N°. 9739.
Vrijdag SO November.
At 1891.
jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit TWEE
Bladen.
Leiden, 19 November.
LEIDSCÏÏ
DACfBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor L*id«c per 3 maanden...7. ƒ1.10.
France per post7.1.40.
Afzonderlijk* Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regelt ƒ1.05. Iedere regel meer /0.17|.
Grootere lettors naar plaatsruimte. Voor het
incasseeren buiten de stad wordt ƒ0.10 fcerehend.
Eerste Blad.
Aan de universiteit alhier is het doctoraal
examen in de rechtswetenschap afgelegd door
de heeren M. P. Sipkes en O. E. Van Marle.
In plaats van wijlen rar. H. A. L. Obreen,
notaris alhier, is als beschermheer der Leidsche
Vereeniging van Kantoorbedienden „Kennis
is Macht" opgetreden de heer A. L. De Sturler,
wethouder dezer gemeente.
Zóó goed als de schouwburg gister
avond op alle rangen bezet was, is slechts
zelden hot geral.
Behalve het doel, dat aan deze buitenge
wone voorstelling ten grondslag lag, nl. om
de zuivere opbrengst er van te doen strekken
voor een Sint-Nicolaasfeest aan kinderen van
onvermogenden, droeg tot zulk eene op
komst zeker niet weinig bij het optreden der
leden van „het Nederlandsch Tooneel", het
gezelschap dat men hier ter stede slechts
hoogst zelden voor het voetlicht ziet ver
schijnen.
Het oordeel, dat wij omtrent het opgevoerde
tooneelspel: „De kleine Lord", bewerkt naar
den Engelschen roman van mrs. Hodgson
Burnett, reeds vroeger uit de „Arnh. Crt."
aanhaalden, bleek in alle opzichten juist
te zijn.
Het stuk bezit, niettegenstaande de vele
en groote gebreken, eene wonderlijke aan
trekkelijkheid, vooral het bekoorlijke tweede
bedrijf, dat speelt in eene zaal van een oud
kasteel.
Had in het voorafgaande tooneel menigeen
onder den weemoedigen indruk van hetgeen
men zag en hoorde, een traan niet kunnen weer
houden, thans lag een heldere lach op ieders
gelaat by het vrye, ongekunstelde spel van
den jongenheer Stoete, die, als de jeugdige
lord, met zijn aanvallig gelaat, lange blonde
krullen, zwart lluweelen buis, fluweel en muts
met veer, vlugge beentjes, al babbelend, vry
en kinderlijk naïef, klauterende eerst op tafel
en zich dan op de pynlyke knie van den
verbaasden graaf van Dorincourt latende glij
den, voortdurend het publiek in aangename
spanning hield, niet het minst toen hy ein
delijk met zijn vleiend stemmetje by zijn
voor iedereen norschen, stuggen, adellijken
grootvader de gewensclite gunstige verande
ring wist teweeg te brengen, en ook eene
toenadering tusscben dezen en zijne moeder,
dus de vrouw van des graven overleden zoon,
veroorzaakte.
Het spel van den misschien 12-jarigen knaap,
die een jongen van 7 jaren moest voorstellen,
was zoo natuurlijk mogelijk. Zelden zal men
het van een kind van zyn leeftijd aldus gezien
hebben. Het schijnt bij de familie Steele van
geslacht op geslacht door merg en been te
zitten om tooneelspeler te worden.
Luide waren dan ook de toejuichingen,
welke hem bij herhaling ten deel vielen, en
zeer eigenaardig was bovendien het geschenk,
dat hem door een zoontje van den heer C. J.
Leendértz werd aangebodentwee flinke
Hollandsche boekwerken in prachtbanden.
Yan die toejuichingen ontving ook de heer
Louis Bouwmeester het leeuwenaandeel, en
niet ten onrechte, want zyn spel als hard
vochtig schoonvader en grootpapa en immer
snauwende graaf was meesterlijk.
De overige optredenden werkten eveneens
verdienstelijk mede tot het verkrijgen van een
goed geheel.
Men was voldaan over do voorstelling, en
ook de Commissie voor de Volksbijeenkomsten,
die haar op touw zette, zal het ongetwijfeld
zijn door het verkregen gunstige finantiëele
resultaat, waardoor zy in staat gesteld is aan
haar plan gevolg te geven.
Aan het verslag, door den directeur der
Kweekschool voor onderwijzers en onderwij
zeressen alhier over het schooljaar 1890/1891
aan Burgemeester en Wethouders aangeboden,
is het volgende ontleend:
De lessen aan de afdeeling B werden in
den cursus 1890/1891 gevolgd door 22 hoofd
onderwijzers, thans door 28; hoofdonderwij
zeressen, cursus 1890/1891 6, thans door 11;
onderwijzers, cursus 1890/1891 54, thans door
02; onderwijzeressen, cursus 1890/1891 39,
thans door 27; mannelijke kweekelingen
met eene akte (adspirantonderwyzers) cursus
1890/IS91 16, thans door 9; vrouwelijke
kweekelingen met eene akte als adspirant-
onderwyzeres cursus 1890/1891, 23, thans
door 17.
De lessen, aan afdeeling B gegeven, werden
in den cursus 1890/1891 gevolgd door 71,
thans door 75 kweekelingen.
Bij het begin van den cursus waren de
lessen volgenderwyze verdeeld:
Paedagogische afdeeling A, 7afdeeling B,
2 uren; Nederlandsch A, 16, B, 2 uren; schrij
ven A, 4 urenwiskunde A 23, B, 6 uren
geschiedenis A, 8, B, 4 uren; aardrijkskunde
A, S, B, 4 uren; natuurkunde A, 5, B, 2 uren;
natuurlijke historie A, 4, B, 2 uren; zang,
A, 4 urenviool, A, 3 urenpiano, A, 10 uren
teekenen, A, 12, B, 4 uren; gymnastiek, A,
12, B, 6 urenhandwerken A, 8 uren; Fransch
A, 7, B, 5 uren; Engelsch, A 8, B, 5 uren,
perspectief B, 1 uur.
De akte-examens hebben de onderstaande
uitkomsten opgeleverd: de 9 kweekelingen,
die in het voorjaar 1891 aan het examen,
bedoeld in art. 56 onder a der wet van 1878
hebben deelgenomen, zijn allen geslaagd.
Yan de 20 mannelijke adspiranten, die zich
tot het verkrijgen der hoofdakte hadden aan
gemeld, zyn geslaagd 13. De zes vrouwelijke
adspiranten, die zich voor dit examen hadden
aangemeld, slaagden allen. Voor het verkrijgen
eener akte in de vrouwelijke handwerken
hadden zich aangemeld 7 meisjes, die allen
slaagden.
Aan het examen ter verkrijging van eene
akte voor de Fransche taal hebben zich 9
mannelijke en 6 vrouwelijke candidaten on
derworpen, waarvan 14 slaagden.
Yoor het Duitsch meldden zich aan 3 can
didaten, 2 mannelijke en 1 vrouwelijke, die
allen slaagden.
Yoor het Engelsch hebben zich aangemeld
10 candidaten, van wie er S slaagden.
Yoor het teekenen meldden zich aan 3 can
didaten, die allen werden afgewezen.
Ycrder blykt uit het verslag, dat de Kweek
school in bloeienden toestand verkeert, en
dat de lessen door onderwijzers uit de na
burige gemeenten trouw zyn gevolgd, ter
wijl nog vermelding verdient dat de lessen
in het Fransch ën Engelsch door onderwij
zers en onderwijzeressen uit de residentie
werden bijgewoond.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft, gelyk uit zyn antwoord op liet afdee-
lingsverslag der Tweede Kamer is gebleken,
ƒ6000 subsidie voor de Practisclie Ambachts
school te Leiden aangevraagd.
De school, opgericht in 1S83, heeft thans
84 leerlingen, waarvan 34 uit de buitenge
meenten. In de kosten van ƒ6500 draagt de
gemeente ƒ4000, 'de provincie ƒ1000 bij. De
lokalen (in hot Caecilia-gasthuis) zijn te klein
en onbruikbaar. Tot een nieuw gebouw voor
160 leerlingen heeft een Leidsch ingezetene
een renteloos voorschot van 36,000 toege
zegd, in 18 jaren terug te betalen. De ge
meente Leiden, zegt de minister, zal vermoe
delijk den bouwgrond schenken.
De 1ste luit jhr. F. M. Yan Spengler,
van het reg. grenadiers en jagers, heeft over
plaatsing aangevraagd by het wapen der
marechaussee. In verband hiermede is deze
officier tydelyk gedetacheerd by het depot
eskadron van het 3de reg. huzaren te Leiden.
In de gisteren gehouden openbare ver
gadering van den Raad van State, Afdeeling
voor de geschillen van bestuur, werd door den
Staatsraad mr. Des Amorie van der Hoeven
rapport uitgebracht over het afwyzend advies
van den pensioenraad voor burgerlijke ambte
naren betreffende de aanvrage om pensioen
van J. M. v. d. Pant, te Leiden, weduwe van
dr. A. Romeyn, laatstelijk rector en archivaris
te Doesburg.
De koninklijke beslissing wordt later mede
gedeeld.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der
correspondentie naar Nieuw-York, door middel
van het stoomschip „Amsterdam", van Rotter
dam vertrekkende. Ten postkantore alhier
moeten de brieven enz. uiterlijk Zaterdag
ochtend om 11.40 bezorgd zyn.
De wijze van verzending behoort duidelijk
op het adres vermeld te worden.
Yoor het examen in de vrye en orde
oefeningen der gymnastiek zijn geslaagd de
heeren J. Hage, van Aarlanderv.een, en A.
Mont, van Hazerswoude.
De gewone jaarlyksche verkiezing te
Benthuizen van éën kerkvoogd en twee nota
belen had gisteren plaats. Na afloop bleek dat
de aftredenden waren herkozen, zoodat de
heer L. Paul als kerkvoogd, en de heeren
W. Qualm en C. A. Kempenaar als notabelen
hunne functiën zullen blijven waarnemen.
In de heden door de Provinciale Staten
van Noord-Holland gehouden vergadering
is tot lid der Eerste Kamer gexozen mr. H.
J. Kist, procureur-generaal by het gerechts
hof in Noord Holland, met 33 van de 64 stem
men. De heer Cordes, president der Kamer
van Koophandel te Amsterdam, verkreeg 17
stemmen.
By het in de Tweede Kamer gisteren
voortgezet koloniaal debat trad als nieuwe
spreker op de lieer Van de Velde, die, gelyk
•we reeds kort meldden, pleitte voor een kolo
niaal bestuur op den grondslag van het pro
gram van actie der anti-revolutionnaire party,
dat nog heden ten dage ten volle van kracht
blyft en beginselen bevat, die voor onze kolo
niale bestuursrichting behooren gevolgd te
worden. De liberale koloniale politiek bestreed
hij, als te veel gehecht aan uitwendige her
vormingen, zonder rekening te houden' met
den invloed der Europeesch Christelijke maat
schappij of te letten op hoogere beginselen,
zooals zending en onderwijs. Hy wilde dat
de regeering het voetspoor van hare voor
gangster in zake de zending en den rechts
toestand der inlandsche bevolking zou volgen.
Indië behoeft eene politiek van kerstening
en dus niet uitsluitend eene finantiëele staat
kunde.
De heer Guyot bleef aandringen om invoer
te land op Atjeh tegen te gaan en wees op
het groote belang voor handel en scheepvaart
om werken aan den mond der Solo-rivier te
bestendigen tot verbetering van het vaarwater
te Soerabaia.
De heer Levyssohn Norman kwam nog
maals op tegen liet op te ruime schaal uit
voeren van openbare werken in heerendienst,
maar ondersteunde 's ministers flinke Atjeh-
politiek. Hij constateerde dat liij principieel
niet ver van den heer Cremer af staat.
De minister van koloniën acht kerstening
van Indië geene staatsroeping en is niet onge
rust omtrent het regeeringsbeleid in Indië
onder een Gouverneur-Generaal, benoemd onder
de vorige regeering. Eene energieke Atjeh-
politiek blyft hij noodig achten. De minister
liet het verschil tusschen de liberale en de
anti-rev. koloniale politiek ter zijde; practisch
kan het verschil zoo groot niet zyn. Het
Zendingswerk bestrydt hy niet, maar wel de
volkomen vry beid.
De heer Yan de Yelde verklaarde die ook
niet te eischon, wel het stelsel, door dr. Kuyper
indertijd als Kamerlid uiteengezet.
Het algemeen debat is gesloten.
De heer Schreinemacher heeft verlof be
komen op een naderen dag den minister van
oorlog te interpelleeren aangaande de garni
zoensverplaatsing uit Maastricht.
By de cnderdeelen der Indische begroeting
drong de heer Levyssohn Norman aan op-
strafbepalingen tegen contractbreuk door werk
lieden.
De heer Veegens bestreed dit.
Do minister herhaalde een ondersoek te
willen instellen of de nadeelen hierbij dB
voordeelen overtreffen.
Door den heer Donner werd opgekomen
tegen belemmeringen van het zendingswerk en-
aangedrongen op vrijheid voor de kerkgenoot
schappen op Java.
Door bevoegde manslidmaten der Ned.-
Herv. gemeente van Hoogmade c. a. is met
algemeene stemmen tot predikant beroepen
de heer W. A. Keers, candidaat tot den H.
Dienst te Hazerswoude.
De „IJsclub" te Sassenheim heeft eene
vergadering gehouden. De periodiek altredende
bestuursleden, de heeren baron Yan Heem
stra, Walrave, Huyg en C. Rynsburger, werdea
bij acclamatie herkozen.
Daar de rekening van den penningmeester,,
over het afgeloopen jaar, met een flink batig
saldo sluit, werd besloten tot het aanschaffen
van een paar dreggen en eeDig gereedschap
voor het in orde brengen van banen.
Ook werd besloten zich in contact te stel
len met de IJsclubs van naburige gemeenten,
ten einde de aan te leggen banen in aanslui
ting met die van haar te kunnen brengen.
Het tweeledig doel, werkverschaffing en-
ysvermaak, dat dez9 vereeniging beoogt, doet
haar de sympathie van velen genieten.
-- Maatschappij tot bevordering der Tuin
kunst. Afdeelings-uitvoeringen.
Afd. Rotterdam, 20 Nov., te halfacht. Har
monie Matth&us-Passion," I. S. Bach. Solisten
mej. T. Yon Sicherer. sopraanmevr. S chlosser-
Jaïde, alt; do heer Fr. Litzinger, tenor; de
heer Joh. M. Messcliaert, bas. Directeur: do-
heer R. Yon Perger.
St.-Nicolaas-Gids.
Het is waarlyk een verblydend teekon, dat
onze tijd, die, terecht of ten onrechte, zoo veel
als verouderd en versleten wegwerpt, ten
opzichte van St.-Nicolaas zoo vasthoudend is
en wy ons ten deze waard/ge zonen blyven
betoonen dier vaderen, wier gulle vroolykheid
en goelijke lach bij al den ernst, die hun
leven sierde, spreekwoordelijk was in Europa.
AVij eeren St.-Nicolaas omdat zyn feest is een
vonkje van dat heerlijke vuur, dat ons'leven
moet verhelderen en verwarmen.
't St.-Nicolaasfóest is vooral en bovenal een
kinderfeest. Nu zal het wel niemand in de
gedachten komen te beweren, dat onze tijd
de jeugd veronachtzaamt; doch de vreugde
en het kinderleven hebben in menig opzicht
geen gelijken tred gehouden met de lasten,
welke der jeugd, zy 't ook tot haar best,
worden opgelegd, ^ok daarom eeren we
St.-Nicolaas, die den kinderen zoo volop ecl te
vreugde bereidt.
St.-Nicolaas was een weldoener der armen
zijn feest is het feest der weldadigheid. Men
kan ten allen tijde weldoen: toch kan het
geen kwaad, dat er bepaalde tyden zyn, die
ons tot weldoen als 't ware dringen. En zulk
een tyd is het feest van den Deeember-heilige
bij uitnemendheid. Yreugde in eigen huis doet
zoo lichtelijk denken aan den nood daarbui
ten, doet zoo lichtelyk dieper in de beurs
tasten om anderer nood te lenigen. Hierom
vooral houden wy St -Nicolaas in eero en
drukken wy den goeden oude in den geest
hartelyk de hand.
Hy komt dan weder, de man met den lan
gen ''sneeuwwitten baard, met dat vriendehjk
gelaat, waarvan de jaren wel de gladheid,
maar niet den goelyken glimlach doen ver
