N*. 9447
Zaterdag (5 öeceinioer. - -oror.h^rioce on <?ouden ketting met
Dit nommer bestaat uit TWEE
Bladen.
Koning WILLEM III.
Z. M. Koning WILLEM III.
feze Qourant wordt dagelijks, met uitzondering
van <§fin- en feestdagen, uitgegeven.
oncim? van wijlen jar. Huydecoper van j aan het station alhier was, z« vermeld dat roldeene portemonnaie, waarin ongeveer f 40,
I in-<Ta- t.waa laatste dagen (dus ook toen en eene gouden broche; een goudenen een zil-
LEIDSCH
DAGBLAD.
PBIJE DEZER COUBANT:
Tm* Lelden per i meendeo..1.10.
Tnneo per poet.d.T.'.V. 1.40.
Aiionderlgte Nommere0.05.
Nu de laatste 'mannelijke telg uit het Huis
van Orarje-Naasau door den dood van ons is
weggegaan, zal zeker menigeen gaarne zich
in het bezit willen stellen van Zr. Ms. goed
gelijkend portret, ge*aakt in zijne laatste
levensjaren.
De gelegenheid daartoe bestaat thans. De
heer B. W. IJzerdkaat, op dit gebied zeer
gunstig bekend, heeft namelijk naar de laatste
van den Koning gemaakte photographische
afbeelding een aquarel ontworpen, waarnaar
eene chromolithographie is gemaakt, welke
onzen Abonné's eerstdaags als Premie zal
worden aangeboden.
Ze is artistiek uitgevoerd in niet minder
dan 10 kleuren en stelt den overleden Vorst
voor in generaals uniform.
Van de degelijkheid en fraaiheid van dat
kunstwerk kan men zich overtuigen bjj de
firma D. Sala Zonen op de Breestaat, waar
het is geëxposeerd in dof-zwarte lijst met
zilver afgezet en met de kroon, eveneens in
rouwkleuren. De heeren Sala zijn echter be
reid naar verkiezing ook andere lijsten te
leveren.
Den avond vóór de uitgifte zal in ons blad
de Bob worden afgedrukt, waarmede deze
chromolithographie, welke een sieraad in
huiskamer en salon zal uitmaken, tegen eene
vergoeding van slechts 35 cents aan ons
Bureel kan worden afgehaald.
Door de zorg, welke aan de afwerking
wordt besteed, kan de aflevering eeoigezins
later geschieden dan eerst bepaald was, eene
omstandigheid, waarmede de Abonné's zich
gaarne zullen vereenigen. De chromolitho
graphie toch kan er niet anders dan in waarde
door stijgen.
PLECHTItiK BECRAFEXH
van
4 December 1890.
Het was of de hemel heeft willen zorgen
voor eene rouwdecoratie, veel grootecher dan
menschen in staat zijn aan te brengen. Wat
beteekenen de omfloerste lantarens in ver
gelijking van de gansche stad, ja wellicht
van het gansche land, dat door een zwaren
mist ia omfloerst! De natuur was in over
eenstemming m6t de plechtigheid.
En zoo rust nu ook de laatste mannelijke
afstammeling van het doorluchtige vorsten
huis, waaraan Nederland zijn onafhankelijk
volksbestaan te danken heeft, naast den
grondlegger onzer vrijheid. Zijn laatste tocht
is volbrachthet mausoleum heeft zich boven
hem gesloten, en hij slaapt den eeuwigen
slaap.
Voor dezen Vorst gelde, als voor alle ster
velingen: hjj ruste in vrede!
Nooit zag men in Oranje's residentie zulk
eene menigte samengedrongen als op den
4den December, toen, onder het dof gedreun
der kanonschoten, het luiden der torenklokken,
de sombere treurmuziek en den afgemeten
slag der omfloerste trommen, het stoffelijk
overschot van Neerlands derden Koning werd
uitgedragen, omgeven van een stoet van on
derdanen en vreemde vorsten, zoo schitterend
en groot, als zelfs bjj de uitvaart der Rus
sische grootvorstin Anna Paulowna op verre
na niet te aanschouwen was.
Terwijl uit alle oorden de6 lands deputa
tion waren samengekomen, om den Koning
op zjjn Iaatsten tocht te geleiden, garen
Europa's Regeeringen door het afvaardigen
van prinsen of gezantschappen blijk van hare
waardeering van het kleine Nederland en zijn
vermaard Vorstenhuis, zoodat zelden oen
Koning met schitterender stoet is ten grave
gebracht.
En verscheiden bewoners van huizen aan
den weg, dien de stoet volgde, waren niet
achtergebleven om de Indrukwekkende, zeld
zame plechtigheid een luisterrijk aanzien te
geven. Was meerendeels de beschikbare ruimte
nog verre van voldoende om plaats te geven
aan de tienduizenden, die den lijkstoet wilden
zien, en die zich in de Btraten verdrongen om
ook maar het kleinste plaatsje machtig te
worden, toch was op menige plek eene rouw-
hulde aangebracht, die ook aan den weg een
ernstig karakter gaf. Rouwfloers om de Konink
lijke wapens en om de brandende lantarens,
sierlijke draperieën, zjj 't niet allen zoo vor
stelijk fraai als die de firma Michels aan de
Wilhelmiöa-galerij, schuin tegenover het Paleis,
aangebracht, maar vooral eene eerbiedige stilte
onder de opeengepakte menigte gaven aan
het tafereel van den langzaam voortrijdenden
stoet een plechtig karakter.
Nadat het Koninklijke lijk op de voorge
schreven wijze, voorafgegaan door den opper-
ceremoniemeester en andere grootwaardigheids-
bekleeders, was uitgedragen, door de 24 onder
officieren en 24 kamerheeren, en in den rouw-
wagen was geplaatst, zette de stoet zich op de
in het programma bepaalde wjjze in beweging.
H. M. de Koningin-Regentes, ondersteund
door H. K. H. de Groothertogin van Saksen
en diep bewogen, was getuige van het uit
dragen der lijkkist uit het Paleis.
De smaakvolle kransengroepeering op de lijk
kist, die geheel vrijstond in den lijkwagen,
vorderde, nadat het stoffelijk overschot het
paleis had verlaten, nogal eenigen t(]d. Mid
delerwijl waren teekenaren, door Fransche
illustratie-uitgevers, o. a. l'Illustration" en ,1e
Monde Ilhistré," herwaarts gezonden, bezig
het tafereel van de plaatsing in den rouw-
wagen uit te teekenen, en ook de Hollands'che
schilder, de heer De Josselin de Jong, maakte
op het terrein schetsen van eenige groepen.
In de kerk te Delft was ook de heer Schip-
perus bezig met het maken van schetsen.
Ook zag men verscheidene photografen en
dilettanten op verschillende punten den stoet
photographeeren, meestal door het nemen van
instantanés.
Kort nadat de beweegbare rouw-estrade,
zooals de wagen met recht genoemd kon
worden, van het voorplein van het paleis ver
trokken was, en de rijtuigen geopend stonden
om de vreemde vorsten te ontvangen, ont
stond er een oponthoud, naar men beweert,
als gevolg van het bezwaar van één der voor
name vorsten om met drie personen in eene
koets plaats te nemen.
Eerst nadat aan de eischen der hoffelijk
heid was voldaan, zette de trein zich verder
geregeld in beweging.
Eene compagnie artillerie-schutterij, onder
bevel van kapitein Gregory, en eene compagnie
grenadiers, onder kapitein Evenwel, hadden
in den ochtend de eerewacht aan het paleis
betrokken, onder opperbevel beurtelings van
den luitenant-kolonel der grenadiers Le Bron
de Vexela en den majoor der artillerie-schutterij
Van Wel dor en Rengers.
De stoet werd geopend door het 2de batal
jon Haagsche schutterij met den luit.-ko!onel-
commandant, den heer Baud, en den kapitein
adjudant Meijwert aan het hoofd, onder bevel
van majoor Van Frank. Daarop volgden gre
nadiers en jagers, onder bevel van overste
Scheltus van IJseldijk, en een bataljon infan
terie uit Leiden, met kolonel Alings en den
overste Bloem. De 200 man marinetroepen
werden gecommandeerd door den kapitein-luit.
t. z. 1ste kl. J. Cardinaal en den luit.-kolosel
der mariniers J. L. Cadet.
De standaard van het Koninkrijk, wolken
de luitenant-generaal Alewjjn voor de borst
uit droog, bestond uit een zijden blazoen met
het rijkswapen, met aan weerszijden afhan
gende gouden kwasten.
I
De heraut van Luxemburg, E. L. baron
Van Hardenbroek, voorafgegaan door zjjn ge
heel in 't zwart gekleeden wapendrager, was
geheel in een witten wapenrok, waarop de
kleurige wapens van het groothertogdom zeer
.sierlijk uitkwamenzijne blauw fluweelen baret
was met een rand krip omzoomd. Hij vormde
dus eene schrille tegenstelling met zijn sombe
ren wapendrager.
Hjj was eenigszins anders geplaatst dan
volgens het programma, volgende nl. onmid
dellijk na den ceremoniemeester.
Na hem volgden de vier geneesheeren en
professor Rosenstein, te voet, In rouwmantels.
De hofbeambten en officianten waren een
eind verder in den stoet achteruitgeschoven.
De oude opperofficieren, die de orde- en
waardigheidsteekenen van hun meestor droe
gen, maakten een weemoedigen indruk; de
figuur van den grijzen Karei Van der Heijden
trok in 't bijzonder de aandacht.
Voortdurend werd er treurmuziek gespeeld.
Intusschen zag men echter reeds den lijk
wagen naderen, voorafgegaan door den heraut
van Nederland, mr. W. B. R. Van Weideren
baron Rengers, nagenoeg eveneens gekleed
als die van Luxemburg, met dit onderscheid,
dat hij het Nederlandsche wapen droeg op
een prachtig blauw fluweelen wapenrok.
De Vorstelijke lijkwagen vertoonde zich
thans anders aan het oog der toeschouwers,
dan toen Maandag het Koninklijk lijk naar
het paleis werd overgebracht. Niet alleen
door het ontbreken van den schilderachtigen,
imposanten toortsengloed, maar ook doordat
er onderscheiden veranderingen aan waren
aangebracht. Boven op den wagen was nu
nl. eene rouwdecoratie geplaatst, in den vorm
van een mantel om een wapen, samengehou
den door de zilveren kroon.
Aan de achterzijde zag men nu het Konink
lijk wapen, rechts aan de zijden door de
wapens van Oranje-Nassau en Wurtemberg,
links door die van Rusland en Pruisen ge
flankeerd, zijndede vier kwartieren des
Konings sedert 1791, en voor op den
wagen droeg een rouwscbild 's Konings naam
cijfer onder eene zilveren kroon.
Al deze wapens en schilden hingen met
ronwkoorden over den wagen.
Een twaalftal kransen, bloemstukken en
palmen waren op den rouwwagsn geplaatst.
Er achter, op een afzonderlijken wagen,
volgde, hoog opgetast, een omvangrijke schat
van bloemen en kransen, door de verschillende
deputation en lichamen aan den voet der
estrade neergelegd: eene verzameling, zooals
men er zeker zelden of nooit eene heeft b(jeen
gezien, vooral niet in Docember.
De 24 kamerheeren, dio fungeerden als
dragers, waren de heeren: baron Taets van
Amerongen van Natewisch, H. W. J. E. baron
Taets van Amerongen, Huyssen van Katten-
dyke, baron Snouckaert van Schauburg, G. A.
baron De Constant Rebecque, A. baron Ben-
tinck, A. baron Van Pallandt van Neerrjjnen,
F. graaf Van Randwjjck, baron Van Brienen
van de Groote Lindt, jhr. mr. Van Pabst
Van Bingerden, H. L. baron Van Heemstra,
jhr. W. C. A. Alberda van Ekenstein, S. J.
graaf Van Limburg Stirum, baron Oey van
Zegwaart, A. O. J. E. M. graaf De Merchant
d'Ansembourg, jhr. E. Van Weede, H. baron
Van Knobelsdorff van Nieuwenhuis, G. A. baron
Tindal, baron Van Wasseneer van Rosande,
baron Ch. De Tomaco, graaf Van Rechteren
van Appeltem, jhr. Verheijen, A. W. J. J.
j baron Van Nagel], Du Chastel de la Hovar-
derie, J. A. H. baron Van Zuylen van Njjevelt
en jhr. mr. B. Th. De Beaufort.
De dragers-onderofficieren waren de heeren
adj.-onderofficier Bevelander en de sergeant
De Groot, van de grenadiers en jagersadj.-
onderofflcier-vaandeldrager Van Splunton, van
het 1ste reg. inf.; sergeant Lamers, van het
Sste reg. inf.wachtmeester Hensen, van het
late reg. huzaren; wachtmeester van Dalen,
PRIJS DER AD VERTENTIEN
Tu 1—regel* ƒ1.05. Ieder* regel meer/O.lTf
Qrootere letters user plasWruimte. Voor het -3
oesseeren buiten de stad wordt 0.10 berekend
van het 2de reg. huzaren; fouritr Van Baarsel,
van het 2de reg. veld-artillerie; sergeant Land
man, van het 4de reg. vesting-artillerieser
geant-majoor Van dei' Rest en sergeant
Abspoel, van de Haagsche schutterij; twee
onderofficieren van de Delftsche schuttergde
opperwachtmeester Kamerbeek, van de Hoef-
smid3chool; sergeant-majoor Van Ooetveen,
van de genie; opper-konstabel Boersum. adj.-
onderofficier Besanger, opper-stuurman Röther,
opper-schippers De Jong en Van Meeuwer,
de lste timmerman Vink en majoor-torpedo
maker Vogt, sergeant-majoor Sörensen, van
de mariniers; sergeant Joustra, van de hos
pitaal-compagnie, en wachtmeester Boogaard,
van de marechaussee.
In de eerste volgkoets zaten de Vorst van
Waldeck en Pyrmont, de Groothertog van
Saksen en Groothertog Adolf van Luxemburg.
Daarna volgden de overige vertegenwoorm
gers naar rangorde, zooals het programma
aangaf, in 5 rijtuigen met 6 paarden, de ge
zanten in een 4-tal karossen met 4 en do
overige en hun gevolg in rijtuigen met 2
paarden (niet allen even sierlijk, daar blijkbaar
al wat voertuig is was bijeengebracht om de
massa volgers te dragen).
Grootvorst Alexis en de vertegenwoordigers
van Oostenrijk, Duitschland en Engeland onder
gingen in de Wagenstraat eene kleine vermis
dering van de hun verschuldigde eer om door
zes paarden te worden getrokkenhet voor
span nl. werd lastig en sloeg het tui^ stuk,
zoodat het moest worden afgespannen en HH.
Keiz. en Kon. HH. met slechts vier paarden
verder moesten rijden. Eene aanmerkelijke
vertraging was ook hiervan het gevolg.
De deputatie van het Metalen Kruis, een
groep grijsaards, die een treffenden indruk
maakten, sloot den stoet, met militaire macht
aan het einde. De voortstrompelende Metalen-
Kruisridders telden met hun vieren 321 jaren.
De stoet, welke te elf uren het Paleis had
verlaten, was juist te halféén aan de Rjjs-
wijksche barrière.
Aan de grens der gemeente brachten Bur
gemeester en Wethouders het Koninklijk lijk
de laatste eer, evenals het Dagelyksch Bestuur
der gemeente Rijswijk op zjjn gebied, terwijl
aan de grens van Delft de oudste wethouder,
waarnemend burgemeester, met zijne medewet-
houders en den secretaris den lijkstoet op
wachtten met Delftsche schutterij ®n Metalen-
Kruisridders, zoomede eenige deputatiêr, die
daartoe het verzoek hadden gedaan.
Langs den Rjjswijkschen en Delftsche:, weg
zag men des ochtends reeds vroeg eene onaf
gebroken rij van menschen op de bermen
der wegen, op verhevenheden, op tijdelijke
getimmerten, niet het minst ook op schepen
en schuiten. Verschillende stoombooten lagen
zelfs in de nabijheid van de Prinsenstad ge
meerd, vol kijkers. De kleine stoombootjes
van P. Smit Jr. ontbraken er evenmin.
In Delft zelf heerschte ook eene voorbeel-
delooze orde.
Tegenover bet Prinsenhof stonden o. a.
geschaard deputatiên van het Delftsche stu
dentencorps, het Groningsche, het Utrechtsche
en het Amsterdamsche, mede met omfloerste
banieren.
In de kerk te Delft, waarvan do versiering
vroeger werd beschreven, werden door de aide-
ceremoniemeesters jhr. J. W. G. Boreel van
Hogelanden, P. A. J. baron De Smeth van
Alpheu en jhr. A. E. B. Van Bogaerae van
de Bruggen de plaatsen aangewezen. Als cere
moniemeesters traden op W. Th. baron Van
Herzeele, R. baron Van Lynden en baron
Steengracht van Moyland.
Wie daar samenkwamen, is eveneens reeds
te voren vermeld.
Zeer lang duurde het, voordat de stoet
aankwam. Te balfdrie eerst zag men van uit
het koor door do geheele lengte der kerk heen,
voor de open portiek de eerste troepen cefi-
I leeren.