De ongeregeldheden in België. Volders on Maes worden gerechtelijk ver volgd, omdat z\j „eene bende oproerlingen hebben aangevoerd, die andermans eigendom aangerand en gebruik hebben gemaakt van vuurwapens." De minister van spoorwegen heeft aan hel bestuur van hot arsenaal van Gtntbrugge een telegram gezonden, meldende dat do werk lieden, die aan den arbeid blijven, door do troepen zullen beschermd worden. Degenen, die Zaterdag middag het werk niet hadden hervat, worden ontslagen. Dit besluit is op twintig man toegepast. Te Leuvenzyn Zaterdag verscheidene socialis ten gearresteerd, ook do Hollander Nelomans, die zich woedend verzette. Te Antwerpen is eene meeting op de Groote Markt gehouden. Een 9preker zeide: „Volk van Antwerpen, w|j hebben aan do regeer ders, aan de zoogezegde volksvertegenwoor digers, zoo dikwijls om het toekennen onzer rechten gevraagd; wjj hebben hen gesmeekt, voor hen geknield, doch vruchteloos. Welnu, wat wy mot vragen niet kunnen bekomen, moeten wy met geweld nemen! Onze broe ders uit hot Walenland, uit Brussel, Luik, Gent, goven ons het voorbeeld. Dat moeten wy volgen! Wy, Antwerpenaren, mogen niet achterblijven, wanneer er quaestie is van onze rechten te veroveren. Wy moeten hen helpen en aan de algomeene werkstaking deolnemen. Wy ook mooten toonen, dat wy het hart op de rechte plaats hebben en niet meer rusten vóór dat wy het algomoen stem recht bekomen hebbon. Maar al staakt gy het werk, dit wil niet zeggen dat gy roerloos achter uwe stoof moet blyven zitten; neen, er moet gewerkt, gehandeld wordon!" Na hem sprak eene vrouw ait Gent. „Vrou wen van Antwerpen", riep zy, „is het nog nooit gebeurd, dat gy 's avonds nog de hem dekens van eulder lieve kinderkens moest repareeren en wasschen, om ze die 's morgens weer proper aan te doen? Is hot nooit ge beurd dat gy hen zonder eten moest te slapen leggen? En zegde eulder moederhart dan niet „neen, mjjn kind is oen beter lot weerd, dan zonder eten te bed te gaan? Hewel, die ver betering kan niet anders komen dan door het «algemeen stemrecht! En om dat te verkrygen, moet ge beletten dat van morgen af eulder mannen nog een slag werken. Gy moet eulder doen deel maken aan de algemoone werksta king! „En dan," riep een toehoorder, „dan zullen eulder kinderen alle avonden kiekens met salaad- te eten krygen 1" Een optocht werd gohoudon en hier en daar werden ruiten ingeworpen. Te Gent bevatte de „Vooruit" het vol gende lied: Op, mannon van Gentl flink vooruit, koene strijders 1 In 't nar dos ger&ars nog geon daimbreod geweken, Bot recht van bostaan, zul ka ie klaar nu gebleken, Geloochend door hen, die gij 't levon bdhondt. De Tempel van 't Yoorrocht, de Belgische Kamer, Dronntrog janden smaad, naar bot hoofd u geslingerd, Beleedigd door 't rae, dat uw loon heeft gevingerd, ^♦rijden een plicht en ia wjjken verraad. Refrein f) racailleI opl barbaren' Op! gi) allen proletarenl Klaietera loe, goon dwingeland^, Rocht naast plioht, dat willen wij. Er kwam ©en stoet van ongeveer 800 werk stakers, mannon en vrouwen, langs de Veld- straat naar den Kouter afgezakt. Vooraan werd door eene vrouw een rood bord gedragen, waarop in groote letters te lezen stond: „Nu lyden wy honger en ellende; door algemeen stomrecht komon wy tot verbetering." In „Vooruil" had eono vergadering plaats, waarna de werkstakers uiteen zyn gegaan. Anseelo gaf in de meeting in den Skating verslag over zyn bezoek by den burgemeester. Hy zeide ook dat een telegram uit Brussel hem vorwittigon zou, wat or beslist was ge worden on, ging by voortIndien zy goed zyn voor ons, zullen wy ook goed zyn, maar zyn zy slecht, welnu, dan zullen wy ook slecht zyn! Men zal in werkstaking blyven,zoolang men bet algemeen stemrecht niet bekomen heeft. Wy zyn brave lieden en rustig volk, zeide hy, on even zoo goed als de ryken. En onderwijl zong men buiten: Wy zullen don bool in etukkon doen epringon, Eu Leopold zjjn hoofd afwringen! De „Etoilo beige" noemt het dralen het wikken wolk wetsvoorstel een paar duizend stemmon meor zou gevende werkloosheid, dio ten slotte het oonig govolgisen eone der ernstigste crisissen veroorzaakt, dio 't land ooit. doormaakte, eone sckando voor hot Belgischo volk. „Europa", schryft het liberale blad, „ziet toe naar hetgeen in België gebeurt. Ons land bevindt zich uit een internationaal oogpunt in een byzonderen toestand, welke het plich ten oplegt en aan wantrouwen blootstelt. Meer dan iemand zyn wy nayverig op onze onafhankelykheid en wy zouden de eersten zyn om vorzot aan te teekenen, indien de buitenlandsche mogendheden zich in odzo zaken wilden mengen. Maar wy zyn verplicht te erkennen, dat de tegenwoordige crisis niét zou kunnen voortduren zonder ernstige onge rustheid te wekken by do mogendheden, die neutraliteit hebben gewaarborgd". Wegens den zeer overspannen toestand der ge moedoren is de betooging te Brussel van beden verboden. Noch de burgemeester van Brussel, noch die der voorsteden, nemen de verantwoordeiykheid op zich voor de dingen, welke zouden kunnen gebeuren. Het was te vreezen, dat dit verbod aanleiding zal geven tot daden van geweld van den kant der socialisten. De staatsspoorwegen zullen geene werksta kers uit de provinciën naar Brussel voeren; byzonder strenge maatregelen zyn door de burgerlyke en de militaire overheden genomen.-' De groote betooging, welke de werkstakers uit de Borinage gisteren te Bergen wilden houden, is door de militairen belet, doordat zy alle toegangen tot de stad verspelden*.' Mon vreest dat eenige opstootjes zullen plaats hebben en vele personen in hechtenis genomen zullen worden. Een dynamiet-aanslag is gepleegd op de kleine kerk te Wasmes (by Bergen), waardoor enkele ruiten gebroken zyn. Burgemeester Buis gaat vooruit, hy moet echter op bevel van den geneesheer nog eenige dagen rust houden. Alle bladen laken den aanslag, wolke den dood ten gevolge zou hebbon gehad, indien niet de hoed van den burgemeester den slag gesmoord bad. Te Gent is de werkstaking nu algemeen. De directeur der koninkiyke kruitfabriek to Wetteren heeft de hulp der soldaten gevraagd. De werkstaking breidt zich uit over de Vlaam- sche steden, waar wanordelykheden hebben plaats gehad. Te Renaix werd eene betooging gehouden. De politie poogde zich meestor te maken van eene roode vlag, waarop een bloedig gevecht ontstond. De politie werd op de vlucht gedreven. Een commissaris van politie, die de dragers der roode vlag wilde tegenhouden, werd gewond. In een ander gevecht werden drie gondarmen gewond en een werkstaker door een bajonetsteek doodeiyk gekwetst. Te Antwerpen hebben meer dan lOOOarbei-. ders, die op de kaden werkten, het werk ge staakt. Zy hebben eenige loopbruggen in het water geworpen. Een gevecht heeft aldaar plaats gehad tusschen de politie en een troep werkstakers, die by de petroleumhaven arbeiders hot werken poogden te beletten. Van weerszyden werden revolverschoten gelost; vele personen werden gevangengenomen. Gisteren is er weder eon groot aantal ver gaderingen gehouden, waarin op invoering van het algemeen stomrecht of eene algemeene werkstaking word aangedrongen. Later zyn de werkstakers weer in optocht naar de haven getrokken, om den werklieden het werken onmogeiyk te maken. Zy sneden de touwen der booten door, wierpen de goe deren in hot water en trokken de loopplanken weg; een troep trachtte zelfs do petroleum- tanks te doen springen. De werkstakers deden ook een aanval op het stoomschip j,Rialto", maar do kapitein plaatste zich met zyne revolver op de brug en dreigde den eerste die een voet aan boord zette, te zullen doodschieten. Deze krachtige houding van den gezagvoerder hield de werkstakers in bedwang. De burgemeester kwam aan het hoofd dor politie op het terrein, om de ongeregeldheden te verhinderen.De agenten trokken hunne sabels en maakten gebruik van hunne revolvers; de werkstakers, dio zich achter houtstapels verscholen, antwoordden met revolverschoten en met eene hagelbui van steonen, waardoor aan weerskanton velen gekwetst werden. Eenige regimenten van het garnizoen zyn naar verschillende streken des lands gezonden, ten einde de orde te handhaven. In de stad heerscht groote bewoging. De schutters zyn onder de wapenen geroepen. De petroleum-havon wordt door de troepon bewaakt. Gisteravond trok een stoet van verscheiden duizenden werkstakers onder het zingen van oproerige liederen door do stad. Er hoerschte groote ongerustheid onder de burgery; lang voor het gewone uur werden overal deuren en vensters gesloten. De werkstakers uit de Borinage, ten getale van 6000, wilden gisteren met geweld de stad Bergen binnendringen en deden eene hagelbui van steenen op de schutters neerkomen. Dezen, gehoel overvleugeld, waren tot zelfverdediging genoodzaakt te schieten op de werkstakers, die zes dooden en veertien zwaar gekwetsten bekwamen. Het was een verschrikkeiyk tooneel. De gouverneur van België wierp zich te midden der strydenden, om te trachten aan de wor steling een einde to maken, doch zyne pogingon faalden. Dadoiyk Ha het salvo droegen do werksta kers hunne dooden en gewonden weg. Het amtal gewonde schutters bedraagt 14, waar van er 3 in het gasthuis zyn opgenomen eveneens zyn daar 5 doode en gewonde werkstakers gebracht. Van de gewonde werk stakers zyn er 2 doodeiyk getroffen. Het parket heeft in het gasthuis de ge wonde werkstakers in verhoor genomen. Het bericht, dat er op de werkstakers ge schoten was, verspreidde zich met verbazende snelheid door de stad en verwekte eene on- beschryflyke ontsteltenis. Met angst vraagt men zich af, hoe het moet afloopen, vooral daar de verwoede werkstakers dreigen hunne gedoode kameraden te wreken. Alle winkels zyn gesloten. Het parket heeft zich naar de plaats be geven, waar de botsing is voorgevallen, maar de menigte, welke zich dddr verdringt, is zóó groot, dat het onmogeiyk is thans reeds een onderzoek in te stellen. Te Brussel wa9 het gister-, Maandag-morgen, enkele uren rustig in de stad. In de „Maison du Peuple" werden echter eenige personen, die men voor politie-agenten in politiek hield, door de bezoekers uit de deur gezet. Da politie heeft eene geheele verzameling aangelegd van de wapens, waarmede de werkstakers haar bestreden hebben. Al deze ploertendooders, knuppels, yzeren staven enz., worden van etiketten voorzien, om later als bewys8tukken te dienen. Te Brussel breidt de werkstaking zich iritusschen uit. Te zes uren werd de uitslag bekend van de stemming, door de typografen in het lokaal „le Cygne" gehouden en waar van het gevolg is dat Brussel heden zonder couranten zal zyn. Met 479 tegen 396 stem men word tot die werkstaking besloten. De vereeniging der jonge typografen heeft met algemeene stemmon een gelyk voorstel aan genomen. De heer Buis had, volgens latere berichten, des nachts een weinig koorts en ylde, maar des morgens was zyn toestand veel beter. Uit het bulletin, door dr. Vandam tegen den middag bekend gemaakt, blykt dat de zieke naar omstandigheden zeer wel is en geen koorts heeft. Het eerste verband is gistermorgen afgenomen; de wond zag er goed uit. Als vermoedelyko dader van den aanslag is gearresteerd een zekere Willemet; twee politie-agenten beweren ten stelligste, dat zy hem den burgemeestor zagen slaan. Willemet ontkent dit echter. Hot schot, waardoor Zondag de Inspecteur van politie Lotroy in don rug getroffen werd, was gelost door een zekeren Alphonse Bosch man, een 28 jarig bankotbakker; deze werd zelf door een sabelhouw aan het voorhoofd getroffen, toen hy zich togen zyno arrestatie verzette. Een redacteur der „Figaro" heeft te Brussel verschillende officieuze personen geïnterviewd, en hunne meening gevraagd over den afloop der gebeurtenissen. Over het algemeen kwam het antwoord hierop neer: Wy kunnen niets vooruit zeggen, maar wy houden het er voor dat, als hot algemeen stemrecht niet binnen twee dagen aangenomen wordt, de maatschap- pelyke rust in België daarom nog volstrekt geen gevaar loopt. Mot het oog op don ernst van den toestand, heeft de minister van oorlog de laatste lich tingen der militie onder de wapenen geroepen. Gisteravond werd in de Brusselsche voor stad Ixelles op de PJace de la Couronne eene meeting in de open lucht gehouden, waar onge veer 4000 personen aanwezig waren. De socia listische advocaat Yan der Velde veroordeelde ia hefiige termen de schutters, die te Bergen op de werkstakers schoten, en verklaarde uit naam der werkliedenparty, dat, als de Kamer heden geen algemeen stemrecht toestaat, men niet lang9r den werklieden zou aanraden zich kalm te houden. „L9 Peuple" had gisteravond een hoofd artikel, geteekend Volders, waarin hetzelfde gezegd wordt. Er is slechts óóne oplossiDg van het vraagstuk, dat den hartstocht der natie gaande maakt, en wel: het zuiver en eenvoudig algemeen stomrecht. Zoolang dat niet verleend is, zal het volk don stryd niet opgeven om het te verkrygen. Het woord is nu aan de Kamer, of zy den vrede of den oorlog wil. Bij het uitgaan der meeting op de Place de la Couronne trokken do werkstakers om 10 uren naar do Place de la Sainte-Croix, waar ook eene meeting werd gehouden, eveneens in do open lucht. Verscheiden sprekers spoorden hier aan tot voortzetting der werkstaking, tot dat het volk de inwilliging zyner rechten zou verkregen hebben. Het was in Brussel zeer rumoerig, vooral by de Maison du Peuple". Op de Grande Place, die zwart van de men6cben was, vielen kleine opstootjes voor, waarby de politie een aantal oproermakers inrekende. De kellners waren evoneens van plan het werk te staken. De strike breidt zich uit; „Le Peuple" bericht dat er reeds 250,000 werkstakers zyn. Daarentegen verzekert de directie van den veiligheidsdienst, dat het cyfer gistermorgen de 70,000 niet te boven ging. De „Gazette" verneemt uit officiëele bron, dat het aantal werkstakers, alleen in de pro vincie Henegouwen, op 60,000 wordt geschat. De schuttery was tegen hedenmorgen in alle voorsteden van Brussel opgeroepen. Men zegt dat de werkstakers van plan waren, zich heden op het Plateau Koekelberg te vereenigen, buiten den door den gouverneur aangewezen kring. Do afgevaardigde Hanrez, oud-voorzitter der „Association libérale", heeft by den koning audiëntie gevraagd om zyne tusschenkomst te verzoeken, ten einde het land te bevredigen. Charleroi, 17 April: In dit district hebben 20,000 mynwerkers het werk gestaakt meer dan 30,000 metaalwerkers en glasblazers zyn echter nog aan den arbeid. Te Grammont heeft eene hevige botsing plaats gehad tus schen de werkstakers en de gendarmen in bet „Café Hollandais". De gendarmes trachtten het koffiehuis binnen te dringen; twee van hen benevens een groot aantal werkstakers, werden gekwetst, velen zelfs ernstig- Morlanwelz, 17 April: Na eene ver gadering in de vrye lucht zyn 10,000 werk stakers naar Jolimont getrokken, waar de winkels der socialistische (1) coöperatieve ver eeniging door de werkstakers geplunderd werden. Tevergeefs wachtte men hulp van de socialistische club. Kor try k, 17 April: By eeno botsing tusschen de werkstakers en de politie is eene vrouw doodeiyk gewond door een sabelhouw. Renaix, 17 April: Er vallen nog steeds ongeregeldheden voor. In den namiddag deed men oen aanval op den celwagen, waarmede de gevangengenomen werkstakers naar het sta tion werden gebracht. Er volgde een woest gevecht, waarby verscheiden personen wonden opliepen. De werklieden nemen eeno drei gende houding aan; men vreest dat de nacht niet rustig zal voorbygaan. Grammont, 17 April: Do werkstakers hebben de gendarmes met steenen, flesschen en luciferspotton geworpeD, waardoor twee gendarmes ernstig gekwetst werden. By de toen volgende charge liepen meer dan 60 personen wonden en builen op; 20 werk stakers werden achter slot en grondel gezet. Luik, 17 AprilIn den afgeloopen nacht heeft men tweemaal eeno poging gedaan om dynamiet te stelen op eene mynonderneming en daarby een nachtwaker mishandeld. By de myn van Beyne heeft men 4 kilo patronen met geperst kruit gevondon. Rotterdam, 17 April. Op de veemarkt waren hedoa aangevoerdpaardeo, venlone, -111 rondoren, 126 vetto kalveren, 8 nnobtoro kalveren, 88 eohapen, 448 varkens, biggen, bok, ezel. De prijzen van het vee waren als volgt: rnndor o ltrte qnal. 34 a 85 o., 2de qnaL 82 a 38 o., 3de qnaL 28 a 29 o." vette kalveren l*te qnaL 47 a 48 v 2de qn&L 44 a 45 o.; eohapen late qnaL 28 a 30 o„ 2de qnal. 25 a 27 c varkene late qnal. 24>/9 25 Om 2de qnaL 221/2 a 23 c. 3de qnal. 20Vj a 21 o., l'ohto aoort i c.. a.los perKO. Nnehtero Kalveren (alaebt) f tot f dito (fok) f tot biggen van tol Paarden van f tot fHan.lel traag. UITLOTINGEN. Pansma. No 1040376 500,000 fr., co. 190-241 100,000 fr. noa 1446511 on 1514414 elk 10 000 fr., Loe. 16114 en 1726043 elk 5000 fr., dop. 447582 677812 910189 1288063 en 1322383 «Ik 2000 fr r»ov. 26(59 60276 78728 93455 114713 117352 231977 237737 297511 289138 431831437724 511523 657502 591I8G 627965 64 1875 705151 812282 821378. 82 628 814819 960220 103'937 1060478 1088985 110.' 80 1121033 1162753 1166298 1197302 1220987 1236441 1258023 1261760 1315829 1552702 15543(8 163*2 6 1699740 '12576 1714535 1757120 1703747 1771637 1790832 1:07284 1874011 1968101 en 199C436 olk 1000 fr.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1893 | | pagina 6