N«. 9585. Maandag 2o> Biïei. A°. 1891. geze gourant wordt dagelijks, met uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Eerste Blad. Leiden, 23 Mei. Feuilleton. DOKTER JANÏÏNL LEIDSCH DAGBLAD. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maandenf 1.10. Franco per post1.40. Afzondert gke Nommers0.05. PRIJS DER ADVERTENTIEN Van 1—6 regels f 1.05. Iedere rogel moor f0.17$. Grootere lettors naar plaatsruimte. Voor hot incasseeren buiten de stad wordt ƒ0.10 berekond. OtSeieele KenBtBgevlncen. DK.lrtklVET. Burgemeester en Wethouder, van Leiden brengen ter algemeens kennU dat door WILLEM POLANE, alhier rroonachtig, een verzoekschrift ia ingediend om vergunning voor den kleinhandel in sterkeu drank in het perceel Varkenmarkt No. 17. Burgemeester en Wethouders voornoemd, Leiden, DE KANTEL, Burgemeester. 22 Mei 1801. E. KIST, Secretaris. Over den Separator (Koomafscheider). Er zijn zoo van die dingon, welks schier alle manoen of vrouwen kunnen. Biljarten, nu 't is roe ook wat! Wie zou met een stok niet een bal over de groene tafel kunnen voortbewegen! Eten koken en koffie zetten? Wel, een kind kan 't haastJa, en tocb, wat een onderscheid, nietwaar, tusschen den fijnen speler en hem, die zonder overleg, zonder vastheid van stoot, zonder een geoefend oog en eene vaste hand den eenen bal den anderen op het lijf jaagt; wat een onderscheid ook tu3schen hét eene kooksel of baksel en het andere, cf tusschen een geurig kop,ie mokka en een bakje scheerwater! Nu, deze verschillen trelferi we ook aan in de boterbereiding. Er zijn fal van boerinnen, die prima quali- teit zuivel weten te maken, maar er zijn er ook, die inferieure (mindere) waar bereiden on dikwerf toch heuscb moenon, dat zo in het glanspunt van haar vak staan. En toch.... „je zoudt zeggen, hoe is 't mogelijk, alweer minder go,-nart dan Kees of Teun!" Maar, laten we niet de meening doen opvat ten of m .'ider goedo boter steeds gewqt moet worden aan onkunde der vervaardigsters. Hot geval ka; zich immers ook voordoen, dat men eene fout in dezen ziet, maar haar niet voetstoots weet te vermijden. Zoo kan b. v. de inrichting of het bedrijf te kléin zjjn. De kleine hoeveelheid melk, wélke mén dagelijks verkrijgt, noodzaakt de boorin dan, dat ze zoo lang haren room moet vergaderen tot ze eene genoegzame hoeveelheid beeft voor de karn. Door het lange staan van de grondstof dor boter wordt ze natuurlijk niet beter en oor zaak van eene inferieure qualiteit zuivel. Nu eens kamt men om de twee, dar. weer om de drie dagen en zoo kan het gebeuren, dat men in ééne week soms, op ééne en dezelfde boerderij verschillende soorten van boter krijgt, die ook kunnen verschillen in zoutgehalte en kleur. Of ook, men heeft'ge brek aan werkkracht en is niet naar bebooien voorzien van het noodige gereedschap. In elk geval, een klein bedrijf kan tegen een groot riet concurreeren, indien men er zeer behoudend is en niet aan de eischen van den handel tracht te voldoen. Deze vraagt niet raar inrichting of gelegenheid, maar naar een gewild artikel, een artikel, dat de wereld in kan en niet tot de nabuurschap behoeft beperkt te blijven. Die handel heeft bfj velen wat op zijn ge weten, want men verwijt hem, dat hij zijne eischen veel te hoogstelt, onbereikbaar schier, en tracht dan daarmede zich te blinddoeken voor oigen gebreken. Nu, de handel stelt hooge eischen, maar mag hij dat niet, als hij weet dat velen gereedeljjk naar hem luisteren en hem ook voldoen? Hoe moeilijker strijd, hoe roemrijker over winning! Wie aan zekere eischen moet vol doen, spant al zijne krachten daartoe in. Hij jaagt naar de bereiking van zijn doel en ge voelt zich, al werkende, sterker worden; al vliegende wassen hem de vleugels. Hoe het ook zij, of men de qualiteit van de boter hooger stelt dan voor eenige jaren, dan wel of gebreken in eigen werkkring bestaan, men. moet den handel volgen, vragen wat hem belieft en daarna trachten hem zijn zin te geven. Op vele boerderijen wordt voor de boter bereiding gebruik gemaakt van een stoom werktuig, van een Separator, 't Is onzen lezers genoogzaam bekend, en misschien weten ze ook wel, dat er groote voordeelen aan het gebruik van zoo'n werktuig zjjn verbonden. Maar niet ieder is in staat zich zoo'n Sepa rator aan te schaffen, om de betrekkelijk hooge kosten, en van den anderen kant ook kan men in 'vete bedrijven stoomkracht trost missen. Gelukkig dus voor hen, dat er een Sepa rator bestaat, die- met de band kan worden gedreven en* evbngood groote Voordeelen af werpt. 'Deze vatten we als volgt samen 1. De room kan onmiddellijk van de molk gescheiden worden, nadat ze van de koe is gekomen. 2. Men verkrijgt uit dezelfde hoeveelheid melk meer boter. 3. Groote besparing van ruimte en tijd. 4. Groote beepariDg van arbeid en gereed schappen. 5. Betere en gelijkmatige qualiteit der boter. 6. Weinig onderhoudskosten. 7. Eenvoudig en gemakkelijk te behandelen (h(j wordt door één persoon gedraaid 8. Alle onzuiverheden, die men zelfs in de zorgvuldigst gezeefde melk vindt, worden uit i de melk gescheiden. Deze voordeelen treden nog bete: in het licht, als wjj ze door cijfers laten beschijnen. We doen dit met de getallen en woorden van Boeke Huidekoper, bij wie de Hand-Sepa rator K voor 330 Gulden is te bekomen. „De Separator vertegenwoordigt eene waarde van 330. Stellen we de jaarlijkscbe som voor rente, onderhoud eu waardevermindering op 20 pet, of GI3 d. i. 18 ets. per dag. Om die 18 ets. terug te krijgen, moet men dus, als de boter ƒ1.10 per KG. kost, onge veer 0.16 KG. meer boter per dag uit dezelfde hoeveelheid melk maken. Krijgt men nu bij de gewone handelwijze van 100 L. melk 3 KG. boter, dan kan men veilig aannemen, door het gebruik van den Separator minstens 10 pet. meer, dus 0.30 KG. meer boter te krjjgen, die a 1.10 reeds 0.33, of circa tweemaal het bedrag der rente en aflossing bedragen. Nemen w(J nu aan, dat een landbouwer 15 koeien heeft, die te zamen per jaar 37500 liter melk geven, dan zal hy bij de gewone methode daarvan 1125 KG. boter maken, maar met den Separator 112.50 KG. meer, die a ƒ1.10 per KG. 123.50 vertegenwoordigen. Trekt men hiervan af de f 66 voor rente en amortisatie, dan blijft er ƒ57.50 zuivere winst per jaar, hetgeen voldoende is om in ongeveer 5'/2 jaar den geheelen aankoopprijs vrij 1® hebben. Nu is echter 10 pet. meer boter eene zeer matige berekening en hebben w(j niets gerekend voor de veel grootere waarde van de zoete of vlode melk, boven die op de gewone wijze verkregen, en evenmin in rekening gebracht, dat bij, die Separator- room karnt, eene veel betere qualiteit van boter maakt dan by, die de melk op de ge wone wyze laat afroomen. Vele gebruikers ónzer centrifuges kunnen b. v. vast rekenen op 4 per vat boven de hoogste markt te Leeu warden, voor hunne uit' Separator-room be- reide boter. Zeker kan, by don tegenwoordigen gedruk- ten toestand van den landbouw, do grond eigenaar niet beter doen, dan aan zyne huur ders het benoodigde kapitaal voor den aankoop van een Separator, tegen matige rente, voor te schieten en hem daardoor in staat stellen eerste keur boter te maken." Kudehlaarl. G. Dros. Voor de akte als onderwyzer is gisteren te 's Gravenhage toegelaten de heer H. Snel, uit Leiden. By gelegenheid van het huweiyk van eene der dames Van Kempen, te Voorschoten, met den heer W. F. Van Iterson, van Utrecht, werd gisteren door het personeel der Konink- ïyke Nederlandsche Fabriek van goud- en zilverwerk te Voorschoten een schoon feest gevierd. Het geheele personeel der fabriek werd door bruid en bruidegom ontvangen in eene daartoe opgerichte, fraai versierde feesttent en nam plaats aan welvoorziene met bloe men getooide tafels. De heer Merkelbach, uit Amsterdam, amuseerde alle gasten met zyne by uitstek schoone diasol ving-view 8 en muzikanten der Beiersche kapel speelden vroolyke liederen; menige zang getuigdo van de hartelyke wenschen, het bruidspaar toege bracht, terwyl het geheele feest zich ken merkte door een opgewekten, gullen toon en eore deed aan de uitstekende verstand houding tusschen families, patroons en perso neel dezer vanouds gerenommeerde zaak. By zeer velen zal dit feest zeker eene aan gename herinnering achterlaten. De hoogleeraar dr. Salzer te Utrecht heeft zich door overmatigen arbeid eene onge steldheid op den hals gehaald, welke hem gedwongen heeft zyne colleges in dezen cursus te staken en 't land te verlaten. (Minorca.) De heer J. Breebaart Kzn., te Winkel, wenscht voor eene candidatuur in het hoofd kiesdistrict Haarlemmermeer niet meer in. aanmerking te komen. De voordracht, door mr. Z. Van den Bergh „De Sociaal-Democraten en hun tegen standers" eenigen tyd geleden in „Constantia" te Amsterdam gehouden, is thans by S. L. Van Looy aldaar in druk verschenen. In de te Amsterdam voortgezette alge- meene vergadering van afgevaardigden van het „Nut" was aan de orde hot voorstel van 't hoofdbestuur, dat een vroeger verworpen voorstel van Groningen thans tot het zyne had gemaakt, om een onderzoek in te stellen naar de uitkomsten der armenzorg in verband ook met het buitenland en daarvoor hoogstens ƒ1500 te geven. Het werd aangenomen, evenals het voorstel om de voor het ondersteuningsfonds bestemde som van ƒ500 te 6torten als bydrage voor het museum van voorworpen tot bevordering- van veiligheid en gezondheid in fabrieken en werkplaatsen. Het voorstel-Rotterdam, dat ƒ5000 vroeg voor zyne industrieschool voor meisjes, werd verworpen. Het urgent verklaarde voorstel van het DE GEHEIMEN van een krankzinnigengesticht. 28.) Dokter Janin haalde de schouders op, alsof hQ zeggen wilde dat na zulk een antwoord alle verdere onderhandelingen overbodig waren, toeri trad hy op Tom toe, die met boosaar- digon lach de deur opende. „Zoolang gy by dit idéo fixe blijft vol harden, kan ik u niet ontslaan", zeide hy, zich op den drempel omkeerend, en uit den blik, welke den ouden man uit de doorbo rende, boosaardige oogen trof, sprak eene vastberadenheid, welke voor geene hinder palen terugdeinsde. „Integendeel, deze hard nekkige waanzin noodzaakt my, de vroegere kuur nog eens aan te wenden." Hy wachtte geen antwoord alsnel ging hy de deur uit en Tom volgde hem, nadat hy den zwaren grendel aan de buitenzyde voor de deur geschoven had. „Die man is gevaarlyk", wendde Janin zich tot zyn vertrouwde; „gij moet hem het dwang buis aandoen en hem in eene andere cel brengen. In oene cel beneden", voegde hy er by, op den grond wyzende, „wy zullon hem daar, met een schralen koet, eenige weken laten nadenken over zyn idéé fixe. De vent is nog niet zwak genoeg; hy had het toch al moeten zyn, als gy rnyne bevelen had opgevolgd." „Wilt gy my de schuld nu op den hals schuiven?" vroeg de oppasser met een kwa den blik op den mageren hoer, die voor da deur eener andere cel bleef staan en door de getraliede opening keek. „Uwe bevelen heb ik opgevolgd", ging Tom voort; is het myne schuld, als zy niet het gewenschte gevolg hebben?" Nog antwoordde de dokter niet, maar keek opmerkzaam in de cel en keerde zich na eene poos hoofdschuddend om. „Die ziet er óok niet uit, zooals ge hem mq beschreven hebt", zeide hp; „ik heb hem in langen tyd niet gezien, maar het scbpnt dat hp nog even verstandig is als vijf-en- twintig jaar geledon." „Wilt gy niet binnengaan?" vroeg Tom spottend. Janin zag hom scherp aan. „Gelooft gy dat ik bang voor hem ben?" vroeg hy. „Hm, sinds eenige jaren hebt g® hem ontweken." De dokter stampte ongeduldig met den voet op den grond. „Doe open!" De oppasser volgde dit bevel op en de kleine heer overschreed den drempel van het vertrek, dat er juist hetzelfde uitzag als de eel van Werner. Een oude man met zilverwit haar, in wiens gelaat het verdriet diepe rimpels gegroefd had, zat daar op den rand van het bed, met het hoofd op de hand gebogen. Toen de deur openging, wierp hy slechts een vluchtigen blik op do binneogetredenen. „Hoe gaat het, oude?" vroeg de dokter, op een toon, welke blykbaar vriendeiyk moest heeten, maar waaruit onmiskenbare angsten onrust spraken. „Wy hebben elkaar in lang niet gezien, maar vergeten heb ik u daarom niet. Tom moest my dagelpks van uw toe stand rapport brengen." De grysaard keek op, maar deze blik, waarin eene stomme vraag lag opgesloten, gold niet den dokter, maar den oppasser, die aan de deur stond en hem met een veel- beteekenend gebaar heimeiyk toeknikte. Dokter Janin nam den pols van den man in zyne fijne hand en keek lang op zyn horloge. „De pols is normaal, een taai gestel mompelde de kleine, magere heer in zich- zelven. „Hebt gy over iets te klagen?" De oude man zag hem strak aan; geen trek jn zyn gelaat deed biyken dat hy de vraag verstaan had. „Is hy altyd zoo?" vroeg Janin aan zyn vertrouwde. „Byna altyd", antwoordde Tom. „Onverschillig voor alles?" „Vraag hem maar eens iets, ik geloof niet dat hy zal antwoorden." De dokter stak zyn horloge weer in den zakeen spottende, zegevierende trek speelde om den mond. „Hoe heet gy?" vroeg hy den krankzinnige. „Hoe lang zyt ge reeds hier, vriend? Weet gy wie ik ben?" Er volgde evenwel geen antwoord; de man zag hem nog altyd strak aan en schudde het hoofd. Tevreden keerde Janin zich omde blik van den krankzinnige dwaalde, als om hulp zoekend, door de cel. „Gy zeidet onlaDge dat hy af en toe nog heldere oogenblikken heeft", zeide de dokter op luiden toon. (Wordt vervolgd)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1891 | | pagina 1