an,
'st'jK*. 9566.
lZ>oii<lei'(Iag 30 ApriL
A*. 1891.
feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Eon- en feestdagen, uitgegeven.
it nommer bestaat uit TWEE
M Bladen.
Eerste Blad.
Leiden, 29 April.
het WM
wegeT
ten zi|
T,
'oudo.l
st.
2828
LEIDSCH
DAGBLAD.
PBIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per S maandenf 1.10.
Franco per post..1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
Van 1—6 regels 1.05. Iedere regel meer 0.17$.
Gwotere lettors naar plaatsruimte. Voor het
inoaesoeren buiten de stad wordt ƒ0.10 berekend.
17
[N Oflicieele Kenniagerlnyem
not.
de
DRMHWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter
gemeene kennis dat door JAN VAN DER MEER,
onendo to Oegstgeost, KLAZINA VAN DER MEER,
isvrouw van Cornelia Van der Geer, te Leiden
•onachtig, en JOHANNES JACOBUS RIJNAARTS,
mende te Letir, verzoekschriften zijn ingediend om
rgunning voor den kleinhandel in sterken drank reap,
de porceelen Breestrant No. 28, Beestenmarkt No.
en Beestenmarkt No. 84.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeefiter.
9 April 1891. E. KIST, Secretarie.
Vanwege de Leidsche afdeeling der Maat-
chappy tot bevordering der Toonkunst werd
isteravond in den schouwburg alhier den
leden met hunne dames de -40ste muziek-
litvoering aangeboden, bestaande in eene
1 amermuziek-6oirée, gegeven door de heerèn
oh. Mésschaert (zang) en Julius Röntgen
fciano), leeraren aan het'Conservatorium der
tf msterdameche afdeeling.
Hetzelfde programma, dat hier door beiden
kerd ten gehoore gebracht, was door hen
l eeds in de hoofdstad uitgevoerd en in ver-
iand met den bijval, welke toen aldaar werd
.ndervonden, is hot begrijpelijk dat het bestuur
ier Leidsche afdeeling op bet denkbeeld kwam,
:ulk een kunstgenot, ale er mede wordt ge-
.maakt, ook zon leden te doen genieten.
Tot dit plan kon het te gereeder komen
wegens de gunetige verslagen, welke de
Amsterdamscbe bladen, zooale „Hot Nieuws
van den Dag," „Het Handelsblad" en bet
weekblad „De Amsterdammer" van dosoirée
hadden gegeven, van welke verslagen den
Leidschen leden nu aan het programma toe
gevoegde afdrukken werden verschaft.
Daardoor werden de leden volkomen voor
bereid op het kostelijke, dat hun te wachten
stond, en is odzb taak tot het uitbrengen van
een verslag gemakkelijker gemaakt, want
alles geschiedde ook hier overeenkomstig de
gewenschte wijze.
Het publiek betoonde bij herhaling zijne
warme waardeering voor den heerlijken zang
en het prachtige spel; de pianist, die ook
wegens de zang-begeleiding eene zware
taak te vervullen bad, werd telkens terug
geroepen, terwijl den zanger, die de laatste
door hem gezongen romance moest herhalen,
reeds vroeger een fraaie krans was aange
boden geworden.
Alle rangen wareu bijzonder goed bezet.
Aan de universiteit alhier is het doctoraal
examen in de rechtswetenschap afgelegd door
den heer J. Gerritsen.
In den schouwburg alhier zal morgen
avond Multatull's meesterwerk „Max Have-
laar", voor het (ooneel bewerkt door Henry
Van Kuyk, op do planken worden gebracht.
Door hetzelfde gezelschap, dat het hier zal
opvoeren, werd het onlangs ook te Utrecht
vertoond, en het „Utr. Dbl.", dat eerst vreesde
dat zulk eene vertooning eene daad van wan-
dalisme zou zijn geweest, zeide daarna: „"Wij
woonden de voorstelling met belangstelling
b(j en gaarne verklaren wy dat de bewer
king voorzeker niet onverdienstelijk is en de
voornaamste looneelen werkelijk indruk
maakten."
Verder zegt het blad dat de onderscheiden
rollen met blijkbare voorliefde werden vervuld
en dat den heer Van Kuyk niet alleen als auteur
en tooneelspeler, maar ook als regisseur lof
toekomt; de mise-en-scöne overtrof de ver
wachting.
Bedankt is voor do toezegging van be
roep naar de Ned.-Herv. gemeente te Valken
burg, bij Leiden, door ds. L. Smit, te Nieuw-
Vennep.
Eenigen tijd geleden heeft de Kamer
van Koophandel te Rotterdam met het oog
op de a. s. zomerdienstregeling het navol
gende onder de aandacht van de directie der
Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoor
wegen gebracht.
De ochtendtrein van Rotterdam naarDuitsch-
land (via Utrecht Arnhem) vertrekt thans
8.55, is 10.50 te Arnhem om vervolgens, na
aan verschillende tusschenstations gestopt te
hebben, 12.56 te Oberhausen aan te komen.
De trein van Amsterdam vertrekt om 10
uren, is 11.20 te Arnhem en gaat direct door
naar Oberhausen, waar hjj 1.08 aankomt.
Vandaar gaan de reizigers uit beide steden
met donzelfden trein verder, terwijl die van
Rotterdam over bijna hetzelfde traject onge
veer een uur langer hebben gedaan.
De Rotterdamsche trein rijdt het traject
naar Arnhem (110 K. M.) in 1 uur 55 min.,
de Amsterdamsche de 91 K. M. tot Arnhem
in 1 uur 20 min.; de laatste houdt eebter
nergens op.
Ware dit ook met den Rotterdamscben het
geval; dan zou die, met dezelfde enelbeid
rijdende, in 1 uur 86 min. te Arnhem kunnen
zijn of 19 minuten vlugger.
Mocht er echter o verwegend bezwaar bestaan,
den trein van Rotterdam nergens te doen
ophouden, daar de reizigers uit Den Haag,
Leiden, Gouda en Utrecht moeten worden
opgenomen, dan zou althans deze verbetering
kunnen worden aangebracht, dat de Rotter
damsche trein correspondeerde op den Amster-
dam6cheD, die 11.20 uit Arnhem vertrekt.
Dit zou een verschil van 30 min. uitmaken
en de trein zou, zonder sneller te rijden dan
su, een half uur later, alzoo 9.30, uit Rotter
dam kunnen gaan. Dit ia voor eenochtendtrein
lang niet onverechillig, en niet alleen het
reizend publiek uit Rotterdam, maar ook de
doorgaande reizigers uit Engeland, en die uit
Den Ha3g, Leiden, Gouda en Utrecht zouden
daarmee gebaat zijn. Het gaat toch ook niet
aan, dat reizigers uit al die plaatsen naar
Duitschland van Arnhem tot Oberhausen
moeten gebruik maken van een trein, die aan
de meeste tusschenstations stopt.
Met deze beschouwingen heeft de Leidsche
Kamer van Koophandel destijds hare adhaesie
betuigd, terwijl z(j thans bericht heeft ontvan
gen, dat de Exploitatie-Maatschappij bjj de a. s.
zomordienstregeling aan bovengenoemde be
zwaren zooveel mogelijk tegemoet zalkomen.
Jhr. mr. J. B. A. J. M. Verbeijen, lid
van de Eerste Kamer der Staten-Generaal,
te 's-Hertogenbosch, is door den koning der
Belgen benoemd tot officier der Leopoldsorde.
Jhr. Van Vessem, intendant der koninklijke
paleizen te Amsterdam en in Den Haag, is
op 75-jarigen ouderdom overleden.
De minister van binnenlandeche zaken
en die van financiën beb'oen ingetrokken hunne
beschikking van 7 Aug. 1S90, voor zoover
daarbij de in- en doorvoer van lompen, ge
bruikte kleedingstukken en ongewasschen lijf;
en beddegoed uit Venetië verboden wordt,
omdat, volgens ingekomen ambtsberichten, de
pokken aldaar niet meer epidemisch heerschen.
Kegeling van onzen krijgsdienst.
Bij do hervatting van de beraadslaging
over de Legerwet verklaarde de heer De
Beaufort dat hij, als leek, als niet-militair, de
zaak uit een algemeen oogpunt zou beschou
wen. In de definition „militaristisch" en „anti
militaristisch" vindt hij iets onbestemds, iets
nevelachtigs. Z. i. kan een leger ook in kleine
landen niet worden gemist.
HU betoogde verder uitvoerig dat echter
voor een klein land de verdediging afhankelijk
moest zijn van de finantiêele kracht. Nu is
bewezen in 1870 dat ons leger voldoende was
om de.neutraliteit to bewaren, want de mogend
heden hebben die erkend. Sedert is ons land
niet uitgebreid. Thans wordt afscbalfing der
plaatsvervanging als sleepboot gebruikt om
het oorlogsvaartuig des ministers over de
parlementaire wateren te brengen, maar ze
heeft niets te maken met onze legerformatie.
Daarbij zal zb ben, die thans zoo stérk er
voor ijveren, niet bevredigen, maar noodzakelijk
moeten lijden tot algemeenen dienstplicht.
Sprekers stelsel is: algemeene dienstplicht
met korte oefeningen, type-Zwitserland, dat
getoond heeft in staat te zjjn zijne neutraliteit
te kunnen handhaven. Aansluiting bij andere
mogendheden zou hjj zeer verderfelijk vinden
en een eersten stap tot het verlies onzer on
afhankelijkheid. Hy zal verdere discussie af
wachten, maar moet nu ernstig bezwaar
maken om voor te stemmen zonder dat wij
zigingen in zijn geest worden aangebracht.
De heer Famcombe Sanders bestreed de
technische samenstelling der wet en zou er
Diet voc-r stemmen. Hy stond öók't Zwitser -
sche stelsel voor. Van ODder op moet de op
leiding worden ingericht, om trapsgewys tot
de hoogere scholen te geraken. Voorts moeten
wy hebben verplichte schietoefeningen. Iedere
man moet vertrouwd gemaakt worden met het
geweer. In de wijze, waarop de Regeering
onze landweer wil organieeeren, vond spr.
bezwaar. Voor tyden van gevaar zal zij geen
practisch effect geven wat de oud officieren
betreft. Spr. zou dus deze wet niet aannemen,
vooreerst omdat wy er gedurende een men-
BChenleven aan vast zouden zittenook niet
om eene soort van referendum by de stembus
uit te lokken, omdat het volk do eigenlijke
gevolgen der wet nog niet kan overzien. Hij
zou zich ook niet laten afschrikken door de
bewering, dat ons leger zoo slecht zou zyn.
Dat is niet waar, in elk geval is bet veel
beter dan in 1870 en bovendien kan deze wet
toch niet volledig werken voor over 14 jaren.
In zoover bedoelde hij „dat Hannibal nog niet
aan de poorten staat"; de heer Rutgers heeft
dat onlangs verkeerd opgevat. Als wy zoolang
nog moeten wachten, komt het op enkele
maanden niet aan. Dat was sprekers bedoeling.
Daarna bestreed de heer Van Houten even
eens het ontwerp. Hy begon met den heer
Rooseboom te bestryden, wiens critiek iedereen
en alles gold, maar die zelf de verdediging
van het ontwerp naliet. Zyn eigen optreden
buiten de Kamer verdedigde spr. vervolgens.
Het beginsel der legerwet noemde hy
goed, maar het wordt zóó slecht uitgewerkt,
dat het voor do party, die haar aanneemt,
nog vee) pernicleuser gevolgen zal hebben
dan de schoolwet van 1878. Het beginsel
van de persoonlyke dienstvervulling is terecht
genoemd eene sleepboot, die de wet er door
moet slepen. Het is de vlag, welke de con
trabande dekt. Het beginsel van den per-
soonlyken dienstplicht desorganiseert de maat-
schappy om het leger te organiseeren. Deze
nivelleering in schyn stelt elke consideratie
van maatschappoiyk belang ten achter. Spr.
is sinds lang voorstander van het stelsel-De
Roo. De heer Rooseboom meende echter dat
de heer De Roo deze wet niet zou hebben
bestreden;
(De heer Rooseboom: ik doelde op de ge
schriften van den heer De Roo; of hy oppo
sitie zou hebben gemaakt, betwyfel ik niet,
want oppositie maakte hy altijd).
Spr. noemde het eene lasterlyke insinuatie
aan de nagedachtenis van iemand, die niet
in de gelegenheid was zyne plannen uit te
werken, om te zeggen, dat de lieer De Roo
slechts oppositie kon maken.
(De voorzitter verzocht den spr. het woord
lasterlyke tegenover een medelid terug
te nemen).
Spr. zeide dat hy niet bepaald op do woorden
van den heer Rooseboom doelde, maar beriep
zich tegenover hem op het oordeel van majoor
Glasius ten aanzien van den heer De Roo.
Voorts wees hy op het oordeel van den oud
minister Geertsema over het stelsel-De Roo,
hetwelk in liberale kringen indertijd alge
meen byval vond. De bewering van den heer
Rooseboom dat dit slechts eene kleine
kern zou geweest zyn, werd door spreker
met een beroep op de politieke geschiedenis
van die dagen stellig weersproken.
Spr. deed verder uitkomen dat wel te onder
scheiden zyn oefenplicht volgens het voorschrift
in de grondwet en militaire rykebeerendiensten.
De laatsten behooren afkoopbaar te zyn.
Algemeene oefenplicht is mogelijk, indien
deze beperkt wordt tot het hoogst noodige en
in den koristen tyd geschiedt.
Moet het leger georganiseerd worden voor
veldslagen in open veld? Neen, dat willen wy
niet en toch is dit ontwerp op niets anders
Ingericht dan op formatie van drie of vier
division en op aanvulling van dezeD. Wanneer
wy echter aan do grenzen moeten stryden,
dan moeten wy ook over de grenzen kunnen
trekken. Door schrapping van het woord
veldleger is de oppositie daarentegen niet
ontwapend. De minister heeft het veldleger
verdekt opgesteld en de commissie van
voorbereiding wil het nog verder uit het leger
verwy deren.
Het officierscorps is nietonzelfzuchtiger
dan de burgerlyke autoriteiten
De heer RooseboomDe vraag was of men
eigenlyk tegen de wet is, maar baar aanbe
veelt o m promotie te maken.
De heer Van Houten: Waar is dat gezegd?
Er is alleen gezegd, dat de uitbreiding leger-
piomotio ten gevolge heeft. Ook de burgers
bevelen het ontwerp aan, omdat het leger in
aanzien zal stygen. Ook dat ie een belang,
waardoor men niet onpartydig oordeelt. Men
wil ook de oppassers uit den beteren etand.
Zoo niot, waar biyft dan de gelijkheid?Maar
officieren zyn in dezen ook niet de beate des
kundigen, want boven alles staat de staat
kundige vryheid en by elke militaire organi
satie moet daaraan ook in de eerste plaats
worden gedacht.
Ten slotte vroeg spreker den heer Roose
boom of het met het nu voorgedragen stelsel
zulk een mooi einde zou wozen als maar de
helft der natie tot de verdediging zou mode-
werken. Dat is de zwakste zyde van bet
ontwerp.
De voorzitter zal lieden voorstellen voor
deze wet den werktyd der Tweede Kamer
uit te breiden.
Gemengd Nieuws*
Ter eere van het gouden echtpaar
Delforno, wonende in het Noordeinde, hebben
heden de buurtgenodten aldaar van de wo
ningen de driekleur uitgestoken.
Ook op bet terrein der waterwerken buiten
de voormalige Wittepoort, aan de Haagsche
Trekvaart, wapperen enkele vlaggen ter eere
van den opzichter Reyneveld, die zyn zilveren
huweiyksfeest viert.
Zekere J. W., zoon van den vracht
schipper W., varende van Leiderdorp op
LeideD, geraakte hedermamiddag, omstreeks
halftwee, in den Nieuwen Ryn te water,
doordien de boom in den grond bleef steken.
Na naar den kant te zyn gezwommen, werd
hy door den brugwachter v. B. op het droge
gebracht, waarna hij zyn tocht met een nat
pak naar Leiderdorp voortzette.
Gisternamiddag, om vier uren,
had de timmerman P. L., die op „De Vink"
aan het werk was, het ongeluk van het dak
te vallen. Hy bekwam letsel aan den arm
en aan de zy, zoodat hy op een wagen naar
de ouderlijke woning aan den Vliet alhier
werd vervoerd, waar geneeskundige bulp
werd ontboden.
In den vroegen morgen van
beden zeilde de zwager van schipper Lely-
veld, wonende te Stompwyk, den Vliet af en
zag naby de woning „Allemansgeest," onder
Voorschoten, laatstgenoemde met zyne schuit
aan den wal gemeerd liggen. Hy gaf aan zyn
knecht order naast die schuit aan te leggen
