N°. 10157. Zaterdag; I.April. A0. 1893.
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (gpn- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nonimer bestaat uit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 30 Maart.
Feuilleton.
Gevaarlyk spel.
LEIDSCH gl| DAGBLAD.
By koninklijk besluit is aan dr. H. G
lagen, predikant alhier, verlof vorieend tot
fret aannemen der versierselen van ridder 1ste
*1. der orde van de Waakzaamheid of van
;en Witten Valk, hem door Z. K. H. den
groothertog van Saksen-Weimar-Eisenach ge
schonken.
'sRjjks Ethnographisch Museum alhier
heeft van dr. J. Groneman, te Banjoemas, ten
geschenke ontvangen de belangrijke verza
meling, door hem in hot jaar 1891 aan dat
museum in bruikleen gegeven. Aan den schen
ker is de dank der Regeering betuigd.
Omtrent het bezoek van de Koningin
en do Koningin-Regentes aan de Diaconessen-
nrichting (Bronovo-gesticbt), te 's-Gravenhage,
wordt nog gemeld:
Het inwendige van het ruime gebouw was
fraai met groen versierd; de ziekenverpleeg
sters droegen, evenals de directrice, freule
Elout van Soeterwoude, oranjestrikken op de
horst, en uit een der vensters wapperde de
Nederlandsche driekleur;
Haro Majesteiten, ontvangen door de dïrec-
rice, doorliepen alle zalen, rondgeleid door
freule Elout. Allereerst werd de kinderkamer
nezocht. Koningin Wilhelmina hield zich ge-
ruimen tyd met de kleine verpleegden bezig
en reikte aan ieder hunner een geschenk uit.
[Bij het binnentreden daarna in de ziekenzaal
werden HH. MM. begroet met het zingen van
<?en Psalm: „Dat 'sHoeren zegen op u daal".
Na hier eenige oogcnblikkon te hebben
vertoefd en verschillende zieken op de meest
minzame wyze te hebben toegesproken, be
gaven de Vorstinnen zich naar het nieuwe
gedeelte van de inrichting. Met belangstelling
nam de Regentes de doeltreffende verbete-
ingen, welke zyn aangebracht, in oogen-
schouw en zy vroeg aan den architect, den
heer J. J. Van Nieukorken, onder wiens leiding
dit werk was uitgevoerd, tal van inlichtingen
omtrent een en ander. Deze verbeteringen:
liet aanbrengen van oene lift, het vergemak
kelijkt binnenkomen voor zieken, zonder langs
het bordes te gaan, enz., boezemden H. M. veel
belang in.
Vervolgens begaven de Koninginnen zich
met de lift naar bovenr. na eerst in de nieuw-
ingerichte operatiekamer een oogenblik ver
toefd te hebben.
Op de bovenverdieping gaf do Regentes
liaar verlangen te kennen ook de huiskamer
van de verpleegsters te zien.
In deze zaal hieven de zusters, die zich op
dit oogenblik daar allen vereenigd hadden,
by de binnenkomst der Koninginnen het
Koninginnenlied van Beets aanhet gewijzigd
„Wien Neerlandsch Bloed".
Zichtbaar bewogen, dankte de Koningin-
Regentes en betuigde zy nogmaals hare tevre
denheid over al hetgeen zy had gezien. Aan
alle zusters overhandigde zy bloemruikers.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
gisternamiddag beraadslaagd over de mooie-
Wüste, waarby Burg. en Weths. worden uit-
genoodigd voorstellen te doen ter voorbereiding
van de opheffing der gomeentelyke universiteit
aldaar.
Do publieke tribune was dicht bezet, vooral
met studenten.
Afwezig waren met kennisgeving de heeren
Cuypers en Heemskerk, zonder bericht de
heer Treub. Mr. Luden, reeds afgetreden
krachtens art. 18 dor Gemeentewet, was toch
tegenwoordig.
Het eerst werd het woord gevoerd door
den heer Van. Hall. Dezen scheen het voor
stel, ondanks allo toelichting van den voor
steller, vaag. Over de Universiteit had de
heer Wüste zicli steeds woer op andere en
scherper wyze uitgelaten. In zyne laatste nota
noemde hij haar eone „instelling van weelde
en liefhebbery", als sprak hy over een stal
met paarden. In ieder geval, als do motie
werd aangenomen, dan zouden B. en Ws. een
datum moeten vaststellen, waarop de Univer
siteit moest worden opgeheven. Waarom is
die datum niet in de motie aangegoven? En
wat eene overneming door het Ryk betreft,
zou spr. den voorsteller willen vragonge
looft gy werkelyk aan eene dergelijke over
neming? Het eenige besluit, dat dus te nemen
kan zyn, is de al dan niet opheffing der
Universiteit. Spr. ging de gevolgen na, welke
de opheffing zou hebben, en kwam tot de
slotsom dat zy een grooten achteruitgang
van maleriëele welvaart zou na zich sleepen.
Ook de heer Blookor meende dat de heer
Wüste er niet in was geslaagd zyn voorstel
zoodanig te motiveeren, dat de noodzakelyk-
heid van de opheffing bleek. Van medische
vakscholen verwachtte spreker voor de genees-
j kunde geen heil, omdat samenhang tusschen
het menschelyk weten een eerste vereischte
is voor grondige wetenschap. In plaats van
dalen geiyk de voorsteller dacht zouden
de kosten van het Binnengasthuis stijgen,
als men er do universitaire hulp miste. Ook
nog andere argumenten van den heer Wüste
werden door spreker weerlegd. Intusschen
valt er wel te bezuinigen op de begrooting
der universiteit. Er is meer dan één hoog
leeraar voor één studievak aangesteld. En de
inkomsten kunnen vermeerderd worden door
eene betere heffing dor college-gelden, terwijl
spr. het beurzenstelsel zou wenschen afge
schaft te zien, want dit leidt tot een weten
schappelijk proletariaat. Het college-geld zou
voor het geheele jaar 200 kunnen bedragen.
De heer Hugo Muller vond dat de heer
Wüste had uitgesproken wat reeds door een
groot deel der burgery wordt gevoeld, al is
het nog geene heldere overtuiging geworden.
Spr. onderstreepte elk der argumenten, door
don voorsteller in zyne nota gebezigd. Door
nood gedwongen heeft de Raad de salarissen
van onderwyzers en politie agenten op een
peil moeten laten, waarop de menschen nauwe
lijks rond kunnen komenheeft men eene
voor de lagere klasse drukkende belasting
moeten aannemen en nog tot zooveel andere
maatregelen moeten besluiten, om de kas te
sty ven, en mag men nu zeggen golykde
heer Blooker dat de bezuiniging, door de
opheffing der Universiteit bewerkt, niet de
moeite waard zou zyn? Als de groote massa
der burgery den „Hamlet" kende wat
ondanks het 19de eeuwsche onderwijs niet
bet geval zal zyn zou zy met Hamlet
zeggen: „Wat is my Hccuba?" Onder den
druk van den finantic-elen toestand der ge
meente zal men ook op de Universiteit gaarne
bezuinigen -al wat men kan en dit zal voor
die instelling toch doodend zyn.
Ten slotte werd het voorstel nog door den
hoer Wüste zeiven verdedigd.
De motie-Wüste, nog gesteund door de
hoeren Daniels, Fabius, Heineken, Hovy en
bestreden door den voorzitter en de heeren
Ogtrop, Boeker, D. Jitta, W. W. Van Lennep,
werd, na oen slotwoord des voorstellers, ver
worpen met 26 tegen 9 stemmen. (Toejuichingen
en handgeklap der studenten op de tribune).
Vóór stemden de heeren Muller, Daniels,
Fabius, Wüste, Hovy, Heineken, Wormser,
Nolting en Gerritsen.
Van verschillende gebouwen en ook aan de
sociëteit der corpsleden „Nos Jungit Amicitia"
werd terstond na do beslissing van den ge
meenteraad, de driekleur ontplooid.
De vergadering werd gisteravond voortgezet.
Daarin kwamen aan do orde de voorstellen-
Hovy. Men herinnert zich hun oorsprong. Toen
men in het najaar zoo geschrokken was van
PRIJS DEZER COÜRANT:
Voor L«idea por S m**ndoc. 1.10.
Franco por post1-40.
Alzondorlgk» Hommers0.05.
Hot.)
Een steen viel my als het ware van het
hart, toen ik vernam dat myne vrouw niet
thuis was. Het dienstmeisje opende de deur
en verklaarde my, dat er een telegram was
gekomen.
Eone nieuwe rilling ging my door de leden;
ik ging in myne kamer en scheurde hot
telegram open. Ik zag naar de ondertoekening;
het was die van myn bankier in de hoofdstad.
Ik las nog de woorden
„Natuuriyk heb ik niet verkocht. Koersen
stygon weer. Paniek Kunstmatig. Bericht
valsch."
Ban viel ik in myn armstoel.
Toen ik woer eenigszins tot myn bewust
zijn kwam, bemerkto ik, hoe ik snikte en
weende. Het grootste ongeluk was afgewend
er was misschien eene mogelykheid my te
redden of er met een klein verlies af te komen 1
Maar nog acht en veertig uren moest ik
wachton, voordat ik het telegram van myn
bankier ontving, die mij mededeelde, dat de
koersen opnieuw gestegen waren en dat de
ultimo liquidatiekoers op 68 procent was vast
gesteld. Ik zat des avonds in myne kamer,
toen mgne vrouw reeds naar bed was go-
gaan, en berekende: aan de 50,000 roebels,
die ik tegen 60 procent gekocht had, had ik
2 procent, dus 1000 roebels gewonnen; aan
do 50,000 roebels, die ik tegen 72 procent
gekocht had, had ik 4 procent, dus 2000
roebels, verloren. Maakte 1000 roebels, of
3000 mark verlies.
Dat was de rouwkoop, dien ik het noodlot
moest betalen.
Ik wendde my tot den bankier, deelde
hem openhartig mede, wat in my was om
gegaan, en verzocht hem, de 3000 mark by
gedeelten van myn inkomen te mogen aflossen.
Ik heb den man mot schreiende oogen be
dankt, dat hy mgne opdracht, te verkoopen,
niet had uitgevoerd; hy zeide, dat hy slechts
zyn plicht had gedaan, toen hy by het uit
breken der paniek niet had verkocht. Dat
scheen ook natuuriyk, maar als by zich
strikt aan myne woorden had gehouden en
niet een eerlyk man was geweest, was ik
verloren.
Aan deze 3000 mark heb ik een aantal
jaren betaald, Ik heb my veel moeien ontT
zoggen en het is eigenlyk natuuriyk, dat ik
my voor de afbetaling der schuld nog altyd
i niet veilig gevoelde.
Het geld van myn zwager heb ik natuur
lijk onmiddeliyk vastgezet en hy heeft niets
verloren. Noch myne vrouw, noch iemand
anders, bohalve do bankier, hebben er ooit
iets van vernomen.
Nu eerst heb Ik het u verteld, waarde
vriond, omdat het my eene behoefte was, u
dit te zeggen; het kwam my voor als een
zoenoffer aan het graf van onzen vriond
Engler, wien het noodlot niet zoo welwillend
behandelde als mg, die misschien ook door
ongelukkige omstandigheden zyn geld ver
loor en die bepaald verschrikkelyko uren
heeft doorgestaan, totdat by de band aan
zichzelven sloeg. Half waanzinnig heeft hy
zich misschien doodgeschoten; vredezyzyner
aschIk kan hem niet veroordeelen."
„Ook ik niet", zeide de justitieraad„na
uw verhaal zeker niot. Vrede zyzyner asch 1
Oordeel niet, opdat gy niet geoordeeld wordet!
Ik dank u voor hot vertrouwen, dat gij
door uw verhaal in my hebt gesteld. Natuur
iyk zal ik het nooit misbruiken 1 Ga nu naar
huis, waarde vriend, naar uwe vrouwgy
schynt diep geschokt te zyn."
Zonder nog een woord te spreken drukten
beide vrienden elkaar de hand on namen afscheid.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN:
Tan 16 regel» ƒ1.05. Iedere regel meer 0.17J.
Groot«re lettere neer pleetamimte. Toor het
iaceeseeren buiten de sted vordt f0.05 berekend.
de begrooting, zocht de heer Hovy bezuini
ging op hot hoofdstuk Onderwas. Bij voorkeur
daar, want de uitgaven voor het openbaar
onderwijs z\jn voor hem niet de meest sympa
thieke. Hy diende een stel amendementen in
tot inkrimping van uitgaven en vermeerdering
van inkomsten, dat naar de afdeelingen werd
vorzonden en na wisseling van uitvoerige
schrifturen thans in behandeling kwam.
Aangenomen werd: het begrootingsc(jfer
van 1,805,530 voor lager onderwas voorloopig
onveranderd te latengeen nieuwe scholen 1ste
en 2de klasse in gebruik te stellen dan na raads
besluit; het schoolgeld op de scholen 4de kl.
te brengen van 70 op 75dat op do
scholen 3de kl. te verhoogen van 20 voor
één en 16, voor meer kinderen tot f 22
en 18.
Verworpen isde verhooging van het school
geld op de H. B.-S. met 3-jaiigen cursus, en
dat op de H. B.-S. met 5-jarigen cursus en
de Handelsschool.
De stemmen staakten over de verhooging
van het schoolgeld op de H. B.-School voor
meisjes van ƒ60 tot 100. Daarover valt dus
do beslissing in eene volgende vergadering.
Voorts werd het voorstel om aan de
Regeoring het recht to vragen van hooger
schoolgeld op het gymnasium dan ƒ100,
aangehouden, omdat nu toch geene wijziging
der wet op het hooger onderwijs kan worden
verwacht, en naar aanleiding van twee andere
voorstellen is aan B. en Ws. advies gevraagd
over eene nieuwe regeling van de college
gelden, beurzen en alle kostelooze plaatsingen
op scholen, waar schoolgeld wordt geheven.
Dit is dus voor later.
Voor hedennamiddag bleef nog over het
voorstel tot afschaffing der kweekschool voor
onderwijzers en onderwijzeressen.
Het belangrijkste van al de voorstellen van
den heer Hovy was dat, om op de scholen
lste klasse een schoolgeld te heffen van 10
cents per week, met vrijstelling van de kin
deren wier ouders minder dan ƒ12 per week
inkomen hebben. Thans z\jn die scholen kos
teloos voor onvermogenden en werd voor
onvermogend gehouden de vader, die geen
15 per week verdiende. B. en Ws., met de
verlaging der grens van het onvermogen wel
ingenomen, stelden voor: 10 cents per week
voor één kind, 7'/2 ets. voor iedor van twee
kinderen en 6 ets. voor ieder van drie of
meer kinderen uit éc-n gezin. De heer Hovy
liet voor dit voorstel hot zijne varen.
Hot voorstel van B. en Ws. werd echter
met 16 tegen 13 stommen verworpen, waar
door men in don volgenden toestand is geraakt
De scholen lste klasse zijn als vroeger
scholen alleen voor onvermogenden. Maar
het begrip onvermogend is gewijzigd, 't Heet
nu geen 15, maar 12 gulden. En dus zouden
alle kinderen van ouders, die tusschen 12 en
15 gulden inkomen hebben, moeten verhui
zen naar de scholen 2de klasse, met het voor
hen zeker te hooge schoolgeld. De Raad was
een oogenblik de kluts kwijt. Maar op voor
stel van den heer Gerritsen blfift de toestand
voorloopig zooals die was, en de wethouder
voor onderwijs beloofde zoo spoedig doenlijk
een nieuw voorstel voor to bereiden.
De uitslag van de verkiezing van een
lid der Provinciale Staten van Zuid-Holland
in hot district Vlaardingen is» dat eene her
stemming moet plaats hebben tusschen de
heeren A. W. Schippers (anti-rev.), die 961,
en P. F. L. Waldeck (lib.), die 838 stommen
op zich vereonigden.
Do heer LI. Van Schaik (kath.) had. 735 en
de heer Bedaerts van Blokland (anti-rev.) 24
stero'men.
r- Een detachement van 40 manschappen
"zal onder bevel van den van verlof terug
keerenden kapitein der infanterie W. De Bever
per stoomschip „Salak" naar Indié vertrekken.
Tot medegeleider is aangewezen de 2de luite»
nant J. Van der W^lJden.
