N°. 10016
heeft de eer te berichten dat zijn MAGAZIJN
steeds voorzien is van alle
Dagelijks nieuwe zendingen.
Maandag W October.
A0. 1832.
feze i/Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van fon- en feestdagen, uitgegeven.
Vijfde Blad.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maandon1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN:
Van 1—6 regels ƒ1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor hot
Incasseeren buiten de stad wordt ƒ0.05 berekend.
Persoverzicht.
Er is een Fransch spreekwoord, dat zegt:
door wrijving van gedachten komt men tot
do waarheid. Met dit spreekwoord voor oogen
mag men het besluit trekken, dat men ook
door het lezen van veler gedachten, van veler
opvattingen omtrent eene zaak of quaestie
tot de waarheid of zoo naby mogelijk aan
de waarheid komen kan.
De verschillende bladen, de organen van
onderscheidene partyen, leveren ons byna dage
lijks van die gedachten omtrent aan de orde
zijnde aangelegenhedengedachten, soms vrij
wel met elkander overeenkomende, dikwijls
hemelsbreed van elkander verschillende; ge
dachten (in den uitgebreidsten zin van het
woord), waarmede deze zich gaarne vereenigt,
waarin gene niets goeds vindt en waartegen
hy meent te moeten opkomen.
Die gedachten, uitgedrukt in onze voor
naamste bladen, hopen we zoo nu en dan,
in beknopt bestek, als daartoe aanleiding be
staat, onder de aandacht onzer lezers te bren
gen; echter, men houde dit wel in het oog,
zonder ze hier ter plaatse te onderschrijven
of te bestrijden. We zullen dus, het zy voor
eens en voor altyd gezegd, eenvoudig ver
melden, zonder meer, wat die bladen, van
welke richting dan ook, schryven. We stellen
ons dus geen party en geven elk blad, zoo
het stof levert, eene beurt in dit Overzicht.
Het meest wordt thans geschreven over
het Kieswet-ontwerp van minister Tak
Van Poortvliet, door ons voor eenigen tyd
meegedeeld en waarvan we dus met reden
mogen verwachten dat het voor onze lezers
geene onbekende grootheid meer is.
De „Tyd" acht aanneming van dat ontwerp
geiykstaande met een gevaarlyken sprong in
het duister; land on volk gaan daardoor eone
hoogst onzekere toekomst tegemoet. Wordt
het verworpen, dan neemt de party, van
welke die verwerping is uitgegaan, de zede*
ïyke verplichting op zich, om ten spoedigste
eene andere regeling voor te stellen. Als
thans kan de toestand niet biy venniet omdat
uitbreiding van het kiezerscorps op zichzelve
als een begeeriyk goed moet worden be
schouwd, („De Tyd" gelooft veeleer het tegen
deel) doch omdat er zaken zyn, die, eenmaal
aan do orde gesteld, niet zonder meer van
die orde kunnen afgevoerd worden, dewyi er
beloften zyn, beloften ook te kwader
ure afgelegd, die men zonder schade niet
onvervuld kan laten. De wissel, bij de jongste
grondwetsherziening getrokken, zal op de
eene of andere wyze moeten betaald worden.
Niet w y, gaat het blad voort, hebben des-
tyds het schrappen der bepalingen, welke
voor de uitbreiding van het getal kiezers
vaste grenzen stelden, verlangd. Wy zouden,
integendeel, die grenzen, eenigszins gewy'zigd,
gaarne behouden hebben. Zoo heeft het niet
mogen zyn. Te meenen nu dat men alsnog
met art. 80 der tegenwoordige grondwet
hot artikel, dat by de kiesrechtregeling den
gewonen wetgever nagenoeg allo vryheid
laat eene zeer ruime uitbreiding zou kunnen
tegenhouden, achten wy eene dwaasheid.
De practische vraag van het oogenblik is
derhalve niet: of men een zeer uitgebreid
kiesrecht als een zegen of als een ongeluk
beschouwt, doch hoe wy ons uit den tegen-
woordigen hoogst moeilyken toestand zullen
redden.
De „Standaard" merkte onlangs op dat de
Katholieken allicht uit „conservatisme" be
reid zouden zyn den tegenwoordigen toestand
onbepaald te verlangen; de „Tyd" verzekert
dat dit eene vergissing is, hoewel erkennende
niet de minste geestdrift te gevoelen voor dit
ontwerp en nog steeds te blyven uitzien naar
betere voorstellen tot oplossing der bestaande
moeilykheden.
Van de „Standaard" gesproken, deze con
stateert dat de „Tyd" met haar hierin ver
schilt: dat de eerste in huismanskiesrecht
een organisch beginsel voor het kiesrecht
heeft aangegeven, en, gelyk de zaken nu
staan, op onverwylde invoering van een finaal
kiesrecht, op den grondslag van dit beginsel,
heeft aangedrongen, terwyl de laatste nog
altyd zoekt naar een beginsel, waarvan ze by
de toekenning van het kiesrecht zal uitgaan
en nu wel, door den nood gedrongen, veel
zal toegeven, maar niet con amove.
Een bericht van den „Maasbode'1 omtrent
het ontwerp luidt dat te Rotterdam met het
oog op de uitbreiding van het kiesrecht het
plan bestaat een bond op te richten van voor
uitstrevende kiesvereenigingen, ten einde onder
de burger- en arbeidersklassen samenwerking
te erlangen by de invoering der nieuwe kies
wet. Men zal trachten eene Burgerkiesvereeni-
ging te stichten en ter bereiking van dat
doel in den a. s. winter openbare vergade
ringen houden, waarin sprekers zullen optre
den om over de nieuwe kiesregeling te spreken.
Het „Centrum" is naar aanleiding van dit
„waarschuwend voorbeeld" van oordeel, dat
men den bal zeer zeker niet misslaat door te
beweren dat in zoo'n bericht voor de Katho
lieken eene ernstige waarschuwing ligt opge
sloten; immers, de party, welke zich thans
het best organiseert en politiek leven wekt
by het volk, heeft de meeste kans met succes
te stryden, als eene nieuwe wet tot kiesrecht-
uitbreiding zal z\1n aangenomen. En hierop
moet men zich voorbereiden, want al wordt
het ontwerp-Tak niet zooals het daar ligt
aangenomen, eene uitzetting van de grenzen der
kiesbevoegdheid bergt de toekomst ongetwy-
feld in haren schoot.
Zou men, dus vraagt het „Centrum," niet
zeer verkeerd handelen en by voorbaat een
goed deel van zyn succes verspelen, door in
trage rust die toekomst af te wachten en
alles maar by het oude te laten?
Het „Utrechtsch Dagblad" zegt, naar aan
leiding van het ontwerp: Meer dan vroeger
zal het van overwegend belang zyn, de ont
bolstering van de lagere volksklassen met
den meesten ernst ter harte te nemen, hun
belangstelling voor de openbare zaak in te
prenten en allerwegen gezonde begrippen
over de zaken van Staat en Gemeente te
doen ingang vindenmeer dan ooit wordt
dit een i>lich-t, die op de ontwikkelden rust.
Het „Utr. Dagbl." geeft de voorkeur aan
het kiesstelsel, waarvan verwacht mag worden,
dat het aan alle tot de uitoefening van het
kiesrecht geschïkten dat recht verleent. Heeft
dat ook ten gevolge, dat een aantal ongeschik-
ten stemgerechtigd wordt, het acht dit kwaad
geringer dat dal, verbonden aan een stelsel,
dat geschikten weert van en ongeschikten
toelaat tot de stembus. Het blad vreest niet
voor eene overstemming door de ongeschikten
en zegt overtuigd te zyn dat de toekomst
behoort aan de vryzinnige richting, die de
beste waarborgen biedt voor eene geleideiyke
en bedachtzame ontwikkeling onzer instellin
gen op den als deugdelyk beproefden grondslag
der verworven Staatkundige rechten. Het blad
verwacht tevens dat na deze regeling al
voorziet het dat de predikers van het evan
gelie der ontevredenheid hun best zullen doen,
de agitatie in gang te houden, want '/4 der
manlyke ingezetenen zal, evenals de vrouwen,
van het kiesrecht verstoken blyven het
kiesrechtvraagstuk zijne beteekenis als middel
van beroering verliezen zal en niet langer een
hinderpaal zal wezen voor den regelmatigen
gang van den etgevenden arbeid.
Gemengd Nieu w m.
Door de politie te Delft is aan
gehouden en naar het huis van bewaring to
's Hage overgebracht R. K., dienstbode, wo
nende te Utrecht, wegens diefstal van vrou
wen- en kinder-ondergoed, boeken en meer,
ten nadeele van twee families, by wie zy slechts
korten tyd in dienst was geweest.
Donderdag-namiddag is by Ryssen
door den trein, welke aldaar om 6.17 aankomt
van Almeloo, overreden een man, die aan de
lyn werkt. De ongelukkige was zoodanig ver
morzeld, dat by totaal onkenbaar was. Had
hy in zyne zakken geene tabaksdoos gehad,
waarop de naam voorkwam, dan ware die
indentiteit moeilyk te bewyzen geweest.
Uit Amsterdam wordt gemeld:
Evenals te Rotterdam sinds eenigen tyd ge
schiedt, is men ook hier begonnen met geslacht
vee naar Londen te verschepen. Het vleesch
wordt of hier in de booten öf per spoorweg
naar IJmuiden vervoerd en aldaar geladen.
De eerste zendingen vertrokken per stoom
schepen „Stork" en „Amstelstroom" naar
Harwich. Aan het abattoir wordt speciaal
voor dit doel eene slachtery ingericht.
Door het bestuur van het wedu-
wenfonds van het werkliedenverbond „Voor
uitgang door Beschaving," te Dordrecht, is
eene gerechtelyke aanklacht ingediend tegen
den penningmeester, in de laatste weken
tevens secretaris van dat fonds, ter zake van
verduistering van alle aan het fonds toebe-
hoorende gelden, tot een gezameniyk bedrag
van omstreeks f 320.
Aanvankeiyk beweerde de zoo diep geval
len man, ten gevolge van schrik by het ont
staan van een begin van brand in zyne woning
eene portefeuille met een bankbiljet van ƒ60,
dat hy zou gaan wisselen, verloren te hebben
en, ten einde in staat te zyn de wekelyksche
uitkeering aan de weduwen toch te kunnen
doen, een der onder zyne berusting zynde
effecten beleend te hebben. Toen die uitkee
ring niettemin achterwege bleef, werd een
verder onderzoek ingesteld, dat al spoedig tot
de ontdekking leidde, dat allo effecten waren
te gelde gemaakt, terwyl hy bekende de
opbrengst ten behoeve van zijn gezin te
hebben aangewend. Tevens moet ook eene
onjuiste boeking ontdekt zyn, kenneiyk ge
pleegd mot de bedoeling eone vroeger ge
pleegde verkeerde handeling te verbloemen.
Het treurigste is zeker wel, dat hy een gezin
van zes kinderen heeft. DordrOrt.)
- Breestraa
voor
6318 116
