9283. Maandag- £5 Mei. A0. 1890.
(Deze {Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon
en feestdagen, uitgegeven.
ICikeriki.
Feuilleton.
Het Roode Testament.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTSNTIEN:
Van 1—6 regels 1.05. Iedere regel meer ƒ0.17}.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het in-
casseeren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
Aan de Abonné's daarop, wordt bij dit
nommer verzonden No. 32 van Kikeriki.
Bezoek aan deStearinckaarseni'abrlck
te Gouda.
Van de gelegenheid lot het bezoeken van
bovengenoemde fabriek werd Woensdag 11.
door ruim twintig loden van het Leidsche
Nijverheids-departement gebruik gemaakt. Te
ongeveer halféén te Gouda aangekomen werd
door den voorzitter van one departement in
vluchtige trekkon het fabriceeren van stearine-
kaarson bosproken om der. bezoekers eenigszins
een denkbeeld te goven van hetgeen z(j zien
zouden.
Te één uur maakten w(j aan de fabriek
onze opwachting en werden ontvangen door
dr. IJssel De Schepper, dirocteur, en den
scheikundige dr. Geitel. Onder geleide dier
lieeren verdoolden we ons in twee groepen
en bezichtigden eerst de vitriDe, die de be
zoekers aan de tentoonstelling te Amsterdam
In 1883 nog wel bekend zal zijn. Thans doet
deze kast dienst om een aanschouwelijk beeld
te geven van het productie-vermogen der
fabriek, de grondstoffen, die gebezigd worden,
en de bijproducten, die verkregen worden en
wel op eene schaal van 1 op 5 millioen. Alles,
wat in do fabriek gebruikt wordt, is in die
kast vertegenwoordigd, tot steenkool toe.
Vandaar naar het smolthuisde grond
stoffen, palmolie en smeer, (vormenging van
rund- en schapenvet) worden in de origineels
vaten, waarin zij aangevoerd worden, op eene
verhevenheid gebracht, met het spongat naar
benedendoor dit gat wordt eene stoom'ouis
geleid, stoom ingelaten en door de verhitting
smelten olie en smeer, worden naar bakken
geleid, waar met toetreding van stoom een
weinig zwavelzuur wordt bijgevoegd om de
organische vreemde stoffen, als houtvezels,
stroo, vuil enz. te carboniseerende olie en
liet vet drijven dan, als soortelijk lichter, bo
ven, worden afgetapt on in bepaaldo hoeveel
heden met elkaar vermengd en gemeten in
een bak, die 1 M3. inhoud heeft; door Kór-
tingsche pompen worden deze vette vloei
stoffen naar een hooger gelegen vertrek op
gevoerd, in met lood bekloede bakken onder
gestadig omroeren met meerder zwavelzuur
in aanraking gebracht. Dit zwavelzuur dient
als 't ware om de vetbolletjes te ontbolsteren
van hun kapstel, dat, naar gelang de vetten
van diorljjken of plantaardigen oorsprong zijn,
BOMAN VAN
XA VIER DE MOXTÉFIX.
81)
„D„n maar fiks op geroeid om te ont
komen."
„Neen, dat zou niet helpen! Zoodra men
van den wal dat roode licht ziet, zal er eene
andere douanenboot te hulp komen om ons in
te halen."
„"Wat dan te doen
„Onze lading over boord werpen. Spoedig,
Jacques; pak hem op, maar voorzichtig, dat
zij niets in het water hooren plompen."
Zij namen het lijk voorzichtig op en lieten
het met de voeten vooruit in hei water glijden.
Het was meer dan tijd; de douanenboot
was hen reeds zeer dicht genaderd. Eenige
minuten later kwam zij de boot van Jacques
en Pascal op zij, een douaan sprong over en
onderzocht de boot. Hij vond er echter niets
verdachts in, groette beleefd en liet de beide
vrienden hun weg ongestoord vervolgen.
Omstreeks twee uren na middernacht waren
zij op „Le Petit-Castel" terug, de boot werd
op hare gewone plaats vastgelegd en met het
uit eiwit of cellulose bestaat. Door deze vor
menging met zwavelzuur worden zure vet
zure zouten, nl. stearine-zuur, palmitino-zuur
en oltïne-zuur afgescheiden en glycerine met
een overmaat van zwavelzuurde vetten
worden afgetapt en zien wo later terug. Deze
verbinding van glycerine en zwavelzuur uit
de vetmassa te verwijderen, zien wo in een
volgend lokaal. Door bijvoeging van kalk wordt
hot z wavelzuHrneergeBlagen tot zwavelzure kalk
of gips; door middel van persen wordt de vloei
stof, waarin dit gips zich bevindt, geperst, waar
door de glycerine afvloeit en't gips achterblijft;
wellicht wordt dit later nog bevonden waarde
voor den landbouw te hebban. De glycerine,
ingedampt tot een zekeren graad Beaumé,
wordt aan distilleerderijen binnens- en buitens
lands verkochtde zoete smaak is wel roeds
te proeven, doch met een bitteren bijsmaak.
De vetzuren, die van de glycerine geklaard
zijn, worden in groote distilleerketels door
middel van oververhitten stoom aan distillatie
onderworpen en de vloeistof wordt later ge
leid naar den kristalliseerkelder, waar zij in
schuitvormige koeken gegoten wordt. Boven
rekken, 10 hoog, bevindt zich eene buis, die de
vloeistof aanvoert. Door het openen van eene
kraan stort de olieachtige massa zich in den
bovensten vormis deze tot op zekere hoogte
govuld, dan vloeit de overtollige vloeistof door
eeno gleuf, die in een der schuine opstaande
wanden van den vertinden vorm is aange
bracht in den daaronder staanden en zoo ver
volgens totdat de onderste vorm gevuld is,
waarna de kraan gesloten wordt door het
omvertikken van eene wig. De vormen staan
zigzagsgewjjze onder elkaar.
Op deze wijze is het mogelijk meerdere
duizenden bakken op een dag te vullen, bjj
een minimum van opzicht en zonder verlies,
is eene voorwaarde voor goede kristallisatie;
de gelijkmatige temperatuur kan dan ook
's winters door stoombuizen op normaal peil
gehouden worden.
Een blik in het ketelhuis, waar 7 stoom
ketels met een gezameclijk verwarmend
oppervlak van meer dan 600 11! liggen, kun
nen ons een flauw begrip geven van de massa's
stoom, die hier door 5 steeds werkende ketels
kunnen geproduceerd worden. Een afzonderlijke
stoommachine dient om de ketels ta voeden
met het water, dat uit de distilleerkamere, met
een vrjj hooge temperatuur, nog den economiser
passeert er bij eene temperatuur van dikwijls
110° C. in de stoomketels komt. Deze stoom
machine kan ook als brandspuit gebezigd
rijtuig reden zij naar het hotel in de rue de
Miromesnil te Parijs.
Jacques wilde donzelfden nacht nog naar
de rue Guénégaud gaan, maar Pascal hield
er hem van terug.
„Neen", zeide hjj, „laten wjj liever mor
gen gaan. Wij hebben de sleutels, dus be
hoeven wij niets open te breken. Wanneer
wij er overdag komen, zal niemand achtor-
docht koesteren."
Den volgenden morgen begaven Jacques
en Pascal zich naar de woning van Fauvel.
De rue Guénégaud is in de week reeds
eene stille straat, doch 's Zondags is zij bijna
geheel uitgestorven. De twee medeplichtigen
waren dus zeer verbaasd, toen zij de straat
ditmaal veel levendiger vonden dan op ge
wone dagen. Voor het huis No. 9 stond een
volkshoop verzameld.
„Wat is hier te doen?' vroeg Jacques.
„Wat beteekent al dat volk?"
„Ik weet het niet, maar zij staan voor het
huis van Fauvel; dat voorspelt weinig goeds."
Zij waren het huis genaderd en mengden
zich onder het volk.
„Is hij al gepakt?" vroeg er één.
„Neen", antwoordde een ander, „hij is
vannacht niet thuis gekomen. Hij heeft zeker
lont geroken, maar dat belet niet, dat z{j hem
worden, doch dan werkt zo sneller; brand
leidingen en extincteurs, alsmede bakken mot
oplossing van cliloorcalcium, vindt men door
de geheels fabriek.
We zeiden hierboven dat de vette massa, be
staande uit stearine palmitine-, cn oleïnezuur,
in koeken gegoten is; voor het maken van
kaarsen hebben we alleen de eerstgenoemde
vetzuren noodig en moet het oliezuur u,t de
massa verwijderd worden. Dit geschiedt door
hydraulische persen. De koeken worden in
wollen of koeharen doeken gepakt en aan
rijen van drie in de pers gelegd, daarboven
eeno plaat van bladijzer of blik, weder drie
koeken totdat de pers govuld isdeze hydrau
lische persen, die eene drukking van 800
atmosferen kunnen uitoefenen, worden door
middel van pompon, die o zoo kalm werken,
bediend, en men zou als men er bijstaat mooi
lijk kunnen gissen dat zulk eene enorme kracht
verkregen werd, ware bet niet dat do mano
meters, die voor 't geraak bij 100 atmosf.
ingedeeld zijn, ons daarvan op de hoogte brach
ten. Langs de persen zien we dan ook de
oleïne druppelsgewijze naar beneden vlooien en
zich in goten verzamelen. Is het maximum
van persen verkregen, dan worden de koeken
uit de verdrukking bevrijd en gesorteerddo
zijkanten nl., die het minst van den druk ge
leden hebben, worden er afgebroken en opnieu w
gesmolten en ondergaan dan weder de be
schreven behandeling.
Do aldus verkregen zuivere stearine wordt
nu gesmolten en we treffen die in do kaarsen-
gieterij aan. Daar staan honderden giotbakken,
die elk 10 afdeelingen bevatten en in elke
afdeoling zijn 10 kaarsenvormon in compositie,
aan de fabriek zelve gegoten. De kaarsenvor-
men staan mot de koppen omlaag; in den kop
is eene zoor nauwe opening, juist wijd genoeg
om do pit door te laten, die onder op een
klos gewonden zit; de pit, van gevlochton
katoen, geïmpregneerd met eene oplossing
van zwavelzuur, boorzuur en nog iets (wat
ons wel medegedeeld werd, maar wat we
niet zeggen willen) waardoor ze spoedig brandt,
niet verkoolt en alle goede eigenschappen
bezit, die wo aan kaarsenpitten stellon mogen,
de pit dan wordt van onder door een gewichtje
strak en van boven tussclion klemmen vast
gehouden, waardoor zij juist in 't midden van
den vorm gespannen is, en handig stort de
gietster de vloeibare stearine in de tien ope
ningen, die elke afdeeling bevat; achtereen
volgens worden alle compartimenten gevuld,
worden ze afgekoeld door middel van koud
water, dat aan ééno zijde in dan bak gelaten
spoedig zullen hebber. Gisteravond heeft do
politie zjjne bibliotheek doorzocht en den
gebeolon nacht hebben agenten het huis be
waakt, maar hjj is niet thuis gekomen."
„Z(jn er veel gestolen boeken in zyne biblio
theek gevonden?'
„Ja, heel wat. Vanmorgen hebben de politie
agenten twee groote koffers vol boeken naar
de prefectuur gereden."
Pascal greop Jacques bjj den arm en trok
hem met zich voort.
„Geen kans meer om het boek in handen
to krijgen", mompelde hij„wjj hebben een
dag te laat gehandeld."
„Ja, de politie is ons vuórgeweest", ant
woordde Jacques. „Het Koode Testament"
ontsnapt ons. Thans moeton wg van het
andere middel gebruik maken. Nu, zooveel
te erger voor de erfgenamen."
TWEEDE DEEL.
X.
Jacques Lagarde en Pascal Saunier keerden
ontmoedigd en verslagen naar hunne woning
in de rue Miromesnil terug, maar hunne ver
slagenheid was van korten duur.
De moord, op Fauvel gepleegd, was nut
teloos geweest, maar daarover bekommerden
wordt en ter anderer zijde afvloeit; zgn de
kaarsen nu behoorlijk hard, dan wordt een
klem, aan een takel verbonden, neergelaten,
grjjpt in de zich boven do kaarsenvormen
bevindende massa gestolde stearine, de takel
opgewonden en we zien tien wit glinsterende
kaarsen zich uit vormen opheffende pitten
voor het volgend tiental worden weer vast
geklemd, do pitten van het tiental, dat gereed
is, losgesneden en de stearinemassa, waaraan
deze zich bevinden, tusschen leggers gehangen,
waarna rappe handen ze van do koek losmaken
en op wagens leggenvan uit de gieterij
gaan zo naar do pakkamer, een ruim, luchtig
lokaal met glazen dak, blauw geverfd, om
hot schelle van die massa wit te temperen
in dit lokaal wordt het toilet der kaars gemaakt,
voordat zjj haar entree in do wereld doet om
die mee te helpen verlichten. Een cirkelzaag
geeft haar de voreischte lengte on knappe
knipsters laten van de pit juist zooveel over,
dat, zonder den kop te raken, men zien kan
dat er eene pit inzit. Zijn het nu gewone
kaarsen, dan worden ze met acht en tien
tegelijk tusschen twee doeken gerold, maar
de nobele worden één voor één met een doek
gepolijst en afgewrevendan met tientallen
in de bekende blauwe doozen verpakt en zijn
dan gereed om verzonden te worden.
Waarheen ze wel gezonden worden bijna
elk beschaafd land kent de Goudakaarsen
en met uitzondering van Rusland en Noord-
Amerika, waar inkomend recht de voornaamste
post van 's lands inkomsten is, kan de
fabriek zeggen overal heen te exporteeren.
Voor de enorme massa kaarsen, die de
fabriek maakt, 30 duizend pak per dag
worden de kisten, waarin ze verzonden wor
den, aan de fabriek zelve gemaakt. We zien
dan ook eene groote zagerij, waarin het ruwe
hout gezaagd en geschaafd wordt, den timmer-
winkel waar de kisten door machines in elkaar
gespijkerd worden en den voorwand vooraf ge
stempeld met don naam der fabriek. Deze
ingonieuse manier van timmeren droeg ieders
bewondering weg.
De doozon-fabriek of plakkerij zien we in
een ander lokaal; tusschen de 80 en 100 meis
jes zjjn bezig mot stroo-karton te stijfselen,
om een houten of blikken vorm te plakken en
daarom weder het blauwe papier. Ons schijnt
dat in zenuwachtige haast te gaan, doch we
vergisten ons; 't is alleen verbazende vinger
vlugheid en handigheid; hoe zou 't anders
mogelijk zijn dat één meisje van 500 tot 700
doozen op een dag plakken kan?
In zulk eene inrichting gaat men natuurlijk
BMBMBuaJMumimi'JiiHMMwnmiiiM'AM—«aci
de beide schelmen zich weinig; slechts de
toekomst boezemde hun belang in; het ver
leden was vergeten.
„Thans is het zaak, zoo spoedig mogelijk
de medaille in handen te krijgen", zeide
Jacques, toen h(j met zjjn medeplichtige in
z(jn studeervertrek alleen was.
„Heb je mij niet gezegd, dat die behanger
Amedeus Duvernay niet zelf zijne medaille
droeg?"
„Dat hob ik gezegd. Hjj hooft ze aan zijn
meisje ter bewaring gegeven en zjj draagt
de medaille op hare borst."
„Hoe heet dat meisje?"
„Virginiehaar familienaam ken ik niet,
maar onthoud den voornaam slechts goed."
„Ik onthoud alles, waar ik belang bij heb."
„Met dien Duvernay hebben wjj niets te
maken; het meisje bezit do medaille, dus zjj
alleen slechts behoeft t« verdwijnen."
„Neen, Jacques, dat ben ik niet met je
eens. Wanneer zjjn meisje verdwenen is, dan
zal die Duvernay natuurlijk moord en brand
schreeuwen, al zjjn best doen om te weten,
wat er van haar geworden is, en zoodoende
de politie op hot spoor brengen. Zg moeten
beiden vallen."
„Ja, je hebt geljjk."
(Wordt vervolgd.)
