Yergadcring van de afd. Leiden der
Maatschappij tot Bevordering der
Bouwkunst.
De kunstbeschouwing bestond lo. uit:
plaatwerken van uitgevoerde bouwwerken
van de leden der Maatschappij, afgestaan door
den heer H. J. Jesse; 2o. uit verschillende
monsters papierstuc van do fabrikanten Ben-
newitz en Co., te Amsterdam.
De heer L. Maas deed over dit laatste eenige
rqededeolingen.
Daar deze uitvinding nog betrekkelijk nieuw
is, kon er van ondervinding nog geen sprake
zijn. De heer W. C. Mulder, die dit papierstuc
zal toepassen, beloofde daarover later eenige
mededeelingen te zullen doen.
De heer C. R. Van Ruyven liet daarna onder
de leden een stukje houtgraniet rondgaan
en deelde daarvan eenige bijzonderheden
mede, waaruit bleek dat het eon kostbaar
materiaal was.
Hot werd evenwel geschikt geacht voor
dektreden, zeide de inleider; hij wenschte
daarmede eenige proeven te doen.
Vervolgens werden de notulen voorgelezen
en de ingekomen stukken besproken.
Op het verzoek van de afd. Leiden van
het Nederlandsch "Werkliedenverbond zal eene
commissie, bestaande uit de heeren P. G.
Lancel, J. J. Planjer en L. Maas, eene ge
combineerde vergadering bijwonen, waarop
besproken zal worden de wenschelijkheid van
„Kamers van Arboid" alhier.
Nadat de verslagen van de herdenking van
het 50-jarig bestaan der Maatschappij en van
de Mei-vergadering door don secretaris waren
voorgelezen, begon de heer Jesse met zijne
belangrijke bijdrage over het inrichten onzer
7Voningcn.
„Een gezonde geest in een gezond lichaam,"
kunnen wij ook omzetten in„een gezond
lichaam in eeno gezonde woning."
Een gewichtig vraagstuk is het „hoe onze
woningen in te richten, zoodat zij aan alle
eischen voldoen."
Om daartoe te geraken, besprak spreker
verschillende woningen uit vroegere en latere
periode, bijv. de Romeinsche woning, de
Middeleeuwsche, de Italiaansche, die uit de
vorige eeuw en de hedendaagsche woning,
zoowel landhuizen als stadsgebouwen.
H\j deed in het licht komen dat wy reke
ning te houden hadden met de inwendige
indeeling en volstrekt geen symmetrische
verdeeling van de gevels als hoofdzaak moeten
beschouwen.
Spreker schetste verschillende plannen van
woningen op het bord en besprak het voor
en tegen.
De hoofdvoorwaarde bij elk gebouw op den
voorgrond plaatsende, gaf hy eene gedetail
leerde beschrijving van de onderdeelen, be
ginnende bi) de verschillende fundeeringen tot
den geheelen opbouw, ook in verband mot de
ligging ten opzichte der windstreken enz.
Vele practische wenken werden gegeven en
verschillende ervaringen medegedeeld.
Wegens het vergevorderde uur was spreker
helaas genoodzaakt zijne mededeelingen af te
breken, doch hij beloofde spoedig het vervolg.
De dank, door den voorzitter aan den heer
Jesse gebracht, en het applaus bewezen vol
doende met welke belangstelling de bijdrage
was gevolgd.
De voorzitter besprak daarop de niet tot
uitvoering gekomen zomer-uitstapjes, en sprak
den wensch uit dat in hot volgende jaar het
traditioneele zomer-uitstapje mocht plaats
hebbentevens las hy de uitgeschreven prijs
vraag voor en doelde mede dat de heeren
Lancel en Kok zich bereid hadden verklaard,
eene spreekbeurt te vervullen.
Na den heeren Wempe en Smit te hebben
herinnerd aan de beantwoording der vraag
over „protector petri" werd de vergadering
na de gebruikelijke rondvraag gesloten.
Gemengd Nieuw*
Eene vigilante, die Donderdag-
avond eene Amerikaanscho familie naar het
„Hotel Bellevue", te 's-Hage, bracht, werd,
daar de koetsier de electrische trambaan nog
wilde oversteken, toen een tramrijtuig in
aankomst was, door dat rijtuig aangereden
en gedeeltelijk vernield. Door het breken der
glazen bekwamen de inzittenden vrij ernstige
wonden. Do schuld lag gehoel aan den koet
sier van de vigilante.
Gistermorgen is op de Keizers-
gracht b\) de Wolvenstraat te Amsterdam een
heer in eon keldergat gevallen en dood er
uit gehaald. Of zijn val dan wel eene plotse
linge ongesteldheid oorzaak van zijn dood
was, is nog. niet uitgemaakt.
Eene vrouw in de Korte Leidscheüwars-
straat aldaar, die gisteravond in beschonken
toestand hare woning had verlaten, om een
hond te verdrinken, schijnt daarbij zelve ver
dronken te zyn. Haar Hik is uit het water
aan do Ziezeniskade opgehaald.
Het bestuur der Amsterdamse he
roöi vereeniging Neptunus" meldt dat de heeren
J. J. K. Ooms en R. Meurer naar Parijs ver
trokken zijn, alwaar de heer Ooms het meester
schap van Frankrijk in „Single scullings
outrigged" zal moeten verdedigen op Zondag
2 October. De heer Ooms was eerst van plan
niet naar Parijs te gaan, omdat hij in den
laatsten tijd niet in goede conditie was, doch
daar enkele Fransche bladen beweerden dat
onze kampioen niet durfde uitkomen, verklaarde
hij zich bereid Nederlands naam in Frankrijk
hoog te houden.
Eergisteravond zijn op den
Staatsspoorweg in de gemeente Maarssen, 6
koeien aangereden door de treinen, welke te
10.49 en 10.50 die gemeente passeeren. Twee
koeien werden terstond gedood, twee zoodanig
verwond, dat ze afgemaakt moesten worden,
en twee licht gewond. Beide treinen hebben
moeten stoppen Een onderzoek wordt ingesteld.
De arrondissements-rechtbank
to Groningen, by wie het O. M. onlangs in
hooger beroep was gekomen tegen de uitspraak
van den kantonrechter, die Davenport (Sequah)
tot f 25 boete veroordeeld had wegens het
onbevoegd uitoefenen van de geneeskunde,
heeft thans den bekl. vrijgesproken.
In overeenstemming met het betoog van
bekl.*8 verdediger, mr. Simons van Amsterdam,
overwoog zy o. a. daarbij dat bekl. gedekt
was door de aanwezigheid van den genees
heer, die 's morgens de patiënten eerst onder
zocht had, en dat, zoo deze in zyn plicht
mocht te kort geschoten zijn, bekl. daarvoor
met aansprakelijk kon gesteld worden.
In de Friesche gemeente Fer-
werderadeel heeft het bestuur in alle dorpen
groote schoonmaak gehouden. De brandspui
ten werden voor den dag gehaald, ce brand-
woer werd opgeroepen en dikke waterstralen
werden door do riolen, goten, enz. gejaagd.
Alles werd met kracht doorgespoeld en het
bleek dat veel vuil was opgehoopt op plaatsen,
waar men dit niet verwachtte, en van waar
het op andere wijze moeilijk te verwij
deren was.
De brandspuiten worden gewoonlijk des
zomers geprobeerd; deze Friesche gemeente
geeft oen goed voorbeeld aan hare collega's:
telkens, wanneer de brandbluschmiddelen be
proefd worden, reinigt men riolen, enz.
Te Brongerga (Fr.) is Dinsdag-
avond in een weiland het lyk gevonden van
den rontenier De R. aldaar. Kort te voren
bad hy zyne woning verlaten.
Een landbouwer te Nieuwolda
kreeg by het egg9n twee hazen onder den eg.
Dat de jagers daar niet platzak behoeven thuis
te komen, is overbodig te melden.
Te Doornik heeft een hevige
brand de drukkery Harcq vernield. In de
drukkery waren drie persen en eene snyma-
chine. De schado is zeer groot.
Te Kampen brak by den meubel,
maker D. G. Engelen op de Oudestraat een
geweldige brand uit, welke spoedig het ge
bouw met den ruimen voorraad meubelenen
gereedschappen in lichterlaaie zette, zoodat
aan het redden van den inboedel niet te
denken viel. In weerwil dat de stadsbrandweer
met behulp der spuit van het instructie
bataljon mot kracht optrad, is het perceel
geheel uitgebrand. Ook de belendende per-
ceelen hebben door vuur en water geducht
geleden. Alles was verzekerd.
Aan het station Konokowo van
den Wladikawkas spoorweg is Maandagavond
een trein door vijftien gewapende mannen
aangevallen en geplunderd. Eerst werd het
stations- en treinpersoneel onschadelyk ge
maakt en daarna werd een zich in den trein
bevindend beambte der spoorwegmaatschappy
doodeiyk verwond, zoodat hy spoedig overleed.
Ook de tweede machinist en een technisch
beambte werden gekwetst. De buit bedroeg
5000 roebels.
Te Pont l'Evéque is een genees
heer Calbris tot 50 fr. boete en schadeloos
stolling veroordeeld, wegens het oorvegen van
een collega, Calvet, die zich verstout had
mevr. Calbris van de straat af kushanden
toe te werpen. Veel vermaak wekte de advocaat
des geoorveegden door het voorlezen van een
brief, waarby dr. Calbris solliciteerde D3ar
een betrekking by eeneSpoorweg-Maatsëhappy,
door zijn collega bekleed, en hy dezen verweet
voor zyne zieken geen zorg te dragen.
Margaret Smith, eene vrouw,
die door valsche papieren en met behulp van
liegende getuigen 20,000 pd. st. uit eene
nalatenschap had zoeken machtig te worden,
werd te Londen tot tien jaren gevangenisstraf
veroordeeld. Van hare medeplichtigen werd
aan een zeven, aan een ander vyf jaren straf
opgelegd, terwyl drie anderen tot vyftien,
zes of vier maanden dwangarbeid werden
veroordeeld. De meesten dezer personen waren
reeds herhaaldelyk wegens oplichtery ge
vonnist.
Te Bordentown, in Nieuw-Jersey,
heeft Dinsdag zekere vrouw Lena Schmidt,
vermoedelyk door eene vlaag van waanzin
gedreven, twee haar te bewaren gegeven
kindertjes eenor burin en haar eigen kindje
met een mes vermoord, waarna zij naar het
poütiebureel ging en zichzelve aangaf, ver
klarende niet te weten waarom zij de daad
bedreef.
Te Parijs worden 80 fonteinen
gemaakt, een voor elke wyk, waaruit men,
door 5 centimes in een spleet te werpen en
op een knop te drukken, 8 liters kokend water
kan krijgen. Een werkt reeds op den boulevard
Saint-Germain en de huismoeders komen zich
in grooten getale voorzien. Indien de deel
neming groot genoeg is, zullen dergelyke
iontoinen ook worden gemaakt by de stand
plaatsen van rytuigen, zoodat de koetsiers dan
telkens de warme stoven kunnen vernieuwen.
De waarnemende Britsche con
sul te Mozambique heeft aan het Britsche
departement van buitenlandsche zaken bericht,
dat eene Portugoesche sloep, de „Flor de Cube-
har", in het begin van Juli met acht Duitscho
en Engelsche ontdekkingsreizigers van Beira
vertrokken, schipbreuk geleden heeft en slechts
één der acht, oen Engelschman, Gardner, gered
werd. De sloep was de Moma opgevaren,
maar door de inboorlingen tot terugkeeren
gedwongen.
Een meisje van achtjaren, Noé-
lie Bareyre, het dochtertje van een smid te
Castel-Jaloux (Lot en Garonne), Dinsdag een
jongetje van vyf jaar, waarmede zy aan de
Avance, een sterk stroomend riviertje, speelde,
in hot water ziende vallen, sprong hem zooals
zy was na en slaagde er in hem te redden.
Eenige op haar geroep toegeschoten arbeiders
hielpen haar den oever op.
Te Parys is zekare graaf d'A.,
die schriftolyk van eene door hem wegge
jaagde keukenmeid getuigd had dat zy ver
kwistend, brutaal en tot drank geneigd was,
tevens afradende haar te huren, tot 50 fr.
schadevergoeding en in de kosten van het
geding veroordeeld. De vrederechter meende
dat dergelyke dingen slechts in vertrouwen
mochten meegedeeld worden en de graaf in
geen geval had mogen afraden de meid te
nemen.
Gladstone en de koe. De koe,
welke Gladstone omverliep, is na haren dood
beroemd geworden, een lot, dat zy met som
mige menschen gemeen heeft. De slachter,
die haar aankocht, heeft voor de huid vyf
pond ontvangende schutter, die haar schoot,
heeft een bod van tien pond voor horens,
schedel en hoeven afgeslagen, omdat hy die
aan de stad Chester wil schenken, en de
tanden vinden als amuletten grif koopers
togen 2Va shilling hot stuk. Een unionist
pleit in „St.-James' Gazette" verzachtende
omstandigheden voor de koe, die, naar hy ver
moedt, in Gladstone den boozen goest van
Engeland hoeft willen neerwerpen. Een ander
stelt voor, de bewaarbare overblyfselen van
de koe,, waarvan Gladstone voor 't overige
het vleesch zou kunnen eten, te wyden aan
den G. O. M., welke letters volgens de meer
derheid Grand old Man, maar volgens de
vergelykende mythologen Gladstonio Optimo
Maximo beteekenen.
INGEZONDEN.
H AMB (IRC.
Ter illustratie van een ingezonden stuk,
door D. H. in het „Leidsche Dagblad" dd.
26 September jl. geplaatst, is mogeiyk het
volgende niet geheel van belang ontbloot.
Onlangs bezocht ik het schoone Hamburg
en vond in het Museum van Natuurlyke
Historie eene vry groote kast, waarboven
met groote letters do volgende veelzeggende
woorden stonden „Floma der Hamburger
Wasserleitung"En in die kast tal van dier
tjes en dieren op spiritus, zelfs palingen van
moer dan een tweetal centimetersDeze
voorwerpon waren door den yverigen Direc
teur van het Museum bijeenverzameld en de
resultaten van zijn oogst werden bekend go-
maakt. Het gevolg washet nazien der
waterleidiog en verbeteren door waterfilters
waarvan D. H. in bovengenoemd stuk sprak
en waarvan hy de kosten op 7 millioen
Mark opgaf, die daartoe in het jaar 1888
besteed zyn.
By de opening van het nieuwe Museum
van Natuurlyke Historie te Hamburg op 17
September 1891 werd een feestnommer uit
gageven vol grappige versjes en aardige
illustraties. Hierin vind ik het volgende vers
DES ZOOLOGEN KLAGE.
(Mei.: Icli iceiss nicht, was soil es bedeuten.)
Ich weiss nicht, was hat's für Bedeutung,
Dass ich so traurig bin;
Die Hamburger Trinkwassenleitung,
Die kommt mir nicht aus dem Sinn.
Die Leitung ist kühl und ist dunkel,
Der Elbstrom fliesset hinein;
Der glitzernden Wellen Gefunkel,
Erlischt im düsteren Schrein.
Die schönsten Moostiere sitzen
Da drunten wunderbar.
Die Würmer, verborgen in Ritzen,
Der Krebstioro wimmelnde Schaar.
Da wühlt es in Moder und Schlamme
Und friszt sich auf dabei
Das ist eine wundersame,
Gewaltige Kumpanei.
Der Forscher mit wonnigen Blieken
Erschaut sie und bringt sie zur Höh';
Yon solchen erlesenen Stücken
Hat kein Zoologe Idee!
Ich glaube was drunt' existierte,
1st bald nur ein leeren Wahn;
Und das hat die neu projektierte
Zentralfiltrierung getban!
DR. F. A. Jbntink.
Leiden, 30 September 1892.
Mijnheer de Redacteur!
Vriendelyk verzoek ik een klein plaatsje
in Uw blad voor het onderstaande.
Onder de vele ingezonden stukken aan
gaande cholera, desinfectie, enz., welke in deze
dagen in de verschillende couranten voor
komen, trof my vooral een artikel van dr.
Kapteyn, getiteld: „de beerput moet weg".
Het trof my des te meer, omdat ik, als
inwoner van Leiderdorp, reeds lang de tegen-
strydigo handelwyze van het gemeentebestuur
alhier niet heb kunnen begrypen.
Men verplicht hier sommige ingezetenen
beerputten te mak9n, opdat de faecaliën niet
vry in het water zullen afvloeienmen schijnt
hot dus met de zienswijze van dr. Kapteyn
niet eens te zyn, en toch kan ik het ge
meentebestuur van Leiderdorp verzekeren, dat
deze zienswyze, ook volgens het hedendaag
sche standpunt der hygiëne, de juiste is.
Ook de hechtste en sterkste beerput blijkt
op den duur onvoldoende te zijn om faecaliën
tegen te houdenze dringen er door heen en
verontreinigen den bodem.
"Waarlyk, Mynheer de Redacteur, het zou
wel goed zyn, als ook het gemeentebestuur
althans met de beginselen der hygiëne op de
hoogte was.
Aan de eene zyde verbiedt men hier het
gebruik van putwater, omdat by scheikundig
onderzoek is gebleken, dat het schadelyk
moet worden geacht voor de gezondheid; en
aan de andere zijde maakt men hier ons
drinkwater nog slechter door de ingezetenen
hier en daar te verplichten beerputten te
maken; terwyl op sommige plaatsen het
drinkwater reeds als verzadigd is met zwavel
waterstof; men weet hier dus eigenlyk niet
wat men wil.
Eeno gezondheidscommissie zou in deze
gemeente wel op hare plaats zyn.
Nog slechts enkele jaren geleden zyn hier
huizen gebouwd, elk bestaande uit één ver
trekje, ongeveer ter grootte van 6 vierkante
meters, welk vertrekje dus gebruikt wordt
voor zitplaats, stookplaats, werkplaats, eet
plaats, slaapplaats, enz., terwyl er bovendien
het privaat ook nog in aanwezig is. In Noord-
Brabant zyn eenigen tyd geleden eenige huizen
verbrand, toen er de cholera in uitbrak;men
zou, dunkt my, wel goed doen, dezen maat
regel hier als prophylacticum toe te passen;
het is toch verschrikkeiyk, dat men, vooral
in dezen tyd, dergelijke hokken nog bewoon
baar acht en het gemeentebestuur aan zulke
toestanden geen einde tracht te maken.
U dankzeggend, Mynheer de Redacteur,
Leiderdorp, Uw dw. dienaar,
30 September 1892. P. d. G.
