is met 1 Juni aan jhr. mr. L. A. S. J. De Milly van Heiden Reinestein, op zyn verzoek, eervol ontslag ver leend als burgomeester van Zuidlaren Benoemdtot burgemeester van Lekkerkerk, W. De Gruyter Jz.tot burgemeester van Rozenburg, J. W. Boers, secretaris dier gemeente. De met verlof in Europa aanwezige kapt. der inf. van het leger in Nod.-Indiè H. B. Van Rhyn, op zyn verzoek, met 1 Junia. s., eervol uit don militairen dienst ontslagen met toekenning van pensioen. EDgchclic prentkunst van Walter Crane en anderen. (Slot.) „Wo are the trustees, aa it were, of the common property of beauty, and we are th-i administrators of it, to uee a well- worn phrase, from the cottage to the palace Whether as architects, ecnlptors, painters, and designers, each after onr kind, by the forms, the colours, end the patterns we pnt out, we are insensibly forming the Usïes, by association, of present and future generations." Walter Crane. Door de vergelyking van Crane's eerste prentenboeken idie omstreeks 1865 by George Routledgo Sons verschenen, en waarvan hier in „Pulchri" ook een vijftal ter bezich tiging z\jn gesteld), met zjjne lateren, verkrijgt men een by zonder juist begrip van de wjjze, waarop zyn kunstenaarstalent zich telkens moer heeft ontwikkeld. In 18S8 verscheen „Echoes of Hellas. The Tale of Troy and the Story of Orestes from Homer and Aeschylus; with 82 designs by Walter Crane". De in roodbruin en zwart gedrukte illus traties in dit folio-werk behooren stellig onder de besten van den meester en niet alleen de wonderfraai geteekendo figuren, ook de met zulk eene byzondere knapheid ontworpen om lijstingen zyn even zoovele bewjjzen voor Crane's vindingrijkheid en vernuft. Maar bovendien heeft, in zyne ontwerpen voor behangselpapieren, Crane zich als waar artist doen kennen. Op zekeren dag kwam hy by eene familie, waar hy een behang ontdekte zonder zyne toestemming gefabriceerd naar teokeningen der „Baby's Opera". Sedert dien tjjd stelde hy zich in betrekking tot bovenbedoelde firma en toekende „uit zelfverdediging", gelyk hy 't noemt, patronen voor behang, friezen, lambrizoeringen, paneelen, plafonds. Er zyn stalen ('t zy «als geperst goudleder, gobelin of papier) van de „Gouden Eeuw", „Pauwentuin", „Kroon des levens", „Made liefje" (geïnspireerd door Chaucer's beroemden versregel „si douce est la Marguorite"), „Doorn roos" en „Boschklanken". Voor de kunstontwikkeling van Crane in 't algemeen (zoo schrijft de heer Loffelt), is het merkwaardig te weten, wat hyzelf er van denkt. „Ik ben voortdurend bezig ge weest met decoratieve teekening; ook voor gekleurd glas, mozaïek en kunstnaaldwerk deze arbeid en mijn schilderwerk hadden invloed op mijne boekenillustraties, die weder- keerig influenceerden op mijn schilderen en teekonen. Ik geloof dat myne gekleurde prentenboeken my het eerst tot de decoratieve teekening brachten." Onder No. 77 zijn ook enkele nieuwe Hol- landsche prentenboeken geëxposeerd, waar onder de reeds dlders zoo goed gerecenseerde „Vogellegende" Van Th. Van Hoytema „Hoe de Vogels aan een koning kwamen". (Uitgave van C. M. Van Gogh, te Ams'erdam). In de typeoring der vogelenwereld is Van Hoytema (ook in zyne onlangs geschilderde „panneaux décor-atifs" van den Haagschen Kunstkring) m.i. bijzonder gelukkig. In genoemd kinder boek zie ik eene belofte voor de toekomst; want hot wordt hoog tijd dat ook by ons te lande die ziellooze en zinledige illustraties verdwijnen, die maar al te lang voor „mooi" werden gehouden. „Nu eenige jongo Hollandsche schilders zich op het illustreeren van boeken beginnen toe te leggen, kan deze tentoonstelling den lust van het publiek opwekken, om meer en meer de aandacht te schenken aan die uiting onzer kunst," aldus do hoer L. Zyne „Claims of Decorative Art" besluit Crane «aldus: „It is idle to expect artistic sense and refinement to spring from dull and sordid surroundings, or a keen sense of beauty amid the conditions of monotonous and mechanical toil. Unless your artist and craftsman has personal freedom, leisuro and cultivation, and continued access to the beauty of both art and nature, you will get neither vigorous design nor good craftsmanship. Let us look the Sphinx fairly in the face, and take the length of her claws and wings before we offer our solution of the riddle. It may be that the problem will solve itself in the course of time, as part of that great and constant movement of evolution in which we ourselves and our lives and interests are involved; which no man can do much either to impede or to accelerate, though the action of the least of us counts in the total sum- since it is the slow but sure result of causes at work through the long progress of cen turies, bound up with the laws of nature, and the course of human destiny itself." „Het ligt nu waarlyk aan het publiek, wanneer bet niet genoeg van deze verzame ling loert, want rondgaande met den catalogus in de hand kan de bezoeker door het maken van vergelijkingen tot leerzame en tevens verkwikkelyke conclusies geraken." („Porte feuille", 27 Mei Tot myn leedwezen verneem ik dat reeds 1 Juni a. s. de tentoonstelling gesloten wordt men stelle derhalve een voorgenomen bezoek niet te lang uit, want eene zoo volledige inte ressante collectie moderne Engelsche illustreer- kunst als deze, zal wel zoo heel spoedig niet weer te zamen worden gebracht. Leidex, 29 Mei. C. "W. H. Verster. NB. Het bovenstaande was reeds gezet, toen ik kennis nam van een bericht in hot „Vaderland" van heden, o. a. de mededeeling bevattende, dat de verzameling, waavschyniyk reeds zeer spoedig, te Haarlem in het Museum van Kunstnijverheid (Paviljoen) zat worden tentoongesteld. C. V. Gemengd Nieuw». Willem Fredorik De la Rie en Sara Eduard alhier zullen eerstdaags den dag her denken, waarop zy eene halve eeuw geleden met elkander in het huwelijk traden. Reeds nam de feest-periode, m. a. w. nasaen de bruidsdagen een aanvang, betgeen inde buurt, waar het echtpaar woont, te zien was aan de uitgestoken, vroolyk wapperende vlaggen. De goede oudjes wonen in de Zuid Runder- steeg, No. 11, welke uitloopt op de Janvos- sensteeg. De woning is thans roet groen en bloemen versierd, ziet er arm, maar zindeiyk en ordelyk uit, en dat het gezin geene weelde kent, blykt ook duidelftk. Ingewonnen informatiën naar den levens wandel van die oudeloi bevestigen dat het zeer oppassende menscbun zyn, die met moeite en ontbering de lasten des levens dragen. Hoewel tevreden levende, z(jn de echtelieden De la Rie dus allesbehalve „welgesteld", zoo dat, arriveeren er geene buitenkansjes aan hun adres, van „feestvieren" dezer dagen niet voel zal komen. Aangezien nu een goed vorstaner oen half woord genoeg is en in Leidén nog veel monschen met goede harten en meer dan voldoend zware beurzen gevon den worden, volstaan wy hier met deze woorden: „Gy, die dit leest, denkt eens aan dit gouden echtpaar, en laat het niet by den ken alléén; vooral gy, die dezer dagen ook zult herdenken of herdacht hebt dat ge voor zóó en zóóveel jaren in het huweiyk tradt!" Wellicht hooren onze lezers na een paar dagen wel van een regen van Weldaden, neer gedaald nvor deze 70-jarige gouden' bi*nïd en dezen 75-jarigon gouden bruidegom, want uit' volle overtuiging werd ons door iemand, die met hun toestand op de hoogte is, verklaard dat ondersteuning daar ten zeerste op hare plaats zoude zyn. By het scheppen van water uit de Waardgracht alhier, verloor een meisje hedenochtend het evenwicht en viel met haren vollen emmer in de gracht. De B., het ongeluk ziende, sprong de drenkelinge, die dadelyk gezonken was, na en bracht haar behouden boven water. By de politie isde opsporing verzocht van A. P. A. Rensink, oud 45 jaren, bode aan het departement van justitie, die, lydende aan zwaarmoedigheid, de echtelyke woning te 's-Hage heeft verlaten. Men ver moedt dat hem een ongeluk is overkomen. Door D. S.wonende te Zwammer- dam, is appèl aangetoekend tegen het vonnis van den kantonrechter te Woerden, waarby hy, wegens het buiten noodzaak uitoefenen van een beroep, w.aartoe de wet eene toela ting vordert en tot de uitoefening van welk beroep hy niet is toegelaten, te Barwouts- waarder, Waardcr en Bodegrave gepleegd in October, November en December, is veroor deeld tot eene geldboete van vyftig gulden, of vervangende hechtenis van zestig dagen. Het O. M. by dellaagscherel bank heeft gisteren eens een voorbeekj steld voor velen. Eene dienstbode h«ad geil gemaakt van een valsch getuigschrift onl diensten aan te bieden aan eene dame. vorderde, wegens valsehheid in gesch| 1 maand gevangenisstraf Gisteravond ondervond de te Rotterdam by de arrestatie van een droij man in de Tuindersdwarsstraat een verzet. Een agent van politie en een bo het raadhuis, die den agent hulp bood, door den beschonkene in de handen geb| De arrestant werd naar het bureel Witte-De-Withstraat overgebracht en in bewaring gesteld, terwyl de gebetenen h wonden in het ziekenhuis lieten uitbratl Do cricketwodstryd tusscj het „Nederlandsch XI" en het „Elftal! Universiteiten", Zond«ag op bet nieuwe f te Heemstede gespeeld, is door de studtj gewonnen met 41 runs op de 1ste „Nederland" maakte 82 (Schröder uit Au dam 40), hetgeen de studenten beantwoord met 123 (Feith uit Den Haag 34, De 1 uit Leiden 21, Hoeffelman uit Haarlem 1! Quint uit Amsterdam 16). „Nederland" nogmaals aan 't bat, maar kon de inningsl meer uitspelen. Fosthuma (Haarlem) maf ioen nog 22 en V. d. Linde (Amsterdam Het nieuwe veld, dat de heer Van Mef beschikbaar heeft gesteld, nu op hot veld «Jen heer Boreel van Hogelanden des Zonc«f niet meer gespeeld mag worden,, bleek goed te zyn. Er werd evenwel toch op t| mat gespeeld. Zondag is door het gevaarlijl vuurtje-stoken eene verkeerde jongj liefhebbery, wa«irtegen niet genoeg gew schuwd kan worden brand ontstaan Loosdreehtsche bosch. Het grootste gevaj voorat groot by de tegenwoordige droogl werd door den burgemeester, die den I toevallig entdekte, spoedig afgewend. f. was het vuur Maandag-midd«ag nog niet heel gebluscht. J. B., winkelier en sly ter „vergunning", te Charlois, vader van 7| deren, is, na de gelden eener erfenis t notaris opgenomen te hebben, met vroegere dienstbode, een meisje van twintig jaar, op reis gegaan. Een landbouwer teRpel, G-eldrep, heeft het zich-zóó sterk a&ngetrofel dat hy ruim 600 gulden successie» wegens eene ontvangen erfenis moest bel dat by zich in eene vlaag van waanzin het leven heeft beroofd. De 18-jarige C. J. Boone, der twee verdachten van den o-p Hemelvas dag te Middelburg gepleegde» moord op machinist van de Zeeuwscbe spoorboot hardt, is op vrye voeten gesteld. De andere, een 21 jarig man, heeft bel de doodelyke messteken te hebben toegebra Het mes, waarmede de moord werd gepk is tot dusver, ondanks de yverige nasporii der politie, nog niet gevonden. Voor de weduwe en weozen van den moorde is aan kleine en groote giften i voor een bedrag van omstreeks f 2000 komen. Men schryffc uit Breda dat burgemeester al de eigenaren en verder soöëeT van spetten en-kramen op de kf aldaar door de stads geVieéshééfèïi heefU inenten. "Te Hengeloo had een landb wer, gaande naar eene bruiloftsparty, he' geluk van een wagen te vallen en onde:, wielen te geraken. H(j overleed aan deb men kwetsuren. Naar de gevangenis teMiddffl burg is overgebracht een persoon uit VIL; gen, wegens schaking van een minder meisje. Hot water-drama, dat den la sten kermisdag te Hoogeveen werd afge^; i en waarvan wy reeds in een vorig non: j melding maakten, heeft zich als volgt t dragen. De kermis was niet druk, byna van f j beteekenis; de malaise deed zich ooiT golden en de „spullebazen" maakten s'4j zaken. „Verdien je niets meer op het dan mot je het maar zoekon in het redeneerde een bardlooper van profess:J hy bood aan, om voor één gulden bovei de Zuidersche brug in het kanaal te spn-ij juist op een kruispunt van twee waterwel I-Iet bedrag was spoedig byeen. En tflf kunstenmaker zich op de leuning plaatste, 1 eene dichte menigte nieuwsgierigen o; 1 hot waagstuk te zien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1893 | | pagina 2