N°. 10086.
Zaterdag 7 Januari.
A0.1893.
feze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van fpn- en feestdagen, uitgegeven.
Tweede Blad.
Overzeesche bezittingen.
Burgerlijke Stand.
LEII1SCH
DAGBLAD.
FBUB DEZER COURANT:
Voor Leiden per t maandna.77 f 1.10.
Franoo per pont1.40.
Alzondnrlifkn Nommers0.05.
Opleiding van Indische ambtenaren.
By de Indische Regeering is een plan ge
rezen, dat eindelijk een einde zal maken aan
eene onbillijkheid, die reeds lang uit den weg
had moeten worden geruimd.
Zooals bekend, zorgt de Staat wel voor de
opleiding van zijne ingenieurs door de Poly
technische school te Delft, voor de opleiding
van officieren der land- en zeemacht te Breda
en te Willemsoord de opleiding zijner ambte
naren bij het binnenlandsch bestuur in Indië,
personen, van wie zóóveel in Indië afhangt,
liet h(j tot dusverre geheel aan particulieren,
aan de gemeenten over.
Of eigenlijk geheel is het woord niet. Men
vergrootte de onbillijkheid nog door het meten
met twee maten. Terwijl men de opleiding
der aanstaande Indische ambtenaren in Neder
land overliet aan de gemeenten Leiden en
Delft sedert verleden jaar heeft Leiden hare
instelling opgeheven en de Regeering niets
deed dan elk jaar eene commissie voor het
zoogenaamd Groot-Indisch ambtenaarsexamen
te benoemen, gaf in Indië zelf het Gouvernement
den ouders gelegenheid hun zonen voor Indisch
ambtenaar te doen opleiden. Immers, aan
het gymnasium te Batavia feitelijk geen
gymnasium, doch eene inrichting van Middel
baar Onderwijs, als onze Hoogere Burger
scholen met 5-jarigen cursus is eene af-
deeling B, waar de gelegenheid bestaat zich
te bekwamen voor het Indisch ambtenaars
examen, dat mede elk jaar te Batavia door
eene commissie, door den gouverneur-generaal
benoemd, wordt afgenomen.
De onbillijkheid springt, dunkt ons, duidelijk
in het oog.
Toch kan dit Bataviasche gymnasium voor
Indió zelfs niet aan de gestelde eischen voldoen.
Indië is bijna vijftig-maal zoo groot als
Nederland. Wat is het gevolg: dat ouders,
die op de Molukken wonen en hun zoon
Indisch ambtenaar willen doen worden, hem
moeten zenden naar Batavia. Daar dienen zjj
voor hunne studie dus onder dak te komen,
wat de ouders op groote onkosten jaagt.
De vraag is dus gerezen of het niet raad
zaam zou zijn, de opleiding der Indische
ambtenaren in eene inrichting in Nederland
samen te trekken, tot de Indische instel
ling te Delft, nadat deze in eene Rijto-instelling
zal zijn veranderd?
Men zoude jaarlijks aan de jongelieden, dio
te Batavia het eind-examen der hoogere bur
gerschool (gymnasium afdeeling a of H. B.-S.
te Soerabaia en Semarang) hebben afgelegd,
vrijen overtocht naar Nederland kunnen geven
als passagiers 2de klasse en hun eene toe
lage geven van 800 per hoofd over ten
hoogste drie jaar.
Zt), die het ambtenaars examen hebben af
gelegd, moeten als passagier lste klasse
terugkeeren. Misschien moet dan het leeraars-
personeel te Delft daarvoor eenigszins worden
uitgebreid; maar over de betrekkeiyk geringe
uitgaaf, daaraan verbonden, zal men gemak-
keiyk heenstappen, zoodra men erkent dat
's lands belang in Indió daarmede wordt gebaat.
Dit plan verdient zeker een nauwkeurig
onderzoek en o. i. alle toejuiching.
Het is voor de a. s. Indische ambtenaren
zeer zeker noodig dat zy, alvorens tot hun
belangryk ambt te worden geroepen, eens
eenlge jaren vertoeven in eene echt Holland-
sche omgeving, in kennis komen met zuivere
Holiand8che toestanden, wat te Batavia on-
mogeiyk is.
Waarlyk, het wordt tyd dat een einde aan
de onbillykheid wordt gemaakt waar het de
opleiding dezer ambtenaren betreft. Alleen zou
het, naar onze meening, overweging verdienen
de Bykeinttelling van Delft te verplaatsen
naar Leiden, te vereenigen met de Ryks-
universiteit, en wel om de volgende reden.
De aanstaande rechterlyke ambtenaren
studeeren ook te Leiden. Zy promoveeren
eerst tot meester in de rechten en volgen
dan de colleges der professoren te Leiden, met
het doceeren der Indische vakken belast, om
daarna hun faculteits exaraen te doen voor
Indië.
Er bestaan dus te Leiden reeds leerstoelen
voor Indische vakken. Komt nu de Ryks-
instelling te Leiden, dan is daar de opleiding
voor ambtenaren by de rechterlyke macht
en het binnenlandsch bestuur vereenigd, wat
o. i. een groot voordeel zou wezen, 't Is
waar, Delft zou dan zyne „Indische" studenten
zien heengaan, doch dat verlies zou, daar
do stad hare Polytechnische studenten toch
behoudt, zeker niet van overwegend belang
kunnen zyn. (Amst. Ort
Gemengd Nieuw*.
Brandstichting. Op den 15 den
Februari 1886 barstte te Leiderdorp in de
buurtschap Achthoven een hevige brand uit
op eene boerenplaats en legde hooischelven,
stal en woning in de asch.
Al zeer spoedig kreeg men kwaad vermoe
den, doch de bewyzen, dat hier moedwillig
brand was gesticht, ontbraken en zoo verliepen
byna zes jaren.
Eindeiyk begon het geweten van den dader
te spreken en A. S., vroeger een welvarend
boer, bekende den brand gesticht te hebben
om de assurantie-penningen, ƒ12,600, machtig
te worden.
Deswege had hy zich gisteren voor de
arrond.-rechtbank te 's-Gravenhage te verant
woorden.
Het was eene bedroevende geschiedenis.
De beklaagde, een jonge man van 39 jaren,
thans straatarm, had in eigendom eene boer-
dery met stalling, enz., met ongeveer een
dertig hectaren grond in pacht.
De zaken gingen niet naar wensch. De
jeugdige boer dronk veel, hield geen toezicht
op zyne zaken en zoo boerde hy steeds ach
teruit.
Toen kwam hy op het heillooze plan om
zyn boel in brand te steken en zich met de
assurantie-penningen er weer bovenop te
werken, aan welk voornemen hy op boven-
genoemden datum gevolg gaf, door een bran
denden lucifer in eene hooischelf te werpen,
waardoor alles in de asch werd gelegd, zon
der dat, gelukkig, menschenlevens te betreuren
waren.
De bekl. ontving de assurantie gelden
tot een totaal bedrag van 15,000 (want
ook het vee en de landbouwgereedschappen
waren verzekerd) en de boerdery werd her
bouwd.
Weder wilde het echter niet vlotten. De
zaken gingen weer niet, (volgens bekl. omdat
de pachtsom veel te hoog was) er werd boel
huis gehouden en voor de opbrengsteene
herberg gekocht, waarvan de eigenaar weldra
de beste klant was.
Natuurt jk was het beetje geld in korten
tyd verteerd en moest ook de herberg weer
van kant gedaan worden, waarna de man tot
armoede verviel en plan maakte naar Amerika
te gaan, vrouw en vier kinderen daarby maar
willende achterlaten. Voor de uitvoering van
dat plan kon hy echter geen geld krygen en
ten einde raad meldde hy zich by de justitie
aan en zoo kwam na 6 jaren het boven
vermelde misdryf aan het licht.
Het O. M., er op wyzende dat de bekl.
zich zoowel volgens den Code Pénal als volgens
ons tegenwoordig Strafwetboek strafschuldig
heeft gemaakt, daar hier „gemeen gevaar"
te duchten was, vorderde 3 jaren gevangenis
straf.
De toegevoegde verdediger, mr. A. L. C.
Pabit, meende dat deze zaak ale een rare
avis mocht worden beschouwd, daar het feit
gepleegd werd onder den ouden toestand van
den Oode Pénal en de bekentenis werd
afgelegd onder de werking van ons nieuwe
Strafwetboek.
Betwistende dat hier „gemeen gevaar voor
goederen" had bestaan, schetste pleiter de
treurige levensomstandigheden van den be
klaagde, die vóór zyn huwelijk een flink,
oppassend man was, doch eene vrouw trouwde,
die voor hem geene goede levensgezellin bleek.
Met het oog op de berouwvolle bekentenis
van zyn client, op een tydstip, dat men aan
geene vervolging meer dacht, riep pleiter de
welwillendheid van de rechters in.
Uitspraak heden over 8 dagen.
Teekenen des tyd s. Vooreen
kleinen jongen van 12 jaren, die met een
kameraadje, te Monster, door middel van een
valschen sleutel eene woning openmaakte,
terwyl de bewoners naar de kerk waren, en
uit eene kast 5.50 ontvreemdde, zoomede
by den godsdienstleeraar een konyn weg
kaapte om het beest te gelde te maken,
vorderde het O. M. by de Haagsche rechtbank
gisteren opzending naar een Ryksopvoedings-
gesticht tot zyn 18de levensjaar.
Voorts vorderde het O. M. nog in de gis
teren gehouden strafzitting voor B. H. L. en
J. P. H., arbeiders te Berkel en Rodenrys,
die weigerden aan de bevelen van een schild
wacht te voldoen om zich te doen ontsmetten
alvorens eene door mond- en klauwzeer be
smette weide te verlaten, resp. 7 en 3 dagen
gevangenisstraf.
Een der beklaagden verantwoordde zich met
het gezegde, dat de ontsmetting den eonen
dag geschiedde en op een anderen dag weer
niet; dat dit geheel afhing van een der by
bet huisje geplaatste schildwachten, waarvan
de meesten dat uitstoomen maar „flauwe kul"
noemden en de boeren lieten loopen, terwyl
ook de patrouilles aanhoudend van besmet
op onbesmet terrein liepen zonder ontsmet
te worden.
De hoofdcommissaris van poli-
tie te 's-Gravenhage verzoekt inlichtingen en
opgaaf der verblyfplaats van een man, ge
kleed als heer, sprekende Fransch, Duitsch,
Engelsch en waarschyniyk ook Hollandsch,
kort van gestalte met leelyk gevormden mond,
zich genoemd hebbende Jozef Reimann. Hy
heeft eene inteekenlyst vertoond voor giften
ten bate van de slachtoffers der overstroo
ming by Cagliari, op Sardinië, waarop hand-
teekeningen stonden van voorname personen
te Amsterdam. Die handteekeningen worden
vermoed onecht te zyn en daarachter waren
valscheiyk giften vermeld, veel hooger dan
door die personen ingeschreven waren. De
man had opgegeven spoedig naar Weenen te
vertrekken.
Het p e r r o n - c o n t r 1 e s t e 1 s el
wordt aan het station Haarlem ingevoerd op
15 Januari.
Te Hilversum woedde Woensdag
avond te ruim elf uren een zware binnen
brand in de kerk der Christ.-Geref. gemeente,
hoogstwaarschyniyk ontstaan door eene by den
afloop der avond-godsdienstoefening omge
vallen stoof. Toen het gevaar ontdekt werd,
had de brand reeds eene belangryke uitbrei
ding gekregen en was het gewelf aangetast.
Na veel moeite slaagde de brandweer er in
het vuur te bedwingen. De schade, aan kerk
gebouw en orgel aangericht, is zeer aanzienlyk.
Uit Wageningen wordt aan het
„Hbl." gemeld, dat het er rustig is gebleven.
Alleen deed de saamgeschoolde menigte af en
toe de gewone liedjes hooren.
Een gedeelte van de daar aangekomen
rydende artillerie is reeds weder vertrokken.
In „De Standaard" wordt als oorzaak van
de oploopjes genoemd de bekende vergadering
in „Junushof," waar tegen de houding van
een deel van den gemeenteraad werd geprotes
teerd.
PRIJS DER AD VERTENTIËN
Tm 1—» regel» ƒ1.0». Iedere regel meer ƒ0.17).
O rooter# lettere Deer pleetemimte. Voor het
tDoeeaeetM bulten de sted wordt ƒ0.06 berekend.
Omtrent deze zaak deelt de „'Wagen. Crt."
nog het volgende mede
„In het „Oranje-Hotel" werd Vrydag-avond
halfacht door 6 raadsleden een petit-comito
gehouden.
„Daar werd besloten in beginsel zich niet
aan de voordracht te houden, maar een in
woner van Wageningen te kiezen. De stemmen
zouden afhankelyk zyn van het volgend vooraf
beraamd plan:
„Verscheen een zeker raadslid ter openbare
raadsvergadering op Zaterdag 31 December,
dan zouden de stemmen uitgebracht worden
op den heer G. Van Heelsum, kantoorschryver;
verscheen hy niet, dan op A. C. A. baron
Van Dedem.
De uitslag is bekend.
„En nu de slag is geslagen, nu door den
uitslag dezer verkiezing de gemeente van
haar regeerend bestuur is beroofd, nu treedt
er van dat 6-tal één te voorschyn, die rond
weg het uitspreekt, dat hy „om den tuin is
geleid", dat zyne standvastigheid zoo wan
kelbaar is gebleken, het betreurende dat hy
door zyne stem zulk een slag aan de ge
meente heeft toegebracht".
Blykens nadere berichten over
het ongeval, dat mevrouw Van Loon, te Can
nes, is overkomen, is de toestand der patiënte
zeer ernstig. Zy heeft echter met het been
gebroken, maar eene ernstige wond aan het
hoofd gekregen Haar echtgenoot en kinderen
zyn reeds te Cannes aangekomen. Haar zoon
en schoondochter bevonden zich tydens het
ongeluk te Cannes.
Het ongeval gebeurde in de rue de Frójus,
tegenover „Villa Albert". Een voerman trachtte
het paard, toen het op hol sloeg, tegen te
houden, maar, ofschoon hy zich een eind liet
meesleepen, moest hy de teugels loslaten.
Nadat mevrouw Van Loon uit het rytuig was
gesprongen, holde het paard door en werd een
eind verder opgevangen.
ALFEN. Bovall u: N. Smit gob. Braam, D.
J. Do Pijper gcb. Uitorwijk, D. C. Groeneecheij
geb. Verme.lcn, D. J. Schellingorbout geb. Hof
land, Z.
Overleden: A. Via, ochtgen. van P. M. Nootc-
boom, 73 j.
AARLANDERVEEN. Bevallon: M, Van Zwieteu
geb. Boijer, Z. T. Van der Mik geb. Blok, D.
P. Boer geb. Van Vliet, D. M. Scherponzcol geb.
Roos, D.
BODEGRAVE. Bevallen: F. B. Van dor Bregg6n
geb. Do Koning, D. T. K. Treuren gt-b. Noorde-
graaf, D G. Calie geb. Amersfoort, Z.
H AZERS WOUDE. Bevallon: M. Binnendijk geb.
Keizer, D. N. Van Tol geb. Van E swjjk, D.
J. W. Aekerman geb. Duivemau, D. A. Slappendel
geb. Brouwer, Z.
Overleden: C. Van Elswyk, jd. lij. Een
levenloos aangegeven kind van P. Pijuaker en A. M.
Van der Haau. J. C. Voelenturf, jd. 4 w. C.
Berkhout, wed. van B. Van den Bosch, G4 j.
KOUDEKERK. Bevallon M. Seinen geb. Dirk
zwager, D.
LEIDERDORP. Bevallon: A. Klinkenberg geb.
Landman, Z. A. M. Jagcl geb. Haarlem, D
E. Bol gob. Krot, Z.
Overleden: J. Winterkamp, Z. 3 J.
NIEUWKOOP. Bevallen E. Klerks geb.
Hegoman, D. N. Groenendijk gob. Von Leeu
wen, Z. I. M. Sehellingcrhout geb. Blom, D.
A. Kwakkenbos gob. Van der Heiden, Z
Gehuwd: A. Van Weelden, jm. 25 j. en I.
Vosbart, jd. 23 j.
OUDSHOORN. Bovallon: J. De JoDg gob.
Hago, Z. J. O. Kempken geb. Van Do^ne, D.
(wooende to Boecko.werdt, Pruisen).
TER-AAR. Bevallen: J. M. Goedhart geb. Van
Spronzen, Z.
Overleden: M. De Brnyn, D. 2 j. E. T.
Meeawsen, D. 2 ra. (wonende te NijmegCD).
W0U3RUGGE. Bevallen: E. Stoof geb. Hart
man, Z. L. Van dor Boon geb. Sonneveld, Z.
M. Do Graaf geb. Van den Bosch, D. A.Feenfctra
geb. EerdmanB, Z.
Overleden: G. Rodenberg, echtgon. van C.
Arijzee, 72 j. J. Vonk, echtgOD. van E. Dom-
barg, 46 j. H. M. Vau ZwieteD, jd. 22 j. N.
Vis, D. 2 j.
ZWAMMERDAM. Bevallen: N. Do Jong geb.
Goebel, Z. N. Zaal geb. Roskam, Z. M. A.
Hoogendoorn gob. Verburg, D. W. Vreeswijk
geb. Schoonderwoerd, Z. W. Offers geb. Haze-
broek, D.
CORRESPONDENTIE. - M. J. W.! Niet
voor ons blad als bericht geschikt.
