M-. J, T.J3UYS.
Omtient dezen diep betreurden overleden
stadgenoot schryft het Utr. Dbl. o. a. het
volgende
Zelden is een geleorde als hy zoo algemeen
bekend en gewaardeerd geworden en dat wel
omdat hy door zyno heldere, vaderlandlie
vende opstellen over de gewichtigste staat
kundige vragen van den dag een diepen
indruk maakte op allen, die het wèl meenden
met land en volk, ook al behoorde men niet
tot de vryzinnige richting, welke hy van
ganscher harte en uit volle overtuiging
krachtig voorstond.
Ofschoon De Standaard voor ditmaal slechts
▼•lataat met de levensschets van Buys in
herinnering te brengen, schryft het blad toch
vooraf het volgende:
„Ook in anti-revolutionnaire kringen zal het
overlyden van den hoogleeraar Buys niet
zonder aandoening vernomen worden. Door
Oroen's „Ned. Gedachten" toch is deze geleerde
ook onder ons volk bekend als een staatsman,
aan wiens oordeel hooge waarde was te hech
ten, en die de oorste onder velen was, van
wie een biliyker en meer waardeorend oor
deel over het streven der anti-revolutlonnairen
uitging.
„Nog voor twee jaar was hy het, die, toen
heel de liberalistische pers het Kabinet-
Mackay veroordeelde om zyno dusgenaamde
werkeloosheid, het openiyk in „De Gids" voor
de eere van dit Ministerio opnam."
Het Handelsblad schryft o. a. het volgende:
Aan de Leidsche heogeschool is dus opnieuw
een der mannen ontvallon, waarop zy en
gansch Nederland met haar trotsch mochten
zyn. In een betrekkeiyk kort tydsverloop
zyn Kuenen, "Wilken en De Vries door den
dood aan de wetenschap ontrukt en thans
is Buys ook bezweken.
Hy laat eene plaats open, die moeiiyk zal
zyn te vervullen. Voorzeker, ons vaderland
telt mannen genoeg, die met bekwaamheid
en yver aan de studeerenden den weg zullen
kunnen wyzen naar de kennis van ons staats
recht, door het doolhof van onze administra
tieve instellingen, op het uitgestrokt gebied
van het volkenrecht. Maar waar is zyns ge
lijke in de alles omvattende kennis dier weten
schappen? Waar de man, die met zulk eene
onvergeiykeiyk sobere on toch zoo heldere
welsprekendheid zyne lessen gaf Waar vooral
de uitnemende publicist, die op zulk eene kern
achtige wyze zyno op die wetenschap gegronde
meoning aan anderen wist kenbaar te maken?
Er kon in de laatste 25 jaren in Nederland
goene belangryke gebeurtenis op staatkundig
gebied voorvallen, of met gretigheid nam
ieder, die er belang in stelde, den eerstvol-
genden „Gids" in banden om te zien wat
prof. Buys er van dacht. Met al de nauw
gezetheid en fijnheid van een ervaren physto-
loog en patholoog ontleedde hy de moeilykste
politieke vraagstukken, drong hy door in de
deugden en zwakheden der partyen en per
sonen, gaf hy zyne diagnose en vaak de moest
geschikte wyze van behandeling en genezing.
Eene verzameling van zyne „Gids"-artikelen,
welke zeker niet mag uitblyven, zal een der
gewichtigste bydragon vormen voor de juiste
kennis onzer staatkundige geschiedenis van
de laatste kwart eeuw.
Zyn werk over de „Grondwet", aan welker
herziening hy als ondervoorzitter dor Staats
commissie van 1883 yverig deelnam, zal een
standaardwerk biyven voor de kennis der
grondslagen van ons hedendaagsch staatsrecht.
Zyno leerlingen voelden onbeperkte ver
eering voor zyne veelomvattende kennis in de
eerste plaats, maar niet minder voor zyn
groote hulpvaardigheid, welwillendheid en
zachtmoedigheid. Zyne colleges.er waren
weinige, die drukker bezocht werden dan de
collegos in staatsrecht van professor Buys.
Met zachto, byna onhoorbare stem ving hy
daar aan, zyn hoorders te herinnoren aan het
punt, dat hy aan het slot van zyn vorig
collego bosproken had; dan verhief zich het
geluid ietwat, om in eene enkele zinsnede met
een paar kuchjes afgebroken eene andere
quaestie te stellen, en met heldere, zy het ook
niet luid klinkende seem werd dan in vloeiende
taal door den hoogleeraar eerst anderer, dan
eigen meening over de zaak gezegd.
Buys' uiterlyko welsprekendheid was niet
groot. Zyno gebaren bestonden uit enkele be
wegingen mot een lorgnet, uit een werktuig
lijk wry ven van het voorhoofd met de rech
terhand, zyno stem verhief zich slechts zelden
boven hot gewone diapason en in zyne voor-
dracht had hy zich enkele styivormen aange
wend, die eiken student bekend waren. Met
zekere voorliefde gebruikte hy uitdrukkingen
als: „naar myn bescheiden meening", „hetzy
met bescheidenheid opgemerkt", „een by uit
stek moeiiyk vraagstuk", „een uitnemend
helder overzicht". Men lachte er niet om, omdat
z(j steeds zoo goed pasten in den styi van zyn
betoog, en vooral omdat de inhoud van dat
betoog zoo boeiend was.
Als examinator deed Buys zich we Ier van
een andere zyde kennen. Dan zocht hy do
woorden van zyn vraag met moeite byeen,
riet omdat dan zyn welsprekendheid hem in
den steek liet, maar omdat by er vooral op
bedacht was den examinandus niet nog zenuw
achtiger te maken dan deze reeds was. Eu
als er dan een antwoord kwam, waarin de
bal geheel mis was geslagen, dan was de
hoogleoraar onvermoeid in zyn pogingen om
den adspirant-doctorandus den weg naar do
waarheid te helpen zoeken. En wie hem
gehoord heeft als promotor, vergeet niet licht
de wyze, waarop hy den jongen doctor wist
geluk to wenschen en al het-licht te doen
vallen op de goede hoedanigheden van het
proofscbrift en op de goede deugden van den
pas gepromoveerde. Daar sprak een haitelyko
welwillendheid uit, die ingang vodd tot ieders
gemoed, en in het byzonder aan den vader
van den jongen doctor een oogenblik van
dankbare ontroering schonk.
Die welwillendheid wa3 geen schijn, zy was
de hoofdtrek van zyn karakter. Buys was de
verpersoonlykte welwillendheid. Zyn kennis
stelde hy even gaarne ter beschikking van
een ieder, die raad by hom zocht, als zyn
ryken boekenschat. Zyn huis stond gastvry
open, en men was daar zeker van een gul
onthaal, een opwekkend gesprek en vaak van
muzikaal genot.
Een andere vorm, waarin zich zyno wel
willendheid uitte, was de hulpvaardigheid,
waarmede hy menigeen zyner studenten hielp
in de vorovering van eene maatschappelyke
positie. Buys had alom in den lando vrienden
en connecties, en als by nu met zyn voor
spraak invloed kon oefenen ten gunste van
oen zyner leerlingen die het verdiende, dan kon
deze zeker zyn van zyne tusschenkomst of
aanbeveling.
Betreffende het eerste tydperk van het
openbare leven van Buys, het gewichtigste
tydperk, omdat toen de grondslag moest
gelegd worden voor zyn volgend loven, wor
den nog eenige byzonderheden medegedeeld,
welke wel de aandacht verdienen.
Toen Buys te Leiden in de rechten stu
deerde, werd hy dcor eene flnactiëele ramp,
welke zyn vader trof, gedwongen zyne studiën
te staken. Van Leiden begaf de jonge student
zich toen naar Amsterdam, waar hy met
groote geestkracht en door buitengewone in
spanning zich de middelen moest verschaffen,
om zyne studiën te kunnen voltooien. De
onverdroten yver van den jeugdigen jurist
werd met gunstigen uitslag bekroond. Zoodra
hy den doctorsgraad had verworven, volgde
spoedig zyne benoeming tot commies by de
provinciale griffie te Haarlem, zoodat hy den
voet in den stygbeugel had.
Te Haarlem zette Buys, ondanks zyne
ambtsbezigheden, met groote geestkracht zyne
studiën voort. Het onderwerp, dat hem in
de eerste plaats aantrok, omdat het tot dus
ver hier te lande nog niet behandeld was,
waren de circulatie-banken. Deze gewichtige
stof behandelde hy in een viertal voordrach
ten, door hem in hot genootschap „Felix
Moritis" gehouden. In een volgend jaar be
sprak Buys op dezelfde wyze: onze nationale
staatsschuld sedert 1814. Deze voordrachten,
welke reeds getuigden van de buitengewone
scherpzinnigheid en den critischen geest van
den jeugdigen jurist, trokken destyds alge
meen de aandacht.
Van Haarlem, waar Buys een tiental jaren
werkzaam was, ging hy naar Leiden, ten
einde de betrekking van secretaris van Ryn-
land op zich te nemen. Het verblyf te
Haarlem, waar Buys in enge betrekking
trad tot den bekenden uitgever Krusoman,
leidde tot de oprichting der „"Wetenschappe-
lyke Bladen." Van Leiden begaf Buys zich
in 1864 naar Amsterdam, om daar het hoog
leraarschap aan het Athenaeum te aan
vaarden, maar Amsterdam, teldo hem go-
lyk reeds is gemeld, niet lang onder zyne
burgers, daar hy twee jaren later, nu als
hoogleeraar in het staatsrecht, naar Leiden
terugkeerde.
docent te schitteren, waartoe vooral zyne
aanstelling te Leiden hem de gewonschte
gelegenheid aanbood. Zyn voorganger aldaar,
de kundige en scherpzinnige hoogleoraar Cock,
een man van de oude school, had zich van
de traditioneele, nog door het organiek besluit
van 1815 gehuldigde voorstelling niet willen
losmaken, volgens welke het staatsrecht in
de eerste plaats als een onderdeel der ^ys-
geerige rechtswetenschap of algemeene rechts
geleerdheid beoefend werd. De voorschriften
van het geldende staatsrecht werden als
byzaken beschouwd, die nauwelyks de aan
dacht van den hoogleeraar verdienden, en dat
te minder, omdat Cock een innige tegen
stander was van het constitutioneele staats
I leven, zooals zich dat na en uit de gebeur
tenissen van het laatst der 18de eeuw had
ontwikkeld. Sints Thorbecke in 1849 den
katheder voor de ministerieels portefeuille
had vaarwel gezegd, vernamen de Leidsche
studenten van de Nederlandsche grondwet,
van het publiek recht, zooals het in ons vader
land zich steeds sterker ontwikkelde, geen jota.
Daarin kwam eene volslagen omwenteling
mot het optreden van Buys. Het schoolsche
„Jus naturale" maakte plaats voor eene ge
schiedkundige beschouwing van de stelsels
over Recht en Staat, die sinds de 16de eeuw
door de groote denkers en schryvors waren
verkondigd; het vage „Jus publicum" werd
omgeschapen tot eene grondige behandeling
van onze grondwet. Dorstend naar kennis,
verdrong de studeerende jeugd zich in de
collegekamer, die het groot aantal belang
stellenden nauwelyks bevatten kon.
De Arnhemsche Courant:
Zyne humaniteit, zyne welwillendheid was
een sieraad van zyn karakter en ging gepaard
met groote bescheidenheid; wie het niet wist
zou in hem niet licht een der meest geleerde
en iovloedryke mannen van ons land hebben
vermoed. Niet slechts in vele gewichtige aan
gelegenheden, maar ook waar het de benoeming
van personen gold, werd vaak zyn oordeel
gevraagd. Hy leeft dan ook in veler harten,
niet slechts door hetgeen hy voor de staat
kunde en de wetenschap deed, maar door
zyn edel en braaf gemoed en zyne goede,
onbaatzuchtige daden. Ook in dit opzicht was
hy een groot man.
Het VaderlandOfschoon jarenlang in den
politieken stryd gemengd en nooit aarzelende
besMst party te kiezen, had prof. Buys geene
vyanden, en allen, die het voorrecht hebben
genoten zyne lessen te hooren, hebben niet
opgehouden voor hem eene warme genegen
heid te koesteren, ook al bobben zy later
eene andere richting gekozen.
De AmsterdammerDagblad voor Nederland
„Eene betrekkeiyk kortstondige, maar hoogst
ernstige ziekte maakte aan dit veelbeteekenend
leven een einde. In Nederland zal de naam
van Prof. Buys nog lang met eere worden
genoemd. Een man uit één stuk, was hy by
alle part yen gezien en geacht; hy was groot
genoeg, om, al was hyzolf niet altyd over
tuigd van de noodzakeiykheid en gewenscht-
heid van sommige regeeringsontworpen, te
meonen, dat te zwichten voor den drang der
omstandigheden ook een beginsel mocht
heeten.
„Met leedwezen herdenken wy dus in hem
een der groote mannen van ons Vaderland,
aan wien gansch Nederland zich verplicht
gevoelt, en innig dankbaar schry ven wij onder
zyne nagedachtenis een weemoedig:
Byj ruste in vrede."
Gemengd Nieuw».
De N. B. C. zegt o. a.
Bovenal was hjj bestemd als academisch
Naby den overweg even buiten
Leiden op den weg naar "Warmond heeft
'savonds het volgende plaats gehad:
De heer K., van Sassenheim, bevond zich
met zyn rywiel, voorzien van een rood licht,
naby den overweg juist toen de trein van
10 u. 40 m. van Leiden kwam. Op bet zien
van het roode licht, dat by den spoorweg
onveilig aanduidt, stopte de machinist van den
trein, doch reed, na de oorzaak onderzocht te
hebben, weder verder.
Iets dorgeiyks is onlangs ook by Amster
dam en meermalen reeds elders voorgevallen
Een zonderling verhoor. Een
man uit Hazerswoude, sedert zyn 4de levens
jaar doofstom, die zyn eigen naam of voor
namen niet wist en op de meest vreemdsoortige
mamer met behulp van een tolk verhoord
werd zonder ebn verstaanbaren klank te kun
nen uitbrengen of te kunnen schryven, moest
gisteren den Haagschen rechterduideiyk maken
hoe zekere W. v. D., arbeider te Hazerswoude
hem, na eene oneenigheid over het kaartspel
een been had stukgetrapt.
Door gebaren en keelklanken deelde de
getuige mede hetgeen hem overkomen was;
inderdaad een even treurig als zonderling
verhoor.
De zaak kwam hierop neer, dat het by het
kaartspel niet eerlyk was toegegaan, dat men
een borreltje had gedronken en toen twist had
gekregen, waarby de arme stumperd nog zijn
been had gebroken.
De beklaagde ontkonde met eenig opzet
gehandeld te hebben.
In de Wateringsche straat te
's-Gravenhage hadden eergisteravond een man
en eene vrouw twist, ten gevolge waarvan hun
negenjarig dochtertje, dat ep den zolder sliep,
wakker werd. Toen het naar beneden wilde
gaan, viel het van de trap en werd blykbaar
ernstig gekwetst. Het werd naar het r.-k.
ziekenhuis vervoerd, waar bleek dat hot kind
eene schedelbreuk had bekomen.
De heden door de Ned. H.-M a a t -
schappy te Rotterdam gehouden koffie-veiling
opende op taxatie, terwyi later x/k a x/^ c.
daarboven werd betaald.
De bewoonster der bovenver
dieping van perceel 67 in de Utrechtsche
Straat te Amsterdam had gistermiddag het
ongeluk dat de vlam in haar pan sloeg, teF-
wyi zy bezig was het middagmaal te bereiden.
Van schrik liet zy de pan vallen, welke terecht
kwam op een brandend petroleumtoestel,
waardoor het ongeval dus nog verergerde.
Een en ander veroorzaakte een uitslaanden
brand, welke door de brandweer in een half
uur tyds geblusoht werd.
Te Breda zyn binnen eenpaar
dagen twee personen gestikt in de jenever.
De huzaar uit Deventer, dio aan
rnr. J. P. Troelstra op het perron te Hooge-
zand een klap in het aangezicht gaf, is, wegens
te veel gebruik van sterken drank op dien
dag, gestraft met 14 dagen provoost, om den
anderen dag met water en brood. De zaak
komt waarschynlyk ook nog voor den
krygsraad.
Een Ned erlandsch koopman ont
moette onlangs in een bierhuis te Antwerpen
eene jonge vrouw, op wie hy verliefd werd
en die hy zou trouwen. In afwachting daar
van nam hy haar vast mede naar Parys. Daar
heeft de schoono hem verlaten, medenemende
zyne portefeuille met f 2200. De a. s. brui
degom heeft de justitie met dat feit in kennis
gesteld.
Op de Friesche voorjaars markten i
overtreft het aanbod van vee ver de vraag,
zoodat de pryzen dalende zyn. Door 't aan
houdend droge weder is er nog weinig gras, i
waardoor vele kleine boeren genoodzaakt zyn
af te zetten.
De zaak van het Tielsche twee-
gevecht zal onderworpen worden aan het
oordeel van het bestuur der Vereeniging van
officieren der schutteryen in Nederland.
Een man uit de Slijkstraat te
Arasterdam, die Zaterdag in het water sprong
en daarna, gered zynde, naar het Binnen
gasthuis overgebracht werd, is overleden.
I Op den Zwanenburgwal aldaar werd gister
middag een 6-jarige knaap door een rytuig
overredendadelyk ook naar 't Binnen-gasthuis
vervoerd, bleek de jongen by aankomst aldaar
reeds overleden.
De bekende roeier J. J. K. Ooms
heeft thans zyn plan om naar Chicago te
gaan, geheel opgegeven. Het schynt trouwens
nog niet zeker te zyn dat de wedstryd om
20,000 dollars werkelijk daar zal worden
gehouden.
Op do Boriynsche beurs werden
gisteren weder onrustwekkende geruchten ver
breid over cholera gevallen te Hamburg. Vol
gens officiéele mededeelingen is dit jaar nog
geen geval van cholera aldaar voorgekomen
en de gezondheidstoestand is uitstekend.
In de buurt van St.Etienne is
eone werkstaking van mynwerkers uitgebro
ken, welke er dreigend begint uit te zien.
Eene afdeeling soldaten is er heen gezonden.
Te Bordeaux besloten de werk-
stakende arbeiders der bouwwerken ten getale
van 3000 eenparig hun eischen vol te houden,
tot do patroons zouden toegeven.
Te Reims hebben ongeveer 600 arbeiders
het werk gestaakt.
De „Times" verneemt uit Tehe
ran, dat te Schiraz ten gevolge van de duurte
van bet brood een oproer is uitgebroken. Alle
winkels sluiten.
Te Freiburg, in Beieren, heeft een
tuinier in eene trekkas een rozenboom ge-
