KOLONiEN.
BATAVIA.^ 7 14 December,
'.r'ransche mail.)
Aan een in „Java-Bode" voorkomenden
brief uit. Atjeh, gedagteekend van Kotta-Radja
26 ^November, ia het volgende ontleend
Te Lamtih is weder een dwangarbeider naar
den vyand overgeloopen. De commandant
aldaar had een dwangarbeider uitgezonden,
om binnen de linie wat te kappen. Tot dek
king van dien dwangarbeider gaf hij hem zijn
bediende mede, met eene revolver gewapend.
De bediende en de dwangarbeider keerden
niet terug, en de schildwachten meldden dat
zij beiden naar den vijand waren overgeloo
pen. Dat eene vermeerdering van het getal
hunner vuurwapenen den Atjehers niet onge-
wenscht is, lijdt geen twijfel; of echter de
dwangarbeider met open armen zal zijn ont
vangen geworden, is aan grooten twijfel on
derhevig. Zij hebben daar ginds genoeg van
dat soort.
De mannetjes op de posten hebben de vo
rige week feest gevierd, daar hel in de gan-
sche linie het zoogenaamd prijsschieten was.
Dit prijsschieten werd besloten met een
prtjskogelen, prljsdammon en meer van die
aardigheden. Heden en gisteren z(jn de troepen
uit de kraton en voorwerken aan het prijs
schieten geweest, waarbij het goede weer
niet weinig bijdroeg om de feestvreugde te
verhoogen.
Het dikkere telefoondraad, dat thans op
sommige plaatsen is aangebracht, voldoet
uitstekend. Het schijnt voor de Atjeh6che
scharen en meseen te dik te z(Jn. Jammer
dat de voorraad van 10,000 11. op is en er
dus op nieuwen toevoer gewacht moet worden
anders waren de draden achter het kampement
Kota-Alem tot den driesprong Oleh-Karang
ook al reeds door die van dikker soort ver
vangen. Aldaar hebben zy zich nog eens ver
gast aan een roof van 3600 M. draad.
Dat de geneeskundige dienst al het werk
niet meer alleen afkan, blijkt uit de op
dracht, die de compagniescommandanten hier
onlang3 hebben ontvangen en wel om by
de manschappen, die van wacht of vermoeiende
diensten in het kwartier terugkeeren en ovi r
moeheid in de beenen klagen, in eersten aan
leg een onderzoek te doen naar het al of
niet aanwezig zijn van berri-berri.
Overigons gaat het met de berri-berri goed
vooruit; hot aantal der met die ziekte opge-
nomenen bedraagt gemiddeld 8 per dag.
Anders is het mot do koortsen gestold, welke
nog menig offer blijven eischen. Zoo worden
met deze boot naar Padang geëvacueerd, we
gens zware koortsen, de 2de luitenants Kroel
en Meulemans.
Naar men weten wil, moeten bij deRe-
peering ernstige plannen in overweging zijn
om by ordonnancie het gewapend uitgaan
van inlanders te verbieden, uitgezonderd de
kap-, gras- en andere snywerktuigen, die de
inlander voor zyn beroep noodig heeft, en by
zich mag hebben. Wy zullen dus binnen korten
tyd het genosgen kuanen hebben ongekristo
Javanen te zien rondloopen. (Soer. Hbld.
Iemand, die onlangs de onafhankelyke
Battaklanden bezocht, verhaalt dat daar nogal
onrust heerscht ten gevolge van kleine ben
den Atjehers en Gajoes, die schattingen in
geld en levensbehoeften -van debewoners
heffen, - hunne vrouwen met geweld- wegvoe
ren, 6dz. Het gezameniyk aantal dier marau-
deurs wordt op 300 geschat, maar op de
juistheid van dit cyfer valt natuuriyk weinig
staat te maken. Ddi-Crt
Van Soekaboemie deelt men ons mede
dat de luit.-kolonel J. A. Vink, die met berri-
berri van Atjeh is gekomen en te Sindan-
glaya wordt verpleegd, vermoedeiyk met
verlof naar Nederland zal moeten vertrekken,
ten einde van zyne lastige kwaal bevryd te
geraken.
Hetzelfde voornemen schryft men toe aan
den lsten luitenant Willink Ketjen, adjudant
van het 18de bataljon infanterie, die door
aanhoudende koortsen geplaagd wordt en als
afdoend geneesmiddel wel een tweejarig ver
lof naar Europa zal behoeven.
Hoewel het in de benodenlanden tegen
woordig veel regent, zoo zyn er niettemin
vele patiënten, die hun heil in de bovenlan
den zoeken, zoodat, naar men ons schryft,
Soekaboemie zyne gasten byna niet onder
dak brengen kan. (U.--B)
Aan het verslag der voornaamste ge
beurtenissen in het gouvernement Atjeh en
Onderhoorigheden, loopende van 10 tot en
met 26 November jl., wordt het volgende
ontleend
I, ii i i.-inrTMr.
Groot-Atjeh, Met uitzondering van Lam-
baroe, dat op 14 Nov. door oen 200-tal
schoten werd verontrust, werden de posten
in de linie zwak beschoten.
In de VI Moekims werden door volk van
Toekoe Nanta een der Panglima's van Teng-
koe die Tiroe neergeschoten en twee zyner
volgelingen verwond.
Onderhoorigheden. Ter Westkust werd de
rust niet verstoord. Ten gevolge van de on
derwerping van Toekoe Mansoer Kwamen den
lOden dezer vele personen uit de bovenlanden
met hem naar Melaboeh. De toestand was
aldaar aanmerkeiyk verbeterd. Beschietingen
van den passer hadden niet meer plaats.
Het hoofd van de benting Oedjoeng-kala
(Radja Alam) meldde zich by den civielen
gezaghebber aan en men verwachtte dat de
zich daar ophoudende benden uit elkander
zouden gaan. Verscheidene personen stierven
in Roending aan cholera; de gemeenschap,
welko met het oog hierop tusschen de be
volking en het garnizoen verboden geworden
was, kon echter wederom worden hersteld.
Tusschen de hoofden van Passangan en
Kloempang-doewa op de Noordkust heerschte
nog steeds spanning. Onze versterking te
Segli werd minder dan vroeger beschoten.
Volgens ingekomen berichten hield Hadji
Bin Abas, de onruststoker in Edi, zich te
Simpang Olim op. De berichten, als zou Mad
Din de aanvoerder der roovers zyn geweest,
die in het begin der maand November een
Chineesche tongkang te Simpang Anas af
liepen, werden nader bevestigd. Ter Oostkust
werd de rust niet verstoord, en waren de
berichten van daar zeer bevredigend.
Er viel nogal regende regenmoesson is
aan hot doorkomen.
Op Groot-Atjeh en op de Noordkust deden
zich sporadische gevallen van cholera voor;
onder het garnizoen sedert den 22sten niet
meer. Over het algemeen was de gezondheids
toestand dezelfde gebleven, hoewel hy zich
door vele koortsen in de laatste week minder
gunstig teekende. Het gemiddeld aantal lyders,
in het militair hospitaal te Pantei Perak op
genomen, bedreeg per dag 23.7, tegen 22.8
gedurende den vorigen verslagtyd; daarvan
waren lydende aan berri-berri 7.8, tegen 8.8
gedurende den vorigen verslagtyd. De ziekte
en sterfteoyfers bleven stationnair.
Van den Gouverneur van Sumatra's
Westkust ia het volgende telegram ontvangen,
gedagteekend 5 dezer:
„Volgens bericht van den Resident der
Padangsche Bovenlanden is in den nacht van
3 op 4 dezer verhoogde werking van den
Tandikat onder uitwerping van zware rook
kolommen waargenomenden volgenden mor
gen zeven uren nog duidelyk van Fort de
Koek zichtbaar. Later bedekt door zware wol
kenmassa."
Volgens loopende geruchten zullen de
heeren mrs. J. Th. M. Goddefroy en A. J. W.
Cornets De Groot, raadsheeren in het Hoog
gerechtshof, binnenkort 's lande dienst met
pensioen verlaten.
hoor den gouverneur-generaal van Ned.-Iudië zjjn
de volgende beaohikkingen genomen
Civiel Departement. Verleend: Een 2-jarig ver
lof naar Eoropa wegens ziekte aan de leerarea in
de Nederlandache taal es letterkunde en de aardrijka-
Irunde aan do H. B.-S. mot 3-jarigen vurens voor
meisjes, te Batavia H. B. G. Bnjjs.
Ontslagen: Hervol uit zjjae-betrekking de2de-
commiea b;j het Departement van B. O. W., J. Gray
on zulks ton einde den Direetenr der B. O. W. in
de gelegenheid te atollen hem te benoemen tot 2den
commies bjj don aanlog van B.-8. op Java.
Geplaatat: Als hnlpondervryzeres aan de openb.
lagere meisjesschool te Bsndong (Preaoger-Regent-
tchappeDj, de tydelyk werkzaam goBtelde Bu'-ponder-
wyzerce A. Mbo Gillavry, particulier to Batavia.
B o n o e m d Tot tijdelijk opzichtor 2de ld. van
do werkplaataen by de Staatsspoorwegen op Javs,
de tijdelijke baas van do smederij tor Sumatra's
Westkust C. A. Boet; tot baas van de smedecjj, ter
Bnmatra's Westkust, de bsss van de draaierij en bant-
werkory by de Btaatospoorwegeu op Java J. Wisman.
Geateld: Tor beschikking van don algemeenen
secretaris, de ambtensar J. De Groot.
Ontslagen: Op verzoek, wegens ziekte, eervol,
do commies ter controle bij do in- en uitvoorreebten
en accijnzen te Batavia C. F. W. Dias.
Ontelagen: Eervol uit 'slands dienst, wegens
volbrachten diensttijd, de gc-weeen hoofdingenieur 2de
kl. bij don Wnterstaat en 'elands B. O. W.p F. J.
Tb. N. Beukman Van der Wijek, thans met verlof
in Nederland, met bepaling dat het outBlag ingaat
na ommekomst van zijn buitenlandsrh verlof.
Geplaatst: In de ree. Pasoeroean, de ambte-
D3ar voor den burg. dienst B. Tb. W. Van Hasselt;
in de ree. Kedoe, de ambtenaar voor dan burg. dienat
K. Wijbrande.
Verplaatst: Van de res. Cheribon naar de res.
Bantam de contr. late kl. J. W. Van der Valkvan
de res. Bantam naar de res. PreaDger-EegentscbappeD,
de contr. 2de kl. E. J. Maüs.
Gesteld ter beschikking: Van den resi
dent van PasoeroeaD, de contr. late kl. E. M. Van
den Bergb van Heinenoord, thans werkzaam in de
rrs. Preanger-Begentschappenvar. den resident van
Kediri, de contr. 2de kl. H. A. Do Groot, laatatolyk
ter beschikking van den Algemoen Secretaris.
Gestold: Tor beschikking van den aes.-res. van
Boemedang, de ambtenaar voor den burg. dienst L.
U. Van Stenis.
Toegevoegd: Aan den asa.-res. van Grobogan,
de adsp.-contr. G. F. K. Van Hals.
Geplaatst: In de contróle-afd. Panggoel, afd.
Trenggalek, de contr. 2de kl. F. O. N. Van derMoore.
Verplaatst: Van de contróle-afd. Panggoel,
afd. Trenggalek, naar de contróle-afd. Paree, afd.
Kediri. de contr. 2de kl. J. P. E. Verateegh.
Overgeplaatst: Van de openb. lag. school
to Amocrang (Menado), als 1st© hulponderwijzer naar
de op. 1de lag. school to Boerabala, do onderwijzer
2de kl. P. C. W. Bopp; van de op. 1de lagero school
to Boerabala naar de op. 2de lagere sch. aldaar, de
onderwijzer 2de kl. H. Stoel; van de op. 2de lagere
ach. to Boerabala, ala hoofdonderwijzer naar de op.
lagere ach. te Amoorang (Menado), do ondorwjjzer
der 2de kl. A. Van der KolfT.
Departement van Oorlog. Bevorderd: Bjj het
wapen der infanterie tot kapitein de late luiton&nts
E. W. E. Kok en H. L. W. Tellingstot laten
luit. de 2dolnilB. J. O. Van den Belt on L. A. Ferguson.
Ontelagen: Op verzoek, eervol, nit Zr. Me.
mil. dienst, wegens volbrachten diensttijd, met boboud
van recht op pensioen, de kapt. der inf. C. Btiemens.
Bevorderd: Tot majoor bij het wapondercav.
de ritmeester G. C. W. C. Van dor Schoot.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur!
Vergun n y een klein plaatsje in uw ge
acht blad aangaande het bericht, voorkomende
onder de rubriek „gemengd nieuws" van
gisteravond, over de rondgaande inteekenlyst
ten behoeve van de vele zieke leden der
Chrietelyke Werklieden-Vereeniging „Patrimo
nium".
Zonder uwe geachte en zeer juiste opmer
king tegen te spreken, dat die listen niet voor
zien waren van eenige handteekening van het
bestuur dier Vereeniging, zoo kunnen wy toch
met alle vrymoedigheid deze ijjsten onzen ge
achten stadgenooten ten zeerste aanbevelen.
Ook one is bovengenoemde opmerking door
een zeer geacht ingezetene gedaan, en wy
moesten bekennen: U hebt volkomen geiyk;
maar wy dachten, dat, wanneer het Edel-
Achtb. Hoofd der gemeente Leiden met alle
welwillendheid ééne dier ïyaten met zyne zeer
gewaardeerde handteekening als bljk zyner
goedkeuring begiftigde, en daardoor vryheid
gaf, en bovendien het stedelyke stempel daarop
afdrukte, dat dan verdere handteekening van
het bestuur, dat toch ook het stempel dor
Vereeniging daaraan toegevoegd had, onnoo-
dig was. Ook dit zal velen milden gevers niet
ontgaan z<jn.
Voorzeker wil het bestuur en de commissie
dier ondersteuningskas hare onattentheid
daarin bekennen, maar zy hoopt ook dat door
dit verzuim van hunnentwege, de liefdadig
heid van Leidens ingezetenen niet moge op
houden.
't Is waar, M. de R., voor een ruim bedrag
is reeds geteekend en onze poging wordt niet
beschaamd, maar bedenk eens: er zyn ook
zoovele zieke leden, zoodat het bestuur zich
wel genoodzaakt zag, dezen weg in te slaan,
daar hot aan alle aanvragen om ondersteu
ning, door ziekte zoo noodig, niet kon vol
doen, hoe gaarne het zulks wilde.
Het zal ons, M. de R., zeer aangenaam zyn,
wanneer er by de verdere aanbieding dier
lysten gelet worde op de nu aanwezige hand
teekening van den lsten voorz. der Leidsche
afd. van „Patrimonium".
U dankzeggende voor de verleende plaats
ruimte, teeken ik my, met verschuldigde
hoogachting,
ïw Edl. dw. dr.
D. Lambihon,
Penningm. der Ondersteuningskas.
BUITENLAND.
Frnnkrjjk.
Volgens de „Figaro" zou de minister van
marine het voornemen koesteren, in den minis
terraad, welke heden gehouden wordt, aan
den president der republiek voor te stellen
den heer Basroger, den flinken kapitein van
het stoomschip „Emma," die de schipbreuke
lingen van de „Leerdam" opnam, tot ridder
van hst Legioen van Eer te benoemen.
- Voor de lotery der Parysche wereldten
toonstelling zijn 5000 pryzen, ter waarde van
850,000 fr., aangekocht. Vermoedeiyk zal de
trekking den 10den Januari plaats hebben.
Duitschland.
Het byzonder slechte, natte weder belet
voor het oogenblik dat de huizen en straten
te Berlyn met teekenen van rouw worden
gesierd. Alleen het hotel van den Russischen
gezant trekt de aandacht door de met rouw
floers omhulde balkons en vensters. Ook de
bevolking draagt maar zeer spaarzaam tee
kenon van reuw. Ofschoon aanvankeiyk be
paald was dat het iyk der keizerin-moeder
niet tentoongesteld zou worden, zyn gisteren
toch nog gedurende eenige uren genoodigden
toegelaten om de doode in de open kist
zien. Men is daartoe gekomen, omdat na
inbalseming het aangezicht der doode de
veranderd vriendelyke uitdrukking behield
aldus de vrees ongegrond bleek, dat sn
ontbinding zou intreden.
Overeenkomstig haren laatsten wil, dra
de doode het prachtige kleed van goudbrok
met hermelynen sleep, dat zy droeg op
dag van haar 50-jarig huwelyksfeest, en daa
heeft zy een klein gouden myrthentakje
haren toenmaligen bruidskrans in het h
Naast de open kist ligt op een zydenkut
eene kroon in briljanten.
Onder de talryke bloemen, welke de
en de omgeving Bieren, bevindt zich een pn
tige palmtak met een oranjekleurig lint, wa;
staat: „Emma, koningin der Nederland!
Verder is er van Eogelands koningin
fraaie krans uit groen en immortellen,
een lint, waarop in gouden letters te li
staat: „A mark of true affection and sim
friendship from her sister and friend
toria R. I."
Er wordt gemeld dat de Rykskansi
wilde overkomen om de begrafenis van
zerin Augusta by te wonen, maar dat de k(
uit eigen aandrift, vol liefdevolle consider
voor zyn ouden raadsman en om diens gezi
heid te ontzien, hem uitnoodigde van
voornemen af te zien en rustig op Friedrichsr
te blyven.
Van den Afrika-reiziger Den Hardt k
uit Zanzibar de slechte tyding, dat daar gevr
wordt dat de nieuwe aanvoerders van
opstand in Banaheri drio officieren var
Duiteche troepen in Afrika, en onderhen
eersten luitenant Grovenreuth, Wissma
plaatsvervanger, hebben gevangengenon
Bevestigt zich deze tyding, dan bezitter
opstandelingen gyzelaars, die veelwaard::
Spanje.
Uit Madrid wordt gemeld dat de konin
regentes dag en nacht aan het ziekbed
den jongen koning vertoeft en niemand
vangen wil. De kleine ïyder slaapt veel
geneesheeren, alsook de minister-presii
Sagasta, hebben nog hoop dat het kind
gevaar te boven zal komen, maar de cem
houdt alle verontrustende berichten tegen
De deelneming in de ziekte is by de
volking van Madrid groot.
Gisterochtend om vyf uren zyn afleid*
middelen aan het hoofd van den koning
gewend. De koning scheen toen rustiger:
de koorts verdween.
De „Gaceta" deelt mede dat de toes-
gisterochtend iets gunstiger was.
In het bulletin, hetwelk aan de blade:
medegedeeld, wordt gezegd dat de koi
den tyd, die sedert het vorige bulletin is-
streken, rustig heeft doorgebracht.
Uit byzondere bron verneemt men
Madrid, dat de koning gisterochtend om elf i'
zich neg in denzelfden toestand bevond
in den ochtend. Volgens het oordeel der
neesheeren is de patiënt nog niet hopel
'e Middags om één uur is de koning kal
geworden en heeft hy een paar uren gesla
De ministerraad heeft gisteren beraadsl:
over de mogelykheld der troonopvolging, in
de jonge koning mocht everlyden. De k
zou dan ten deel vallen aan de infante Merci
Telegrammen.
ROME, 10 Januari. De „Agenzia Stef
verklaart dat het bericht van het „Mém
diplomatique," als zou Rusland gewei
hobben art. 17 van het Italiaansch-Ethio;
verdrag voor kennisgeving aan te nemet
gegrond is.
LISSABON, 10 Januari. Men is in de C
algemeen van gevoelen, dat het incii
Serpa Pinto spoedig tusschen Portuga
Groot-Britannië zal geregeld zyn.
"WÜRZBURG, 10 Januari. De hoogier
in de oorheelkunde dr. Ven Tröltsch is b
in den ouderdom van zestig jaren overt
LONDEN, 10 Januari. N.R. G.) Spaar
fondsen waren nabeurs allerflauwst, oj
gerucht dat de jeugdige koning Alfonso
leden was.
Volgens het „Central News" heeft de S;
sche regeering maatregelen genomen 13
eventueele pogingen om bp 's konings
iyden een staatBgreep tot stand te brei
De bekende ingenieur Nordenfeit, uitvi
van de snelvuur-kanonnon, failleerde j
met een passief van 50,000 pd. st.
LONDEN, 10 Januari. De Britsche regeM
ziet in het laatste antwoord van Portugiq
bewijs, dat de regeeri.ig van dat land-
zoeningsgezlnd Is. Daardoor wordt de gi;
