N* 9417.
Vrijdag 31 October.
A*. 1890.
§eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit TWEE
Bladen.
Leiden, 30 October.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PBUB DltZJSK OOUBAUT:
▼•or Lolden por t moondoa.1.10.
Fruico por post.1.40.
A&ondorlifko Nommera.0.05.
PRIJS DEB AD V JDKTJS1N TIEN:
Tob 1—0 rogelo 1.05. Iodoro regel neer
Orooioro letton neer plaatsruimte. Voor bet lm
caeseeren buiten de atad wordt 0.10 berekend-
Den 9den November a. s. zal prof. dr.
M. De Yries z(Jn 70sten verjaardag vieren.
Daarmee is de bfl de wet aangeduide termijn
aangebroken, waarby het hoogleeraarsambt
niet meer kan worden vervuld, zoodat dit
academiejaar het laatste zal zyn, waarin hy
als werkend hoogleeraar zal zjjn opgetreden.
Velen zullen daarby stellig den wenech uit
spreken, dat 't den uitnemenden geleerde
nog lang gegeven moge worden, ztjno veel
zijdige kennis op het gebied der letteren ten
beste te geven aan ons vaderland.
Het doctoraal-examen in de rechtsweten
schap is aan de universiteit alhier afgelegd
door den heer Abm. Van der Hoeven.
De heer M. J. Scheffer, sedert 1 Augustus
1873 commies lste klasse by de accijnzen
hier ter stede, heeft tegen 1 Januari a. s.
zjjn pensioen aangevraagd.
Wij gelooven dat onze stadgenooten, die
gedurende 17 jaar met genoemden ambtenaar
van noode hadden en hem als welwillend,
practisch en ijverig hebben leeren kennen,
hem ongaarne zien heengaan. Toch misgunnen
ztJ hem eene welverdiende rust zeker niet.
Eindelijk is tot stand gekomen eene zaak,
welke door zeer velen als eene hoogst wen-
scheljjke beschouwd wordt en waarvoor ook
te dezer stede pogingen in 't werk werden
gesteld, ter ondersteuning, welke met een
gewenschten uitslag werden bekroond, al zal,
na de bekendmaking van het onderstaande,
de belangstelling, zoo wjj hopen, nu van vele
zijden toenemen.
Het geldt niet meer of minder dan het veel
en vaak besproken Dronkaardsasyl.
-Het 1 Januari 1891 zal in de gemeente
Eelde, uur Baan» van het spoorstation de
Punt (Drente) het „Herstellingsoord Hoog-
hullen" wordon geopend voor een beporkt
aantal mannelijke drankzuchtigen, waarbij a's
geneesheer-directeur zal optreden dr. P. W.
Westerhoff, te Eelde.
Nu reeds kunnen aan den secretaris-penning
meester, den heer Herman Hoyer, te Dordrecht,
patiënten worden opgegeven, die met eenige
kans op volledig herstel, in dat Herstellings
oord zouden wenschen opgenomen te worden.
De kosten van voeding, huisvesting en be-
wassching bedragen f 250 per jaar, by voor
uitbetaling elk kwartaal te voldoen.
De patiënten zullen worden beziggehouden
met land- en tuinbouw of met een bedryf
zooveel mogeiyk naar ieders behoefte.
Meestal wordt een verbiyf van minstens
één jaar noodig geacht.
Door deze mededeeling wordt de aandacht
gevestigd op deze belangryke zaak, waarvoor
veler medewerking noodig is en daarom wordt
ingeroepen.
De heeren, die in Juni 1889 eene desbe
treffende circulaire rondzonden, de heeren prof.
mr. J. T. Buys, prof. dr. S. Rosenstein, E.
Cesar Segers en S. Kutech Lojenga, zullen
zeker nog gaarne bereid gevonden worden om
giften te ontvangen of toezegging van eene
jaariyksche contributie.
In verschillende lokalen vergaderden
gisteravond de drie sectiën der Vryzinnige
Kiesvereeniging alhier tot het stellen van
voorloopige candidaten voor het lidmaatschap
van den gemeenteraad, vacature- mr. Van
Buttingha Wichers. Dit is de eerste maal, dat
de nieuwe bepaling uit het Reglement, voor
wat betreft de sectie-verdeeling, toepassing
vindt. Het doel, waarmede deze maatregel
werd in het leven geroepen, is eeiedegeiyker
gedachtenwisseling uit te lokken over perso
nen, die voor vacatures in Gemeenteraad,
Prov. Staten en Tweede Kamer in aanmer
king komen. Het is nameiyk gebleken dat
op de algemeene vergaderingen velen schromen
aan het debat deel te nemen, van wie men
hoopt dat zy in kleinere, meer huiselyke
byeenkomsten vryelyk hun gevoelen zullen
uitspreken. Aan het eind der bespreking
wordt in elke sectie gestemd. Ieder, die in
de drie sectiën te zamen minstens 10 stemmen
verkrygt, wordt op de voorloopige candidaten-
ïyst gebracht, en hieruit ten slotte in eene
algemeene vergadering de definitieve candl-
daat gekozen. Naar hetgeen men hoort, blykt
deze eerste proef volkomen te zyn geslaagd.-
De gemeenteraad van Leeuwarden heeft
met algemeene stemmen tot leeraar in de
Grieksche en Latynsche talen aan het gym
nasium benoemd den heer K. E. W. Strootman,
doctorandus in de ciassieke letteren te Gronin
gen, op eene jaarwedde van 2000. No. 2 en 3
der voordacht waren de heeren Boissevain en
Van Tuiingen, doctorandi te Leiden.
Met 109 tegen 5 stemmen heeft flever-
eenigdo vergadering van de beide Kamers der
Staten-Generaal besloten de verklaring af te
leggen, dat het in art. 38, lste lid, der Grond
wet omschreven geval aanwezig ie, dat dus
de Koning buiten staat is geraakt de regee
ring waar te nemen. Dit besluit wordt in de
Staatscourant van heden op last van den voor
zitter reeds afgekondigd en treedt op den dag
der afkondiging in werking.
Volgens hetzelfde art. 38 moet dus nu een
regentschap intreden, en oefent de Raad van
State volgens art. 45 het koninkiyk gezag
alleen voorloopig uit, zoolang de regent ont
breekt, terwyi binnen eene maand na de aan
vaarding van het gezag het ontwerp tot voor
ziening in het regentschap doer den Raad van
State aan de vereenigde vergadering der beide
Kamers van de Staten-Generaal moet worden
ingediend.
Ook gisteren, gedurende de vereenigde
vergadering, waren de loges in de vergader
zaal bezet door vele leden der hooge staats
lichamen en van het corps diplomatique.
Het bovenbedoeld besluit van de Staten-
Generaal, in de Saatscourant opgenomen,
luidt aldus
De Voorzitter van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal,
Overwegende, dat de Staten-Generaal heden
in vereenigde vergadering hebben genomen
het volgende besluit:
„De Staten-Generaal in vereenigde ver
gadering verklaren, dat het in art. 38
„lste lid, der Grondwet omschreven geval
„aanwezig is."
Gezien art. 40 der Grondwet;
Gelaat, dat dit besluit, door plaatsing dezes
in het StaatBblad, wordt afgekondigd.
's-Gravenhage, 29 October 1890.
De Voorzitter van de Eerste Kamer der
StatenOeneraal,
Van Naamsn.
Uitgegeven den negen en twintigsten Oct. 1890.
De Minister van Justitie,
Ruys Van Beebenbroek.
Ten aanzien van de verhooging van
Hoofdstuk V der Staatsbegrooting over 1890
(Binnenlandsche Zaken) werd er by het onder
zoek in de afdeelingen door enkele leden op ge
wezen, dat dit wetsontwerp niet getuigt dat
de Regeering 's lands penningen op de zuinig
ste wyze zoekt te beheeren.
Gevraagd werd of de tegenwoordige inrich
ting der Rykskweekschool voor Vroedvrou
wen te Amsterdam niet voldoende is te ach
ten. Bedenkingen rezen tegen de hooge
bedragen, noodig voor de voltooiing van het
laboratorium te Leiden. De opmerking werd
gemaakt dat de wyze, waarop de tegenwoor
dige minister van binnenlandsche zaken art.
12 der wet op het lager onderwys uitvoert,
in stryd is met de schrifteiyke en mondelinge
verklaringen, door zpn ambtsvoorganger afge
legd. Onderscheidene vragen werden voorts
naar aanleiding van dit onderwerp aan de
Regeering gedaan.
Bezwaar werd gemaakt tegen het aange
vraagde meerdere bedrag (eene vergoeding van
f 1900 voor huishuur) voor den bibliothecaris
van de Koninklyke bibliotheek. Met betrekking
tot den bouw van een nieuw Univor» teitsge-
bouw te Utrecht vroeg men of men kan ver
wachten in het vervolg vry te blyven van
restauratiekosten aan de bekende klooster
gangen. Men zou prysstellen op het over
leggen eener schets- en situatie-teekening van
het op te richten gebouw in verband met de
belendende gebouwen.
Het stoomschip „Conrad", van Amster
dam naar Batavia, passeerde 28 Oct. Perim
de „Coen", van Amsterdam naar Batavia,
passeerde 29 Oct. Dungeness; de „Merapi"is
29 Oct. van Batavia naar Rotterdam vertrok
ken; de „Prinses Marie", van Amsterdam naar
Batavia, vertrok 29 Oct. van Port-Saiddo
„Prins Willem II", van Paramaribo naar Am
sterdam, arriveerde 28 Oct. te Havre; de
„Van Riebeeck", van Amsterdam naar Batavia
arriveerde 29 Oct. te Port-Said; de „PrinBes
Sophie", van Amsterdam naar Batavia, vertrok
29 Oct. van Colombo.
Eerste YolLsblJeenLomst.
Gisteravond werd de ry der Volksbyeen-
komsten geopend met een concert, gegeven
door het symphonie-orkest van het 4de reg.
infanterie, onder directie van den heer Gott
fried Mann, met welwillende medewerking
der dames D., H. en Z.
ReedB lang vóór het aanvangsuur waren
alle plaatsen in den Schouwburg bezet, terwyi
een groot aantal, dat zich niet bytyd3 van
een toegangsbewys hadden voorzien, teleur
gesteld huiswaarts moesten keeren.
De heer Japikse, voorzitter der commissie
voor de Volksbyeenkomsten, begon mot een
harteiyk woord van welkom den talryken aan
wezigen toe te roepenhet was der commissie
een waar genot, zeide hy, het Leidsche volk
een avond als deze te kunnen aanbieden
zy verheugde zich in de talryke bewyzen van
waardeering en dankbaarheid, welke het door
zulk eene talryke opkomst aan den dag had
gelegd tegenover den heer Mann en tegenover
de jongedames, die met zooveel bereidwillig
heid en welwillendheid aan haar verzoek tot
medewerking hadden gehoor gegeven. Hy
hoopte echter dat ook by volgende gelegen
heden de aanwezigen biyk zouden geven van
hunne belangstelling in de Volksbyeenkom
sten, dat zy dan niet zouden schitteren door
hunne afwezigheid, zooals dit het vorig jaar
het geval geweest was by de lezingen, in de
Nutszaal gehouden. Gaarne erkende spreker
dat die lange, kille en doodsche ruimte in
het Nut weinig gezelligheid aanbood, maar
men had zich moeten tevreden stellen met
hetgeen men geven kon. Stel, zeide spreker,
dat ik buiten woon en gaarne rundvleesch
zoude hebbener is echter geen rund-, maar
daarentegen wel kalfsvleesch te krygen, wel
dan neem ik het laatste, maar ga nu niet
uit baloorigheid geen vleesch eten. Zoo is
het ook hier; de Gehoorzaal was er niet en
ik kan u de verzekering geven, dat wy aan
den brand niet de minste schuld dragen
evenmin kan de commissie het helpen dat
zy tot op heden niet is opgebouwd, er rest
ons dus niets anders dan de zaal in het
Nut, waar we u dan ook dit jaar in talryke
menigte hopen te zien.
Deze eenvoudige, doch tevens geestige woor
den werden met uitbundigen hilariteit en byval
begroet. 'Waren deze teekenen van byval ook
meteen de belofte, dat men aan sprekers
verzoek gehoor zal geven? Wy hopen het
van harte!
Het orkest opende vervolgens dit concert
met het Wien Neerlandsch bloed, door de
muzikanten staande gespeeld, door de aan
wezigen staande aangehoord.
Thans werd het programma geleideiyk ge
volgd; vooreerst de ouverture „Don Juan",
van W. A. Mozart, vervolgens Larghetto, uit
het klarinetkwintet, met een klarinet-solo van
den heer A. J. Van Pypen, van donzelfden
beroemden componist, en ten derde eene Pas
torale en Bohémienne van onzen wakkeren
directeur zeiven.
Thans was de beurt van optreden aan do
drie Leidsche schoonen; zy gaven ons „Die
Grazien" te hooren en ook te aanschouwen.
Met „Dans les Bois" en „Au Village", van
Benjamin Godard, eindigde het eerste deel van
het programma.
Het tweede gedeelte deed ons onze bewon
dering schenken aan de ouverture: „die lus-
tigen Weiber von Windsor" van OttoNicolal,
aan de Liederen„Vensterliedeke" en „myn
liefken is myn Somer" van W. F. G. Nicolaï,
beide door Mej. F. H. voorgedragen, die zich
door de talryke kreten van byval gedwongen
zag nog een toegift te schenkenzy had hier
voor uitgekozen „Poème d'amour."
Het „Loin du Bal", van E. Gillet, werd als
immer gebisseerd.
Mej. Z.gaf „Zooveel Liedjes als er klinken"
en „Liedeke van 't loozo Molenarinneke" het
laatste zelfs tweemaal ook door het, bywyze
van bravo's en hoera's tot haar gericht ver
zoek daartoe genoodzaakt.
In een uitbundigen byval mocht zich ook
het „Pizzicati" van Léo Délibes door het orkest
uitgevoerd verheugen.
Mej. D. zong „Gloeiend gesmeed" van R. Hol
en „Maartje Van Schalkwyk" van E. D. Pyzel
en als bisnummer „Groete" van Gilbann.
Met „Cortège de Bacchus" van Léo Délibes,
door het orkest uitgevoerd, behoorde dezeavond
weder tot het verleden, maar zal toch nog
menige aangename herinnering in het leven
roepen.
Wy zyn ditmaal in staat eene uitstekende,
degelyke critiek te leveren.
Voor het orkest beroepen wy ons op de
uitingen van het volk; meerdere en storm
achtigere byvalsbetuigingen dan gisteravond
het gebouw op de Oude Vest dedon dreunen,
zyn daar nooit gehoord en wat den zang der
dames betreft, wagen .wy het de woorden
te herhalen, door den heer Mann (hy boude
ons deze indiscretie ten goede) in een meer
besloten kring den zangeressen toegevoegd.
„Gy hebt alle drie uitstekend gezongen", ver
klaarde hy, met „gloed, met gratie en met
sentiment; het zou my onmogelyk zyn eene
enkele aanmerking te makenuw eerste
optreden in het publiek heeft u talryke
lauweren doen behalen; wel, weet lk, is het
niet uw streven om nog meerdere te behalen,
geen van u heeft zich ten doel gesteld om
kunstenares te worden, maar toch bid ik u:
helpt ons om onze schoone, goddelijke kunst
hoog in eere te houden. Met een harteiyk
woord van waardeering aan hare leermeesteres,
mej. Dikema, besloot de heer Mann zyne rede,
welke algemeene instemming vond.
Leiden, 30 October. Mr. L. H.
uemeugd Nieuws*
Eene vrouw, die hedenochtend
kokend water aan eene fabriek op de Lange-
gracht alhier had gehaald en de emmers,
daarmede gevuld, torste, werd onderweg door
eene dnizeling bevangen en viel. De onge
lukkige bezeerde zich het aangezicht, en
de handen door den val en kwam ook in
pynlyke aanraking met den vloeibaren last.
Een moedertje, dat de* cvooor
meDigeen zoo hoogst nuttige maatschappelijke
betrekking van wekster bekleedt,'rinpn-hBden
in den vroegen morgen, terwyb zijfopiihaar
vak uit was, luide en herhaalde matmnom
hulp ter wille van een schippmskneeht, die
van het glibberige dek zynsrvaartuigsiiürhet
Galgewater was gevallen. Haareindeiyk ver
hoord roepen was aanleiding, dat de man met
veel moeite werd gered. m -mout
Dierenbeschermers zouden zich
hedenmiddag zeker geërgerd hebben, zoo zy
gezien hadden wat er gevergd werd van een
