DAGBLAD.
G. LOS, Hoogewoerd 65.
TE HUUR:
BOCK-BIER
„DE POSTHOORN".
heeft plaats van af 15 DECEMBER.
M. H. VAN WAVEREN.
De aflevering van
K". 9762
Donderdag IdT December,
A0. 1£S1.
feze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Bon- en feestdagen, uitgegeven.
GROOTE EN FRAAIE COLLECTIE,
geëtaleerd in den 8204 26
Boek-, JPapier- en Kunsthandel
HUIZElXr met TUI3NTENT;
en BO UWG-JROND te koop
OP „VREEWIJK"
Leidsche Stooinbierbrouwery
Wijnkooperij. Oognackanclel.
P. J. SCHRETLEN, Leiden, Hooigracht 49.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Lsidon per 3 maandenf 1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nornmera.0 05.
PRIJS DER ADVERTENTEËN:
Van 16 regels f 1.05. Iedere regel meer f 0.17$.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor het
Inc&sstèërea buiten do stad wordt /0.10 borokc^l.
Ticeede Blad.
Abraham Kuenen.
Te Leiden heerscht eene verslagenheid, zoo
ongekunsteld, door zoo velen gedeeld, als in
den regel slechts zich voordoet by eene alge-
meene ramp. De naam van den onvergetolyken
doode is in ieders mond. "Wie trouwens kende
hem niet, dien langen gebogen man met zyn
Wellington-profiel en zynen haastigen tred?
Wie wist niet, voor het minst uit de tiende
hand, iets van zyne grootheid voor het
minst uit de tweede iets van zyne goedheid?
Terwijl de scbryvor dezer regelen in den
donker gister-avond langs de Mare ging, zag
hij voor zich uit twee bestjes, die met eenige
moeite elkander iets in de ooren riepen. En
nader komende, voorbijgaande, wat ving hy
uit het «luid gesprek dier oudjes op? Wat
anders kon het zijn dan dat meewarig uitge
sproken tweetal woorden: „ProfessorKuenen'"?
Ook Haarlem zal wel rouw dragen over
haren grooten zoon. Al is het, sinds eene halve
eeuw, haast tot onkenbaarheid veranderd, er
leven zeker nog herinneringen aan de dagen,
toen de veelbelovende jonge Kuenen uit de
Koningstraat hy, „facile princeps" in eene
klasse, die naast hem Charles Mirandolle
Willem Rauwenhoff en Adriaan Loosjes telde
door 's vaders dood werd weggeroepen van
de Latynsche School naar de apotheek, ge
lukkig om slechts kort daarna terug te keeren
tot de afgebroken studie. Een heelwat breedere
kring bovendien gedenkt ongetwijfeld in liefde
zyne moeder, de opgeruimde oude vrouw, die
in haar klein huisje by de Gravensteenebrug
nog lang genoeg gespaard bleef om met fiere
toederheid zich te koesteren aan de glorie
van haar kind. En eindelijkde leden van
Teylers directorium, van het Godgeleerd Ge
nootschap en van „de Haarlemsche Maat-
schappy," niet vaak, zoo ooit, zullen zy op
zijne plaats den vriend hebben gemist, die
zoo gaarne nog eens weer kwam in zyne
geboorteplaats, de stad der bloemen en der
duinen.
En de tyding van zynen dood klinkt over
de wereld, over Frankrijk, over Duitschland,
bovenal over do landon van het Angelsaksi
sche ras. Daar, by die nation met oudtesta
mentische overleveringen en voornamen, daar
was onder tegen- en onder medestanders zyn
naam haast spreekwoordelijk geworden Een
Nederlander, die binnentrad in eenen hoog-
kerkeiyken Britschen kring, stond licht bloot
aan zekeren argwaan, als een dier „damned
Dutch", die land en volk bedierven door den
invoer van Kuenen and Schiedam". (J) En
andererzydswanneer aan het einde van zyn
laatste boek niemand minder dan James
Martineau het toonbeeld noemen wil van
scherpen, critischen blik op de boeken des
Ouden Yerbonds, dan vloeit het vanzelf hem
uit de pen: (to) „read the Hexateuch and
the prophets with the eyes of a Kuenen
Hoe voorts aan de overzij des Oceaans door
breede scharen over Kuenen werd geoordeeld,
dat moge Hugenholtz van Amsterdam getui
gen, wien op zijne reis door Noord-Amerika
in druk bezochte meetings adressen van dank
en van hulde werden aangeboden voor zijnen
beroemden landgenoot.
In de ontwikkeling der wetenschappen zyn
weinig gebeurtenissen zoo verheffend als de
opkomst eener hypothese, aanvankelijk uit
gekreten voor eene ketterij, maar die eindigt
met zich op te leggen ook aan de geestelijke
zonen der vroegere ketterjagers, door geen
andere macht dan die harer klaarblijkelijkheid.
Het groote voorbeeld van zulk eenen triomf
in onze dagen is, zonder twyfel, die van
Darwin. Maar daarnevens verdient wel geen
ander met meer recht om in de tweede plaats
to worden genoemd dan die van Kuenen's
pentateuch-critiek. Rustig en beslist, nauw
keurig en onvertsaagd in het wikken, wegen en
oordeelen, beschikte Kuenen daarenboven, dank
zy een zeldzaam sterk en vaardig geheugen,
te allen tyd over geheel het noodig materiaal.
Ook buiten zyn eigenlijk vak wekte de
omvang en de zekerheid zyner kennis ver
bazing. Wandeldet ge met hem door den
Academietuin, ge ontdektet soms by toeval,
hoevele geneeskrachtige planten hem by name
bekend waren. Dat dagteekende nog van zynen
jongenstijd in de apotheek? Wie zich de
weelde veroorloofde, in zyne tegenwoordigheid
een toevallig onthouden versregel van dezen
of genen Latynschen dichter aan te halen,
hoorde hem licht die aanhaling een tiental
verzen nog vervolgen. Ja, het gebeurde eens
in eenen gezelligen kring van vakgenooten,
dat een der aanwezigen, die hem, naar aan
leiding van het gesprek, opmerkzaam maakte
op Kant's „Kritik der Urtheilskraft", werd
overbluft met de vermelding uit het hoofd
van het cyfer der bladzijde, waar in de uit
gave van Hartenstein do bedoelde plaats was
te vinden.
Hoevele tientallen verliezen in dezen zeld-
zamen man hunnen veiligen gids, hunnen
11 Historisch.
stok en hunnen stut by eiken tweesprong,
by ieder hobbelig plekje op den levensweg! j
Welk eene voelbare, pynlyke leegte voor die j
allen, te denken aan de breede, lichte boven-
voorkamer in de Haarlemmerstraat, waarheen
zy honderdmaal en geen enkelen keer ver
geefs hunne schreden richtten om hulp of
raad. Daar zat hy, meest weggedoken, voor
den binnentredende onzichtbaar, achter de
zeer hooge monumentale schrijftafel. Maar
spoedig kwam hy voor den dag in zynen
gryzen „chamber-cloak" en met de Goudsche
pyp in de hand, nooit verstoord, nooit ge
haast, altyd belangstellend en bereid. Kost
bare, nimmer te vergeten kwartiertjes, uren
soms, daar tegenover hem gesleten naast de
eenvoudige kolomkachel! Heilig voortaan in
de herinnering van een iogelyk, die zich thans
zoo arm, zoo hulpeloos gevoelt by de ge
dachte aan zyn onherstelbaar gemis!
Hy had voor ieder ding tyd. Hy was ook
in het kleinste getrouw. In commission, in
besturen, in genootschappen, waar hy maar
zitting had, was hy eigenlyk tot zekere hoogte
voor zyne medeleden een gevaarlyk man. Men
wist wel dat hem niets ontging, dat hij steeds
den wagen in het spoor hield, dat eene ge-
dachtenwisseling niet zoo in het honderd kon
loopen, of een keurig en helder woord uit
zijnen mond bracht alles terecht, dat, zoo
iemand zyn werk niet kon doen, hij altyd
als plaatsvervanger gereed stond. En men
rekende, men leunde op hem. Het was zyn
lust en zyn leven niet te heerschen, maar
te zorgen, te helpen, te voorzien. Hij dacht
letterlyk aan alles. Wel vele vrienden, die
te vaak de huiselyke feestdagen in zyn talryk
gezin vergaten, werden telkens weder be
schaamd door zyne nooit falende blyken van
deelneming in hunne eigene.
Hy was zoo innig gezellig, zoo ongekunsteld
vroolyk; zyn byzyn deed zoo goed. Slechts
een deel van zynen tyd, natuurlyk, kon hy
wyden aan de zynen. Maar dan ook, hoe was
hy er in, in dien kring, met hart en ziel,
wat betoonde hy zich daar „eenvoudig, mild
gewoon, tochzoo gewoon als elk zich
zelf mocht wenschen!" In de zonnige jaren,
terwyl nog zyne kinderen mochten opwassen
onder de zorgende oogen der zwakke, maar j
altyd aanstekelyk opgewekte moeder, welke
huisvriend kreeg hem niet lief, als hy na
tafel met het jongste kind op den arm de
kamer doorwalste, in de maat van hare piano
muziek? En later, toen de lang gevreesde
slag was gevallen, met hoeveel yver kon hy
tegen het slot der winteravonden nog deel
nemen aan het algemeen gezelschapsspel, hoe
trouw ook voerde hy, op eiken zomerschen
Zondag, zyn troepje aan by groote wandel
tochten in de buurt! Ach, het is misschien
wat onbescheiden, deze kleine, deze intieme
trekjes te verklappen aan de wereld. Maar
wie hem heeft liefgehad, geacht, vereerd van
kindsbeen af, zulk eenen is het toch wel niet
ten kwade te duiden, zoo hy in een oogenblik
als dit het van de daken zou willen uitroepen
„ziet toch, wat in dezen man ontnomen wordt
aan allen, die hem kenden". En hem naar
zyne gansche waarde, hem kende men pas
recht „in 'thuislyk négligé".
Maar het is niet goed te denken en te treuren
over zyn heengaan alleen. Als een bezoeker,
die ons zeer lief was, te zyner tyd opstaat
en vertrekt, wat baat ons het pruilen dat hy
niet nog wat blyft? Laat ons dankbaar zyn
voor den tyd, dien zyn bezoek heeft geduurd.
Zoo zou allereerst Kuenen zelf het van ons
verlangen. Doen wy dan nu ook ons best om
voor het minst zonder bitterheid, en kan het
zyn niet zonder hoop terug te staren op wat
ons geschonken werd in dezen nimmer te
vergoeden vriend. De schryver dezer regelen
heeft nooit kunnen nalaten te denken aan
Kucnen's dood, wanneer hy in De Genestet's
dichtwerken de slotwoorden las van den lyk-
zang op Abraham Van der Hoeven. En is het
geen voorrecht, dat in de eerste plaats dank
verdient, eenen man te hebben mogen kennen,
wiens heengaan onweerstaanbaar u des dichters
afscheidskreet ontlokt
„O gij, beweende man in 't koninkrijk des Heeron,
„Zoo groot, zoo liefd'rijk en zoo goed"?
W. Van der Vlugt.
Id de $ted. Werkinr. zijn opgeneuacn
DATDU
DAGEN.
Volw
pen.
Klnde
ren.
ToUal
6 Dcc.
Zondag
66
18
84
7
Maandag.
82
20
102
8
Dinsdag
103
30
133
9
Woensdag
102
31
133
10
Donderdag
101
27
128
11
Vrjjdag
106
32
138
12
Zaterdag
93
24
117
Rotterdam, 14 Dec. Op do veemarkt waren giste
ren aangevoerd: 130 runderen, 63 vette kalveren, 765
schapen, 556 varkens en nuchtere kalveren.
Do prijzen van het vee waren als volgt: runderen
lste qual. 361/9 a 37 c., 2do qual. 331/* a 34 c., Sdo qual.
30l/o a 31 c. vette kalveren lste qual. 46l/j a 471/9 c.,
2de qual. 411/9 a 421/9 c- Bekapen lste qual* 32 a 8ZV9
o., 2do qual. 27 a 271/9 c.varkens lste qual. 23 a 23 V2
0., 2de qual. 22 a 22l/sc.3de qual. 20 a 20l/s c.( alles
por l/« KG. Handel traag.
3 bevattende 5 Kamers, Keuken, Dienstbodekamer, 3 Kabin., Kelder. 500.- 'sjaars.
2 Bovenw., bev. 3 2 Zolderkamers, 1 260.—
3 »2 1„ 260.—
2 Benedenw., - 3 Dienstbodekamern 210.—
3 n r, 200.-
Alle huizen zfln met Duinwater en van vele gerieflijkheden voorzien.
Inlichtingen geeft de Architect W. KOK, Pieterskerkgracht 16. 5290 30
Alglersehe Tafelw^n ƒ24.50 en ƒ26.50 per anker incl. accijns.
Franco levering buiten de stad met ƒ0.50 verhooging; Proefflesschen ad ƒ0.55
en O.GO per flesch.
Triple- Sec Hollandnis (liqueur digestive) ƒ1.35 per Liter-flacon.
Ecnig Contractant voor Nederland van het merk BONNEAU Cie., Cognac. Dit merk
wordt alleen op fust geleverd. g4oo 20
