r
N°. 9562.
Zaterdag 25 April.
A\ 1891.
§eze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en (feestdagen, uitgegeven.
it noiiimer bestaat uit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
Platen voor de Huiskamer.
Leiden, 24 April.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden..".".."..77. 1.10.
Franco per postB 1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regols ƒ1.05. Iedere regel meer f0.ll§.
Giootere letters naar plaatsruimte. Voor het
incasseeren buiten do stad wordt ƒ0.10 berekend-
Wij zyn zoo gelukkig onzen Abonné's weer
cnc fraaie premie voor weinig geld te
linnen aanbieden, en dat in een tyd,
vaarin d9 Hollandaclie kuisvrouw, nu wy
alf April voorby zijn, in kaar element is.
De uitgever van ket „Leidsck Dagblad",
ie ook de uitgever is van de „Kunstkroniek",
iet bekende Tijdschrift tot bevordering der
ehoone kunsten, dat ieder jaar, bshalve tekst,
4 platen geeft van onze eerste artisten, heeft
ran die platen er wat meer laten drukken
sn wil die nu verspreiden, zelfs daar, waar
men niet veel platen ziet.
Hy wil er eiken abonné xes aanbieden,
foor het omslag, waarin ze vereenigd zyn,
roor het verzamelen en de bykomende moeite
ordt alleen eene vergoeding van ÏO
cenis in rekening gebracht.
Het kan niet anders of met het oog op de
reeds aangebroken of te verwachten behoefte
sal deze aanbieding velen bijzonder aanga-
saam zijn.
Over eenige dagen zullen we daarom in ons
blad een Bon afdrukken, waarmede deze pla
ten aan on6 Bureel kunnen worden afgehaald.
PREMIE VAN HET LEIDSCH DAGBLAD.
Offlcïeele KennisfeTin^en.
MXA.IVKWET.
Burgemeester en "Wethouders van Leiden brengen ter
algemeene kennis dat door JOHANNA LEZWIJN,
vrouw van Johannes Van der Meel, GEERIT VER
LAAN, I. F. J. WILLEMS en Hl'BERTUS NICOLAAS
VAN EGMOND verzoekschriften zijn ingediend om
vergunning voor den kleinhandel in sterken drank
reap, in de perceelen Beschuitsteeg No. 9, Janvossen-
steeg No. 39, Breostraat No. 49 en Oude Heeren
gracht No. 17.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Leiden, DE KANTER, Burgemeester.
|23 April 1891. E. KIST, Secretaris.
Door de geneeskundige staatscommissie al
hier is heden tot arts bevorderd mej. A. M.
C. Van de Ven Saveur.
Hedennamiddag had de jaarlijksche ver
gadering plaats van da „Leidsche Bouwver-
eeniging."
Uit het verslag bleek dat de toestand zeer
gunstig is te noemon.
Door de vergadering werd besloten op voor
stel van de afgevaardigden tot opneming
van de rekening, 5 pet. uit te keeren op de
aandeelen en 2000 aan obligation af te lossen.
De uitgelote nommers der obligation zyn
No. 150 met ƒ1000, Nos. 91 en 3S met 500.
Het aftredend lid mr. H. L. A. Obreen
werd herkozen en in de plaats van den heer
Aug. L. Reimeringer, die voor het lidmaat
schap heeft bedankt, is gekozen de heer G. F.
Alache.
De heer G. J. Janssen alhier is benoemd
tot surnumerair bij de afdeeling tractie en
materieel te Utrecht by het Staatsspoor.
De onderofficiers-vereeniging „Door
Vriendschap vereenigd" i3 voornemens op
Zaterdag, den 2den Hei a. s., ter gelegenheid
van haar 30-jarig bestaan, eene uitvoering
met introductie te geven in het lokaal „Vondol-
hoven" alhier, (Stationsweg).
Het „Vaderland" van heden schryft:
„Afl. 7 en 8 van de „Kunstkroniek"
premie op do geïllustreerde Van Lennep-uit-
gaaf van den heer A. W. Sytkoff te Leiden -
bevat als tekst„Liefde. Oorspronkelyke
novelle van Louise Stratenus"; „Francois
Millet, Zijn leven en zyr.ewerken"; „Liszt
en zyne leerlingen'- „Eugëne Fromentin"-
„Een hanengevecht in Vlaanderen". - 13 de
inhoud ryk aan afwisseling, de twee keurig
uitgevoerde, uitmuntend geslaagde platen vor
men eene verrassende tegenstelling. „De water
molen" van Jacques Janssens is een zonnig
zomertafereel uit de omstreken van Hoei, in
België, dat sterk naar het oorspronkelyke doet
verlangen, maar ook in dezen vorm reeds een
aangenamen indruk maakt. „"Winter in de Jura"
heet het stuk van W. Verschuur, een bosch-
geziclit, met paarden op den voorgrond, bestemd
om de gevelde boomen te rijden. Schoon het
geheel aan den barren winter doet denken,
de houtvellers met de paarden geven aan het
geheel iets levendigs, byna zou men zeggen
iets gezelligs."
De vroeger verschenen C afleveringen be
vatten mede eene ryke verscheidenheid van
tekst en platen en maken dit tydschrift tot
het beste, dat hier te lande verschynt. Wan
neer men zelfs de aan de „Kunstkroniek"
verbonden verloting buiten rekening laat, dan
nog is de abonnementsprys van ƒ10, voor
48 vel tekst en 24 platen, inderdaad zeer gering.
Zondag 26 April a. s. kan de ochtend
godsdienstoefening in de Ned.-Herv. kerk te
Oegstgeest niet plaats hebben. Alleen des
namiddags te halfdrie zal er kerk gehouden
worden.
Uit Gersau wordt ons heden gemeld:
Het weder is in de laatste dagen gunstiger,
zoodat Hare Majesteiten meer van de buiten
lucht kunnen genieten. De terugkeer naar
Nederland is voorloopig bepaald op 5 Mei. Dan
zullen HH. MM. het paleis het Loo betrekken.
Het stoomschip „Prinses Sophie," van
Batavia naar Amsterdam, vertrok 23 April
van Adende „Sumatra," van Amsterdam
naar Batavia, vertrok 23 April van Genua;
de „Werkendam," van Nieuw-York naar Rot
terdam, passeerde 23 April Wightde „Bromo,"
van Java naar Rotterdam, vertrok 23 April
van Colombo; de „Noord-Brabant," van Java
naar Rotterdam, vertrok 23 April van Mar
seille.
Regeling van onzen krijgsdienst.
Hoewel gisteren reeds de derde dag der dis
cussie is voorbygegaan, en ook op dezen dag
het woord hoofdzakelyk aan de oppositie was,
is het nog niet duidelyk geworden welk stelsel
van legervorming de oppositie voor dat der
Regeering zou willen in do plaats stellen.
De heer Heldt sloot zich aan bij de hoeren
Yiruly en Nieuwenhuis en ontkende stellig
tegenover den heer Schaepman, dat er by
't volk verzet zou bestaan tegen opheffing der
plaatsvervanging. Integendeel, het volk verzet
zich sedert lang tegen het behoud der plaats
vervanging. Alle volksbondon hebben er tegen
gestreden en de Katholieke Volksbond heeft
een veelzeggend stilzwygen betracht. De be
zwaren van den heer De Geer kunnen niet
gelden. Deze wet verergert de ongerechtigheden
niet van de militaire rechtspleging en waarom
moeten de meergegoeden niet, de mingegoeden
wel daaraan onderworpen zyn?
De heer Seyffardt kon slechts vergoelykend
spreken over de wet, want bewonderen kan
hy deze wet niet, die niet fraai en niet nationaal
is. Uitvoerig zette hy de bezwaren uiteen tegen
de wijze, waarop veldleger, aanvullingsreserve
en landweer worden voorgesteld. Hij blijft
den algomeenen dienstplicht voorstaan als
grondslag der legervorming van alle kleine
natiëD, maar kan daarom niet eene slechte
wet aannemen. Oefenplicht moet er in staan,
om geen beletsel te worden tegen het volks
leger, het eenige middel voor kleine natiën
om onafhankelykheid te smaken. In dien zin
zal hy amendementen voorstellen.
Ka de pauze vroeg de heer Schepel of de
Regeering alsnog boreid was het advies van
den Raad van State over te leggen.
De minister Lohman antwoordde dat de
Regeering bereid is dit nader te overwegen.
De heer Schepel behield zich, als dat over
leg tot eene weigering mocht leiden, het voor-
stollen van eene motie voor om de overleg
ging alsnog te vragen.
De heer A. Van Dedem, ofschoon geen
onvoorwaardelyk voorstander van den persoon-
lyken dienstplicht, was bereid zyne overtui
ging op dit punt prys te geven als de Regee
ring dat beginsel noodig acht, mits zyne
bezwaren tegen de personeele en finantiëeie
lasten worden opgeheven. Feiteiyk is dit ont
werp, dat den dienstplicht matigt, verkieslyk
boven een stelsel van dienstplicht voor alle
weerbare mannen van zekeren leeftyd.
Die algemeone druk ware zeker niet
aanbevelenswaardig. Maar men moet voor-
zichtig zyn met het opdryven der uitgaven
voor de defensie. Afschaffing van schadelyke
belastingen zou dan onmogeiyk worden. De
Regoering moet ook in dat opzicht rekening
houden met hare verantwoordelykheid en die
van hen, welke haar steunen. Wil zy de wet
in behouden haven brongen, dan moet de
Regeering toenaderingsgezind zyn. Het stelsel-
Schaepman zou de kadervorming tegenhouden.
De kosten dier vorming moesten eigenlyk ge
dragen worden door hen, die zich laten ver
vangen. Zoodanige remplaceering verdient de
voorkeur boven nummerverwisseling. Komt
de wet tot stand, dan zullen de leden der
verschillende pariyen daartoe moeten mede
werken. Het begrip van soldaat verdient
veel hooger waardeering dan het by den heer
De Geer heeft gevonden. Soldaat sluit in
zich het begrip van orde, tucht, plichtsbesef,
en vele miliciens hebben dat alles in den
dienst geleerd. In het algemeen wordt in het
leger met de meeste rechtvaardigheid gestraft.
(Beweging). Zware straffen worden alleen
door compagnies-commandanten opgelegd.
Zy werken heilzaam en als de voorzitter
dezer Kamer zekere straffen mocht opleggen
aan hen, die de zittingen niet bywonen, dan
zou dit een zeer gunstigen invloed uitoefenen.
(Langdurige hilariteit.) Evenwel, de
militaire strafrechtspleging eischt verbetering
en zy kan gevergd worden voor de invoering
van do nieuwe Legerwet. Dit zal dan meteen
een goede prikkel zijn.
De heer Schimmelpenninck Van der Oye
had geene principiüele bezwaren. Hy betoogde
de noodzakelykheid der verdediging des lands
binnen de grenzen onzer krachten op het
voetspoor van eventueele tegenstanders.
De heer Travaglino betreurde het, 't ontwerp
te moeten bestrijden van deze Regeering en
dezen minister van oorlog, maar hij was sterk
door do overtuiging van honderdduizenden
die achter hem stonden.
Eene specifiek Katholieke quaestie is het
hier niet. Maar de Katholieken achten het
militaire leven en het verbiyf in de kazerne
nadeelig voor vele jongelieden. Een dogma
van Katholieken is de stryd tegen den dienst
plicht niet. De beweging daartegen is echter
volkomen gerechtvaardigd. Jammer dat de
Regeering geweigerd heeft het advies van
den Raad van State over te leggen. Is het
gerucht wellicht waar, dat in dat College dit
ontwerp algemeene bestrijding heeft gevonden?
Voor zooveel de tyd tot ondorzook spr. was
gelaten, heeft hy de volgende bezwaren tegen
dat ontwerp gevondenten eerste, het is in
stryd met de Grondwet, welke de vry Wil
li g e dienstneming op den voorgrond plaatst
ten tweede, de finantiëeie gevolgen, waarom
trent het Itegeeringsontwerp slechts globale
opgaven doet.
Foitelyk vraagt men ons eon blanco krediet.
"Wie dat niet wil, stemme de wet af. Het
ooriogsbudget dreigt anders een afgrond te
worden, die ons verzwelgt. Ten derde worden
do militaire lasten wegens verhooging van
het contingent en verlenging van den dienst-
tyd onnoodig verhoogd. Onzo verdedigbaarheid
eischt het niet en juist door bescheidenheid
wordt de neutraliteit het beste gewaarborgd.
Geon cent en geen man méér, zegt by met
den heer Haffmans. Ten vierde het kazerne
leven. De toestanden in kazernen zyn God en
mensch onteerend. Menigeen ziet zyn zoon
liever naar het kerkhof dan naar de kazerne
gaan. Als pleitbezorger ook voor Nederland-
sche moedors treedt spreker op. In naam aller
Hollandsche moeders bidt en smeekt hy den
minister: laat af van uwe heillooze plannen
en breng geen ach en wee over duizenden
landgenooten En in naam van zoovele vaders
helpt mij, zegt hy tot do Kamer, en strydt
tegen de verderfelyke wet! Ten vyfde de
afschaffing der plaatsvervanging. Hieromtrent
refereert hij zich aan het gesprokene. Ten
slotte betreurde hy dat de minister op deze
wyze verdeeldheid zaait in de rechterzyde.
De heer De Vries, ofschoon bereid het ont
werp aan te nemen, hoopte echter vooral,
dat de finantiëeie lasten meer in overeen
stemming met de krachten der bevolking,
vooral van den landbouw, zouden worden
gebracht.
De heer Van der Borch is stellig voor
stander van den persoonlyken dienstplicht.
Hy acht echter vooral de finantiëeie bezwaren
te groot en hoewol hy niet de verantwoor
delykheid voor de afstemming aanvaardt,
hoopt hy, dat de minister het hem mogelyk
zal maken de wet con amo re aan te nemen.
Heden voortzetting.
De iyst der verdere sprekers is nog zoo
groot, dat do Regeoring deze eerste week
zeker niet aan het woord komt. Gistermiddag
waren nog ingeschreven de heeren Rooseboom,
Lambrechts en Land, dus thans ook twee
militaire specialiteiten ter linkerzyde, die als
verdedigers der voordracht zullen optreden.
Ret Gcnoolscliap II. K.
In de kleine zaal van het Nutsgebouw
werd gisteravond gehouden do 106de alge
meone vergadering van het Genootschap
„Mathesis Scientiarum Genitrix".
Nadat de secretaris, de heer P. J. Groen,
de notulen der vorige algemeene vergadering
had gelezen, welke werden goedgekeurd,
brachten de heeren Dekhuyzen en Maas, by
monde van eerstgenoemde, rapport uit omtrent
hun onderzoek der rekening en verantwoor
ding over het afgeloopen jaar. Daar alles in
de nauwkeurigste orde was bevonden, advi
seerden zy de vergadering die rekening enz.
goed te keuren, waartoe werd besloten.
Overgaande tot de verkiezing van bestuurs
leden, werd ter vervulling van de vacature,
ontstaan door hot aftreden van jhr. J. C.
Rappard, die volgens het reglement niet her
kiesbaar was, gekozen de heer J. B. Van
Losnenterwjjl, als zynde wel opnieuw
kiesbaar, herbenoemd werden de heeren
W. Kok en dr. P. J. Kaiser.
Daarna deelde de voorzitter, prof. dr. J. M.
Van Bemmelen, mede dat in de laatste be
stuursvergadering een besluit was genomen,
dat tot nog toe geheim werd gehouden en
strekte om aan een bestuurslid eene onder
scheiding toe te kennen. Reeds meer dan 25
jaren was dat lid aan het Genootschap ver
bonden geweest, waarvan 20 jaren als voor
zitter der Schoolcommissie en vele jaren tevens
als directeur. Dat lid neemt in het bestuur
eene eenige plaats in; het is de stuurman
van het schip.
Daarom meende spreker op de sympathie van
allen te kunnen rekenen als zy het genomen
bestuursbesluit vernamen om don heer J. A.
Van Dyk aan te bieden het lidmaatschap van
verdienste, waarvan het diploma nu onder luid
applaus door den voorzitter met eenige van
waardeering getuigende woorden den heer Van
Dyk, ter vergadering aanwezig, werd over
handigd.
De heer Van Dyk betuigde zijn warmen
dank. Hy was verrast. Terwijl de geachte
voorzitter sprak, wist hy al niet waar het
heen moest, toen hy hoorde van een bestuurs
besluit, hetwelk hem onbekend was. Dit was
wol voor de eernte maal. Het spyt hem dat