N». 9900.
DonderdajE 2 Juni.
A0. 1892.
pit nommer bestaat alt TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 1 Juni.
gleze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van &on- en feestdagen, uitgegeven.
LEIDSCH
DAGBLAD.
FEUS DEZER COURANT:
Toer Leiden per S maanden1.19.
Fruco per poet..1.40.
iJtOQdarltfke Kommer»9.IK.
Aan de universiteit alhier is het tweede
situurkundig examen afgelegd door den heer
l J. Klinkenberg.
- Het eind-examen der gymnasia met
^jarigen cursus zal worden afgenomen te
Leiden op 21, 22, 23, 24 en 23 Juni en te
Rotterdam op 27, 28, 29, 30 Juni, en 1 en
Juli, ten overstaan van de heeren dr. S.
i. Naoer en dr. C. Bellaar Spruyt, te Ara-
veraam, en dr. H. A. Lorentz, te Leiden, als
gecommitteerden van den minister van bin-
r.enlandsche zaken.
Yan onze stadgenooten zullen verder cxa-
jsiaeeren: dr. P. Tiole te Schiedam op 15 en
IC Juni, te Dordrecht van 17 20 Juni, te
Middelburg van 21—23 Juni en te Breda op
4 en 24 Juni; dr. J. Verdam, dr. J. Van
Leeuwen Jzn. en dr. II. G. Van de Sande
rlakbuyzen te Groningen van 15 19 Juni,
ie Winschoten van 21 23 Juni; te Zwolle op
.4 en 25 Juni en te Deventer van 27 30
lani; dr. P. L. Muller en dr. P. Van Geer
e Nijmegen op 17 en 18 Juni, to Zutfen
rail 20-22 Juni, te Arnhem van 23 29 Juni
in to Tiel van 30 Juni 2 Juli.
- Zooals bekend is, wordt van 7 tot en
net 11 September a. s. de algemeeno ver
siering der Hollandsehe Maatschappij van
landbouw en de daaraan verbonden Tentoon
stelling alhier gehouden. Die tentoonstelling
s in de laatste jaren van véél beteekenis.
I's groote menigte bezoekers van heinde en
ie: geven een belangrijk vertier en voor tal
nn ingezetenen finantiëel voordeel.
Dat bezoek staat echter in nauw verband
pet de feesten, welke by die gelegenheid
frgeven worden. Het organiseeren en het
-:ostigen dier feesten rusten gehepl op de
unier gevestigde afdeeling.
I Het bestuur dier afdeeling wil gaarne eon
fcgelyk en uitvoerig feestprogramma geven,
zal daartoe slechts in staat zijn, wanneer
:e belanghebbenden en belangstellenden hun
fieun vorleenen. De laatste alhier gehouden
-andbouwtontoonstelling in 1880 slaagde uit
wekend, in alle opzichten. Wy vertrouwen
<ht do gunstige indruk, welken de bezoekers
t«n ontvingen, ditmaal zal versterkt worden
dat velen daartoe zullen medewerken door
fmtiöelen steun.
Wjj verwijzen daartoe naar de in dit nommer
noitomende advertentie van het bestuur der
Reeling Leiden en Omstreken van genoemde
Maatschappij.
- Toegelaten zyn te 's-Gravenhage voor
akte als onderwijzeres de dames: S. L.
fóvé, E. C. Privé, M. M. Scheuter, J. A.
Rxibard en H. Oostveen, allen uit Leiden,
dsmede de dames: M. Oostveen, H. Gross,
J. M. De Roode, M. J. B. Remery, M. Th.
Hellenaar en W. J. De Méulmeester, allen uit
Rotterdam.
- Maandag is voor de eerste Afdeeling der
Staatscommissie van arbeids-enquête door een
Muige uit Leiden, werkzaam in de brood-
bihck alhier, de verklaring afgelegd, dathy
öQiens al zyne kameraden op zich had geno-
1:ei1 aan de Staatscommissie en speciaal aan i
t;ri heer Kerdyk, voorzitter van de tweede
Reeling den hartelyken dank over te
wngen voor de vele verbeteringen, welke ten
gevolge van de bemoeiingen der Staatscom
missie in den toestand der arbeiders, werk
en aan de Leidsche Broodfabriek, zyn tot
stond gebracht.
Bij de Leidsche Spaarbank werd in de 1
Dtomd Mei ingelegd f 53,388.32, terugbe
ƒ71,194.54, terwijl zijn afgegeven 120
en geheel afgelost 122 boekjes.
Bvt gezamenlijk tegoed der 9214 inleggers
uit. Mei 1,089,844.68»^.
Op de jaarvergadering der Maatschappij
der Nederlandsche letterkunde te Jeiden, lö
Juni, zal o. a. een voorstel van mr. D. Van
Eek in behandeling komen, waardoor ook
dames als gewone leden zullen kunnen wor
den opgenomen.
Verder zyn aan de orde: De verkiezing
van een lid des bestuurs, in plaats van den
in October aftredenden bestuurder dr. Acquoy;
het door de maandelyksche vergadering voor
gedragen dubbeltal bestaat uit de heerendr.
J. Verdam en dr. J. W. Muller. Verkiezing
van een lid des bestuurs, in plaats van dr.
P. J. Cosijn, die voor zyne betrekking bedankt
heeft; het door de maandelyksche vergadering
voorgedragen dubbeltal bestaat uit de heeren:
dr. W. O. Van Manen en dr. S. G. De Vries.
Verkiezing van een secretaris, tevens biblio
thecaris, in plaats van den tydelijken titularis
dr. C. C. Uhlenbeck; het door de maandelyk
sche vergadering voorgedragen dubbeltal be
staat uit de heeren: dr. C. C. Uhlenbeck en
E. A. II. Seipgens.
Voorgedragen zyn 70 candidaten voor het
gewone en 9 candidaten voor het buitenlands,ch
lidmaatschap.
Naar men uit Den Haag meldt, wordt
aan het departement van waterstaat eene
nieuwe afdeeling: „Arbeid" opgericht, aan
het hoofd waarvan zal staan een Leidsch
advocaat, met den titel van referendaris.
Voor het lit.-math. examen is te Arnhem
geslaagd de heer N. A. M. Sanders, van
Zoeterwoudo.
In de maand Mei werd aan de Rijks
postspaarbank te Warmond ingelegd tot een
bedrag van ƒ1104.30, verdeeld over 55 in
lagen 3 nieuwe boekjes werden in die maand
uitgegeven, zoodat or thans 226 te Warmond
in omloop zijn.
In dezelfde maand weid terugbetaald tot
een bedrag van ƒ1486.95, verdeeld over 8
terugbetalingen.
In de te Boskoop gehouden vergadering
van ingelanden van de vereenigde polders,
is tot dykgraaf gekozen de hoer C. Bulk, in
de plaats van den heer J. Van HofT, en tot
heemraad de heer J. Van dor Werf, in de
plaats van den heer F. De Jong, die niet
meer in aanmerking verlangde te komen.
De uitslag der verkiezing van een lid
der Prov. Staten van Zuid-Holland in het
district Delft is, dat gekozen is de lieer Ver-
maes (lib.) met 931 van de 1826 geldige
stemmen. De heer Van Fisenne (kath.) had
673 en de heer Tukker 218 stemmen.
Beroepen is by de Herv. gemeente te
Akersloot (toez.) de heer J. H. De Roode,
cand. te Leiden; te Gapinge de heer G.
Vosser, cand. te Valkenburg.
De uitslag van de gisteren te Oudshoorn
gehouden verkiezing voor twee leden van den
gemeenteraad is als volgt:
Wit biljet (vacature-Treur). Uitgebracht 187
stemmen, meerderheid 92. Gekozen de heer
J. W. O. Clant (lib.) met 109 stemmen. De
heer O. Js. Geel (a.-r.) bekwam er 68.
Rood biljet (vacature-Den Hertog). Uitge
bracht 187 stemmen; meerderheid 93. Geko
zen do heer C. Den Hertog (libmet 107
stemmen. De heer A. Verduyn (a.-r.) bekwam
er 74.
De afdeeling „Katwijk en Omstreken"
van de Vereeniging tot bevordering der Neder
landsche Visschery hield in 1 et badhotel -De
Zwaan" eene vergadering.
Na het aaunemen van eenige nieuwe leden
en het afdoen van huishoudelijke zaken, werd
door den voorzitter, den hoer T. A. O. Do
Ridder, aan de orde gesteld de behandeling
van den beschrijvingsbrief voor dealgemeene
vergadering. Besloten werd den te benoemen
afgevaardigden volmacht van handelen te
verleenen, en daarna werden tot afgevaar
digden voor do algemeene vergadering to
Amsterdam benoemd de heeron J. Varkevisser
en N. Parlcvliet. Vervolgens werd besloten
contracten te sluiten met ondernemers van
sleepbooten tot eventueele bediening van bom
men, die elders (Nieuwediep, IJmuiden) binnen
vallen en naar Katwyk gesleept moeten
worden. De voorzitter deed nog eenige mede-
doeliDgen omtrent de pogingen, welke aange
wend worden ter vaartverbetei ing, opdat de
schuiten niet, als tot heden, slechts tot
Warmond kunnen gebracht worden, maar
doorgesleept tot Katwyk aan Zee, en sloot
daarna, onder dankzegging voor de trouwe
opkomst der leden, de vergadering.
Thans hebben alle vijf de Nederlandsche
studentencorpsen besloten zich van deelneming
aan de feesten te Nancy te onthouden.
HH. MM. hebben aanvaard de opdracht
van een door den heer H. De Jong, kapel
meester van het stedelijk muziekcorps te
Leeuwarden, gecomponeerden welkomstgroet,
in marschvorm, die by gelegenheid van de
komst, der Koninginnen aldaar door genoemd
corps zal worden uitgevoerd.
Gedeputeerde Staten van Groningen
zullen in de aanstaande zomerzitting der
Staten voorstellen op de hoofdsom der grond
belasting over 1893 en die der personeele
belasting over 1893/94 33'/s opcenten te
heffen, derhalve 2'/2 meer dan in de laatste
jaren geheven werden. (P. G. C
liet Haagsche Krankzinnigengesticht.
Thans is vanwege B. en Ws. publiek
gemaakt ce correspondentie, gevoerd in zake
den toestand van het krankzinnigengesticht
te 's-Gravenhage.
Wjj ontleenen daaraan het volgende:
Naar aanleiding van een daartoe op 1 Febru
ari tot hen gericht verzoek, brachten de
inspecteurs voor het Staatstoezicht op krank
zinnigen den lTden Februari d. a. v. aan B.
en Ws. rapport uit, waarin zy te kennen
gaven dat zoowel aan de inrichting van het
gesticht als aan de dienstregeling en dien
tengevolge aan de verpleging en behandeling
der patiënten ernstige gebreken kleven. De
inspecteurs hadden deswege herhaal del yk
zich tot het college van regenten gewond.
Dezen beriepen zich op de wet van 1SS4 on
het koninklyk besluit van 188S. Overtuigd
dat daardoor de verpleging der patiënten
niet altijd tot haar recht kwam, werd door de
inspecteurs steeds, wanneer eene klacht over
de behandeling inkwam, een onderzoek in-
gesteld en werden, waar dat noodig bleek,
de uitkomsten daarvan in handen der jus
titie gesteld, die evenwel geene reden tot
vervolging vond. Naar aanleiding der van
verschillende zyden geopperde ernstige klach
ten werd door de inspecteurs een nieuw
onderzoek ingesteld, waarvan de uitkomsten
opnieuw aan het oordeel der justitie zijn
onderworpen. In afwachting van het resul
taat daarvan ochtten de inspecteurs zich
verplicht hier te constateeren, datnevens klach
ten van enkeion de betuigingen van tevre
denheid van vele herstelde patiënten hun zijn
toegevloeid, zoowel wat de verpleging en
verzorging, als wat de voeding en de ligging
betreft, maar voegden zy er by dat de
ondervinding hun heeft geleerd, dat, bij gemis
van de noodige hedendaagsche hulpmiddelen
voor doelmatige verpleging, ook de behan
deling niöt altyd voldoende oordeelkundig en
met die zachtheid en humaniteit plaats had,
die in een krankzinnigengesticht mag geéischt
worden; inzonderheid geldt dit by de toe
passing der dwangmiddelen. Een uitvoerig
rapport te dezer zake zou aan den minister
van binnenlandsche zaken worden toegezonden.
Intusschen hadden inspecteurs reeds vroe
ger de volgende maatregelen aanbevolen:
lo. de plaatsing van een geneesheer directeur
aan het hoofd; 2o. do inwoning van eender
geneesheeren3o. de plaatsing aan het hoofd
der verschillende afdeelingen van beschaafd
ontwikkelde, voor haar vak theoretisch en
practi.sch ervaren vrouwen; 4o. de inrichting
FRU8 DER ADVERTENTIÊNi
Ta* I9 regel» ƒ1.05. Iedere regel meer ƒ0.17$.
treotere letter» sear plaatsruimte. Veor hei
lacaaseerea kul tea ét att4 weid» ƒ0.10 OereKece.
van een obserratiekwartier met waakkamer;
5o. behoorlyke inrichting van do cellen; 6o.
beperking van de bevolking der afdeelingen
voor de onrustigen en het aanleggen van
isoleorkamers7o. betere lokaliteit voor zieken
zalen So. verlichting dos nachts van gangen
en cellen en verwarming van deze laatsto
in den winter en de aanstelling van een
nachtportier.
Burg. en Weth. stelden den 23sten Februari
de meer bepaalde vraag of het onraadzaam
was, de lijders, wier verpleging ten laste der
gemeente komt, in het gesticht te doen ver
plegen of er personen tydelyk te doen op
nemen. Den 26/27sten Februari luidde het
antwoord, dat men het onderzoek diende af
te wachten alvorens tot nieuwe opneming te
besluiten. Burg. en "Weth. vroegen toen den
4den Maart welke der voorgestelde maat
regelen als noodzakelyk en wolke als wen-
schelyk konden geacht worden en den 11 den
Maart vroegen zy het antwoord daarop zoo
veel mogeiyk te bespoedigen.
Don 12den Maart werd geantwoord, dat
voornamelijk noodzakelijk werden geacht de
punten, vermeld onder lo., 3o., 5o., 4o en
voorts verlangden zy als accessoren: inrich
ting van een observatiekwartier; ontvolking
der afdeelingen voor onrustige lyders; de
aanwyzing van eene betere en ruimere loka
liteit tot verpleging van zieken, lydende aan
intercuiTeerende en uitwendige ziekten; de
openstelling in het gesticht voor de opneming
van patiënten ten allen tyde en het stellen
van hoogero eisclien van beschaving en ken
nis by vacature in het verplegend personeel.
Deze brieven werden door Burg. en Weths.
den 14den Maart aan regenten toegezonden,
waarop, onder dagteekening van 22 Maart,,
eeno uitvoerige memorie door regenten werd
ingezonden, waarin zy constateeren dat in
het verslag van de inspecteurs geen enkel
van de punten uit de brochuro van mevr.
Stuten is behandeld en evenmin een oordeel
is uitgesproken over den geestestoestand der
schryfster, terwyi het hunne bevreemding
wekte, dat eene verklaring van de eigen be
vinding der inspecteurs gemist wordt, hoewel
zy toch op de hoogte moesten zyn van den
toestand, waarover in de brochure geklaagd
wordt on die reeds van twee jaren zou dag-
teekenen.
Ten aanzien van de verlangde verbeteri ei
gen deden regenten opmerken dat, bij invoe
ring er van, de verpleegkosten aanmerkelijk
hooger zouden moeten worden. Ten opzichte
van het geneeskundig toezicht in het gesticht
kondigden z\j de inmiddels reeds bekend go-
worden verbeteringen aan, waarby zy ten
opzichte van het verplegend personeel waar
schuwden tegen overdryving van de eischen
daaromtrent. Tot verandering van de cellen-
verklaarden z\j zich bereid voor zoover bo-
paalde plannen daarvoor mochten worden
aangegeven. Een afzonderlijk vertrek voor
den geneesheer zou geen bezwaar ondervin
den, ook eene gewijzigde inrichting vaD den-
nachtdienst niet En wat de dwangmiddelen
betreft, meenden regenten het aan hunne
verantwoordelykheid verplicht te z(jn zich
dienaangaande aan de wettolyko bepalingen
te houden.
Den 4den April schreven regenten don be
kenden brief aan B. en Weths., betrekkelijk
de verandering in het personeel der genees
kundige verpleging, en den 11 den April vroe
gen Burg. en Weths. aan de regenten of zij
nu spoedig ook aan de andere eischen gevolg
zouden willen geven. Dienzelfden dag ver
zochten de inspecteurs aan Burg. en Weths.,
dat, aangezien regenten tot dusver slechts ar.n
een der eischen waron tegemoetgekomen cn
by nader onderzoek hun oordeel over het
beheer en de organisatie van het Ilaagsche
j gesticht niet gunstiger was geworden, den
Raad mededeel ing te doen van de met ben
gevoerde correspondentie. Uit den brief van
