N°. 9758
Zaterdag 13 December.
A0. 1891.
<Qeze tQcurant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en 'Feestdagen, uitgegeven.
Eerste Blad.
Premie SCHEURKALENDERS.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor L.oidon per 3 mnandon1.10.
Franco per pont1.40.
Afzonderlijke NVinime.rs».0 05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 1—6 rogela ƒ1.05. Iedere regel m^r /"0.17J.
Grootere letters naar plaatsruimte. w_ Voor het
ine&sseeroa buiteu dc stad vc.-clt ƒ0.10 borek-:_-2
Dit nommer bestaat uit TWEE
Bladen.
De volgende week wenscht de Uitgever
weder als gewoonlijk aan de Abonnés op het
Leidsch Dagblad aan te bieden TWEE
SCHEURKALEXUEKIt, een ESumorls-
tischcn en een Stichtelijke». De schilden
z\jn dit jaar bijzonder fraai. De Kon, waarop
ze a 20 Ccntsi per stuk zullen worden
afgegeven, zal de volgende week in ons blad
worden afgedrukt.
Leiden, 11 December.
Wegens het overlijden van den hoog
leeraar dr. A. Kuenen heeft het Leidsche
Studentencorps voor den tijd van zes weken
den gebruikelijkcn rouw aangenomen.
Het stoffelijk overschot van den overledene
zal Maandag op de begraafplaats aan de Groene-
steeg worden ter aarde besteld. De lykstaatsie
zal zich daartoe des morgens om halftwaalf
van het sterfhuis, aan de Haarlemmerstraat,
begeven.
Omtrent de laatste levensdagen van den
diep betreurden doode wordt nog gemeld, dat,
ofschoon hij sedert weken lijdende was en
men zich niet zonder reden bezorgd maakte, er
zich toch in het laatst der voorgaande week
enkele gunstige verschijnselea in het verloop
der ziekte hadden voorgedaan. Maandag 11.
was hij nog zeer opgewekt, toen een zijner
ambtgenooten hem bezocht en hem aan
zijne schrijftafel vond, met smaak zijne
pijp rookend. Toch sprak hij met een zachten,
vriendolijken glimlach: „'t is meer schijn dan
wezen; ik gevoel my werkelijk zoo zwak."
Woensdag-avond was hij zeer monter en
gistermorgen gevoelde hij zich door een rustigen
nacht verkwikt. Maar niet lang daarna kreeg
hij opeens hevige pijn in den rug en den
buik; eene zware koorts volgde; de beide
laatste uren lag hy buiten kennis, tot hij
omstreeks één uur zacht ontsliep.
Zijn overlijden zal niet enkel in ons gansche
vaderland, maar ook aan zoo menige universi
teit in het buitenland als eene treurmare
worden vernomen.
Zonder thans in eene uitvoerige beschou
wing van Kuenens leven en werken te treden,
wordt bij deze gelegenheid herinnerd aan do
hulde, door Simon Gorter reeds in 1S66 met
zijne lijn versneden pen hem gebracht. Yan
het „Historiscb-critisch onderzoek naar het
ontstaan van de verzameling van de boeken
des Ouden Verbonds" schreef hij„Met eer
bied en vertrouwen rust ons oog op zulk
een workdat is het hoofdleger, welks wel
geordende, dichtaaneengesloten drommen
in den strijd der richtingen den slag moeten
winnen. Hoe nitimur. Daar ligt onze kracht.
Dat werk bewaart voor moedeloosheid. Het
is als een vaste burg. Deze breede studiën
over Israels letterkunde zijn critisch en ana
lytisch, het werk van den ontleedkundige.
Met die bescheidenheid, welke hem zoo be
minnelijk maakt, erkent de schrijver zelf, dat
de analyse nog niet meer is dan het voorbe
reidend werk. Doch zooveel is door deze Oud-
Testamentischo studién voor goed gewonnen,
dat het Oude Testament aan de nieuwere be
schouwing behoort. Er was eene gestolde
massa; zy wordt vloeibaar. De muur moest
afgebroken worden, zouden de steenen voor
den nieuwen bouw kunnen dienen. En welke
kostelijke steenen! welk eene belofte in die
schoone materialen!"
Met weemoed worden die woorden door de
„N. R. C." nog eens in herinnering gebracht,
omdat Kuenen zoo hartelijk had gewenscht
van de tweede, geheel omgewerkte
u i t ga v e van dit historisch-critisch onderzoek
(lste deel 1S872de deel 1889) ook het derde
de dichterlijke boeken te zullen voltooien.
Nog een der laatste dagen van zijn loven
sprak hij or over, hoe de arbeid reeds vóór
de vacantie door hera gestaakt had moeten
worden. Dio wensch van den beminnelijken
en zoo algemeen beminden geleerde is helaas
niet vervuld. Toch zullen tijdgenoot-or» nazaat
dankbaar zyn en blijven voor hetgeen hij met
zijn machtigen geest in dienst der wetenschap
heeft gewrocht.
Kuenen was ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw.
Zooals onze lezers uit de advertentiön
gezien hebben, zal Maandag a. s. in den
Schouwburg alhier optreden mad. Harris, in
„La Dame aux Camélias", Fransch tooneelspel.
Yelen zullen zich deze uitnemende tooneel-
speelster nog herinneren van den tyd toen
zij hier in Febr. en April 1887 optrad in
„Bonheur Conjugal" en „Francillon."
Aan de universiteit alhier is het voorbe
reidend kerkelijk examen afgelegd door don
heer G. Tjalma,
Tot leden van het nieuwe bestuur dor
Leidsche Studenten-Carousselvereeniging zyn
gekozen de hoeren P. L. v. Meeuwen, praeses
M. Zijnen de Gier, ab-actis; B. Mackay, quaestor;
M. C. Flugi v. Aspormont, commissaris.
Wij vorwyzen naar achterstaande adver
tentie omtrent de 29ste openbare les der
leerlingen van de Burgerzangschool van het
departement Leiden der Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen. In het bijzonder vestigen
wij er de aandacht op dat, zoolang de voor
raad strekt, toegangskaarten gratis zijn te
hekomen, eene gelegenheid, waarvan zeker
door velen zal worden gebruik gemaakt. De
openbare les zal Woensdagavond a. s. plaats
nebben in de Stadszaal. Het kan niet anders
of die zaal moet geheel bezet zyn. Goodkooper
dan gratis is een toegang nooit en men krijgt
wat liefs en schoons te hooren in ruil voor
de geringe moeite om eene kaart te vragen
en naar de zaal te komen.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der
correspondentie naar Nieuw-York, door middel
van het stoomschip „Obdam", van Rotter
dam vertrekkende. Ten postkantore alhier
moeten de brieven enz. uiterlijk heden
avond om 10.15 bezorgd zijn.
De wijze van verzending behoort duidelijk
op het adres vermeld te worden.
Beroepen is bij de Ned.-Geref. gemeente
te Leiderdorp ds. Van der Velden, predikant
te Maasland.
By koninklijk besluit van 9 dezer zyn
benoemd do leden der geneeskundige raden,
ter vervanging van hen, dio op 31 Dec. a. s.
aftreden en niet herbenoembaar zijn. Voor
Zuid-Holland zijn zij: dr. P. M. S. Kros, te
Nieuw-Lekkerland; W. H. J.Gantvoort, apothe
ker te Rotterdam; dr. Th. H. Mac Gillavry,
hoogleeraar te Leidendr. H. Van Vollenhoven,
te 's-Gravenhage; G. W. Boot, oud apotheker
te 's-Gravenhage; dr. A. O. H. Tellegen, te
's-Gravenhage.
Door bevoegde manslidmaten der Ned.-
Herv. gemeente van Hoogmade c. a. is met
algemeene stemmen tot predikant beroepen
de heer J. W. H. Kalkman, predikant te
Alfen aan den Ryn.
De gang, welken do president van do
Tweede Kamer telkenmale tracht to zetten
in den begrootingsarbeid, houdt verband met
zijn ernstig streven om de Eerste Kamer in
de gelegenheid te stellen bij haar aanstaand
bijeenzijn ter afdoening van do Indischo be
grooting nog de Staatsbegrooting in de afdee-
lingcn te onderzoeken en zoo mogelijk voor
hot einde dezes jaars af te handelen, opdat
ten minste het Staatsbudget niet meer be
hoeft te worden vastgesteld in het jaar, waar
voor de begrooting dienen moet.
Zoo de Koninklijke machtiging daartoe
wordt verleend, dan zal de buitengewone ver
gadering der Provinciale Staten van Zuid-
Holland ter behandeling van de voorstellen
betreffende de krankzinnigengestichten ge
houden worden op Dinsdag 29 December e. k.
De meorderheid der Commissie uit de Staten,
belast met het indienen van voorstellen be
treffende deze aangelegenheid, wenscht ver
betering van de bestaande krankzinnigen
gestichten en den bouw van een buitengesticht
te Delft, waardoor by aanneming dezer denk
beelden de voorstellen van Ged. Staten tot
uitbreiding der gestichten zouden vervallen.
Gistermiddag had in het hotel „De Twee
Steden" te 's-Hage eene byeenkomst plaats
van belangstellenden in den bouw van een
nieuwen schouwburg der residentie waardig.
De tijdelyke leider dezer vergadering, be
zocht door onderscheidene leden van don ge
meenteraad, mr. C. W. Vaiïlant, zette het
doel, waarmede de vergadering was bijeen
geroepen: de oprichting van eene vennoot
schap tot exploitatie van een schouwburg,
uiteen. De Maatschappij zou worden opge
richt met oen aandeelenkapitaal van ƒ50,000
qn een obligatiekapitaal van 375,000.
De aandeelen zullen worden gesteld op
naam en groot zyn 2500 en ƒ1000.
Daaraan zal het voorrecht verbonden zijn
om te kunnen beschikken een- of meermalen
per week by de Fransche Opera over eene
kostelooze plaats en bovendien aan die van
ƒ2500 de voorkeur voor 2 plaatsen by alle
voorstellingen in het Théatre.
Het obligatiekapitaal, verdeeld in 375 schuld
brieven a ƒ1000, rentende 3/2 pCt. aan
toonder, zal worden uitgegeven ten laste der
Maatschappij, maar met eene garantie voor
kapitaal en interest van de gemeente 's Gra-
venhage.
Deze obligatieleening zal worden geamorti
seerd in ongeveer 60 jaren, zoodat daarvoor
eene annuïteit van 4 pet. vereischt zal worden
en de gemeente dus daarvoor gedurende dien
tyd 15,000 's jaars zal te betalen hebben.
Op verzoek van den voorzitter werden
daarop door den heer Joh. Mutters Jr. de
grondslagen medegedeeld, waarnaar de exploi
tatie door particulieren zou geschieden.
Daaruit bleek o. a.dat de particuliere
Maatschappij den geheelen schouwburg zou
moeten exploiteeren voor alle gezelschappen,
welke in Den Haag zouden komen spelen,
ook het Nederlandsch Tooneel, en dat, door'
beperking van het aantal speelavonden van
do Fransche Opera tot twee en eene Zondags-'
voorstelling, de Maandagavond vry zou komen
voor concerten, Hollandsche Opera of oen
ander kunstgezelschap. Er zou gesticht wor
den een geheel gerestaureerde, aan de eischen!
des tyds beantwoordende schouwburg met
een grooter aantal zitplaatsen, welke uit hot
oogpunt van veiligheid voor de bezoekers en
het tooneelpersoneel aan alle eiscKen voldoet.
De exploitatiekosten worden geraamd op
ƒ35,000 's jaars. Winstbejag staat niet op den
voorgrond.
Uit een kort debat bleek de geneigdheid
der aanwezigen om de zaak tot een goed
einde te brengen. Het gronddenkbeeld van het
plan-Mutters werd niet bestreden.
Algemeen werd erkend dat de schouwburg,
zooals hy nu is, niet met vrucht geëxploi
teerd kan worden en dat de schouwburg
exploitatie in handen van particulieren voor-
deeliger geschieden kan en met moer kans
op goeden uitslag.
In beginsel werd mitsdien overeengekomen
om te 's-Gravenhage te stichten eene stads
schouwburg-maatschappij in hoofdzaak op de
bovenvermelde grondslagen, en zal getracht
worden de noodigo geldmiddelen voor dit doel
by een te krijgen en de gevorderde ondersteuning
van de gemeente te erlangen. De aanwezige
leden van den gemeenteraad verklaarden zich
door het by wonen dezer vergadering tot niets
te binden en wenschten niet geacht te worden
te zyn toegetreden tot de nieuwe Schouwburg-
Vereeniging.
H. M. de Koningin-Regentes bracht gis
termiddag, vergezeld van oon Harer adju
danten en van hare Hofdame baronesse Ren-
gers, een langdurig bezoek aan do schilder
ryententoonstelling Bosboom" in „Pulcbri
Studio". Hare Majesteit werd rondgeleid door
den directeur den heer J. H. Van Soelen en
toonde groote belangstelling in de tentoon
gestelde schilderyen. Van verschillende doeken
informeerde do hooge bezoekster naar den
eigenaar en naar den tyd, waarin het ver
vaardigd was. Ook roemde H. M. de voor-
treffelyke verlichting van de zaal.
De Staatscourant van 11 dezer bevat
het verslag van het op 9, 10 en 11 dezer ge
houden examen ter verkryging van het ge
tuigschrift van bekwaamheid voor de betrek
king van leerling-consul. Er hadden zich 8
adspiranten aangemeld, van wie 1 zich in het
begin van het examen terugtrok. Van de
overige 7 candidaten zyn toegelaten de heeren
A. T. Van den Bosch Blokhuis, te 's-Graven
hage, E. M. Van Lee en mr. F. VanLeydon,
beiden te Amstordam; H. Van Oordt en E.
D. Van Walree, beiden te Rotterdam. (In
alphabotische orde gerangschikt.) De algemeene
indruk was, dat het gehalte der adspiranten
beter voldeed dan dat by voorafgaande examens.
Door den minister van koloniën zyn de
heeren O. P. Eckert, G. G. Carl, M. Seibt,
H. R. Jost en A. R. Nitzschko ter beschik
king gesteld van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indiö, om by don dienst van het
boschwozen daar te lande te worden benoemd''
tot tydelijk adspirant-houtvester.
De Rotterdamsche gemeenteraad werd
gistermiddag voor hot eerst gepresideerd
door den nieuwen burgemeester, don heer P.
Lyclama a Nyeholt, die by deze gelegenheid?
bencemd werd tot ambtenaar van den Bur-
geilyken Stand.
Besloten word oene groote school met 12-'
leerlokalen, dienstig voor 410 leerlingen, te
vestigen en te bouwen aan de Van Spaan-
straat, om een kaaimuur voor 12,000 langs
de Wcstzyde der Zalmhavon te bouwen en
tot goedkeuring eener overeenkomst met liet
Ryk betreffende het beschikbaar stellen van
zandbakken en vaartuigen der gemeente, by
oorlogsgevaar, eene overoenkomst van vry on-
schuldigen aard.
By koninklyk besluit is benoemd tot
commissaris van politie te 's-Gravenhage, W.
H. Olivier, thans inspecteur van politie aldaar.
Benoemd tot lid van hot collego van regenten
over de Rijkswerkinrichting in het huis vah
bewaring naby Leiden, de heer J. Van der
Breggen, dykgraaf van Eynland, en de heer
P. Zillesen, civiel ingenieur en schelpfabrikant,
beiden wonende te Leiden.
Aan J. A. De Wolff, op zyn verzoek, met
ingang van 1 Jan. 1892, eervol ontslag ver
leend als notaris te Vlissingen.
Lezing van prof. dr. JT. H. Gunning.
Alvorens gisteravond in de groote zaal van
het Nutsgebouw over te gaan tot zyne korte,
zaakryke en diep ernstige lezing, gevoelde
bovengenoemde hoogleeraar er behoefte aan
eenige woorden te wyden aan den ontslapen
professor in de theologie aan de Leidsche
universiteit, dr. A. Kuenen. Met ontroering
en diepe smart had hy de tijding van dien£
verscheiden vernomen, een verpletterenden
slag, waarvan de zwaarte niet uit te drukken
is. Kuenen toch was een sieraad onzer Hoogy-
school, Europeesch beroemd, en, zeide prof.
Gunning ongeveer, ondanks ons zeer groet
verschil in overtuiging u allen welbekend
met hem, moeten wy erkennen dat hy was
een edel mensch, een by uitnemendheid waardig
stryder, een beminnelyk karakter, onze vriend,
wiens heengaan wy zullen blyven betreuren.
Stroden allen zooals by gestreden heeft, hoeveel
edeler zou dan do kerkelyke en wetenschap-
peiyke stryd wezen! Met weemoed dacht
