[jo, 10034-.
Maandag *7 November.
A0. 1332.
<€ourant wordt dagelijks, met uitzondering
van <§on- en feestdagen, uitgegeven.
Derde Blad.
F"enilletoii.
Celt! alleen maakt niet gelukkig.
PRIJS DEZER COURANT:
Toot Lelden per t maanden."..'.7 f 1.10.
frenoo per pee*1.40.
Wonderlijke Hommers.0.05.
PRUS DER ADVERTENTLÊN
▼en 1—6 regels 1.05. Iedere regel meer /"0.17J.
Grootero letters naar plaatsruimte. Toor het
incasseeren buiten de stad wordt ƒ0.05 berekend,.
Het Leger «les ileils.
Dozer dagen verscheen bij de uitgevers
Jacques Dusseau Co. te Amsterdam eene
lijvige brochure, getiteld: „Een protest tegen
het Leger des Heils", door Tom Le Cleroq,
met een naschrift van P. H. Van der Velde.
De auteur van deze goed geschreven bro
chure wist S'/j jaar geleden nog zoo go^ als
niets van het Leger des Heils. HE ging naar
Parijs en sprak met de oudste dochter van
den generaal, Catharine Booth, die een diepen
indruk op hem maakte. Op verzoek van den
echtgenoot der marécfcale, den heer Clïbbom,
kwam hij by dezen op 't hoofdkwartier voor
statistiek en Engelsche correspondentie. Hy
or lc/a jaar. Het eerste jaar ging alles
„maar toen" zegt de schryver
„werd my langzamerhand ander werk opge
dragen. Ik kreeg brieven te schryven en te
beantwoorden, die riekten naar geheel iets
anders." Toen hy gegronde redenen begon te
krygen om het Leger van stelselmatige uit-
zuigerij van -corps-officieren te verdenken, nam
zijn ontslag. Had de schryver reeds in
[parys enkele apocrievo dingen in 't Leger
gezien, in Londen gingen zyne oogen een
weinig verder -open en in Nederland werd hem
het weinige vertrouwen, dat hy nog ic 't
leger stelde, ddreet en «radicaal ontnomen.
Als wy het een en ander aan genoemde
brochure ontleeoen, dan doen wy het om het
groote belang dec «aak; aan de beschuldigden
de taak om zich te verantwoorden
Wy doen hier en daar een greep, alles
nataurlyk latende voor rekening van den heer
Le Clercq.
De schrjjver gelooft ten volle dat William
Booth, dien hij een geboren autocraat noemt,
aanvankelijk geen ander doeï had dan een rein
doel; hy werd echter meegesleept door een
stroom van jeugdige godedient-energio, dien hij
zelf gelegd had. Kon de wereld niet meer
gered worden door 't reine voorbeeld van een
leger van heilige mannen, dan maar met óclat
en propaganda. Van de resultaten kreeg men
alleen de goede zyde te zien; als 't aantal
officieren in een jaar met 200 vermeerderde en
met 120 afnam, was men niet 80 vooruitge
gaan, maar 200Zoo werden er in Amsterdam
pi. m. 20,000 zielen „gered", waarvan er thans
gesn 300 met een kaarsje te vinden zyn.
Dagelijks verliest het Leger ontegenzeg
lijk eene kunstig in elkaar gewerkte affaire
officieren, die de ondervinding hebben opge- j
daan dat de prediking in de corpsen omtrent
broederlijke liefde mets gemeen heeft met de I
koudbloedig berekende uitzuigery van 't hoofd
kwartier; on dageiyks komen nieuwe slacht
offers zich aanbieden, om op kun beurt na
een jaar of wat, met eene leoge maag, dienst
te hebben gedaan, verbitterd de rangen te
verlaten. Verlaten ze 't leger, dan staan as
veelal zonder hulp of steun, en geraken z£ó
aan lager wal, dat ze weer tot generaal Booth
terugkeeren, doch dan worden ze leelyk ge
knepen Als een officier op ie, d. w. z. toteal
naar «lichaam en naar geest versleteD, en-^at
is de sterkste in ongeveer vyf jaar, dan werdt
hy naar zoo'n ellendig arm corps gezonden
dat -hy, of hy wil of niet, het Leger verlaten
moet, wil hy niet letterlyk omkomen. Om
de toekomst, zoowel van vrouwelyke als
man-neiyke officieren, wordt eenvoudig niet
gedacht. Verscheidene vrouwelyke leger
officieren zyn dan ook genoodzaakt geworden
tot uitersten over te gaan.
©e schryver haalt voorbeelden aan van wat
hy noemt Leger des Heils s«ch windel
Merken de Legerchefs dat een officier er
uit wil, dan wordt alles gedaan om hom te
behouden; wil hy niet, dan krygt hy dezen
zegen: „wy hopen broeder (of zuster) dat gy
nog eens diep ongelukkig zult worden, dat
de tjgd zal komen dat gy conder schoenen
aan de beenen, nederig by ons terug xult
komen om een bete broods. Uw trotsche geest
moet gebroken worden."'
Elk corps moet iedere week 10 pet. van
alle iokomsten aam het Divisie-Hoofdkwartier
afstaan, terwyi die er weer een vierde van
naar 't Hoofdkwartier moet zenden. Het Hoofd
kwartier sluit de kuurcontract&n; do corpsen
betalen het Hoofdkwartier wekeiyks het
48ste deel der jaarlyksche huurprijzen, waarog>
door het Hoofdkwartier nog micetens 5 pet-
wordt gelegd tot dekking der administratie
kosten (vroeger 12'/s pet.). Deze w.ekelyksche
huurpenningen worden onmeedoogsnloos van
iederen officier gevergd.
Lang staat de schrijver stil 022 te doen
zien hoe het Hoofdkwartier de officieren om
achterstallige huur narydt; huur moet betaald
worden vóór eenige andöre betaling geschiedt.
Als alle onkosten (huur, belasting, gas, enz.)
gedekt zyn, dan bedraagt het salaris nominaal
voor maDnelyke kapiteins ƒ8, voor manuelyke
j luiteaants ƒ7, voor vrouwelyke kapiteins ƒ6,
I voor vrouwelyke luitenants 5 per week.
Deze salarissen worden echter slechts zelden
gerealiseerd en dan nog maar in pas geopende
corpsen als het publiek nog vol enthusiasme
is, wat volgons de statistiek geen zes maan
den duurt.
Een aantal brieven van officieren wordt
medegedeeld, %vaarin sy do wanhopige onmoge-
ïykheid betuigen om de verschuldigde huur
by elkaar te bedelen. Om 'tgeld op te brengen,
zaten do officieren dikwyès zonder eten, laat
staan salaris. Niettemin wyst de balans van
1891 aan, dat voor haren f 2440.36 meer
ontvangen is dan uitgegeven. Dit was onder
majoor Erenck. Kolonel Oliphant sou komen
en sobreef van uit Loadon aan een stafofficier
„Wy wenschsn eene groote golf van verlos
sing «over het land 1te zien rollen. Laat ons
geld maken, en zelfc onze schikkingen onder
geschikt dosn zijn aan dit ééne alles over-
heerschende doel." Weder werden de overige
cocpsen 6treng achtervolgd zoc zy in gebreke
bleven; niettemin .is volgens de balans van
18rF2 voor huur ontvangen ƒ21,210 41'/2 -en
uitgegeven 18,94£.097r
Aan het einde van Sept. 18£1 bracht de jaar-
lyiische Eelfvorloocheningscollecte f 5227.05
op, waarvan 4200 naar Engeland werd ge
zonden. ©e kosten van de bedelbrieven be-
dioogen ƒ949.46, zoodat het leger in Neder
land Sleohts ƒ7£.19 kreeg. By 't einde van
hot jaar kwam men pl. m. ƒ6000 te kort.
50,000 circulaires werden verspreid, waarin
hot heette dat de arme -©fficieren zich als
worlamd gevoelden door de zware schuldon
.als die betaald .waren, dan zou men dubbel
zooveel kunnen -doen. De «corpsen brachten
f 58401Ö31/, byeon. De coQ>6officieren waren
verheugd: hunne schulden" zouden thans wor
den afgeechreven. Haarƒ3600 van dit geld
g^ng naar Engeland. Sommige corpsen kregen
elechts gedeeltelijke kwytschelding, de par
tficuliere schuldeiechers konden wachten.
De «heer Le 'Cdercq gelooft dat er veel
meer dan 3600 naar Engeland moet ge
zonden zyn, want de zuivere winst over
L391 van de Algemeene Hoofdkwartierreke
ning, de eigendomsrekening, het dakloozen-
fonds en het handelsdepartemont bedraagt
te zamen 45787.92'72geene dezer rekeningen
werd geopend met een batig saldo; die waren
op de balansen overgebracht. Op de balans
van 't hoofdkwartieren 't handelsdepartement
van 1891 zyn te zamen slechts ƒ1826.2772
gebracht, zoodat er ƒ4961.65 afgelost moet
zyn óf aan schuld in Engeland öf aan leger-
gebouwen en materiaal in Nederland, w. 0,
het geld voor dakloozen en bloedig opge
brachte huur.
Do bovengenoemde rekeningen over 1892
sloten met een batig saldo van 8966.05.,
De oigendomsrekoning (allo eigendommen
staan geboekt op naam van Booth)
sluit, ofschoon door do officieren voor corps-
huren f 2269.32 meer is, opgebracht, met
een nadeelig saldo f 898.63. De winst
bedroeg dus 8067.^2. Toch opende geen der
rekeningen met d^ *batige saldo's waarmee zy
in 1891 sloten^ tie winsten werden op de ba
lansen overgebracht en wel met een bedrag van
ƒ1853.29 (ƒ564.9172 in vori& iaar van
Dakloozon-^onds ingeslikt, werd wederom aan
dat fonds, teruggegeven), zoodat 5640.21 y5
naar het ryke Engelsche hoofdkwartier is ge
zonden /of voor aankoop van gebouwen in
Nederland besteed is. Voorts wyst do heer Le
Clercq er op dat de balans credit staat voor
bezittingen en debet voor schulden, dat de
boeken voor gezien en in orde bevonden, zyn
geteekend door H. J. Townsend, account of
the Salvation Army, hoowel genoemde heer
dit jaar zelfs niet in Holland is geweest.
Het Handelsdepartement is eene pure geld-
makeryal had een officier geene kleeren aan
het lichaam, zouden ze hem nog eene broek,
eene jas of tricot weigeren als hy er 't geld
niet byzendtzelfs krediet wordt niet gegeven.
Het Handelsdepartement wierp ever 1892,
alleen door den verkoop van „De Oorlogs
kreet," eene zuivere winst van 18,000 af.
Alles kost geld, tot zelfs het eerste exem
plaar der orders en reglementen voor de corps-
officieren! Behalve een geestelyk fonds is er
oen zieken gewonden-fondsdienaangaande
deelt de schryver mede dat de voornaamste
divisie officieren, geórgerd over de herhaalde
verzekeringen van het hoofdkwartier, dat bet
debet van het fonds 't credit steeds overtrof
(men hoort er nimmer van, dat een gewoon
officier gesteund wordt of geworden is door
het hoofdkwartier), het voorstel deden de door
henzelven verzamelde gelden onder hunne
eigen berusting te houden, ten einde hunne
officieren ingeval van ziekte bohoorlyk te
kunnen bystaan. Het hoofdkwartier had zyne
luitjes in de gaten en weigerde.
Het helpen van de dakloozen beschouwt de
schryver als een nieuw pretext om geld te
slaan en om nieuwo bezittingen te krygen.
De huur van den verbranden schouwburg te
Rotterdam werd van 't geld voor de dakloozen
betaald, hoowel het een „vast princiep" is
van 't Leger om geen maatschappeiyk met
„geestelyk fonds" te verwarren. Eenige offi
cieren van de Zuider-Divisie haddon schoenen
noodig. Het Hoofdkwartier schreef, dat men
zooveel oude schoenen voor dakloozen had
1G0.)
Geef ray uw pols eensJa, een beetje
koorts, wel niet erg, maar toch koorts f Nu
zullen wy het verband eens afnemen. Natuur
lek: do wonde is licht ontstoken. Het is wel
van geene beteekenis, maar u moet in elk
geval eenige dagen uwe kamer houden en
een drank innemen, waarvoor ik hier beneden
het recept zal schryven. Daarenboven zult ge
u nog geruimen tyd zeer in acht moeten
nemen. Dat alles hadt gy u kunnen besparen,
indien gy u aan de gegeven voorschriften
gehouden hadt. En nu, vaarwel! Heden heb
ik geen tyd meer, daar mjjne patiënten in
Ostrowko my wacbten, maar morgen kom ik
terug, om naar u en myn ouden vriend
Sieveking te kyken. Dus nog eenmaaltrouw
innemen, zooals op het recept is voorge
schreven, de kamer houden, niet veel op en
neor loopen, maar liever rustig in uw stoel
Wijven zitten! Begrepen? Adieu, mynheer
Von EmauAdieu, mynheer Storting I Blyf
stillekens boven; ik zal er wel alleen uit
komen!"
Die laatste woorden richtte hy tot Stortiög,
die hem wilde vergezellen, maar de dokter
was reeds vertrokken eer Egon nog tyd ge
vonden had de eene of 2ndere vraag tot dezen
te richten.
„Ik moet u om verschooning verzoeken,
mynheer Von Emau'', zeide Storting, toen
de dokter zoo zonder complimenten de kamer
verlaten had„ik heb eigenmachtig, zonder
uwe toesternmiDg, don dokter, die juist een
heer Sieveking bezocht, gezonden, want ik
hield dit voor myn plichtu kwam my zoo
vermoeid voor en.
„Geene verontschuldiging, beste vriendgy
hebt myne wonschen voorkomen. Ik voel zelf
dat ik behoefte heb aan do hulp van een
dokter en ik geloof dat de kleine man my
de juiste maatregelen heeft voorgeschreven,
want nu, als ik kalm in myn leunstoel zit,
zyn de duizeling en de hoofdpyn verdwenen.
Ik moet zyn raad wel volgen en myn onge
duld beteugelen, om in uw gezelschap eene
wandeling over myne bezitting to maken. Ik
hoopte by dit laatste eens recht vertrouweiyk
met u to kunnen praten, daar ik u eene
verklaring schuldig beD, dat gy zoo plotse
ling uw ouden bekende Pechmayer in den
heer Von Emau veranderd vindt; maar die
verklaring zult gy toch bekomen, al kan ik
haar u niet op eene wandeling geven. Neem
plaats, beste vriend, en houd my een poosje
gezelschap! W(j zullen wederzyds verhalen
hetgeen in ons leven, gedurende de vier
jaren, dat wy elkaar niet zagen, heeft
plaats gehad."
Storting voldeed bereidwillig aan de vrien-
delyke uitnoodiging. Met groote spanning ver
wachtte hij de mededeelingon, welke hem een
raadsel zouden oplossen, over hetwelk hy in de
laatste jaren uren tovergeefs had nagedacht.
Wel bad hy, toen Pechmayor zoo plotseling
als hy gekomen uit het kasteel Osternau
verdwenen was, gedacht, dat er achter dezen
gouverneur iets moest steken; als een uit
nemend ruiter toch temde doze het wildste
paard, bovendien was hy een uitstekend bil
jartspeler en tegelijkertyd een toonkunstenaar
van den eerster» rang, die Fransch, Engelsch,
Italiaansch, Latyn en Griek6ch verstond en
bemiddeld genoeg was eene schuld af te
doen zonder dat by van den heer Yon
Osternau zyn salaris had ontvangen. Maar
toch zou Storting, zoo verklaarde hy, nooit
op de gedachte zyn gekomen, dat de in 03temau
zooveel en dikwerf zoo ongunstig besproken
heer Von Emau onder de vermomming van
gouverneur velo wekon op het kasteel Oster
nau had doorgebracht.
Egon legde zich met den rug tegen de
leuning van zyn stoel. Hy zweeg aanvan-
kelyk en scheen in gedachten verzonken te
zyn, maar spoedig daarna begon hy met zyn
verhaal van hetgeen door hem beleefd was.
Evenals hy aan den oever van het meer
den werkelyken Pechmayer de geschiedenis
van Frits Gelukskind verhaald had, begon hy
nu met eene beschryving to geven van zyne
jeugd, in welke hy niet de minste liefde
ondervonden had.
Hy schilderde met levendige kleuren hoe
hy, het leven moede, tot het besluit gekomen
was zicbzelven te dooden en hoo dit besluit,
door de ontmoeting met Pechmayer, hem
naar het kasteel Osternau gevoerd had. Met
sombere, onbarmhartige zelf beoordeeling gaf
hy eene beschrijving van zyn vroeger ntets
beteekenend leven, terwyi hy met vereoring
en bewondering sprak van den heer Von
Osternau en diens familie en met diepe dank
baarheid van den invloed, welken het ver-
blyf in het kasteel op zyne gedachten had
uitgeoefend.
{WorcU verioljd.)
