van onze visschers tegen benadeoling door
de bemanning van vreemde vaartuigen.
De heer Van Kempen wees bepaaldei0k
op de klachten der Scheveningsche reeders.
De heer Heldt verklaarde zioli tegen ver
plaatsing van 's Rijks werf te Amsterdam
naar den overkant van het IJ en zag zelf3
gaarne ruimer op 's Ryks werf gebouwd.
Do minister van marine betoonde zich
niet afkeerig van eene kleine, offensieve ver
dediging en gaf als reden voor zyne veran
dering van stelsel op, de ervaring, die aan
getoond had dat nieuw materieel noodig
was. Het nieuwe pantserdekschip kr\jgt den
naam van „Prinses Wilkelmina der Neder
landen."
Over ien eigendom van dat schip be
hoefde men zich niet bezorgd te maken. Hy
kwam ton sterkste op tegen de bewering
dat het personeel der Marine in zoo treu-
rigen staat verkeert. Intusschen zal hy
alles doen om de oefeningen te verbeteren;
ook de mobilisatie is goed verzorgd.
In theorie ging hij mede met de denkbeel
den van den heer Guyot, maar geloofde dat
ze in werkelijkheid onuitvoerbaar zouden zjjn,
daar Indiê eene groote mariDe niet kan missen.
De instelling eener staatscommissie aal bji
overwegen. De minister houdt voortdurend
het oog op de bescherming onzer viaschera
en stelde den heer Heldt gerust, dat hy inder
daad vooreerst niet denkt aan verplaatsing van
's Rijks werf. Hij zal de wenschelykheid
nagaan om de kruisers in de Noordzee te doen
vergezellen door een deskundige.
Na do replieken, waarbij de minister nog
verklaarde dat tegen de uitdieping van het
Slijkgat geen bezwaar bestond, mits de scheop-
vaart-belangen van Dordrecht in het oog
werden gehoudenis het algemeen debat ge
sloten. Na goedkeuring van eenige artikelen,
waarbij verworpen werd een amendement
der rapporteurs voor de gevraagde uitbreiding
van het ingenieurs-corps met een adspirant-
ingenieur der marine te weigeren, werd de
vergadering tot hedenmorgen verdaagd.
- Eerste Kamer. Zitting van Dinsdag 17
December. Door de afdeelingen zjjn benoemd
tot voorzitters de hoeren CoeneD, Van Zuylen
van Nyevelt, Kappeyno Van de Cappello,
Brenning en Hengst.
~TöOnsfêiffrf£r-torét'
ontwerp door den heerVan Zuylen bestredes.
Eg wees daarbij op do noodzakelijkheid va»
verbetering van ons muntstelsel.
De minister van finaneiön verzekerde dat
de Rogeering harerzijds daarteo gaarne zal
medewerken, al betwijfelde hy de spoedige
totstandkoming eener bimotallieke unie op
groote schaal. Hij verdedigde met den minister
van justitie het ontwerp, waarvan de groote
bezwaren niet te voorzien waren. Wettig be
taalmiddel werden de bankbiljetten ernietdocr.
De moreele aansprakelijkheid, die de Staat
op zich neemt ten gunste van de Bank, be
staat nu reeds. Behalve dat dit ontwerp het
verkeer zal ten goede komen, kan in buiten
gewone tydon het publiek er door worden
gerust gesteld door de zekerheid dat de bank
biljetten zullen biy ven aangenomen. De minis
ter van justitie bestreed het grondwettelijke
bezwaar en verdedigde vele bepalingen van
het ontwerp op rechtskundige gronden. Nadat
de heer Wertheim het ontwerp had bestreden
als een daad van voorzichtigheid bij den heer-
schenden twijfel, en had doen uitkomen dat
het der Bank totaal onverschillig was, werd
het ontwerp met 40 tegen 2 stemmen ver
worpen.
Vóór stemden de heeren L. Van Nispen
en Van Lynden.
Morgen om 11 uren is er wederom zitting.
liet IjCidseli Tooneel.
Er bostaat een groot verschil tusschen de
scheteen van het huwelijksleven van vroegere
dagen en tusschen die, welke een groot deel der
moderne literatuur ons te aanschouwen geeft.
Vroeger zagen wij do vrouw als steun, als
helpster, als bondgonoote van den man, die
alles in het werk stelde om zyne gedachten,
zyn willen en streven tot het hare te maken,
die zyne echtgenoote was niet alleen op
materiïel, maar ook op geestelyk gebied;
thans stellen verscheidene auteurs twee
wezens van verschillend geslacht vooroogen,
die niet met, maar naast elkander leven.
Het is vooral Hendrik Ibsen, die dit psycho
logisch verschijnsel tot een zijner meest ge
liefkoosde onderwerpen heeft gekozen. „Nora,"
„Do wilde eend," „De vrouw der zee," allen
zijn hieraan gewyd. Francois Coppéo heeft
het ons te aanschouwen gegeven in „Jean
Marie" en heden heeft Richard Voss met zjjn
„Eva" getoond een volgeling dier school te z0n.
Eva is eene schoone, jonge vrouw van
aiellyke geboorte en verloofd met graaf Elimar
Holm. Als deze verneemt dat graaf Duren,
vader zijner bruid, ten gevolge van slechte
speculatiên gefailleerd is, stelt hij alle pogingen
in het werk om de verbintenis tusschen hem
en Eva verbroken te zien, hetgeen hem inder
daad gelukt. Eva schenkt vervolgens hare
hand aan deu fabrikant johan Hartwig, een
eerlijken, braven borst, doch van burgerlyko
afkomst.
Niet geweon aan deze burgerlijke omgeving,
ongelukkig ten gevolge der bitse, onbillijke
verwijten, welke zij, het adellijk meisje, im
mer moet hooren van Hartwigs moeder, lee»t
zij het oor aan de verleidende taal van haren
vreegeren bruidegom, van graaf Helmzij be
looft hem haren man te zullen verlaten, van
haar kind te scheiden, om hem, den man,
dien zij altijd heeft liefgehad, t» volgen.
Zy houdt woord. Zy hekent harsn echtge
noot een ander te beminneD, niet meer met.
hem te kunnen leven, om weldra baren intrek
te nemen in het huis van den graaf.
Hier hoort zy uit den mond van eene zyner
vroegere slachtoffers aan welken ellendeling zy
hare hand wil reiken. Zy begrijpt echter nu
dat dit niet zyn wensch kan zijn, dat hy haar
slechts eogenblikkelyk, slechts zinnelyk heeft
begeerd; maar zy wil zyne wettige vrouw
zyn, nu niet meer voor zichzelve, maar voor
dat dochtertje, dat eenmaal uit haar geboren
is, want zy wil niet hebben, dat men later
dat meisje hare moeder kan aanwyzen als
eene gevallene vrouw.
Als Holm weigert aan dien wensch gehoor
te geven, als hy haar verklaart haar niet te
kunnen huwen, dan grijpt zij het pisteol en
doodt hem.
Den dag, dat zy uit de gevangenis, waarin
zij deze daad boet, ontslagen zal worden, ko
men Hartwig en diens moeder haar halen. Zy
hebben alles vergeten, haar allee vergeven.
Zy mag weer de plaats innemen aa» den
huiselijken haard; zy mag weer moeder zyn
over haar kind. Zy wil medegaan, maar de
hartkwaal, welke haar gestel sinds lang onder-
mynt, maakt een eind aan haar loven, juist op
het oogenblik, dat eene gelukkigo, onbewolkte
WoU.e~.af In lief „ArFclliot IS.
logisch raadsel toe. Ten eenenmale onver
klaarbaar is ons het karakter der vrouw, die
liever armoede en schande met haren vader
wil deelen, dan zich in weelde te baden ten
koste van anderen, die de voorkeur er aan
geeft om alles, alles op te offerenharen naam
haren rykdom, hare liefde, dan te gehoorzamen
aan den wil van haren aanstaande, die haar
verbiedt bet woord te richten tot een een
voudigen burgerman, die lydzaam allo ver
nederingen duldt, terwyl diezelfde vrouw by
het eerste woord, tot haar gericht door den
man, die haar vroeger heeft verlaten, de
huwelykebandea verbreekt, het moederlyk
gevoel tot zwygen weet te brengen, om als
eene nietswaardige deerne zich te werpen in
de armen van een vreemde.
Victor Hugo had by het aanschouwen van
dit tooneelproduct een nieuw bewye gevonden
voor zyn® stelling in zyn „Le Roi s'amuse'
Frans I in den mond gelegd
Souvont femme varie,
Bien fol est qui s'y fie.
Ook het karakter van Hartwig's moeder
ia on3 niet recht duidelyk. Zoolang hare
schoondochter onschuldig is, overlaadt zij de
arme Trouw met onbiliyke verwyfeingeD, ea
nauwelyks heeft zich de hartstocht der ïonde
van deze meester gemaakt, of zy stelt zich
aan bare zyde en thans tegenover haren zoo».
Het was voor het eerst, dat wy mevr.
Jonker», als Eva, in eene werkelyk dramatische
rol zagen optreden en wy hebben haar onze
bewendering ton volle mogen schenken. Met
krachtige realiteit heeft zy den zieiestryd ge
schetst; het was of men het inwendige der
diep rampzalige vrouw aanschouwde; elke
gemoedsaandoening, elke hartstocht trad plas
tisch by haar te voorschyn; zy ontwikkelde
een gloed en eene kracht, welke wjj in die kleine
figuur nauwelyks durfden veronderstellen.
Haar dialoog met Elimar Holm in het vierde
bediyf, in do scène, aan welks slot zy hem
doodt, was bepaald moesterlyk. Het gehoele
tooneel in de gevangenis was eone uiting van
werkelijke kanst, van een grootsch talent.
Mevrouw Jonkers heeft gisteravond getoonl
eene tragédienne te zijn, waarop ons tooneel
met recht Irotsch mag wezen.
Zy werd door allen uitstekend ter zyde
gestaan.
De heer D. Haspels gaf ons den braven,
eerljjken Hartwig weer mst die fijne nuances,
met die ryk gekleurde en gedetailleerde toe
ken ngen, waarmede hy immer zyn spel weet
te sieren. De schepping, ons gisteravond ge
geven, is oen nieuwe lauwer.
De heer Chrispyn, als graaf Holm, schetste
ons het pjjniyk cynisme van den ellendigen
vrouwenverleider met Ijzingwekkend realisme.
Mevrouw Beersmans, by uitstek goed ge
grimeerd, leverde een prachtig type van de
oude boerin, bezield met een enverwinnelyken
afkeer tegen het hoogere, tegen het aristo-
cratieche.
De klei»e rol van Toaia kwam in handen
van mevrouw Coelingh-Vorderman volkomen
tot kaar recht; deze teekende de gevallene,
ioch niet elechte vrouw geheel en al vol
gen* natuur en werkeiykheidvooral haar
bianentreden en haar uitroep„hy heeft mij
verjaagd uit dit huis om plaats te maken
voor u!" was werkelyk artistiek.
Het zou oas te Ter voeren allen in het
byzonder te vermelden. Genoeg zy het dat
allen krachtig medewerkten tot het uitbundig
succes, waarin „Eva" zich hier heeft mogen
verheugen.
De zaal was zeer goed bezet. Mr. L. H.
Gemengd Nieuws.
Men heeft ons medegedeeld-
naar aanleiding van het ingezonden stuk.
waarby de inzeader zich niet kan vereenigen
dat de meubelen enz. uit eene gerechtelyk
•ntruimde wening gedurende geruimen tyd
op straat bleven staan dat hier eene leemte
in onze wetgeving bestaat. De wet bepaalt
namelyk niet, waar zulke goederen moeten
worden gedeponeerd. De politie treedt hier
niet handelend op; de macht is in handen
van den ambtenaer, met de uitvoering van
het vonnis belast.
Wy zouden echter geneigd zijn te vragen
of zulk een ambtenaar niet het recht heeft
deze onbeheerde goederen tydelyk op eene
plaats, san do gemeente toebeheorende, te
bergen. We houden ons overtuigd dat dit
zeer zeker toegestaan zou worden.
Wy vestigen de aandacht op de
in dit blad voorkomende advertentie van den
Ned. Rynspoor, welke betreft den duur dei-
geldigheid van de retourbiljetten ter gelegen-
Zekere De G., wonende in de Bier-
straat en vroeger een welgesteld ingezetene
van Den Haag, heeft zich gisternacht opge
hangen. Het lyk werd door de politie naar
het gasthuis gebraoht.
Als een bewys dat de laatste
hariDgreis veor de Scheveningsche vloot od
gunstig is afgeloopen kan dienen dat in hel
geheel 700,000 kilo zout onverbruikt werd
teruggebracht.
Een groot aantal werklieder
der Ratterdamsche suikerraffinadery heeft aai
het bestuur een sehryvea g»richt, waarin voor
gerekend wordt dat het loon onvoldoende is
ia verhouding tot de behoeften van hun gezia.
Zy verzoeken deswege met 1 Januari a. s
do volgende loonsverhooging in te voeren
alle loonen te verhoogen met f 0,25 per dag,
voor overwerk f 0,50 per dag en f 0,05 per uur.
Zaterdag, na middernacht, is in
eene tapperij in de Bethaniedwarsstraat te
Amsterdam eene vechtparty ontstaan, waarby
een 20-jarige werkman door een onbekend
persoon in d® hand is gebetenhy werd
naar het gasthuis geleid om verbonden te
worden. Tydens het rumoer is de tapper, dio
ziek te bed lag, opgestaan, denkende dat
zyne vrouw geslagen werd.
Hy' is, volgens verklaring van genoemde
vrouw en van oen® andere in den ingang der
deur, toegang gevende van de huiskamer tot
de tapperij, tegen het onderiyf geschopt door
een 21-jarige metselaar, ten gevolge waarvan
by op de plaats is dood gebl®ven. Volgens
de verklaring van een geneesheer zou de
tapper een natuurlyken dood zyn gestorven,
door ororspanning veroorzaakt. Het lyk is
naar het schouwlokaal in de cellulaire gevan
genis gebracht.
Woensdag zal men te Amsterdam
weder een aanvang maken met de gratis-uit-
deeling van brood en koffie in het voormalige
Gymnasium-gebouw.
Zaterdagmiddag zijn te Stads-
kanaal twee jongens, één van 10 en één van
14 jaar, door het ys gezakt en verdronken.
De rechtbank te Arnhem ver-
oordeelde Gerrit Hardeman, wegens het toe
brengen van eene messnedo over het aange
zicht van Noellje Dyklar.d te Vonendaal, tot
S maanden celstraf.
Niet het ttoomgemaal van dun
Naarderpolder, maar een daar dichtbygelegen
huis is afgebrand. Het stoomgemaal kreeg
zelfs geene schade.
Men schrijft aan de „N. R. C." uit
Hellevoetsluis van 16 December:
De ziekte-verschyi)8elen by schepelingen
der marine alhier, waaromtrent gemeld is,
dat zy kenmerkead overeenkomen met de
„influeaza," houden aan. Keerden de schepe
lingen van hot wachtschip, op een paar uit-
zonderingea na, hersteld terug, gisteren en
heden werden weder bootsmansleeriingen van
Zr. Me. instructieschip „Nautilus" naar het
hospitaal gebracht, en dezen morgen nog een
paar kanonniers. Ook enkele andere oorlogs
lieden, die aan den wal wonen, zyn aangetast,
alsmede eenige burgers. Kan de heerschende
ziekte misschien niet geheel naar waarheid
„inflnenza" worden genoemd, van epidemisch
koortslyden durven w0 veilig gewagen.
De trein van Duitschland over
België naar Paiys is gisteren by Creil in
botsing gekomen met een goederentrein. Drie
waggons zyn geheel vernield. Drie soldaten
en twee andere reizigers zyn ernstig gekwetst.
Markies De Caux, city er aan
het hof der Tuilerieën onder Napoleon III,
gescheiden echtgenoot vaa Adeline Patti, is
op 64 jarigen leoftyd te Parys overleden.
In een ziekenhuis te Philadel
phia, behooronde bij het Jefferson-College,
werd dezer dagen eene wonderbaarlyke heel
kundige operatie verricht. Yan een kind van
zes jaar, dat aan vallende ziekte leed, werd
de hersenpan geopond, waarna een deel van
de aangetaste hersenen werd verwydord. De
kunstbewerking gelukte geheel en de toe
stand van het kind gaat vooruit.
Het geval trekt in Amerika algemeene
aandacht.
BUITENLAND.
FirsuiLcrJJIk.
De Kamer van Afgevaardigden heeft gis
teren, met 266 tegen 222 stemmen, de ver
kiezing van den heer Naquet vernietigd.
Het eerste bureel besloot gunstig te
adviseeren op do verkiezing van den heer
Bischoffsheim.
De minister van oorlog De Freycinet
is sedert Zaterdag ongesteld.
T" «ar, afgevaardigde
gekozen Le Myre de Vilers is de heer Bom-
pard, resident, benoemd tot hoofd-resident
van Madagaskar.
Xtnlteohlccfl
De „Post" meldt dat do opperpresident
Borlepscis aanvankelyk weigerde de gevol
machtigden van het mynwerkers-comité te
ontvangen, omdat hy reeds onderricht was
van het besluit, zich weder tot den arbeid
aan te melden. Van don keizer ontving by
intusschen rechtstreeks het bevel de arbeiders
te ontvangen en kennis te nomen van hun
besluit.
Italië.
D« minister van financiën heeft gisteren
in de Kamer van Afgevaardigden een overzicht
gogeven van den fiaantiëelen toestand.
Dank zjj den middelen, welke ter beschik
king staan, is de geregelde dienst der kas
verzekerd, niet slechts voor 1SS9/90, maar ook
voor 1890/91.
By het opmaken van het budget is de
grootst mogelyke zuinigheid betracht, ten
einde nist genoodzaakt te zyn tot nieuwe be
lastingen de toevlncht te nemen.
Het tekort op de begrooting van 1S90/91
is 32 millioen, waaronder 10'/2 millioen bui
tengewone militaire uitgaven.
Ten gevolge van het nieuwe fieantiëele
programma zyn de uitgaven met ongeveer
46 millioen verminderd. Op dezelfde wyze
voortgaande, zal het evenwicht tusschen ont
vangsten en uitgaven zonder nieuwe belastin
gen hersteld worden.
Telegrammen,
SAARBRÜCKEN, 16 December. Heden
middag is in nog vier andere mynen het werk
hervat. De werklieden in de myn Altenwald
zyn grootendeols niet opgekomen.
LONDEN, 10 December. Het schip „Victoria",
kapt. Wickmann, van Harlingen naar Blytb,
is bij laatstgemelde haven gestrand, maar
oogenschynlyk zonder schade vlot gekomen.
BERLIJN, 16 December. HC.) De Keut-
sche „Volkszeitung" meldt: In vyf mijnen in
het district van de Saar is heden het werk
gestaakt.
PARIJS, 17 December. Generaal Boulangor
heeft een manifest uitgevaardigd tot de kiezers
