ROEISCHUIT.
FRITS REUTER,
Vergadering Tan Nijverheid.
Vervolg der Ad verten tiën.
op Zaterdag 3 Dcc. a s.,
IN HET NUT.
Spreker: Ds. W. BAX, van Zaandam.
Valentines Vleeschsap,
Mare 56. N. K. SWEMER.
Verknoping 2 December 1892,
Encre IVSathieu Plessy.
De Complete
Voor het eerst in hot winterseizoen hield
het Ny'verheidsdepartement eeno ledenverga
dering, die door een vry groot aantal leden
en geïntroduceerden werd bijgewoond.
De notulen der vorige vergadering werden
gelezen en mededeeling gedaan van eene
missive van directeuren, meldende dat met
Januari een nieuw Tijdschrift-orgaan zal wor
den uitgegeven, om wekelijks te verschijnen,
cnder redactie van den heer F. W. Westerouon
Yan Moeteren, te Amsterdam.
Hierna kreeg het woord de heer G. Birnie,
van Deventer, die spreken zou over „Suiker
als voedingsmiddel".
In eeno prettige causerie begon spreker te
vertellen dat hy zijne laatste levensjaien
wenschte te bestedon om de suiker van <!en
knellenden band, accijns, to ontslaan, en riep
by by voorbaat de medewerking in van alle
aanwezigen, die hy hoopte voor zyn gevoelen
te kunnen winnen.
Of hy belang had by hot opheffen van don
acc-ijns? Zeer zeker; maar nimmer zou hy het
wagen hierover in het openbaar te spreken,
indien hy niet de innige overtuiging had,
dat daarmede eon groot volksbelang ge
moeid was.
Reeds vóór hem hadden mannen als dr.
Yitus Bruinsma, Heldring, president der
Handel-Maatschappy, dr. Mouton en mr. M.
P. v. d. Borg zich ten taak gestel! oenelans
to breken voor de opheffing van suikeraccyns.
Is het niet bedroevend te zien dat, wanneer
do productiekosten van suiker 18 ets. bodra
gen, daarop een accijns komt van 27 ets., dio
aldus de suiker buiten het bereik houdt van
hen, die het als voedingsmiddel zoozeer noo-
dig hebben? In Engeland, waar de suiker vry
is, bedraagt het gemi ddeld verbruik per hoofd
25 ft' in het jaar, per hoofd hier te lande
slechts 9 u'. In geen land ter wereld is het
gebruik van vruchtenjams zoo verbreid als
in Engelandonze vruchten gaan met scheeps
ladingen naar Engeland, om daar tot jams
verwerkt to worden, en de werkman hier kan
het toezien.
In eeno meeting van jamfa^rikanton te
Londen noemde de chairman jam „a force
producing food" en spreker beaamt dit ten
volle.
Waarom do suiker, een voedingsmiddel bij
uitnemendhoid, to belasten? Als genotmiddel
is er iets voor te zeggen, hoewel spreker
principieel tegen allen accyns is, daar deze uit
loopt op een race tusschen den producent en
den fiscus; een stryd tusschen slimheid en
gevatheid tegen rechtskracht en fiscaliteit;
daarom is hy als onverstandig en immoreel
af te keuren.
Spreker is het niet eens mot prof. Stokvis,
die de voedende kracht van suiker niet on
voorwaardelijk aanneemt, maar die in eene
vergadering wees op het zoetend vermogen
van sacharine, 500 maal grooter dan suiker;
als genotmiddel was sacharine dan ook zeer
aan te bevelen daar het onveranderd het lichaam
verlaat. Sproker heeft getracht prof. Stokvis
van den dwaalweg, waar hy op is, terug te
halen, doch tevergeefs.
Als tegenhanger verhaalt dan spreker van
karroroerdors in Indiö, die hunne paarden,
werkzaam in suikerfabrieken, na 2'/a uur
workons eeno slobbering geven van fabriek-
stroop, waarop na een halfuur rust de beesten
opnieuw, zonder vermoeidheid te toonen, aan
het zware werk gaan en zich gerust, wat
het uiteriyko betreft, kunnen meten met de
gouvemementspostpaarden, die slechts uur
per dag werken.
In Engeland was waargenomen dat sedert
de afschaffing van den suikeraccyns het drank-
verbruik met 22 pet. was afgenomen. Voorop-
gestold dat drank als prikkel gebruikt wordt,
is dit verschynsel te verklaren, daar ook
suiker als zoodanig werkt.
Op sprekers advies haddon zich eenige race
rooiers voorgenomen zich met suiker te trainen,
toen oone openbaar gemaakte proefneming
van prof. Pflüger zyno pogingen very dolde.
Deze Bonnsche hoogleeraar kwam nl. mede-
deelen dat hy oen hond uitsluitend met mager
vleesch gevoerd had en kon constateeron dat
de hond lo. gezond bleef en 2o. meer spior-
vermogen-arbeidskracht had.
Hiertegen stelt spreker dat de bijen uit
sluitend koolhydraten en vet voor den winter
opzamelen; dat in do melk van eene teef, uit
sluitend met mager vleesch gevoed, nog l'/i
pet. koolhydraat en eiwit gevonden was, tor-
wyi een das in don winterslaap uitsluitend
op zyn vet teert en het volume aan kool
hydraten in dien tyd omtrent niet vermindert.
Vervolgens citeert spreker eene uitspraak
van prof. Voit, dat een arbeider per dag noo-
dig heeft 500 gr. vleesch, -56 gram vet en
500 gram koolhydraat.
In het bloed van alle warmbloedige dieren
wordt suiker aangetroffen in do verhouding
van 1.S tot 1000in de 5 liters bloed, die
dus oen volwassen persoon hooft, komen 7.5
gr. voor, ongeveer de grootte van een klontje
suiker. Is er te veel suiker, dan wordt deze
langs den natuurlyken weg afgescheidenIs er
te weinig, dan gaat de mensch ten slotte aan
uitputting ten gronde. De regulateur van deze
functie is de lever, de afscheiding van het
overtollige bewerkt zy en zy schijnt er ook
oen magazyn van suiker op na te houden,
om, wanneer suiker niet wordt toegevoerd,
deze af te scheiden en zelfs uit eiwit en vett on
tö kunnen fabriceeron.
Als gevolg van sprekers overtuiging van
bet voedend vermogen van suiker is hy aan
het studeeren en aan het zoeken gegaan of
hy onder bekende physiologen ook bondge-
nooten voor zyne stelling kon vinden. In
prof. Soegen, van Weenen, tevens baddkotor
te Carlsbad, treft hij dien aan; hij twyfelt
echter of deze wel by physiologen om de
laatste hoedanigheid veel aanhangers tolt.
Prof. Soegen nu weerlogt do beweringen
van prof. Pflüger, hy verwerpt diens stelsel
van uitsluitende vleeschvoeding van Seegen's
proefneming en sprekend zegt hy, dat deze
beweert in het uit de lever stroomendo blood
zonder uitzondering steeds een grooter
suikergehalte gevonden te hebben dan in het
toestroomende bloed, behalve eenmaal, toen
hy het omgekeerd vond. Spreker is overtuigd
dat Seegen dit laatste zonder uitzondering
ook steeds gevonden zou hebben, indien hy
zyne proeven korter na de voedlDg der geëxpe
rimenteerde beesten zou gedaan hebben.
Door de lezing van eeno studie van prof.
Seegen „die Zuckerbildung im Thierkórper"
vindt spreker eindelijk Jicht, daar by daardoor
aanleiding krygt de werken van den be
roemden physioloog Claude Bernard te kennen.
Vooral diens laatste werk lemons sur le
diabete" heeft hem zeer getroffen, daar hy
hierin het bowys voor zyne stelling over do
voedingswaarde van suiker heeft. Tegen-
strydig zy'n vaak de voedingsmiddelen, dio
aangewend worden. "SVas het niet voor eenige
jaren mode in Frankryk, dat jonge meisjes
zich gingen laven aan bloed, dat van pas ge
slachte runderen werd afgetapt, en heeft zich
in Londen vooral niet eene groote massa van
vegetarlers gevormd, die in hun vaandel de
initialen V.E.M. schrijven (vegetables, eggs,
milk)? Daar, in Londen, heeft spreker zich
veel moeite gegeven om eon vegetarian dokter
en eene zekere mrs. Klngsford te spreken te
krygen, om iets naders omtrent do levenswyze
van de vegetariërs te weten to komen, doch
niemand kon hem voldoende inlichten. De
juffrouw, die hem bediende en zyn menu in
het vegetariërs-restaurant opstelde (niet erg
lekker) en de manager van het restaurant
wisten geen dokter te noemen, daar zy Dooit
ziek waren, en de andere gasten kwamen
zich nu en dan aan de vegetariërs keuken
te goed doen, want dat vele vloesch eten,
ziet u, was op den duur wel wat zwaar.
En op Claude Bernard terugkomende, be
treurt spreker het, dat zoo weinige doctoren
diens „lemons sur le diabète" niet kennenhy
heeft er ontmoet, die alle werken van Ber
nard kennen, behalve dit laatste, een com
pendium van zyne levensstudiën hetwelk, eene
vraagbaak moet zyn voor den modernen phy
sioloog. Daarin weerlegt hy do aanvallen, die
tegen zyne vorige studiën gedaan waren, en
vorbetert hy eigen dwalingen, vroeger als
axioma's gegeven. Spreker is geen physioloog,
maar wie van de geleerden onder uw midden,
zegt hy, wil my helpen om de theorieën van
Bernard verder te onderzoeken en ze helpen
verbreidendan wordt ik in m(jn streven
om suiker als volksvoedsel hare plaats in
het maatschappelijk leven te geven, onder
steund, tn de goede gevolgen zullen niet
uitbly ven, en daarom heeft hy de uitnoodiging,
hem gedaan om dezen avond hier te spreken,
zoo gaarne aangenomen, omdat wellicht een
van zyne hoorders hem de behulpzame hand
wil bieden.
Mr. Kist vraagt, nadat spreker zyne rede
geëindigd heeft, of wellicht het grootere suiker-
verbruik in Londen niet een onmiskenbaren
invloed hebben kan op het gunstige sterfte-
cyfer aldaar. Spreker herhaalt dat hy de
vegetarische autoritc-ilon by zyn laatsto bezoek
in Londen niet heeft gesprokenhij helt echter
gaarne tot de door Mr. Kist uitgesproken
meening over.
Dr. Boonacker zegt geen physioloog, doch
pract. arts te z:Jn. Hy komt op tegen de be
wering, dat aan de Leidscho universiteit aan de
functiën van de lever niet genoeg aandacht zou
geschonken zynhy brengt te dien opzichte aan
wyien zijnen leermeester prof. Heynsius wol
verdiende hulde. Ofschoon hy suiker ook onder
de voedingsmiddelen rekent, kent hy hieraan
niet de groote waarde toe als do geachte referent.
Diens bygebracht bewijs van wonderdadige
plotselinge voeding door middel van een paar
klontjes suiker bU race-roeiers en wielrijders
stelt hy dan ook grootendeels op rekening
van suggestie; in zulke omstandigheden als
by sport speölt het zenuwleven eene groote
rol en prikkelt tot grooter spier vermogen.
Het te voorschijn roepen van diabetes, volgens
de proef van Bernard algemeen bekend onder
„lo picure", haalt hy aan ten bewyze dat aan
doeningen van het zenuwgestel veranderde
functiën der organen kunnon in het leven roepen.
Hy heeft den heer B. met belangstelling aan
gehoord, maar acht dat onderwerpen als deze
in eene vergadering van leeken niet thuis
hoorenals de meeningen van deskundigen
omtrent de leverfunctiën meer tot overeen
stemming gekomen zijn, wat enorme studio
kost en honderden proeven op dieren en, als
het kan op den mensch, daaraan zullen moeten
voorafgaan, kan de practische waarde van
suiker als voedingsmiddel aan do beurt komen.
In zyne repliek zegt de heer Birnie dat hy dit
met den heer Boonacker grootendeels eens is,
maar hebben we in Bernards studie niet eene
afdoende uitspraak? Bernard is zelf onderdo
vakmannen te weinig bekend; hy herhaalt
nog eens, laten do mannen dor wetenschap
en de practyk my helpen. De voordracht, in
het Indisch genootschap door my over ditzelfde
onderwerp gehouden, hob ik in grooten getale
doen afdrukken, orn haar algemeen bekend
te maken, en wellicht gelukt het mij dan den
steun, dien ik zoozeer behoof, eindolyk to
vinden.
Na nog eene vraag omtrent de schadeiykheid
van sacharine, door don voorzitter gedaan,
beantwoord en beaamd te hebben en diens
meeniüg omtrent het voedond vermogen van
melksuiker, vooral voor kinderen, to zyn toe
gedaan, zegt do heer De Sturler spreker dank
voor zijno onderhoudende voordracht. Hebt
gÜ, 200 sprak de voorzitter, do vrees geuit
dat wij oen vervelender, avond zouden door
brengen, do oplettendheid waarmede dit tal
rijke publiek uwe rede hoeft aangehoord, zal
u het bewys van het tegendeel zijn. Gij zyt
als een apostel voor do goedo zaak, die gy
voorstaat, met vuur opgetreden, en als gy
zoo doorgaat, wanhopen wy niet aan een
welslagen.
Do gewone rondvraag leidt tot geono verdere
besprekingen en de vergadering wordt op
een later uur dan gowoonlyk gesloten.
30 Nov. '92. V. v. W.
Gemengd Nieuws,
Uit Dwingoloo wordt aan de
„N. R. C." gemeld:
Reeds gedurende drie jaar verkeert het
departement Dwingeloo der Maatschappy to1:
Nut van 't Algemeen in treurige omstan
digheden. Na het overlijden van den admi
nistrateur der Spaarbank van genoemd depar
tement N. J. Eemten, bleek er een tekort te
zyn van ongeveer f 13,000.
Aanvankolyk waren de erven (de wed.
Eomten-Spandaw en kinderen) genegen het
tekort aan te zuiveren, doch ten slotte wei-
gorden zy dit. Daarop volgde een proces van
het departement tegen genoemde weduwe
e.i kinderen. De voortgang van dit proces nu
is zoer traag, tot groot misnoegen van alle
weidenkenden, die eene spoedige oplossing
van de treurige quaestie, welke een nood-
lottigon invloed heeft op het departement en
op de gemeente Dwingeloo, ten zeerste had
den gewenscht.
Ook in Leuven heeft do intocht
van het Heilsleger enkele dagen geledon groote
beweging doen ontstaan. In do zaal Bériot,
waai" de oefeningen plaats hadden, kwam het
tot een heftig tumult. „Majoor" Clibborn
moest de vlucht nemen en eerst door arres
tatie van een aantal personen kwam aan het
geweld een einde.
Het sterk stroome n d water der
"Wesenitz, welke door een der bekoorlykste
dalen der Saksische Schweiz kronkelt, zal
door Siemens en Halsko voor productie van
electriciteit op groote schaal worden benuttigd.
Van de centrale inrichting, door die uitste
kende firma aldaar te stichten, zal electriciteit
over een afstand van 15 kilometers in 't rond
worden vorschaft. De stadjes Schandau, Kdnig.
stein, Stolpa, D ohn a 6n tal van and ore plaatsen
zullen met vele fabrieken van deze bolang-
ryke onderneming profiteeren.
Goolam Kader heeft niet alleen
Beriyn, maar het gehoele Pruisische grondge-
bied moeten verlaten. De Indische wonderman
voor de oogon heeft zich naar Dresden be
geven en zal van daar naar München ver
huizen.
Dr. Falb, do Oostenryksche-
weeikundige, wiens voorspellingen tot nu
toe meestal merkwaardig juist zyn uitgeko
men, heeft er weer eenige gegeven voor 1893.
Zeer groote dampkringsstoringen zullen
volgens dr. Fal'o, to wachten zyn op 16 Feb.' I
IS Maart, 16 April, 15 Mei, 10 en 25 Sept.'
25 Oct. en 23 Nov.
Groote storingen komen volgens zijne be
rekeningen op 2 Jan., 1 Febr., 2 Maart, l
April, 14 Juni. 13 Juli, 11 en 27 Augustus j
9 Oct. en 23 Dec.
Voorts zullen er kleinere storingen zyn
op 18 Jan., 1 en 30 Mei, 29 Juni, 28 Juli
en 8 December.
Onderwerp: goeialisncic en Christendom.
Zie verder Aanplakbiljetten!
7416 10
ten zeerste aanbevolen door Doctoren voor
zwakke magen, 7425 7
verkrijgbaar a f'iAtO per flacon by
bij de Firma E. J. BRIbL.
Pracht- en Plaatwerken, Gravuren, Binnen-
en Buitenlandscho Literatuur, Kinderboeken.
Nos. 420 887. 7419 7
Tc koop gevraagdeene goed onder
houden KOEÏSCI3 Aanbieding met
opgaaf van maat en prys onder No 7426
aan het Bureel van dit Blad. 6
EenSgste Ï^KT, dio altyd goed blyft en
immer zwart. Zoowel voor gewoon als voor
kopiëerschrift.. Inlichtingen etc. by den Sub-
Agent A. J. dÜEitöESSï P.Jzn., Haarlem
merstraat. 8205 7
Telephoonn. 178. Per liter. Perilesch.
Jenever
ƒ0.70
ƒ0.60
Gebelde
0 80
0.68
Oude.
0 90
H 0-75
Brandewijn
0.70
0.60
Beste
0.80
0.6S
Inl.
0.90
0.75
n 1-02
„0.86
Buitenl.
1.36
1.15
Vlcax
1.70
1-50
Hartesteeg 2a.
HLIKEE.
7353 11
met 300 Platen.
Alle werken van XTrfits Reuter, Proza
en Poëzie, uitgegeven met toestemming van
Mevr. Wed. FRITS REUTER, opnieuw be
werkt door G. VelfSereian en B. Ter
Haar Bzn., Geïllustreerd met 3QO Platen.
Groot formaat in een rijken Prachtband,
voor den spotprys van f 4.75.
Doze grooto Uitgaaf met 300 Platen
omvat alles van Filfs Reuier, zoowel
Proza als Poëzie, dus ook Haaoe NüKe,
Be reis naar België, Zonder enz.
Te bekomen by B. BOLLE, Bazaar van
Goedkoop© Boeken, te BS otterdam, en vorder
alom franco na ontvangst Postwissel van
slechts f' <4 waarop vermeld: FKïTl
REITLR. 7417 23
