DAGBLAD.
N\ 9426.
Dinsdas; 11 November.
A*. 1890.
<§eze fëourant wordt dagelijks, met uitzondering
van gon- en feestdagen, uitgegeven.
LEIDSCI
PRIJS DEZER COURANT:
▼•or Leiden per 8 meenden.1.10.
Freneo per post110.
Ifnonderlflke Nommera0.05.
FRIJ8 DER ADVERTENTIES:
Tu 1—8 t.g.l. 1.05. Ieder, regol meer/O.lTf
örootere lettere n»er plaatsruimte. Voor het la
o*08eoren buiten de .ted wordt 0.10 borekeud.
KOLONIËN.
BATAVIA, 8—11 October.
Omtrent de tuchtiging van het aan den
oostelyken oever van het Toba meer gelegen
landschap Gopgoppan is door de regeering
van den commandant van het leger het vol
gend telegraphisch bericht ontvangen
„Militair commandant Sumatra's Westkust
seinde zeven dezer tucht Gopgoppan geëin
digd. Na vuurgevecht van anderhalf uur vijand
uit stellingen verdreven. Wy een korporaal
licht gewond. Vyf kota's door ons verbrand.
Troepen kwamen zes October te Balige aan
en marcheerden naar Lagoeboti."
Volgens een telegram in het „Bat.
Nieuwsblad" is de resident van Cheribon, dr.
J. H. P. Sollewijn Gelpke, den 9den October
plotseling te Bandong overleden. Hy vertoefde
daar met binnenlandsch verlof wegens ziekte.
De overledene, te Batavia geboren en in
Nederland opgevoed, heeft zich vooral bekend
gemaakt door een boek over de padl-cultuur,
waardoor hy te Leiden honoris causa doctor
in de philosophie werd gemaakt, door een
ander werk over de dessa-huishouding, en
door eene nieuwe landrente-regeling.
De kapitein van den generalen staf,
chef van den staf in de 3de militaire afdeeling
op Java, te Soerabaia, D. La Feber, is over
geplaatst by het hoofdbureau van den gene
ralen staf te Batavia; in zyne plaats is van
Batavia overgeplaatst de kapitein van den
generalen staf Granpré Molière.
De „Tel." schryft, dat te Semarang ge
ruchten loopen, dat de overgeblevene com
pagnie van het 5de naar Makassar zou gedi
rigeerd worden als reserve voor Plores.
Wy ontvingen het bericht, dat blykens
een te Batavia ontvangen telegram van Pa
dang de van het Nederlandsche- by het Indische
leger gedetacheerde 1ste luitenant der infan
terie J. A. Franken wegens ernstige ziekte
onverwyid naar Nederland moet terugkee-
ren. (</.-£.)
Als vervanger van mr. S. J. Lagerwey,
secretaris van het Departement van Justitie,
die eerstdaags met verlof naar Nederland zal
gaan, wordt genoemd mr. W. C. Von Benthem
Jutting, thans met verlof in Nederland.
Uit Rembang schryft men
Het onderzoek, door den resident ingesteld
naar de knoeieryen, die door den geschorsten
wedono van Tinawoen den regent vanBodjo-
negoro zyn ten laste gelegd, is afgeloopen.
De minutieuze instructie heeft aan het licht
gebracht, dat de klachten ongegrond zyn.
Daarom is voorgesteld om dien wedono
niet eervol uit 's lauds dienst te ontslaan.
Luidens eene verklaring van den veearts
Vryburg aan den resident kan de veeziekte
te Deli als geweken worden beschouwd en
zyn alle beperkende maatregelen omtrent het
vervoer thans opgeheven.
Door den resident van Ternate is aan
de Regeering het voorstel gedaan tot vestiging
van ons rechtstreeksch bestuur aan de zuidkust
van Nieuw-Guinoa.
Door den minister van koloniön is het
verlof naar Nederland, verleend aan den lsten
luitenant der infanterie J. H. Hartman, ver
lengd met zes maanden en dat aan den ambte
naar H. La Fontaine, laatsteiyk opzichter der
2de kl. by den waterstaat en 's lands burgerlyke
openbare werken, en aan de heeren W. Van
den Heuvell, notaris te Semarang, en P.Vellema,
notaris en vendumeester te Japara, nader
met zes maanden.
Amok. In de dessa Kaumpandak (te
Buitenzorg) heeft eenige dagen geleden eene
amok-party plaat6 gehad. De inlander Ganing
heeft uit jaloezie zyne wederhelft Djahana met
eon gollok zwaar verwond; ook zyn schoon
vader Hasan, die hulp wilde verleenen, werd
zwaar gewond.
De lste heeft elf en de 2de acht wonden
bekomen; beiden zyn naar het hospitaal te
Buitenzorg vervoerd, terwyl do amokmaker
door de politie werd ingerekend.
Naar men van Buitenzorg schryft, is op
voorstel van den legercommandant door den
Gouverneur-Generaal bepaald, dat aan de
officieren en adjudant-onderofficieren, aan wie
ten gevolge van het vertrek der laatste expe
ditie naar Noord Flores, tydelyk een ander
garnizoen is aangewezen, eene schadeloos
stelling zal worden toegekend voor de onkos
ten, welke die garnizoonsverwisseling ver
oorzaakt.
Die schadeloosstelling bedraagt voor hen,
die van Kedong Kebo naar Semarang zyn
overgegaan, driehonderd gulden voor een ma
joor, tweehonderd gulden voor een kapitein,
honderd veertig gulden voor een luitenanten
zestig gulden voor een adjudant-onderofficier,
terwyl zy, die van Banjoe-Biroe tydelyk te
Willem I zyn geplaatst, de helft der genoemde
bedragen ontvangen.
Er loopt te Batavia een gerucht, dat
wy echter onder reserve mededeelen, dat de
directeur van justitie reeds in December van
plan is om naar patria te gaan en als zyn
opvolger warm moet hebben aanbevolen den
tegenwoordigen vice-president by het Hoog
gerechtshof, mr. W. A. Engelbrecht, zoodat
diens aanstaande benoeming dus als vry zeker
kan worden beschouwd.
Wordt dit bevestigd, dan gelooven wy dat
de Regoering geen beter keus kon doen.
Ook de secretaris van het departement,
mr. S. J. Lagerwey, zal binnenkort met ver
lof naar Europa gaan. (B. H.)
Door don gouverneur-generaal van Ned.-Indie zijn
de volgende beschikkingen genomen:
Civlol Departement. Ontslagen: Op verzoek
eervol als lands-advocaat te Semarang en advocaat
en procureur bij den Raad van Justitie aldaar mr.
C. Voüte.
Benoemd: Tot lands-advocaat te Semarang mr.
0. W. baron Van Heeckeren, advocaat en procureur
bij don Raad van Justitie aldaar; tot boekhouder
bij de Wees- en Boedelkamer te Semarang de 2de
commies bij do Wees- cn Boedelkamer te Batavia
W. A. Spier.
Gesteld: Ter beschikking van den voo:zitter
van de landraden te Ngawi en Magotan (Madiocn)
mr. J. H. A. Bosch; te Toeloengagoeng en Tren-
galek (Kedirie) mr. C. Loth, beiden ambtenaren bij de
rechterlijke macht en zulks om te worden belast
met do griffierswerkzaamheden bij die rechtbanken.
Belast: Met de waarneming van den civiel ge
neeskundigen dienst en het opzicht over do vaccine
in de afd. Indramajoe dr. J. Groneman.
Gesteld: Ter beschikking van den directeur
van B. B., ten einde werkzaam te worden gesteld
bij het B. B., do ambt. voor den burgerl. dienst
K. A. baron Yan Reede van Oudshoorn.
Goedgekourd: Dat door den landraad te
Poerwakerta (Banjoemas) is benoemd tot buitengow.
subst.-griffier buiten bezw. van den lande bij die
rechtbank, D. J. W. Struwer; te Poerbolinggo
(Banjoemas) is benoemd: tot buitengow. subst.-griffier
buiten bezw. van den lande bij die rechtbank, D.J,
W. Struwer.
Overgeplaatst: Van do residentie Cheribon
naar de res. Batavia, de opzichter 2do kl. J. A.
Lapró; van de res. Batavia naar de res. Cheribon,
do opzichter lste kl. P. Reep.
Geplaatst: In de res. Japara, de benoemde
opzichter 2de kl. A. Keiler.
Goedgekeurd: Dat door den landraad te
Kendal (Semarang) is ontslagen wegens vertrek, eer
vol, als buitengew. subst.-griffier buiten bezw. van
den Lande bij die rechtbank H. A. Brüokner; is
benoemd tot buitengew. subst.-griffier buiten bezw.
van den lande bij die rechtb., F. Anderson.
Te Blora (Rembang) is benoemd tot buitengew.
subst.-griffier buiten bezw. van den Lando bij die
rechtbank, Ch. F. Borel.
Te Bangkalan (Madoera) is benoemd tot bui
tengew. subst.-griffier buiten bezw. van don lande
bij die rechtbank, J. Meijnort.
Te Moeara Towoh (Z.- en O.-afdeeling van Bor
neo) tot buitengew. subst.-griffier b. bezw. van den
Lande bij die rechtbank F. M. Dekker.
Geplaatst: Als hulponderwijzer aan de o. 1.
school te Riouw, de ben. onderwijzer 3do kl. J.
Brouwers;aan do o. lste 1. school B. to Semarang,
de ben. onderwijzer 3de kl. A. Van der Mee; aan
de o. 1. school te Pekalongan, de ben. onderwijzer
3de kl. R. C. Draaismaaan de o. lste 1. school te
Gombong, de ben. onderwijzer der 3de kl. S. De
Ruijter.
Overgeplaatst: Als lste hulponderwijzer,
van do op. lste 1. school A. te Batavia naar de op.
1. school te Tegal, de ben. onderw. 2do kl. J. H. L.
Teutelink; als hulponderwijzer, van de op. lste
1. school te Gombong naar de op. lste 1. school A. te
Batavia, de onderwijzer der 3de kl. B. De Vries;
als hoofdonderwijzeres van de o. 1. meisjesschool te
Tegal naar die te Buitenzorg, de ben. onderwijzeres
der lste kl. E. A. Van der Meijden; van de o. 1.
meisjesschool te Semarang naar die te Tegal, de
onderwijzeres der 2de kl. A. Rosskopf.
Departement van Oorlog. Overgeplaatst: Inf.,
bij hot 2de bat. Magelang de kapit. T. A. Van dor
Loeff, van liet 3de bat. Atjeh; bij het 7de bat.
Magelang do lste luit. W. E. Van Keeken, van de
garniz. comp. van Banka; by het lste depot.-bat.
te Meester-Cornelis do lste luit. J. A. M. M. Sohau-
roth van het 12do bat. Soerabaia; bij het sub
sistenten-kader te Batavia de lste luit. K. A. Van
der Hart, van het 10 bat. Weltevreden.
Geneesk. dienst, als chef van het hospitaal te
Batavia do dirigd. off. van.^gez. der 2do kl. M. L.
Cannegieter van hot garniz. aldaarbij hot garniz.
te Batavia do off. van gez. lste kl. F. J. M. Fiobig
van het hospitaal aldaar; bij den gewestol. en
plaatael. geneesk. dionst in de 2d© milit. afd. op Java
hospitaal Samarang do dirigd. off. van gez. 2de kl.
O. H. Vechtmann, van dien in de lste milit. afd. op
Java, hospitaal te Batavia.
Gestold: Artillerie, tor beschikking van den
chef van het wapen der art. do luit.-kolonel B. Lam
berts, onlangs bovon de formatie in activiteit hersteld.
Ontslagon: Met ingang van 3 November 1890
op verzoek uit Zr. Ms. mil. dienst, wegens volbrach
ten diensttijd, met behoud van recht op pensioen,
do kapt. der inf. T. Weersma.
Verleend: Een 2-jarig verlof naar Europa
wegens ziekte aan den kapitein der infanterie H. Kuijk.
Opgedragen: Aan den bij het Indische leger
gedetacheerden lsten luit. der itf. van het Neder
landsche leger H. G. O. Munnich, thans op zijn ver
zoek op non-activiteit buiten bezwaar van den lando,
om vóór of op 22 November naar Nederland terug
te keeren.
Departement van Marino. Bono eind: Tot licht-
opzichter lste kl. de lichtopzichter 2de kl. Ch. F.
A. Kemper; tot lichtopzichter 3de kl. J. H. Rogge,
gegageerd gonio-soldaat lste kl.
Overgoplaatst: Van het kustlicht der 2do
orde op het cilind Edam (residentie Batavia), bij dat
der lste orde op het eiland Mendanao (assistent
residentie Billiton), de benoemde 1 chtopzichter lste
kl. Ch. F. A. Kemper; van het kustlicht op Noesa
Kembangan bij de kustlichten op Mandolike en Sema
rang, de lichtopzichter 2de kl. A. Wortman; van
de kustlichten op Mandeliko en Semarang bij die
op Java's lsto punt en Vlakkenhoek, de lichtopzich
tor 3do kl. Ch. Gottenkienij; van de kustlichten
op Java's lste punt en Vlakkenhoek bij het kust
licht op Noesa Kembangan, de lichtopzichter 2de kl.
W. I. E. F. Baumbach.
Geplaatst: Bij het kustlicht der 2de orde op
het eiland Edam (residentie Batavia), do benoemde
lichtopzichter der 3do kl. J. H. Rogge.
Vergunning verleend: Om te repatriëeren
wegens langdurig verblijf in de koloniën, aan de
luits. ter zee der 2de kl. W. P. Pook van Baggen
en W. Naudin ten Gate; aan de officieren van
gez. der lsto kl. dr. P. Broekhoff Jzn. en J. A.
Rademaker; aan den luit. ter zee dor lste kl. F.
E. O. L. Koster; wegens ziekte aan den luit. tor
zee lste kl. J. J. De Bruine.
Opgave der passagiers, naar Nederland vertrokken
por ss. „Prins Aloxander," kapitein ter zee J. Loots:
Mevr. Koefoed, hoofdonderwijzer F. B. Nunnink,
secretaris Wees- en Boedelkamer te Makasser J. Th.
R. Tausent en dochter, president Landraad mr. F.
C. H. Lorch en eehtgen., mej. C. M. Langenberg
Kool, mej. W. A. Verboon, onderwijzeres lsto kl.,
mej. M. L. 8teinbuch, 4 kinderen van den heor J. Schut
van der Linden, mej. B. Bom, mevr. Chiapusso en
kind, G. Rochussen, J. R. Do Vries. Zr. Ms. troepen
en schepelingen; te Padang embarkeeren de heer
M. W. Th. Romswinckel en mej. De Munnick.
Gemen srd rv 1 e u w m.
In do Kalverstraat to Amster
dam hobben dieven Zaterdag-nacht een stuk
gesneden uit de spiegelruit van het magazyn
van den heer Etienne Delaunoy. De dieven
hebben eene party zilveren kinderspeelgoed,
eene antiek gouden lampetkom en kan, eone
antiek zilveren cassette, en meer dergelyke
voorwerpen ontvreemd, tot eene gezamenlyke
waarde van f 3000.
Mozes Trigge, een jongen van
14 jaar, redde te Amsterdam een meisje uit
de Nieuwe Prinsengracht en kreeg daarvoor
als loon van de moeder van het meisje een
paar duchtige 3tompen. Toen do vrouw echter
aan het verstand gebracht was hoe het ge
val zich had toegedragen, gaf zy den jongen
als vergoedingeen dubbeltje.
Een 12-jarig meisje begaf zich
te Winschoten tusschen twee aan elkaar ge
koppelde vrachtwagens. Het kind struikelde,
werd overredon en dood opgenomen.
Door den in staat van kennelyk
onvermogen verklaarden notaris Clercx te
Weert is thans ontslag uit zyn ambt gevraagd.
In de twaalfhonderd inwoners
tellende gemeente Hotton (provincie Luxem
burg) woedt sedert het begin van October
de typhus en eischt betrekkelyk veel slacht
offers.
Op den bekenden geschiedkun-
dige dr. Frank Bright, don rector-magmficus
van het „University Collogo" te Oxford, is
een aanslag gepleegd door eone dame, die
zyne woning wist binnen te komen en na
eene vry hevige woordenwisseling in de gang
den rector met eene revolver in het beneden-
lichaam schoot. Daarna ontkwam zy, te mid
den der ontstane verwarring.
Hot gedrag der vrouw, die toch kort na
de misdaad gevangengenomen werd en Biordon
genaamd is, was zóó zonderling, dat men baar
voor krankzinnig houdt. Dr. Bright scheen
haar niet te kennen. Gelukkig is de wonde,
die hem werd toegebracht, nietlevensgevaarlyk.
Do verloving van haren beminde met de
dochter van Bright moet de Londenscho dame
tot waanzin gebracht hebben.
Dezer d a g e n w e r d g e m e 1 d d o o r
sommige bladen, dat op den Congo twee 3toom-
booten vergaan waren, de „Florida" en do
„Ville de Bruxelles". Volgens „Le mouvement
géographique" van 2 dezer is do zaak niet
zoo ernstig; de „Florida" is 18 Juli op eene
rots goBtooten, maar 5 dagen daarna met
behulp van do „Roi des Beiges", weder vlot
geworden; zy zou eenige dagen geleden op
nieuw naar Stanley-falls vertrekken. De „Ville
de Bruxelles" liep 16 Juli op een boomstam,
die in de rivierbedding was vastgeraakt, en
is 14 dagen daarna losgekomen. Zy had weinig
avory en is nu weer in de vaart.
Do grootste man van het Duitse lie
leger was tot nog toe kapitein Piewkou van
het lste garde-regiment te Potsdam, die 2.05
meter haalde. Thans echter is by datzelfde
regiment een vrywilliger uit de Rynprovin-
ciön in dienst getreden, die zich verheugt in
eene lengte van 2.20 meter on dus den kapi
tein nog over het hoofd kan zien.
In 1850 diende by dat regiment insgolyks
een man, die byna 2 meter lang was en by
parades als rechtor-vlougolman een uitstekend
figuur maakte. De czaar woonde eens zulk
eon militair schouwspel by en prins Karei
van Pruisen vestigde toon zyne aandacht op
dezen reus. Hy liet hem den voet oplichten,
opdat de czaar zyne laars zou kunnen zien.
Doch toen verloor de man het ovenwicht, viel
om en sleepte twee man in zijn val mede.
Hy stierf een paar jaar later aan tering.
De wjjk St. - Pan eras, tusschen
de City en hot noorden van Groot-Londen,
zal eerlang electrisch verlicht worden op
kosten der inwoners, die voor de helft van
don prys, thans door particuliere Maatschap-
pyon berekend, mede hunne huizen van het
kunstlicht zullen kunnen voorzien. By alge-
meene deelneming wordt zelfs op eene bate
gerekend, waardoor de communale belastingen
zullen worden verminderd.
Te Lyon is een vermakeiyk pro
ces aanhangig tusschen den opera-directeur
en den gemaal dor eerste zangeres. Dezen
werd do toegang ontzegd achter de coulisse,
op grond van het cahier des charges, dat
geen vreemdeling vergunning geeft op het
tooneel te komen. De gemaal der zangeres
beroept zich op het gebruik.
Dezer dagen vervoegde zich ten
postkantore te W. iemand met eene brief
kaart, naar aanleiding waarvan zich het vol
gende gesprek ontspon met oen der postbe
ambten
Persoon (zyne briefkaart toonende): „Mot
hier ook nog zoo'n dingie op?"
Beambte: „Een postzegeltje, bedoelt ge?
Neen, dat behoeft nietvoor u zullen wy de
briefkaart wel voor niemendal meenemen."
(Persoon, uitermate in zyn schik, groet en
wil heengaan).
Beambte: „Hei, zeg ereis! daar staat niet
eens een adres op uwe briefkaart."
Persoon: „Mot dat ook nog? Als zo aan
den anderen kant kyken, kennen ze ommers
zien, dat-i naar myn broer mot!" (Historisch),
