fó°. 10004.
Maandag 3 October,
A0. 1892.
Deze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van ;Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 1 October.
Derde Blad.
3-October-gedachteu.
Feuilleton.
Geld alleen maakt niet gelukkig.
LEIDSOH gH DAGBLAD.
I, I,, I
PRIJS DEZER COURANT:
Yoor Leiden per 3 maandon1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommcrs0.05.
hetgeen men bezit, werkelijk nu reeds bezit,
misschien ook een gevolg van onkunde met
het verleden, of althans van gebrekkige kennis
van den vroegeren staat van zaken, waaruit
het tegenwoordige zich heeft ontwikkeld?
Wie by de viering van 3 October niet ver
zuimt om den maatschappelijke toestand van
ons land in vorige eeuwen te vergelijken met
den tegen woordigen, zal zeker zijne vader
landliefde en met haar den lust, om dien
dag met opgewektheid te herdenken, eer
versterken dan verzwakken.
Het bestuur van de Brandwaarborg-
Maatschappij te Zoeterwoude heeft met de
deelnemers de gewone jaarlijksche vergadering
gehouden. De rekening van inkomsten en
uitgaven over het afgeloopen dienstjaar werd
goedgekeurd en sloot met een batig saldo van
ƒ1061.04. Verder bleek dat de geheele be
zitting der Maatschappij bestaat uit eon kapi
taal van 5475.09 en dat is deelgenomen
voor ƒ648,950 aan verzekeringen.
De afgetreden bestuursleden, de heeren C.
Van der Velden en Th. Straathof Azn., wer
den herkozen, terwijl tot lid van het bestuur
in de plaats van wijlen den heer A. Rijkaart
werd benoemd de heer C. Van der Salm.
De loting der in dit jaar voor de lich
ting der nationale militio voor 1893 iDgeschre
venen zal voor het 14de kanton (hoofdplaats
Woubrugge) plaats hebben ton raadhuize
aldaar op Maandag 17 October a. s., en wel
voor de gemeente Zevenhoven 's voormiddags
te 10 uren, Nieuw veen 's voormiddags te l0i/2
uren, Alkemade 's voormiddags te 11 uren,
Leimuiden 's namiddags te 1 uur, Tor-Aar
'snam. te l5/4 uren, Rijnzaterwoude 'snam.
te 21/* uren en voor de gemeente Woubrugge
'snam. te 21/» uren.
In eene dezer dagen gehouden vergade
ring van de Vereeniging tot verbetering van
den gezondheidstoestand te 's-Gravenhage,
is besloten een adres aan den gemeenteraad
te richten met verzoek om een beter riool
stelsel voor Den Haag aan te nemen, waarbij
rekening wordt gehouden met al de eischen
van de hygiëne.
Hot gevolg van Hare Majesteiten de
Koninginnen bij hun vertrek naar Weimar
zal bestaan uit:
de damesbaronesse Van Hardenbroek
van Bergambacht, grootmeesteres, jonkvrouwe
Van de Poll, sur-intendante van H. M.
baronesse Rengers, hofdame, en miss Saxton
Winter, gouvernante;
de heerengraaf Schimmelpenninck, groot
meester, opper-kamerheer; jhr. De Ranitz en
jhr. Van de Poll, adjudantenjhr. mr. Gevers
Deynoot, referendaris van het Kabinet der
Koningin.
Den lOden October verlaten Hare Majes
teiten Weimar en gaan zij naar Arolsen en
vandaar, enkele dagen later, naar Steinfurt.
Na het bezoek aan Weimar keeren de
heeren Schimmelpenninck en De Ranitz naar
Nederland terug en zullen ridder Huyssen
Van Kattendyke, kamerheer, en jhr. Boreel,
ordonnanee-officier, aan Hare Majesteiten zijn
toegevoegd, ten einde HD. te vergezellen bij
de bezoeken te Arolsen en Steinfurt.
Het onlangs te Delft bij den Artillerie-
cursus gehouden officiers-examen is door de
navolgende sergeant volontairs met voldoenden
uitslag afgelegd, t. w. door: C. M. G. P.
Couvée, H. J. D. Van Maanen, E. H. J.
Groen, K. A. Pfeiffer, W. J. C. Schuurman,
W. N. Bakker en B. J. A. Polvliet, te zamen 7.
Een sergeant-volontair werd afgewezen.
Dr. I. J. De Bussy aanvaardde gisteren
het hoogleeraarsambt in de wijsbegeerte van
den godsdienst, de zedekunde en hare ge
schiedenis aan de Universiteit van Amsterdam
met eene rede over de „wysgeerige weten
schap en persoonlijke overtuiging".
Het bij de Tweede Kamer ingekomen
wetsontwerp, houdende voorloopige maatre
gelen tot behoud van vicarie goederen, is het
zelfde als dat door deze reeds was aangenomen,
maar door de Eerste Kamer verworpen, we
gens een vormelijk bezwaar. Thans is voor
gesteld om deze wet, tot verlenging van de
wet van 1884, in werking te doen treden op
den dag harer afkondiging en voor 5 jaren
te doen duren.
Thans zijn verschenen de verslagen der
Staatscommissie voor de arbeidsenquête lo.
van de eerste afdeeling betreffende de maat
schappelijke toestanden der arbeiders in verVand
met zieken-, begrafenis-en andere verzekerings-
en onderstandsfondsen, niet aan eenige onder
neming of inrichting van nijverheid verbonden,
deel III ('s Gravenhage)2o. van de derde
afdeeling betreffende Amsterdam.
Voor het toewijzen der zes gouden medail
les, welke de stad Amsterdam voor de „drie-
jaarlykscbe schilderijen-tentoonstelling" be
schikbaar stelt, zijn door de artisten zei ven
tot leden der jury gekozenAllebé, Israels,
Jacob en Willem Maris. De stad Amsterdam
voegde aan dit viertal toeJ. Van de Sande
Bakhnyzen, Maschaupt en Mosdag. Vad
Leiden viert weldra leest en een gedeelte
der bevolking uit den omtrek komt naar de
stad om het feest mee te vieren.
Beiden hebben goede redenen, om met
dankbaarheid den dag te gedenken toen de
Spaansche troepen, die de veste hadden om
singeld en het platteland tegelijk afliepen,
opbraken en aftrokken. Wat zou er van
de stad geworden zyn, wanneer de Span
jaarden hare muren overweldigd en hare
poorten opengebroken hadden, wanneer het
barbaarsche oorlogsgeweld van dien tijd op
haar toegepast, wanneer zij aan de plunder-
zucht van hot krijgsvolk prijsgegeven, wan
neer mogelijk over haar was gegaan eene
furie, gelijk later de Fransche trok over Zwam-
merdam en Bodegrave, gelijk de Spaansche
vroeger over Haarlem was gegaan?
Waarlijk, de stad heeft goede redenen om
den dag van haar ontzet niet alleen met
dankbaarheid, maar ook met fierheid te ge
denken. Of had zij hare heuglijke verlossing
niet te danken ook aan den kloeken moed en
aan de vastberadenheid van het grootste ge
deelte harer burgerij en van hare regeering?
Er zfin sedert dien heugelijken dag 318 jaren
verstreken. Toch zal niemand, die met de
geschiedenis van ons land bekend is en die
prys stelt op vadeiiandschen zin, aan de stad
het recht ontzeggen, om deze gebeurtenis
jaar op jaar met nieuwe opgewektheid te
vieren. Want het ontzet van Leiden was nog
wel geen bepaald keerpunt in den loop van den
oorlog, welken ons land toen voerde, toch
was het een der grootste lichtpunten in de
geschiedenis van dien tijd.
Voor Leiden, voor ons vaderland, voor ge-,
heel Europa is er sedert veel veranderd en
verbeterd. Ons land heeft den rang verloren,
dien het in latere jaren in de rij der Euro-
peesche mogendheden bekleedde. Het heeft
geen stem meer in het kapittel der groot
machten, het is eene mogendheid van den
tweeden rang geworden. De onevenredige
machtsverhouding tusschen de republiek der
zeven vereenigde provinciën en de groote
ryken van Europa is sedert tot hare natuur
lijke evenredigheid herleid. Hot koninkrijk
Nederland weegt niet zwaar in de schaal van
het Europeesche evenwicht, terwijl de repu
bliek der geünieerde provinciën zoo machtig
was, dat Frankrijk en Engeland het niet be-
93.)
Bertha sprak eene onwaarheid, daar zy in
den spiegel gezien had, dat Egon de kamer
was binnengetreden, en ky wist dit, daar
beider blikken elkander in den spiegel ont
moet hadden.
„Ik haat niets méér dan de leugen!" had
Lizegezegd. Waartoe sprak Bertha onwaarheid
Welke reden kon haar daartoe leiden?
Was het spreken van onwaarheid voor haar
misschien eene tweede natuur geworden,
evenals voor zoovele andere dames, die in de
groote wereld verkeeren?
Egon gevoelde zich plotseling weder terug
geplaatst in zyn vorigen levenskringde ver-
trouwelyke woonkamer van den heer Von
Osternau was voor hem plotseling veranderd
in eene schitterende balzaal en voor hem
stond eene der balmarionetten, welke hy zoo
grondig haatte en verachtte, te meer, wan
neer zy zich onledig hielden om doorvleiery
hem zeer lief voor te komen.
Onwillekeurig richtte hy zich kaarsrecht
ep en bet spottende lacbje, dat Lize voor
eenige dagen zoo onaangenaam geweest was,
neden hunne waardigheid rekenden zich ook
van den bystand der aangrenzende Duitsche
bisdommen te verzekeren, ten einde hare
kracht te breken en haar zoo mogelyk te
vernietigen.
Toch heeft ons land ook onder het verlies
van zyne politieke beteekenis als Europeesche
mogendheid, in inneriyke kracht eer gewonnen
dan verloren, 't Is niet meer eene vereeni
ging van eenige gewesten, elk voor zich met
eigen regeering en eigen wet, met eigen munt
en eigen wapen, georganiseerd tot een afzon
derleken Staat't is geworden tot een enkel
organisme, in al zyne deelen geleid door
dezelfde beginselen, bestuurd door een en
dezelfde wet. Toen hadden de steden rechten,
welke het platteland miste, en de edelman
genoot privileges, welke de burger niet bezat
nu zyn de heerlyke en stedelyke rechten ver
dwenen, alle gemeenten staan onder dezelfde
wet en alle burgers hebben dezelfee rechten.
De vryheid van godsdienst, die eerst niet,
later wol bestond, was niet meer dan tolerantie,
waarby ander geloof, dan in 't geen in de
Staatskerk gepredikt werd, wel geduld, maar
ook niet meer dan geduld werd; nu is de
Staatskerk verdwenen en de vryheid van
denken en spreken is ook op godsdienstig
gebied zoo goed als onbeperkt.
Toen droeg de arbeid het dwangjuk van
het gildewezen; nu is de uitoefening van
elk bedryf en elk beroep voor allen ver
bonden aan dezelfde voorwaarden.
Dat is het werk van den nieuwen tyd, ge
boren in en door de Fransche revolutie; dat
is het werk van den geest der vryheid, welke
zich toen in Frankryk verhief, ook over ons
land heenstreek en de overblyfselen van het
oude leenstelsel, voor zoover die nog waren
blyven staan, omverwierp en wegvaagde. Zou
Nederland onder den invloed van dien geest
van vryheid, die ook is de geest van recht,
van recht voor allen, in inneriyke kracht en
welvaart niet hebben gewonnen, wat het aan
militaire macht en staatkundig aanzien ver
loren heeft?
Onder dionzelfden invloed is er veel ver
anderd in geheel Europa. Maar er is ook
veel verbeterd! En zal er door geleide-
lyke ontwikkeling van denzelfden geest, waar
door al die verandering tot stand gebracht
werd, nog niet veel meer veranderd en ver
beterd worden ook ten onzent? Naar die
toekomst strekt de wereld begeerig de handen
uit, terwyl zy daarby maar al te dikwyls
het goede vergeet, hetwelk het heden haar
aanbiedt. Is dat gemis aan waardeering van
maar hetwelk zij in de laatste dagen niet
meer gezien had, speelde om zyn mond, toen
hy antwoordde:
„Zoudt u werkelyk voor eene strenge critiek
vreezen, genadige freule? Het meesterschap
in de techniek is het ideaal onzer moderne
kunst. Ik weet zeker dat ook de meest
strenge beoordeelaar u zyn lof voor de schit
terende uitvoering niet zou mogen onthou
den, dat hy u als virtuoze zyne hulde moet
bewyzen
„Eene virtuoze? Myn goede oom noemde
my eene kunstenares en ik was trotsch op
dezen titel."
„Wie maakt tegenwoordig nog een derge-
ïyk onderscheid? De virtuozen zyn de eenige,
ware kunstenaarsZy alleen vermogen het
tegenwoordig ideaal te omvatten, daar zy niet
meer in dwaling worden gebracht door het
dwaze, uit de mode zynde, thans alleen nog
in de vervelende klassieke muziek zich uit
sprekend gevoel."
Een vurige blik trof hem.
„U vermeent dus dat dwaze gevoel voor
uzel7en bewaard te hebben, anders zoudt u
niet zoo afbrekend kunnen spreken over de
nieuwere kunst", zeide Bertha scherp. „Neem
myne plaats aan de pianino in. Die het
waagt zulk een oordeel te vellen, moet be
wijzen dat hy gerechtigd is dit te doen."
Bertha's wangen waren door een lichten
blos bedekt geworden, terwyl zy zoo sprak.
In hare donkere oogen schitterde heftige
opgewondenheid en zy kwam in dit oogenblik
Egon betooverend schoon voor.
Op zulk een toon en met zulke woorden
sprak geeno dame, die steeds rekening hield
met de gezelschapsgebruiken Bertha behoorde
niet tot het overgroote aantal salonmario
netten, zy kon nog driftig en heftig worden
en zelfs met de gebruiken breken, gelyk zy
het in dit oogenblik door het aan Egon ge
geven bevel getoond had.
Hy gehoorzaamde; haar blik had hom be-
fcooverd; hy nam plaats yoor de pianino,
maar liet de handen op de knieën rusten en
zag droomend voor zich uit. Het was Egon
als zagen hem de donkere, vlammende oogen
van Bertha nog 6teeds aan, als wilde die
blik hem diep in de ziel dringen, die blik,
welke hem verontrustte, die de herinnering
aan een vroegeren, half vergeten, treurigen
tyd, dien by meende overwonnen te hebben,
opnieuw wakker riep; plotseling echter zag
hy niet meer een schitterend zwart oogen-
paar, maar in een blauw, waaruit trouwe en
ware, innige deelneming sprak, met den
zwaren zielestryd, dien hy moest strijden.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels ƒ1.05. Iedere regel meer 0.17 J.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor het
incasseeren buiten de stad wordt ƒ0.05 berekend.
De betoovering, welke hem als het war©
bedwongen had, week; de herinnering aan
het droevig verleden vervloog; hy leefde
weder in het schoone heden.
Onwillekeurig kief hy de handen op en
liet ze daarna op de toetsen vallenhij wilde
uitdrukking geven aan het weldadige gevoel,
dat hem nu eensklaps als doorstroomde.
Wat Egon speelde, hy wist het niet; de
melodieën volgden elkander, zy losten zich
harmonisch op in zyne droombeelden; h\j
speelde dwepend, de tonen waren de woorden,
waarmede hy uiting gaf aan het hem over
weldigend gevoelde woorden, welke hy tot
het lieve kind richtte, aan hetwelk hy de
nauwelijks herwonnen zielevrede dankte;
jubelende woorden van vrede, zachte woor
den van dank, do hartelijke woorden
der liefde.
„Bravo! Bravo!"
De luitenant, die zyn kunstzin toonen
wilde door onpartydig den door hem gehaten
gouverneur by val te schenken, klapte krachtig
in «ie handen.
Zyn „bravo" wekte Egon uit den droom,
waarin hy, ofschoon wakende, verkeerde,
waarin hy zich nog geheel en al bevond, als
reeds de laatste toon zich had doen hooren.'
Wordt vervolgd.)
