lyk voor de grensiyn hooger te stellen. Dat een woning- of belastingcensus, die min of meer zekere gegoedheid kan waarborgen, daarom als een bruikbaar kenmerk van bo- kwaamheid en doorzicht dienst kan doen, is kwalijk meer vol te houden. Het kiezers examen is door de Belgische proefneming voorgoed belachelijk en onmogelijk gemaakt. Het binden der kiesbevoegdheid aan bepaalde maatschappelijke betrekkingen is een aller- bacholijkst ondernemen, waarbij willekeur en partijdigheid altijd zullen vermoed en nooit geheel kunnen vermeden worden, tenzij men den kring zóó wijd gaat trekken, dat het eenvoudig woordenspel wordt de aangenomen kenmerken bewijzen van ware geschiktheid te noemen. Hetzelfde blad schrijft omtrent den eisch van wefctand: Het blijft wenschelijk do geheel hulpbehoe- vemden en afhankeljjken uit te sluiten en dat zijn niet alleen zij, die gedurende het laatstverloopen jaar officiëele ondersteuning genoten. Het ligt geheel in het stelsel der Regeoring, te zoeken naar middelen om uit te sluiten de bedelaars en landloopers; de zweivers, die geene vaste woonplaats heb ben; de vlottende bevolking in de steden, nu hier, dan daar werk zoekende en in slaap steden huizende; allerlei slag van straat- industrieelen, categorieën van menschen, die niets gemeen hebben met den vasten werkman, die in ambacht of bedrijf zijn eer lijk, zy het schamel, stuk brood verdient. Mon kan meenen, dat deze uitsluitingen practisch niet zoo heel veel beteekenen, maar ter wille van 't beginsel zouden wij ze willen vorderen. Het is wel het minste, wat men eischen mag. Het „Haagsche Dagblad" spreekt van de „Rampwet-Tak" en zegt omtrent de uit breiding De minister Tak rekent voor, dat, door de invoering van zijn kiesrecht, het cijfer der kiezers tot 800,000 zal stijgon. Mon weet, dat wjj die uitbreiding van het payslégal eene nationale ramp zouden achten, terwijl wij haar tevens in strijd rekenen met de kennelijke bedoeling van den Grondwet gever. Do ontworpen kiesrechtregeling van deze Regeering komt ons, van grondwettig standpunt, geheel onverdedigbaar voor. In een vorig betoog hebben wij, ten aanzien van 's ministers becijfering, opgemorkt, dat zy als onjuist moet worden gewraakt; wy gelooven namelijk, dat 't stemrecht Tak, nog meer dan die bewindsman beweert, zal naderen tot het Algemeen Stemrecht. Die overweging is zeker van groot gewicht, ook in 't eigen systeem van den minister, omdat zij de vermoedelijke resultaten er van bepaalt. Dat blad is verder van oordeel, dat do ervaring, zoo de Rampwet doorging, leeren zou dat het woordje „ruim" al zeer „ruim" moet worden opgevat; volgens zyn oordeel zou het minstens 100,000 kiezers omvatten. „Recht voor Allen", sprekende over de uitsluiting der bedeelden van het kiesrecht, stelt de vraag of volgens het ontwerp ook bedeeling bestaat, als men „kosteloos genees kundige hulp heeft gehad gedurende het loopende jaar, m. a. w. of het kiesrecht af hangt van óón drankje of van één doosje pillen?" welke vraag het „F. v. Ned." aan leiding gaf tot de opmerking: Zulk eene vraag moest door een blad als „Recht voor Allen," dat de pretentie heeft van alléén de arbeiders behoorlijk voor te lichten, niet wor den gedaan. Art. 4 toch van hot ontwerp tot regeling van de uitoefening van het kies recht verklaart uitdrukkelijk, dat genees- of heelkundige hulp of geneesmiddelen niet onder onderstand zijn begrepen, omdat zoo zegt de Memorie van Toelichting „deze hulp tot veel verder strekkende doeleinden dient dan die, welke bij armenverzorging op den voorgrond staan." Behoort tot het „recht voor allen" ook niet het recht van den minister Tak, om te vorderen, dat men zijne plannen althans niot beoordeele, zonder zich de moeite te hebben gegeven daarvan be hoorlijk kennis te nemen De „Maasbode" is, evenals het „Haagsche Dagblad," aan het cijferen geweest, en komt tot de slotsom, dat er niet 800,000, maar 900,000 kiezers zullen komen. De „Tijd" zegt in antwoord op de „Stan daard", die meende te kunnen constateeren dat eerstgenoemd blad het ontwerp-Tak zou willen steunen: „Voor het ontwerp-Tak ge voelen wij geen de minste geestdrift." Gemeurd Nieuws. Menig in w on er dez er gemeente zal hedenmiddag te één uur met verwonde ring naar het hemelruim hebben gestaard, aangezien zich daarin statig een luchtballon vertoonde, waarin duidelijk twee reizigers zichtbaar waren. Zeker zal men ook niet hebben vermoed dat dezo luchtballon op het terrein van de Stedelijke Gasfabriek is om hoog gestegen, omdat daaraan gewoonlijk genoegzaam publiciteit wordt gegeven. Deze opstijging geschiedde echter geheel voor par ticuliere rekening voor iemand, die zich het genot van eene luchtreis niet wilde ontzeggen. Van daar dat zich dan ook op het terrein van de Gasfabriek slechts enkele bevoorrechte personen bevonden en eenige vrienden van den luchtreiziger. De vulling geschiedde nu vlugger dan anders het geval is, wanneer de opstijging voor rekening van den eigenaar van den ballon geschiedt. Te halftwaalf begonnen, was de ballon kwart voor óuiien reeds gereed en na het gewone barteiyke afscheid bij dergelijke tochten, rees de ballon statig omhoog, helaas onder eene regenbui! Geruimen tijd bleef de ballon zichtbaar, verdween nu eens in de wolken, om een oogen- blik later weer te voorschijn te komen, en was daarna voorgoed uit het oog verdwenen. De ballon dreef in de richting Leiden Gouda, zooals de proefballons, te voren opge laten, reeds hadden aangewezen. Het gemeentebestuur van Wou- brugge beeft voor elke der vier scholen een Cbamberland-iilter (systeem-Pasteur) aange schaft, ten einde de schoolkinderen van zuiver drinkwater te voorzien. Op een der laatste dagen van de afgeloopen week is uit Rotterdam met een der bodeloopen op Dordrecht verzonden oen kistje met gouden armbanden, versierd met edelgesteenten, ter waarde van ruim f 2800, doch dit kistje schijnt van de kar, waarop het zich met andere goederen bevond, ge stolen te zijn. Althans het is verdwenen. De politie te Dordrocht, bij wie aangifte is gedaan, heeft bij hare nasporingen ook Zaterdag eene huiszoeking ingesteld by den betrokken looper en by diens knecht, doch by beiden zonder gevolg. De rechtbank te Amsterdam verklaarde gisteren Walters, die de vorige week terechtstond voor poging tot moord op zyno huisvrouw, schuldig aan poging tot doodslag en veroordeelde hem deswege tot 4 jaar gevangenisstraf. De voorbedachte raad om te dooden word niet aangenomen. De polderj ongen, verdacht aan cholera te lyden, Maandag van Rotterdam naar Gouda vertrokken, is bevonden aan Aziatische cholera ïydende te zyn. De woning wordt bewaakt en voor afzondering en ont smetting wordt zooveel mogelyk zorg ge dragen. Te Oudshoorn is Maandag een geval van Aziatische cholera by een 11-jarig jongetje geconstateerd. Het kind is overledon. De adjunct-inspecteur, die Huizen bezocht, heeft aldaar geconstateerd, dat een cholera geval, met doodelyken afloop, cholera asiatica is geweest, en dat in hetzelfde gezin ook een meisje door die ziekte is aangetast. Te Andel is een persoon van 60 jaren door cholera aangetast en des avonds te 11 uren daaraan bezweken. Dit zoowel als het vorige geval is voorgekomen in bet zoogenaamde Steegje. In de Amalia-Stichting te Utrecht is aan de cholera overleden eene vrouw, gewoond hebbende aan den Jutfaschen weg Sk, terwyi gisteren nog twee gevallen werden aange geven, een Koningsweg 63 en een Springweg (Nathan aels-poort). Uit het buitenland worden eveneons nog eenige cholera gevallen, waarvan sommige met doodelyken afloop, gemeld. Met het oog op het cholera-ge- vaar is de jaarmarkt of kermis te Apeldoorn verboden. Naar aanleiding daarvan hebben aldaar gisteren eenige ongeregeldheden plaats gehad. By volen, wien men dit besluit ver weet, zyn de glazen ingeworpen. De burge meesterswoning en het gemeentehuis moesten het natuurlyk ook ontgelden. De marechaussees maakten met de politie eene charge op het marktplein, waarby geeno verwondingen voorkwamen. De politie is ver sterkt met 6 huzaren en 8 marechaussees, daar men herhaling der ongeregeldheden tegen gisteravond vreesde. Door den burgemeester is gistermiddag van i het gemeentehuis afgekondigd,-dat samenscho- lingen van meer dan vyf personen verboden zy'n. De hotelhouder te Alkmaar, van wien het „Utr. Dbl." onlangs eene mededee- ling betreffende het gebeurde in zyn logement na de opvoering van „Eerloos" meende te moeten opnemen, verzoekt dat blad alsnog te vermelden, dat niet de heeren De V. en R., maar v. Z. en R. door hem „op den grond rollende" werdon aangetroffen. De heer Jan C. De Vos geeft dan ook de verzekering, „dat by niet do gewoonte heeft over den grond te rollen en ook dien avond daarvan niet is afgeweken." Da-lelyk na het gebeurde, den volgenden morgen, heeft hy zich beklaagd by den officier van justitie te Alkmaar, hetgeen ook later door den heer R. schriftelyk geschiedde. Tot toelichting nog strekke, dat de heeren v. Z. en R. eenvoudig aan 't zoogenaamde „krachtmeten" hebben gedaan, daarby 't even wicht verloren en struikelden. Dit is nogal niet erg. Daar deze aangele genheid in handen van do bevoegde autoriteit gesteld is, kan men verder veilig het resultaat hiervan afwachten. Zondag hadden eenige socia listen uit Zutfen, gereden in een meubelwagen, bespannen met twee paarden, een propaganda- tocht naar Dieren ondernomen, en deelden aldaar, onder het zingen van socialistische liederen, „De Voorwaarts" uit. Toen zy echter des avonds huiswaarts keerden, ontstond er eene vechtparty, met het treurig gevolg, dat iemand uit Zutfen eene vry ernstige snede over den linkerarm kreeg en zoodoende veel bloed verloor. Hy is des nachts naar het ziekenhuis te Zutfen overgebracht. By het verhoor te Lausanne van den werktuigkundige Fornerod over de oor zaken van de ramp der „Mont-Blanc," bekende deze de ware rapporten betreffende den toe stand van den stoomketel op bevel van den directeur Rochat te hebben vervangen door twee valsche verslagen. Liss, het hoofd der werkplaatsen van Oucby, die vervolgens ver hoord werd, wierp alle verantwoordeiykheid der ramp op Fornerod. Rochat, de directeur der maatschappij, legde een eenigszins ver ward getuigenis af. Aan de slechte hoedanig heid van het yzer dos ketels, aan te hoogen druk en aan deze omstandigheden was volgens hem de ramp te wyten. BUITENLAND, Frankrijk. In de gisteren gehouden zitting der Kamer van Afgevaardigden heeft de heer Baihaut een voorstel ingediend tot herziening der wet van 1810, betreffende den eigendom der mynen. Ook zyn voorstellen ingediend betreffende de in- en uitgaande rechten. Verschillende interpellation waren aange kondigd omtrent het te Carmoaux gebeurde. De discussie daarover word geopend. De heer Millerand stelde als motie van orde voor, aan de Regeering te vragen, dat zy het algemeen stemrecht doe eerbiedigen, en dat de Mynmaatschappy van Carmeaux eerst onder toezicht worde gesteld en later van hare rechten vervallen worde verklaard. Baron Reille zeide dat Calvignac door do Maatschappy was afgedankt wegens afwezig heid. De heer Clómenceau verklaarde zich voor eene scheidsrechteriyke uitspraak in het be staande geschil en de vorige spreker stemde daarmede in. De heer Dupuy verkondigde den lof der werkstakers van Carmeaux. Hy vroeg bescher ming voor de mynwerkers tegen de Mynmaat schappy, die de wetten heeft geschonden. (Toeyuiching aan de uiterste linkerzyde.) De heer Desprès, die daarentegen de Myn maatschappy beschermde, was genoodzaakt de tribune te verlaten, daar hy zóó herhaaldeiyk in de rede werd gevallen, dat hy niet aan het woord kon komen. De minister Loubet zeide dat de regeering haren plicht had gedaan en dat de Mynmaat schappy niet van hare rechten kon worden vervallen verklaard. De algemeene beraadslaging werd hierop gesloten. De voorzitter, de heer Floquet, kondigde aan, dat hij vyf motiën van orde had ontvan gen: lo. van Dupuy en Millerand; 2o. van Basley; 3o. van Genille Réache; 4o. van Evard en Granger; 5o. van Mazerel. De motie van Basley stelt voor de scheids rechterlijke uitspraak; in de laatste drie mo tion wordt vertrouwen geuit in de geestkracht der Regeoring. Mgr. Hulst stolde als motie van orde voor, j om tot de eenvoudige orde van den -lag over te gaan, doch deze motie werd met 419 tegen 38 stemmen verworpen. De heer Millerand vroeg de prioriteit voor zyne motie, een wensch, waartegen de Rede ring zich niet verzette. Zy verklaarde tevens zich met bet voorstel betreffende eeno scbeid*- rechterlyke uitspraak te vereenigen. Al de raotiën van orde werden echter ten slotte ingetrokken. Alleen werd hot boven- gemeld voorstel van Baihaut aangenomen. Naar men in de Kamer verzekerde, zoude minister Loubet er in hebben toegestemd, aH scheidsrechter tusschen de werklieden en de Mynmaatschappy van Carmeaux op te treden. In den Senaat is eone interpellatie aange kondigd over het congres der socialistische gemeenteraden van Saint-Ouen. De directeur te Marseille der Transat lantische maatschappy Fraissinet ontkent dat hy eenige mededeeling ontvangen heeft be treffende de moeilijkheden, die Dodds in Dahomey zou hebben ontmoet. Volgens bericht aan het „Petit Journal" uit Carcassonne hebben twee afdeelingen huzaren bevel ontvangen zich gereed te houden om dadeiyk naar Carmeaux te vertrekken. Uit Carmoaux werdt in aansluiting hier mede gemeld dat aldaar tegenstrydige geruchten in omloop zyn, welke onder de bevolking on gerustheid verspreiden.Werkelijk worden aldaar 400 man met 19 officieren verwacht, maar het betreft hier, volgens dit bericht, alleen eene verplaatsing van troepen. BelgM. Te Brussel is gisteren eene kennisgeving aangeplakt, welke tot opschrift voert: „Jacht op de Belgen in Frankryk," en waarin tegen Zondag 23 dezer eeno groote meeting wordt aangekondigd, uitgaande van de Vlaamsche vereenigingen van Brussel en de vooisteden. Zy luidt aldusOnze broeders zyn door Franschen uitgeplunderd en verjaagd. De Fransche regeering laat die ongerechtigheid toe en aan eenige muitemakers, door de rechtbank veroordeeld, wordt door den presi dent der Fransche republiek do straf kwyt- gescholden. Wy moeten eischen, dat de Belgi sche mynwerkers, die hunne broodwinning hebben verloren, worden schadeloos gesteld; wy moeten ook protesteeren tegen de kuipe- ryen van zekere Fransche handlangers, die zich in onze staatkundige worstelingen men gen, de Walen tegen de Vlamingen opzetten en hun best doen om de annexatie van Belgi. voor te bereiden en de nationale onafhanke- lykheid ten onder te brengen. De Senaats commissie voor de herziening der Grondwet verwierp het stelsel Yan ver tegenwoordiging der belangen en dat der ver kiezing met twee trappen. Daarentegen ver- eenigde zy zich met hot voorstel, om de Senatoren door hetzelfde kiezerscorps als dat der Kamer te doen verkiezen. De werkstaking in de Borinage is geëin digd. Alle werklieden hebben den arbeid her vat zonder dat hun loon verhoogd is. Duitiüehland. De gouverneur van Oost-Afrika, Von Soden, 6eint, dat by een gevecht met de Wahehe naby Kiloffa op 6 dezer de Duitsche luite nant Bruoning en 4 soldaten sneuvelden. De Wahehe trokken terug zonder het station aan te vallen. Nader bericht wordt verwacht. OoKtenrijk-Hong.-Mouarchie. Paka, van de jong-Czechische party, zeide in de gisteren gehouden zitting der Oosten- ryksche delegatie, dat eene verstandhouding met Rusland zou leiden tot eene verminde ring der leger-uitgaven. De minister van oorlog zeide dat hy we) eene Hongaarsche taal, maar geene officiéél© Czechische taal kende. De gewone en buitengewone legerbegroo- tingen zyn aangenomen. De Hongaarsche delegatie hechtte hare goedkeuring aan de begrootingen van marine en financiën. Verder is gisteren in de Kamer van Af gevaardigden te Buda-Pesth behandeld de interpellatie van Eötvös-Ugron, betreflende de inwyding van het voor de Honveds bo- stemde gedenkteekon. De voorsteller wenschte dat de Honveds zich, na afloop der plechtig heid, niet naar het gedenkteeken van den Oostenrykschen generaal Hentzi zouden bo- geven, om er kransen op neder to leggen. Graaf Szapary antwoordde, dat iedereen vry was, om te doen wat hy verkoos. Maandag heeft, onder voorzitterschap van den koning van Hongarye, de minister raad te Buda-Pesth eene zitting gehouden, waarin de kerkelyke quaestie besproken werd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1892 | | pagina 2