H». S871.
Donderdag SS April.
A°. 1892.
fëourant wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- en feestdagen, uitgegeven.
Feuilleton.
~HËT-GERAAMTE.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 mitnden1.10.
Fnnoo per post1.40.
^Dderl^k» NommercB 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
V*n 1—6 regels 1.05. Iedere regel meer f0.Vt\.
Grootere lettors naar plaatsruimte. Yoor het
lnoaueeren boiten de stad wordt ƒ0.10 berekend.
31i sommer toestaat olt TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 27 April.
km de universiteit alhier is het examen
den Indischen dienst afgelegd door den
In# irr. A. Ockerse.
-D< or de Vrijzinnige Kiesveroeniging alhier
\zp gisteravond tot candidaton voor de Pro
staten gesteld de aftredende leden,
1^ bet-ron .L. M. De Laat de Kanter en J.
I hates Borger.
-Aan dj bibliotheek der rijksuniversiteit
Ujh-er is door mejuffrouw C. A. Van "Wicke-
|Vl4rt Crommelin, te Haarlem, ton geschenke
I geboden een aanzienlijk gedeelte der boe
kerij van wijlen haren vader mr. J. P. Van
Itftöovoort Crommelin, bestaande uit ruim
|?i0bookdeelen en plaatwerken, voornamelijk
ornithologischen aard.
ian de schenkster is daarvoor do dank
i Ec-'eerir.g betuigd.
- Xaar wij met leedwezen vernemen, is
Jza geachte stadgenoot, de heer <i. C.
;.:ik, controleur bij 's Rijks directe belas-
ernstig ongesteld.
Pc toestand van don gemeente-ontvanger,
is hoer mr. N. L. J. Van Buttingha Vicliers,
ii nog steeds zeer ongunstig.
- Van bevoogde zijde kunnen we het be
lucht der „Amst. Crt." als zou de heer C.
:aen, kapelmeester bij de dd. schutterij te
Utrecht, dingen naar eone zelfde vacante be-
te Leiden, tegenspreken. Deze heer
[leeft wol gesolliciteerd, doch sedert zich tcrug-
pi-trokken. IIij blijft te Utrecht,
j Hedenavond heeft het examen van kapel-
ster by de schutterij alhiör plaats, bet-
|v:k door den heer Gottfried Mann, directeur
:i het stafmuziekcorps van het vierde rogi-
|l ,r.t infanterie, wordt afgenomen. Een viertal
-T'nntcn is daartoe opgeroepen.
-Heden heeft do aanbesteding plaats ge-
i van het bouwen eener Piactischo Am-
.ht--school, aan den Kaagweg, alhier.
Daarvoor waren de volgende 1G inschry-
rgsbiljetten ingekomen: V. A. G. Jansen,
Utrecht, 47,400; G. D. J. Beulink en
Ilartevclt, te Leiden, 46.100; N. A
Bthreld, te Zoeterwoude, 45,000; I. Van
ICr: Kamp, S. Van Leeuwen en J. I. Planjer,
Leiden, 45,096; C. P. Hoogeveen, te
leden, Z'44,300J. B. Hoogeveen, te Leiden,
f44,300; P. J. Cbristiaanse, te Leiden,
|F.2<0- .T. Botermans, te Leiden, 42.000;
J. Mattliy's, te 's-Gravenhage, 41,400H.
Smittenaar, te Leidon, en A. Smittenaar, te
Loiderdorp, ƒ41,300; A. Van 't Biet, te Leiden,
ƒ41,289; H. J. Sloots, te Leiden, ƒ40.990;
F. Fioest, te 's-Gravenhage, ƒ40,900; A.
Leewens, to Reeuwijk, ƒ40,200; A. P. P.
Boef, to Rotterdam, ƒ38,269, en H. D. F.
Moyor, te Leiden, ƒ33,600.
Gisteravond te 7 uren werd in het Gebouw
van den werkenden stand te Amsterdam do
vergadering van moderne theologen geopend
en geleid door dr. VT. C. Van Manen, hoog
leeraar te Leiden.
De voorzitter riep don vergaderdon een har
telijk welkom toe, omdat deze, naar hij zeide,
by ervaring weten hoezeer deze bijeenkomsten
bevorderlijk kunnen zijn aan onze opgewekt
heid, aan onzen ijver, aan hot verruimen van
onzen blik, aan het verhelderen van onzen
geest, aan het veredelen van ons gemoed;
de jongeren omdat zij een voorgevoel hebbon
van het kalm genot en don wellicht niet ge
ringen zegen, verbonden aan een tweeda3gsch
samenzijn met geestverwanten.
,,"\Vy missen er," aldus vervolgdo hij, „Hallo,
trouw op zyn post te Naarden, trouw in ons
midden, en zoo velen, door hun vrienden hier
betreurd. "Wij missen bovenal den „grooten
doode", die boven allen moot worden genoemd,
don eere-voorzitter onzer vergadering, onzen
ouvorgetölijken leermeester en vriend dr.
Abraham Kuenen, hom, die niet slechts zijn
gezin, niet maar dezen en genen, een engeren
of ruimeren kring van vrienden en bekenden
maar.die ons allen is ontinomon.
„Neen, wy vergoten niet dat hij in de eerste
plaats behoor do aar. z4jn -gezin, aan Leiden
en zyn werkkring aldaar. Leidsch was by
in merg en been, niot alleen, omdat Leiden,
al was Haarlem zyn geboorteplaats, zijn woon
plaats was van Seplomber 18-46, liet begin
van zijn studententijd, tot 10 December 1S9J.,
zyn sterfdag; niet alleen, omdat liy, een
kweckeling dier universiteit, haar roem in het
algemeen en die der godgeleerde faculteit
in het bijzonder, hoog hoeft gehouden, aan
landgenoot en vreemdeling, aan vriend en
tegenstander achting heeft afgedwongen; maar
bovenal, orndat zyn wetenschappelijk leven,
van den aanvang af, den stempel heeft ge
dragen, van wat wij, in onderscheiding van
andere geestesstroomingen, de Leidsche ple
gen to heeten. Leidsch was zijn theologie;
op Leidsche leest geschoeid do moraal, die
jaren lang zyn hoorders in verrukking bracht;
Leidsch zyn opvatting van do historie. Echt
Leidsch in ouderen zin, zijn hart en zyn talent
l*i
I Kjïendien liad Albrondi, die wel voorzag
li v.elke wy zo de samenkomst der bcido
•ers zou afloopen, zorg gedragen dat zij
dorp riet dan langs een omweg genaderd
-'en, zoodat zjj in dezen omtrek door nio-
l'id waren gezien.
I iien lyé, welke er verloopen moest sedert
f i r'e?en van den moord tot op het oogen-
waarop men hem van het waarschijnlijk
eyns broeders kwam kennisgoven, be-
lUcdde Flons met zich zoovee! mogelijk te
patellen van de ontroering, welke hem,
e de misdaad volbracht was, zjjns ondanks
1 overmeesterd. En dit gelukto hem vrijwel,
Mat hjj den volgenden morgen, zonder
"ysbare teekenen te geven van hetgeen er
1 binnenste omging, den hem gezonden
dc ontving,
Iheb u verhaald, welk een zonderling
®<"<l er op het slot alhier gehoord werd,
Murende den eersten dag en nacht, welke
Joris daar doorbracht. Ik ben niet in staat
Wvan eene natuurlijke oplossing te geven,
1 sommigen gelooven dat hier eene hoogere
macht in hot spel was, welke de gemaakte
kalmlo r an den snooden broedermoorder op
eene vrceselijke wijze verstoorde; want, vol
gens de verklaring van Albrondi, gelgk zij in
bot handschrift van don geestelijke van A.
staat opgeteekend, was bjj stellig over
tuigd, dat Rudolf volkomen levenloos was,
toen bjj hem in de onderaardsche gang ge
sleept had. Ook verbiedt ons de overeenstem
ming tusschen zoovele verschillende personen,
dio allen verklaarden het akelig gekerm dui
delijk to hebben vernomen, hier alleen aan
het verontrust geweten des misdadigers te
donken.
Het vervolg der geschiedenis van Floris is
u bekend, alsmede zijne wroeging en ver
twijfeling, zoodra hjj overtuigd was, dat
Albrondi hem in alles, wat hij van Rudolf
verhaald had, om den tuin had geleid, ten
einde hom op die wjjze to gemakkelijker tot
hot plegen van zulk eene vreeselijke misdaad
over te halen. Men mag als vrjj stellig aan
nemen, dat Floris korten tjjd vóór zijn dood
de gruweldaad, welke hom zoo zwaar opliet
hart drukte, aan zijne ochtgenoote bekend
heeft. Waarschijnlijk gevoelde liji daaraan
eene Onweerstaanbare behoefte en waagde
hjj het niet, zonder deze bekentenis afgelegd
te hebben, de vreeselijke eeuwigheid in te
voor do beoefening van hot Oostersch, hot
onderzoek van Israels taal on letterkunde."
Daarna hield spr. over dezen geleerde eene
uitvoerige en belangrijke rede, welke hij aldus
eindigde
„Wjj staren met pijnlijke verrukking op
het kunstwerk, waarin mej. Théréso Schwartze
den gestorvene voor het zinnoljjk oog, als
ware het, heef: doon herloven. Wjj danken
onze vriendon Chavannes, Dyserir.ck en Ha
gen, dat zij ons in staat hebben gestold, hier
dit prachtig, maar voor ons zooveel meer dan
uit een ae9tlietisch oogpunt kostbaar kunst
werk te bowonderen."
Daarop stond, als tookon van diepgevoelde
rouw, heel do vergadering op en sprak de
voorzitter
„Hooggeschatte leermeester, onvergetoljjke
vriend, wij danken U voor al wat gjj ons
waart. Wjj staren vol weemoed op de plaats,
door u ledig gelaten. Maar toch, wjj danken
God voor den zegen, ons en zoovclen buiten
ons geschonken in den rijkdom uwer kennis,
in de goedheid van uw hart."
Die kicino hulde, gebracht aan onzen diep
betreurden Kuenen, mocht niet ontbreken.
Maar nu ook zjj het met een zucht ge
heel in z(Jn geest, aan den arbeid.
De speciale trein, waarmede de Ko
ninginnen morgen uit Amsterdam in doren
dentie torugkeeren, komt te 10 u. 55 m.
Hollandscbe Spoorstation to 's I-lage aan.
Examen gymnastiek, vrjjo- en orde-
oefeningen. Rotterdam, 26 April. Toegelaten
de hoerenA. Van Kadort en H. Kamp, beiden
van Schiedam: W. Kuiper, van Middelbamis;
J. L Gelderblom, ven Wassenaar; F. J. Bestors
en F. Haring, beiden van Rotterdam, en G.
Zorgdrager, van Wassenaar.
Schoulverslag 1GD2.
Hooger onderwijs.
In 1S90 waren aan de Rijks universiteiten
ingeschreven: te Leidon 79G, te Utrecht607,
te Groningen 415, totaal 1813 studenten, van
wie 661 zonder betaling waren ingeschreven,
(IS dezer waren in 't genot eener Ryksbeurs,
116 waren tot de promotio toogelaten). Or.der
do ingeschrevenen te Utrecht behoorden 10
Duitscliers en Hongaren; onder hen, die aan
deze universiteit do faculteitslessen volgden,
12 dames.
In vergelijking met het jaar te voren nam
het getal der voor allo lessen ingeschrevenen
te Leiden met 19 en te Groningen met 12
toe, doch verminderde liet te Utrecht met 5.
Dat voor enkele lessen bleef te Leiden gelijk
vermeerderde te Utrecht met 27 en ram te
Groningen met 8 af.
Omtrent do uitkomsten van bot universi
tair onderwijs vindt men in het F.egeerings-
verslag in hoofdzaak het volgende orgetee-
kend.
Lelden. Het oordeel van do hoogleeraren
in de faculteit der godgeleerdheid over den
ijver en de ontwikkeling hunner leerlingen
is in het algemeen bevredigend.
In de faculteit der rechtsgeleerdheid wordt
algemeen opgemerkt, dat het aantal goede
examens in de vakken, waarover het candi-
daats-examen loopt, zeor geriDg was. De zucht
om dit examen spoedig, namelijk, volgens het
meer en meer veldwinnende gebruik, nog vóór
de zomorvacantio van het eerste studiejaar,
af te leggen, wordt als de hoofdoorzaak van
dit bedenkelijke verschijnsel aangewezen.
Volgens één der hoogleeraren bleek meer
en meer, dat de proef, met de afschaffing der
testimonium-colleges genomen, als mislukt
moet worden beschouwd. Hot vak der ency
clopaedic leent zich, volgens hem, kwalijk tot
examinceren en do rechtsphilosopbie is te-
gewichtig voor een „liefhebberij"-collogc,
allhans in een tjjd, waarin voor zulke colleges
zoo goed als geene liefhebberij bestaat. Herstel
der „testimonia" zou, daar het de examens
verlichtte, de eenzijdige examenstudie tegen
gaan en eene aanleiding geven om althans
iets te doen aan gewichtige onderwerpen,
die thans door 90 pet. der studenten eenvoudig
worden verwaarloosd.
Ir. do faculteit, der genoeskunde wordt op
nieuw geklaagd, dat het volkomen gemis aan
kennis dor Latjjnsche taal bij velo studenten
in hooge mate storend bij het onderwijs
werkt door bjjna alie hoogloeraren wordt
opgemerkt, dat, hoewel do ijver dor studenten
in liet algemeen moot geroemd worden, by
het meerendeel de vorderingen daarmede niet
ovenredig zyn en veel to wenschen overlaten.
In de faculteit der wis- en natuurkundo
wordt in liet algemeen gunstig gooordeela
over de ontwikkeling en do kennis der stu
denten, die voor de eerste maal de lessen
volgden.
De moeste hoogleeraren laten zioh niet on
gunstig uit over de vorderingen b(j hen, die
by herhaling do lessen volgden.
In de faculteit der letteren en wijsbegeerte
worden in het algemeen de kennis on ont
wikkeling der jongeren zoowel als de vorde
ringen der ouderen geprezen.
Wordt vervolgd).
treden. Mis- chitn ook hoopte hij wel, dat
do voorbede van eene zoo brave en god
vruchtige vrouw als zijne Lidia was, hom
met den gestrengen Rechter van hemel en
aarde zou kunnc-n verzoenen.
De verdere lotgevallen van Albrondi be
lmoren niet te dezer plaatse. Ik zal kunnen
volstaan met u in-het algemeon te verhalen,
dat hij, na velo jaren achtereen in verschil
lende landen van Europa rondgezworven en
nog velo gruwelijke misdaden gepleegd te
hebben, eindelijk, toen hij reeds vrij bejaard
was, in hoogst behoeftige omstandigheden te
A. kwam, alwaar hij zich tot den aldaar
wonenden gcosteiyko wendde, die zich zjjner
aantrok. Op het laatst zijns levens moet toch
het geweten van den verstokten Ilatiaanschen
booswicht ontwaakt zijn, zoodat hjj voor den
bovengenoemden geestelijke eeno oprechte
bekentenis van al zijne misdaden aflegde.
Deze stelde de geheele levensgeschiedenis
van den boeteling op het papier, en wel,
gelijk het in de zeer stichtelijke inleiding
luidde, tot verbreiding van de eere Gods, die
zulk een verstokten boosdoener en onge-
loovige tot een berouwhebbend zondaar om
schiep. Albrondi moet dan ook, luidens het
zelfde verhaal, met vele teekenen van berouw
en boete gestorven zijn."
I-Iier zweeg de schout; zjjn verbaal was
ten einde. Ik had or zeker niet zonder be
langstelling naar geluiatord, doch mijne
nieuwsgierigheid was nog niet volkomen be
vredigd. Er bloven mjj nog eenigo duistere
punten over in do geschiedenis, welke ik
gehoord had, inzonderheid wat al het boven
natuurlijke, daarin voorkomende, betrof, welke
ik gaarne tot helderheid wenschto gebracht
to zien. Ik waagde het dan ook eenige twij
felingen te opperen omtrent de waarheid van
al do bjjzoirdorheden, welke mjjn gastheer
mjj medegedeeld had, doch de schout schoen
zeer geneigd te zijn mijn ongeloof als hoog
verraad uit te krjjten.
„Alles wat ik u verhaald heb is de zuivere
waarheid", zeide hjj. „Do grootvader mijner
moeder was rentmeester dezer heerlijkheid,
nadat zjj uit het geslacht der Delwjjnens in
andere handen was overgegaan; hjj is in
eigen persoon tegenwoordig geweest bjj do
slooping van liet oude slot en beeft het ge
raamte, dat in don kelder gevonden werd,
met eigen oogen gezien.
Wordt vervolgd.)
