Pouilleton.
HET GEHEIM
:>iGEZONDlDS.
Mijnheer de Eedacteur
Het schijnt dat in den laatsten tyi lovon
en beweging beginnen te komen op een ge
bied, waar voor eenige jaren nog volmaakte
rust heerschte; ik bedoel het gebied der steno-
graphio, d. i. der snelschrijfkunst. "Wanueer
het my veroorloofd was, zou ik tot staving
dezer bewering de personen kunnen noemen,
die ray af en toe over de zaak komen spreken
ter bevordering hunner belangen. Echter kan
ik hier wel wiizen op de pogingen, welke
sedert eenige jaren nu en dan worden aan
gewend, om vreemde Btelsels toepasselijk te
maken op onze taal. Eéno dier pogingen is
weer tot onze kennis gekomen uit de nom-
mers van uw blad van Maandag 4 en 11
Nov. jl. Daarin toch komt voor eon bericht
van den heer J. L. Wéry, te 's-Hage, zijn
plan behelzende, om hier ter stede een cursus
te openen in de stenographie, tot aanleering
van het Duitsche stelsel van Willem Stolze,
pasklaar gemaakt voor onze taal. Nu meen
ik in het belang der zaak en in dat harer
voorstanders het volgende onder de algomeone
aandacht te moeten brengen.
Wie zich voorstelt dat hfj uit het boekje
van den heer Wéry of met het volgen van
diens cursus, beide verdeeld in 24 lessen,
de stenographie kan leeren, d. i. een middel
leert aanwenden om het gesproken woord
op te teekenen, vergist zich deerlijk. Het
boekje van den heer Wéry geeft slechts eene
kortere wijze van schrijven, waarmee men
2-, hoogstens 3-maal sneller schrijft dan met
onze gewone teekens; terwjjl men voor het
schrijven op dictée een middel noodig heeft,
dat ons in staat stelt om minstens 6-maal
gauwer te schryvèn dan met de gebruikelijke
vormen.
Bjj het doorbladeren van het boekje troffen
mij ook vele samenstellingen dor stenogra-
phische lotterteekens, die er bijna gelijkvormig
uitzien voor de verschillende woorden. Nog
merkte ik velo letterverbindingen op, dio bjj
haastig werken zeer moeilijk zuiver te schrij
ven zullen wezen, en weer andere, die zeer
bewerkelijk zijn. Voor hen, wien het boekje
misschien onder de oogen komen mocht, wil
ik eenige voorbeelden noemen, die ik al da
delijk bjj het eerste doorlezen in de verschil
lende tabellen onderstreepte.
Van de eerste noem ik opA. 4. dorp en
dorstenA. 5. verlengen en voorriemA. 6.
mededrinken en omwringen; A. 8. langs en
links; A. 13. allen en alles; A. 29. aller en
alreeds; A. 32. hierdoor en hierin; A. 33.
omber en omver.
Van de tweede teekende ik aan op A. 7.
ruwheden; A. 8. mengsel; A. 10. prinses,
kansel; A. 12. vergelijking; A. 13. afleidsel,
onuitvoerljjk(-baar)A. 1G. slaap; A. 17
vloeibaar; A. 30. tegenover; A. 31. gelijk
namig; A. 33. leerling, kleedt), velerlei.
Om voorbeelden voor de derde soort te
vindon, noodig ik ieder uit met aandacht de
leesoefeningen na te gaan, aan hot eind van
iedero tabel voorkomende; men zal verbaasd
staan over het groot aantal bewerkelijke en
plaats innemende combinaties. Van de uitge
werkte voorbeelden noem ik daarvoor even
op: A. 10. wederverkooperA. '30. dezelfde;
A. 32. verschuldigd.
van den Inspecteur van Politie.
64)
„En nu zou je graag weten, of de vogel
werkelijk in die richting was weggovlogen
vroeg de detective, slim met het linkeroog
knippende. „Komaan, dan ga ik met je mee.
Om je ronduit de waarheid te zeggen, vriend
ik heb de zaak de laatste dagen een beetje
verwaarloosd. Zo was mjj wat uit de ge
dachten gegaan. Maar je bent net op het goede
oogenblik gekomenik heb niets omhanden, en
ik zal mjjne schade inhalen; dat is zeker!"
Wanneer de detective zijne geliefkoosde
uitdrukking „dat is zeker!" gebruikte, kon
mon er op aan, dat hij eene zaak ter harte
had genomen.
Fieldstraat ligt in het hart van eene dei-
deftigste buurten uit Londen. De huizen z(jn
alle oven grootsch en weelderig ingericht
en brengen, als vanzelf spreekt, eene verba
zend hooge huur op. Het is dan ook eene der
fatsoenlijkste buurten, waar men statige
livreiknechts, met onnatuurlijk dikke opge
vulde kuiten, keurig nette dienstmeisjes,
sier ijke rijtuigen met dikke koetsiers, vlugge
palfreniers en grooto adellijke blazoenen op
Hel stelsel, in dit bookje op onze taal toege
past, kan voortreffelijk zijn voor de Duitsche
taalmaar daarmede is niet hot mmste gezegd
over de geschiktheid voor onze taal. Eik stel
sel voor elke taal is natuurlijk opgebouwd
naar het kenmerkende van die taal. Nu valt
het groote verschil in spelling tusschen de
Duitsche taal en de Nederlandsche dadelijk
in het oog, wanneer men slechts denkt aan
de voorkomende samenvoegingen der mede
klinkers. Ook het ingrijpende der uitlatingen
bij snelschrift verschilt zeer voor de beide
talen. In de eene taal zien we eene verdoor-
gedreven verbuiging en vervoeging, waarvan
de verschillende vormen dikwijls verschil van
beteekenis aangeven, terwijl de andere taal
slechts eene eenvoudige woordverandering
kent. Waar men dus voor het gebruik van een
stelsel voor stenographie in de eene taal
middelen noodig heeft om die veranderingen
aan te duiden, kan men die in do andere
taal zonder schade voor do duidelijkheid ont
beren.
Het is hier niet de plaats, om grondig de
nadoelen na te gaan, die de vreemde stelsels
voor onze taal opleveren, tegenover het op
zettelijk voor het Nederlandsch bewerkte
systeem, dat met zoo groot succes reeds 40 jaar
b)j de vergaderingen der Volksvertegenwoor
diging wordt gebruikt. Het is echter buiten
twijfel, dat het de andere stelsels vooruit is in
eenvoudigheid van constructie en dus ook in
gemakkelykheid van aanleeren, in helderheid
van het stenogram, dat men er mee verkrijgt,
en dus ook in de snelheid, die men er mee
bereiken kan. Dit te bewijzen zou een moei
lijk, maar dankbaar werk zijn, waartoe ik
echter hier niet kan overgaan. Wie over de
kunst zelve (het begrip), over haar belang en
toepassing, wijze van aanleeren enz. meer
wenscht te weten, zal ik gaarne nader inlichten.
Leiden, 14 Nov. 1889. H. J. Van den Berg.
BUITENLAND.
Dnltaohlsnd.
In eon welkomstgroet aan de terugge
keerde keizerlijke familie zegt de „Nord-
doutsche Ztg.": Deze reis mag als eene
bijzonder in den dienst des vaderlands onder
nomen reis worden aangemerkt, waardoor
zijne macht en waardigheid naar buiten
werden bevestigd en vergroot.
De begrootings-commissie heeft het aan
schaffen van het door de vrijzinnige pers
sterk bestreden keizerlijk prachtschip met
21 tegen 7 stemmen toegestaan. Drie leden
van het centrum stemden tegen.
De „Reichsanzeiger" meldt dat heden
de aangenomen zoon van den keizer van
Japan met zijne gemalin en zijn gevolg te
Berlijn zal aankomen. Zjjn oogmerk is de
Duitsche marine-inrichtingen te bostudeeren
en de prinses aan het Hof voor te stellen.
De commissie van den Rijksdag heeft
het ontwerp der bankwet, na verwerping
van alle amendementen, onveranderd aange
nomen.
Oo«t«nr.-Hoiig.-Monarehle.
Daar de Landdag te Praag het mandaat
heeft vernietigd van 69 Duitsche afgevaar
digden, die weigerden de zittingen by te
wonen, zal de Czechi6che party binnenkort
overgaan tot wyziging der tegenwoordige
de portieren, ieder oogenblik van den dag
kan tegenkomen. Dat de heer Sint-Alba hier
een huis bewoonde, ja, wat nog meer zegt,
in eigendom bezat, was dus ontegenzegiyk een
bewys, dat by tot de zoogenaamde geld-aris-
tocratie behoorde; wel is waar niet de eigen-
lyke aristocratie, die slechts door geboorte
en afkomst verkregen wordt, maar het onder
scheid tussehen die beiden is in onze eeuw
van geldaanbidding al zeer gering. Inwendig
was zyne woning niet minder smaakvol inge
richt dan die zijner adellyke buron, en de
sierlyke wapens op de rytuigen, welke voor
zyne deur stilhielden, bewezen genoegzaam
dat ook die kring der groote wereld niet voor
hem gesloten was.
Robert Power en zijn vriend lieten zich
door al dion luister volstrekt niet afschrikken.
Power had, zoodra hy Sandbank had verlaten,
het plan opgevat, de plaats, waar Sint-Alba
woonde, van nabij op te nemen. Het was
alsof eene inwendige stem hem zeide, dat
hij dadr iets in zyn voordeel zou kunnen
vernemen; hy zou in elk geval in de buurt
zynhy zou kunnon nagaan, welke personen
het huis in- en uitgingenwie tot de zeld
zame bezoekers behoorden, en honderd andero
dergel yke byzonderheden moer, die hem t)
pas konden komen.
kieswet, welke grooto voorrechten aan het
Duitsciio element verleende.
JBeigrlA,
Do Belgische „Précurseur" verklaart zich
bevoegd tot de mededeeling, dat deFransche
regeering niet by de Latynsche unie zal blij
ven, indien België en Italië hun overvloed
5-frs.-stukken, welke in Frankrijk en Zwitser
land in omloop zyn, niet intrekken.
De „Précurseur" beveelt voor België do aan
neming aan van den gouden standaard.
Het geding tegen den heer Corvilain en
zyn iDgenieur Delannoy is dezer dagen voor
do 3de kamer der strafrechtbank te Antwer
pen in behandeling genomen.
De beschuldiging luidt: onvrywillige aan
slag; het verslag van den officier van justitie
geeft het aantal dooden aan als 43. Deskun
digen hebben Corvilain en zijn ingenieur voor
geheel verantwoordelyk verklaard.
By het verhoor trachtten de beschuldigden
aan te toonen, dat de ontploffing niet in de
patronenwerkplaat8, maar op de naburige
petroleumwerven ontstond. Een onderzeek
van een aantal deskundigen heeft echter be-
wezeD, dat de aanleiding voor de ramp in de
fabriek van Corvilain aanwezig moet zyn ge
weest.
Servië.
De gewezen koning van Servië, Milan, is
raar Parys teruggekeerd. Met koningin Nathalie
is overeengekomen dat de jonge koning Alexan
der zyne moeder vry mag bezoeken, en dat
zy, zoo dikwyis zy wil, mits zy zich buiten
de staatkunde houde, naar het paleis mag gaan.
Ten opzichte van Milan's jaargeld rees een
geschil tusschen de regenten en de ministers,
die niet wildon dat het bedrag, op 300,000 fr.
per jaar te bepalen, als eene bijzondere uit
gaaf in plaats van op de civiele lyst zou
verschynen. De gezanten voor Rusland en
Frankryk, wier raad men inriep, konden
vooralsnog geen vergelyk bewerken.
Rusland.
Onder de studenten van Odessa hebben in
den laatsten tijd herhaaldelyk ongeregeldheden
plaats gehad.
Toen omstreeks 300 studenten dezer dagen
een lykdienst voor een Ruseischen nihilist,
die indertyd 20 jaren al3 staatkundig balling
in Siberië doorbracht, wilden bywonen, wer
den de kerkdeuren door de politie gesloten.
De studenten hielden eene betooging en be-
leedigden de beambten. Daarop werden 8 aan
voerders gevangengenomen.
Drie dagen later poogden de studenten een
dienst in de hoofdkerk te houden. Toen hot
plan bekend werd, bezette de politie het
ple'n, deed den dienst ophouden, schreef de
namen der geestelyken op en deed de kerk
ontruimen.
Men vermoedt dat eenige studenten weg
gezonden of verbannen zullen worden en zelfs
loopt het gerucht, dat de overheid ernstig
voornemens zou zyn, de hoogeschool voor-
loopig te sluiten.
Amerika.
Volgens een Engelsch blad schynt de toe
stand van het Panama-kanaal nu hopeloos.
Het kapitaal, waarmede het tot nog toe onder
houden werd, is uitgeput. Zelfs de heer De
Lesseps, die zoodanig onwrikbaar iu het wei-
Ware Fieldstraat niet Fieldstraat geweest,
dat wil zeggeneene straat, waarin zich
niets dan deftige woningen, waarvan som
mige wel voor paleizen konden doorgaan,
bevonden, dan had hy er zeer zeker een
bovenkamertje gehuurd, onverschillig hoe
dicht onder de pannen, mits het maar uit
zicht op het huis van Sint-Alba verleende,
om het van don ochtend tot den avond in
het oog te kunnen houden; maar de soort
van menschen, welke kamers veihuurt, was in
deze deftige straat niet te vinden.
De beide vrienden spraken nog hierover,
toen zy zich reeds in de nabyheid van Sint-
Alba's woning bevonden,
„Daar heb je het huis, ouwe jongen 1"
riep de detective uit, voor No. 23 stilhoudende.
„Daar heb je het 't ziet er nogal aardig
uit!en zoover ik kan zien, is de familie
niet thuis! Zie maar de jaloezieën zyn
neergelatenbeneden zyn de luikon voor de
ramen gezet; alloen de keuken is open. Daar
zitten de bedienden zeker, van de afwezigheid
van hun „volk" gebruik makende, om het
er eens goed van te nemen. Als je wat vragen
wilt, heb je nu de beste gelegenheid
Kom eens hier, ruik eens, wat eene lekkere
lucht komt daar uit de keukenze eten
waarachtig rolpens! Kerel! zeg dat je een
sligen hoopte, schynt nu den moed te hebbin
opgegeven. Het begin der werken van het
Nicaragua-kanaal door Amerikanen zal aan
de Fransche onderneming don genadeslag toe
brengen.
In het begin van het volgende jaar zal
het werk beginnen voor een trans-Atlantischen
kabel naar Canada. Do kosten worden op
1,600,000 dollar geschat, of '/5 minder dan
van een der andere kabels tusschen Engeland
en Amerika. De kabel heeft eene lengte van
1900 Engelsche mylen, den afstand tusschen
Clew-Baai in Ierland en Greenly-Island in
de straat „Belle Isle" (tusschen New-Found-
land en de Canadeesche kust).
Naar men zegt, ligt de kabel voel gunstiger
dan andere, wat betreft het gevaar voor ye
bergen. De ervaring leert, dat ysbergen bp
30 vademen diepte hoogst zelden aan den
grond raken.
Gemengd Nieuw*.
Toen het gezin van den land
bouwer P. S., te Maasdyk, gisteravond te zeven
uren het avondeten gebruikte, heeft er te dienu
huize een brutale diefstal plaats gehad. Ten
nadeele van de by hem inwonende boeren
knechts L. d. Z. on C. V. zyn er f 130 ont
vreemd. De diof heeft zich door een raan
toegang verschaft tot het kamertje, waar de
kist stond, die het geld bevatte. Een does,
waarin ook nog eenig geld was geborgen, is
door hem niet opgemerkt. Door eene open
staande deur in den koestal is de dief ontsnap!
Door drie jongens van 14—1?
jaar is uit eene woning te Diemerbrug, waar
van een raam aan den straatkant opgeschc
ven was, ontvreemd een ketting met juweeler
broche en een paar juweelen oorbellen.
De laatsten zyn door rechercheurs in dt
bank van leening teruggevonden. De daden
zyn nog niet opgespoord.
Onder Oostermeeris een zeven
jarig meisje overleden, dat voor hare ouden
een pot met groene verf had gehaald en
van den inhoud had. geproefd
Wederom eeneerfonis. Twet
eenvoudige inwoners van Ober Moerlen, een
dorpje in Hessen, zyn millionair geworden.
Deze gelukkigen, Geck en Schweizen ge
naamd, hadden een oom, Adam Geck, die
vroeger als eenvoudig schoenmaker naar Enge
land vertrok. Hy werd later eigenaar van
groote werkplaatsen en magazynen te Londen
en verwierf een groot fortuin.
De twee neven erven verscheidene millioenen
maar de ryke schoenmaker heeft ook zyn ge
boortedorp niet vergeten, want hy heeft aar
Ober Heerlen eene belangrijke som vermaakt
voor liefdadige instellingen.
Uit pleizier. Uit de gevan
genis te Bochum, Duitschland, zyn drie ge
vangonon gevlucht. Een van hen wist zich
na het avondeten te verbergen in eene niet
gesloten ruimte, 's Nachts kwam hy te voor
schyn en verraste den oppasser, die onschz
delyk werd gemaakt. De sleutel werd hen
afgenomen, de vluchteling opende de celle:
van twee vrouwen en één man en noodigdi
hen uit met hom te vluchten. Aan dit verzoei
werd gretig voldaan. Wegens zwakheid moes
echter eene der vrouwen aan den muur de
gevangenis den tocht reeds opgeven. De dri
andere personen zyn nog niet teruggevonden
knecht bent, die een dienst komt zoeken
misschien vragen ze je wel om mee te doen
Sakkerloot 1 sla het niet af! Wil ik gaan? -
ik ben dol op rolpens, dat is zeker!"
Maar Robert Power schoen in hot mins
geen acht te slaan op het gebabbel van zy:
opgeruimden vriend. Integendeel, zyne ge
heele aandacht scheen plotseling door een
zonderlinge verschyning in beslag genomei
Hy had zich met Brusel op don hoek va'
de woning van Sint-Alba in eene zijstraa
geplaatst, vanwaar zy alle personen, die d
straat doorkwamen, op hun gemak kondei
gadeslaan. De verschijning, welke Power'
opmerkzaamheid in zulk eene mate tot zie!
had getrokken, dat hy zelfs de woorden va
zyn vriend niet had gehoord, viel ook than
den detective in het oog.
Het was eene bloeke, magere vrouw, tus
schon de dertig en veertig jaren, die va
den overkant der straat op de woning, waai
naast zy stonden, sc-heon toe te komen. Har.
gelaat droeg nog de sporen van vroeger
schoonheid, die thans echter blykbaar doe
jaren van kommer en ellende geheel was ve:
dwenen; hare kleeding was gerafeld e
versleten en toonde de diepste armoede aar
Wordt vercolgd.)
