1 z
-
-
-
r'-ry OVIKr«OC9> fC/ tffeatflBWRWWeaHW H
JEffiWOT
leverde regels en eeuwige rechtsbeginselen.
Daarna ging de redenaar na, welke die
struikelblokken zijn, om vervolgens weer
terug te keeren tot het uitgangspunt zijner
rede: de waarde van het Eomeinsche Eecht
voor de rechtsstudie in onzen tijd. Niet zelden
wordt de schadelijke richting in de rechts-
beoefening, welke de redenaar trachtte te
schetsen, juist toegeschreven aan den invloed
van bet Bomoinsche Eecbt. Ware het ver
wijt gegrond, kon men inderdaad aantoonen,
dat het Remeinsche Recht zulk noodlottig
doctrinarisme kweekt, het zoude als propae-
deutisch studievak ternauwernood zjjn te
redden. De eerste plooi, die aan den geest
van den beginnenden jurist wordt gegeven,
mag tot geen prjjs een vorkeerde zijn. Doch
het verwijt, is ongegrond. Tegen de vereering
van het dogma vormt het Romeinsche Recbt
nog steeds eene uitstekende leerschool, mits
men niet blijve hangen aan den uiterljjken
schijn, maar doordringe tot het wezen
der zaak.
Voor het doctri»arisme, waaronder de
moderne rechtsgeleerdheid gebukt gaat, z(jn
de Romeinsche juristen niet aansprakelijk.
Reeds menige knellonde regel, dien men van
hen afkomstig achtte, bleek eene vinding vam
latere rechtsbeoefenaars. En waar inderdaad
zeker dogma door de Romeinen ten einde toe
werd gehandhaafd, daar was het, omdat dit
overeenkwam met de rechtsbehoeften der
toenmalige maatschappij. Dat de Romeinen,
bjj hun recht, niet hebben gelet op onze sociale
toestanden, kan hun kwalijk als verwijt wor
den toegerekend.
Op de inrichting van het onderwijs moet,
zeide de redenaar, de voorgedragen beschou
wing noodwendig invloed oefenen. De opleiding
der juristen is geen zuiver technisch vraagstuk,
gelijk die der mineralogen of astrenomen.
Hier geldt het voor den Staat zijn eigen
levensbelangen, zijn eigen toekomst. Vandaar
levendige gedachtenwisselingin alle beschaafde
landen. Is onze zienswijze jnist, dat de jurist
vrij nioet zijn tegenover het dogma, dat hij
het loven moet bestudeeren meer dan de
teksten, dan dient van den aanvang af het
oogmerk op dat doel gericht. Al wat autori
teitsgeloof bevordert, moet in den ban gedaan.
Naast het geregeld ordelijk denken, dient het
waarnemingsvermogen gescherpt, de onbevan
gen blik op de werkelijkheid geoefend te wor
den. Daargelaten of onze gymnasiale opleiding
met deze eischen voldoende rekening houdt,
het academisch leerplan geeft, van ons stand
punt bezien, geene overwegende aanleiding
tot klachten. Doch ook daar moet zich het
verschil van opvatting openbaren in de wijze
van behandeling der vakken van onderwijs.
Wat het Eomeinsche Eecht betreft, zoo
wensch ik, aldus vervolgde spr., dit niet te
beschouwen als de geschreven rede, niet als
het recht bij uitnemendheid, als rechtsstof
bruikbaar voor alle tijden en volken, maar
als een recht, dat doer de ongeövenaarde
techniek zjjner beoefenaars, door zijne geluk
kige vereeniging van tkoorio en practjjk, door
zjjne merkwaardige voor ons blootliggende his
torie, door zijne onover troffen gemakkelijkheid
van geleidelijke ontwikkeling, meer dan eenig
ander, geschikt ie, den student te doordringen
van die grondbeginselen, welker voortdurende
toepassing onontbeerlijk is voor de gezond
heid van het rechtsleven. De moderne staats
instellingen scheiden de toepassing en de
horvorming van het recht; w(j missen de
rechtscheppende macht van praetor en juris
ten het stelsel van codificatie vertraagt
den gang der wetgeving. Laat ons niettemin
steeds het woord van Maine in hot oog houden,
dat het geluk van een volk er van afhangt,
dat de klove tusschon recht en maatschappij
zoo eng mogeljjk zijLaat de studio van het
Romeinsche Recht ons in staat, stellen, dat
ideaal te naderen!
Aan het slot zijner rede sprak hij, gebrui
kelijker wjjze, heeren curatoren dezer hooge
school toe. Gedurende zeven jaren mocht spr.
te Groningen hetzelfde leervak vertegen
woordigen, dat hem hier is opgedragen. Hp
deed het met liefde; hp gevoelde zich tevreden
in zijn werkkring. Wat hem voor de ver
terende roepstem naar Leiden deed zwichten,
het was vooral het vooruitzicht op een ruimer
arbeidsveld aa» deze universiteit, nog altijd
het meest bezocht door onze toekomstige
rechtsgeleerden.
Tot de professoren sprak hjj ongeveer aldus
Uit uwen kring is een man woggerukt,
die, naar het getuigenis van ambtgenoot en
leerling, uitmuntte door zeldzame gaven van
vorstand en hart. Voor hoevelen bad D'Ablaing
nog een leidsman en voorganger kunnen z(j*
op den weg der studie I Welke belangrijke
resultaten hadden wfl nog mogen verwachten
van zijne onderzoekingen op een terrein,
waarop weinigen thuis zyn gelyk hy het wa3l
Het heeft niet zoo mogen zijn. In de kracht
des levens is h(j ontroofd aan zün huisgezin,
aan zijne ambtgenooten en vrienden, aan de
universiteit. De droefheid, door z(jn heengaan
veroorzaakt, heeft u niet belet my, zjjn op
volger, met een hartelijk welkom te gemoet
te treden. Met zooveel vriendelijkheid in uw
midden te worden ontvangen, het is eene eer,
die ik hoog schat. Sedert ik, heden juist tien
jaren geleden, te dezer zelfder plaatse, den
doctoralen graad mocht verwerven, is onver
zwakt gebleven het gevoel van eerbied voor den
schat van geleerdheid en ervaring, op bijna elk
gebied van menschelpke wetenschap door u
V.-rzameld.
De gi ond3lag van hetgeen ik aan kennis bezit,
werd hier gelegd. Gy, mpne leermeesters
helaas, dat ik ze niet allen meer terugvind
hebt in mp dan zin doen ontwaken voor
ernstige Jstudie. Thans geroepen met u samen
te werken, wensch ik myne erkentelykheid
te toohen, door mpne beste krachten te wyden
aan den dienst der Alma Mater, aan de be
vordering van den bloei dor Leidsche univer
siteit. Vertrouw ik daarby te mogen rekenen
op uwen steun, tevens wensch ik my aan te
bevelen in uwe Vriendschap.
Aan de Groningsche universiteit en hare
professoren bracht spr. een hartelyken af
scheidsgroet.
Eindolpk richtte hp ook het woord tot de
studenten, in het byzonder tot hen, die zich
wpden aan de beoefening van rechts- en
staatswetenschap.
De moeilykheden by hunne studie, zeide hy
zyu groot, maar ze zpn te overwinnen. Zpn
zo eens te boven gekomen, dan is er een
grondslag gelegd, waarop met vrucht kan
worden voortgebouwd. Weet ge u, aldus riep
lip hen toe, te doordringen van de» geest
der Eomeinsche juris-consulti, dan zult gij
lri den siryd des levens, die steeds grootere
afmetingen dreigt aan te nemen, leiders en
baanbrekers kunnen zyn. Want op u, myne
hoeren, zyn groote verwachtingen gebouwd, op
tl, die geroepen zjjt de hoogste sporten in
te nomon op de maatschappelyke ladder. Wan
neer gy te midden der genietingen, die het
studentenleven u in zoo ruime mate aanbiedt,
dat levensdoel voor oogen houdt, dan kan de
toekomst met gerustheid worden te gemoet ge
zien. Dan zult gy kunnen worden, wat de
Eomeinsche juristen waren in hunne dagen
de trots va» het Vaderland!
De belangryke en uitvoerige rede, waarvan
wo hier, met het oog op onze plaatsruimte,
slechts enkele beschouwingen konden weer
geven, werd v in hot begin tot het einde met
de grootste aandacht gevolgd, en vooral aan
het slot zyner boeiende rede vielen don ge-
achten redenaar langdurige en luide toejui
chingen ten deel.
Het groot auditorium van het academie
gebouw was geheel met belangstellenden ge
vuld, zóó zelfs dat niet enkel geen plaats,
ook niet op de tribune, onbezet bleef, maar
dat velen in de vestibule moesten blijven staan
en dus onvarrichterzake heengingen.
BUITENLAND.
DiiltaotÜBUii.
Ook in de gematigde parlementaire kringen
te Berlyn acht men de zachtere bepalingen
der nieuwe socialistenwet onvoldoende als
equivalent voor de opgegeven beperking van
haren duur. Nadrukkeiyk verlangt men, zelfs
van nationaal-liberale zyde, dat het Ryks-
gerechtshof de beslissende instantie zal zyn;
dat bezwaren van een verboden blad het
verbod kunnen doen schorsendat in geen
geval van verbanning sprake mag zyn.
Het gemeentebestuur van Berlyn heeft
nogmaals om intrekking van het verbod van
invoer van Hongaarsche vaikens gevraagd.
Te Hamburg, waar vroeger alleen uitvoer
van varkens plaats bad, worden thans
zegt bet uit Engeland varkens ingevoerd.
Ooatenr.-IIoiijr.-51or.iirc hte.
Prins Ferdinand van Bulgarpe is te Weenen
atngekoinen en zal daar eer.ige dagen blpven.
De Kamer te Buda-Pestb heeft bepaald
dat op 6 Nov. aanstaande in behandeling zal
worden genomen een door den heer Frangi
en andoro leden der uiterste linkerzijde inge
diend voorstel, om den minister voor de lands
verdediging, den heer Fejervary, in slaat van
beschuldiging te stellen.
Griekuuland-
Nadere berichten bevestigen dat de intocht
der koninklyke bruid te Athene met grooten
praal geschiedde. Nooit waren zooveel men-
schen byeen geweest, nooit waren de straten
zoo vol vlaggen en versieringen. Op verschei
dene plaatsen onderweg worden der bruid
fraaie ruikers aangeboden en er heerschte
onbeschryflljke geestdrift van het oogenblik
dat kanongebulder verkondigde, dat de prinses
aan wal gestapt was, tot zp zich op het
balkon van het paleis vertoonde.
De prins van Wales vertrekt met de piin-
Prijsoourant der Effecten van de Amstei-damsche Beurs.
Tertge
Laag-
H'.nrr-
dag.
He
810
AM3TERPAM, 28 Oct.
Stoa taf oadatn.
Bed., Qert N. W.fls 1%
81'/;
807k
81%
dfto dito t
95»/;
Oir'/,
7s
dito dita 47»
1027/;
10274
'TIG
dito ObL 9%
102 «ft.
102'7iö
dito ObljLm.Bjat.m
IOOVI
100
België, Oblig. 8*^
97
dito dito 3%
Hong., Obl. Papier, 9
82'As
82-7,6
dito OoudleeoJng. 9
96
dito dito 1891. 4
85'7is
83'5/i6
dito L. Ooad 1699. 4V«
dito dito 1999. 4»%
077is
dtto ln Zilver 4%
SO7/,
81
Italië, ObL 184291.
88'/,
dito C.Lam.ABOgwJ
80
Oontenr., ObL tnf.
71%s
71%
dito dito la 211*.
72Ve
717/s
72%
dito dito dH» g
72»/»
79%
dito dito fn O. 4
923/,
Polen. Obl tg. (MA. 4
8874 ;J
89'/,
Portu g,0bUM3*4.1
66»>/i, 1
67
dito dito 1899
dito dito 1899 4 V|
WW/i6
Rnmenlé, A mort. 9
97'/c
RuxL. Ob. H. 1799/lfJ
lO^/w
103 Va
7s
Obl. Londen 1822.
100
997/,
Certln*chr.6ea.*84. 9
«3/4
Gó
dito dito Ce *44. 4
92
91^/16
92
ObL 1W>4 Amsierd.
103
dl'o 1864 Londen 9
102'/a
dito 1864 Amsterd, f
103
dito lb66 Londen 9
101»/l6
dito dito Ooetera.9
61 lh
dito ditc 2e 8«rle.
ei'/ï
61'/»
Tl 6
dito dito 3e Berlo. 9
61
dito 18fv Ie Leen. 4V»
100'/»
100'/a
V2
dito 1S0U Af Leen. 4Y»
1007a
100% i
dito 1879 geconaol. A1/* i
100'/;
7/ 1
-
dito 1830 dito 4 j
8»v;
88'/;
d<* gsc. 1889 le g. 4 1
88
8T7is
88
S/4
dito dito 2e Serie. 4 1
87"/,,
87%
dlte 9eLees. 186799.4
93 V,
927/,
dito In Goud 1899. 6 1
108
108
Bpanje, Perpet. Bch. 4
■tl'/,
- I
dito Obl. B. 1876 3
i
dito Bin. Am. Bch. 4
™»/s i
drto dito Perp. dito 4
69'/,
l
Turkse, Gepr. ObL J
>»U i
863/,
Douane-ObL 6
'1'/.
7174
dito dito gereg. 1869
16»/,s 1
1
Obl. Gec. serie S.
IT1
15% 1
"'/is
dito dito 0.
167a
17 Vis
Rgj'pte, Leen. 1876. 4
91'/,
913/,
ditoSpoorwL 1876 6
103
1
Z--Af. Rep. Obl. 1876 6
105 1
•llto 1886 6
i
j
Mexico, Oblig
95'/, s
943/4
Argt. Rep. 1886/87. 5
953/,
1
Brazilië, L4'*V«n'6S 8 i
101%
101% 1
dito I^>e» >875. 4
101
tlto dito 1886. 4 I
101
1
Torfga
J anr*
Hoog-
i>ct.
dag.
bte
•te
Brazilië,Leen.1863. 4%
100%
dito dito 1883. 4Va
1007,6
ioo-V16
dito In G.1879 47,
190%
PO'/,
dito 1888 41/*
100%
Colombia, ObL
44
Ecuador, ObL 1859. 1
2G»/4
Peru, 1870 gereg. 9
17%
17%
dito 1872 gorag. 8
15%
lö'/w
Uruguay BepubL 8
877/,
877/,
dito dito 4
Veneiuela,Ob. 188L 4
62
Cl
62
Prov. an Stad. Leaning.
Amsterdam, ObUg. 3
101
100s/»
'a-Grav. Leen. 1836. 3 Va
100'/;
Lelden, 18893%
Rotterdam, 1886. 9Va
100»/;
Utrecbt, Stad. 1886 3%
100%
tad. an Fin. an dam.
Kaderl. N. Aftr. H.-V.
114
114
Amal. Hyp. Bk. Pb. 4Va
102
-
-
dite dito dito 4
101%
dHe dtto dito 8 Va
IOO
99
1
Cult.-Mfi. ToratL AandL
5-2
50%
62
dlte dit* Praf. dito
128%
135
dito duo Wlnataaud
15%
i
rioU. Hyp.-Bk. Pb. 4Va
102
1
dito dito 4
100%
1007,
dtto dito 9'fa
101%
Nod. Bank Aaad.
240
240
1
dittr Hinds lm. Aand.
W6%
133Y4
dito dito Oart.
1363/,
dito dito reac. 5
134»/,6
134
74
N.-I. Handt). Aand.
80%
85'/;
86
dito dito Obllg. 6
101%
dUo dito dito 4
98
dito Landb. M. Ob. 6
105%
105%
Noord. H. Bk. Pand. 4
101%
I
Botterd. Bank. Aand.
125%
j
dito Hyp.-Bk. Pb. 4Va
101"/..
dito dito dito 4
1017e
dtto dito dito 3 Va
100
j
DaltachL Ixkf. H-B. 4
j
1
Rijksbank A.\ndoel
136'/;
-
dito CerL Aclm. Amsd.
133 j
-
1
Baal., Pandb. H.-B..47* j
93% j
1
Spoerwe^lear.lnflaa.
Nad.. Hell. IJz Aaod. j
154'/;
154V-
dito dito 3
957;
dito dito Oblig. 4
101%
101%
Expl. 8t-8pw. Aaad.
134
dito Laen. 1887 ObL 3",
101%
101
dito dito 1870 6
Ned. Ind. 8pw. Aand.
140
140
dito B^Jn Volg. Aand.
117
117
I
dito dito gef. dito
- 1
dito dito dito dito
103 j
dito R.-Bp.l. 1200 3 Va
100'/; 1
1
j
dito dito 100 8 Va
100'/.»
dito dito 1870 6
I
dito Z.-Ai. Spw. Cbl. 5
105
j
Eong.,Tholaa Aand. 8
104
103 1
dito dito Obllg. 6
84'/i6
837/,
81
ItallS, SpL 1887 88. 9 -
65
54%
Tis
pot.
IUllê,V.Em.l887/88 S
€oet8toil.Spwm.6
ild-IUlié dito 9
Ooetenr., Fr-O.8p jLd.
Ito dito Obllf. 9
dito dito »«Em. 3
dito dito 10e Km. 3
Eltajip. (Glee la) Ad. 9
dito 8.achuldb. 3
Palen.Wara-Br. Ad. 4
Wira.-Weenon Aand.
dito AotloDa da Joule,
dito dito ObUg. O
Port.,K.Tr.-Afr4eH.5
dito Port. Sp.-Hta. 4Va
RuaL.Gr J.-M Aand. 3
do. Act.de JoatsAMee.
dito Or.Sp. M.Obl. 4*1
dito dito 1361 4
«to dito 1663 4
dito (lito dito 3
Baltlsohe 8p. Aaad. 3
Breat-Grajewo öbl. 6
Charków-Azow dtte 6
Iway.-Dombr. dito 4 Va
Jelft-O rel dito 4
Kurek-Cbark. dito 4
t-OhArk.-Azow do. S
dito dito afgest. 4
Loaowo.-Bew. Obl. B
Moraeh.-8yaran Aand.
Mosk.-Jaroei. Obl. 9
dito Prlorlt. dito 6
Moeoow-Kursk. do. 4
dito dito 8
Mosk.-8mol. dito 6
Orel-Vltebsk. Aand. 6
dito dito dito S
dito dito Obli». 6
Potl-Tlflla dito 4
dito dito S
Biaaobk-Wteaaa Aaad.
Traoac.8pwm.ObL 3
Wladlkawkaa, Obl.4
Zuld-Weat-3p.Aini. 5
dito dito dito dito 4
Zweden, Noorw. 0t>.5
Central Padflc. AauJL
dito dito ObUg.
Oent.P.Cal. Or. Obl. 4
dito Seri B.l-JSöO, 6
Ches.OhloSont.leH. 4
Chic. en AtlO. Y. Obl.6
N W. Pref. Ct. y.a.
Oert. Ie Hyp. 7
Jowa Midi.Obl. 8
Mad. Ext.dito 7
Menominee do. 7
s N.-W. Union do. 7
.Wln.St.-Peter do.7
8outL-W. Obl. 7
Denr.-Rlo-Gr. O. A
do. do. Pref. Aand.
Vorige
Laag»
dag.
sta
68%
69»A.
097/,
59%
693Ac
1003%
78%
777/,6
89
105
537,
52'A
11*%
114%
140
101%
98%
983/4
102
-
1207A,
120%
61
987/,6
91
89'7is
90
73
61% -j
siv,
W0»/,6
937%
937/,
Hoog*
ate
7.6
I
-
115%
I »7/,
I 92
es3/,
32
I 1027/3
GO-'/s
J 85%
100%
10*78
ioov4
90%S
101 7ia
S 102»/;
IOI/4
32» Vis
70%
85%
67
I 67%
2ll*
i 3*5/a
112
107
I 104
I 106%
7674
I 139%
134
130%
1357/3
13574
1387b
137 74
124
IT'V.S
51 '/a
W
- I -
99"/,s 1 -
91V.
984.
32»/,
103
1 -
101
- I
101'/.
way,,
ïofife
32»/,
10'/,
OTVj
21Ü1
31'/,
113
1034,
70»/.
136
•u
I
136'/,
137'/,
Vorl
Laag-
Hoog
pCt.
dag.
StO.
D-Rio-Gr., Imp. 0. 7
118'/-.
1 -
Dea Mom. Fort. leH. 4
1 96'/,
1
1
dito dito Sxt .4
I es
1 -
f
Illlnola Ceri. y. A.
1 llO'h
mv,
115
I
dito Obllg. In goud 4
I
do. Leaa L. Bt. Ot. 4
<»7l6
i 99%
1 -
Mlaa. Kan.-Tex. Aand.
"7/s
11V4
1 '8
dito dito Cert. y. dtto
n'7u
1 -
1
dito dito Obllg, 7
96'/:
95%
96
dito dito Oert. Obl. 6
65
1 64
1
dito CLObl.Algeo.H.5
58
i 567/,
67%
dito Un.PR.-Br.Obl.é
96
BL P J4. k M.O.y. Aand.
1163/4
116
I 1
dito dito Obl. 7
113
113
dtto dito Geo. 9
1177e
1
-
dito dito 2a H.
116%
j
1 -
dito MenL Oentr.
114
1
dito dito 4
857-.
Pttta. W. O.y.A. 7
140
1
-
U. Pao. HoofdL Aaad.
1
dito dito 0. Y.dtto
66%
66 6
74
dito dito Obllg. 6
114
Brazilië, Bpoorw. 4Va
92
92
1
Canadian Pao. O.Y. A.'
68%
68%
i 74
dito le Hyp. ObUg. 9
110
I 1
Premiefeenlngen.
104%
i
■ad., Stad Ameterd. 9
1073/4
dito dito dito 8
109%
IOO1/,
108
dito Am. K.-M. 0. y. A.
108
dito Botterdam 9
107
dito Gem.-OredleL 9
10*74
dito Pal. y. Tolka. 1*87
138
dito dito dito 1869
2.30
-
België, 1. Antw. '87. 2V%
873/4
877a
dito Brueael '86. 2%
873/4
877a
7a
Hong.. Staatal. 1870.
118
-
Ungar.Hypotb.-Bk. 4
93%
93
-
Stuhlw. Spoorweg. 4
105
-
Thelaa4
108
1Ï8
ItaUé .B. Kr. Aand.
120
O&atear., 8tL 1854. 4
112%
dito dito 1860. 1
117%
dtto dito 1864.
151%
Oredlt-Anataltl3«8.
153%
156
Ki.OoBtB.O. Anst 8
91%
Stad Weenen 1874.
1233/4
Praia. Obl.-L. 1856. 8%
Keulen-Mlnd.Spw. 3Va
139%
Baal., Staatal. 1864. 6
160%
dito 1866. 6
1457/,
1453/4
BerYlé Staateleen.8
71%
71%
Spanje, 8-Madr. '68. 8
48
47%
48
Turkye,8poorwggL 9
17%
16 %s
1*7'As
Zwltaerl. 8L Qeneye 3
95'/;
Amer. P. Kan. 1-860J)00.
50
j
Wverren.
1
Oert. Ver. A. SpwL le 8.
94'/;
dito dito 2e
129
dito dito 3#
75%
-
dito dltoB.&Gn.
71%
1
1
Vg. Am. Myp.8pwf.Obl.
105
-
dito Om*L 2e Reeka.
- 1
1
1
ProY.Quebt',\,Can.}. 5
1077/,
Prolongatie 1 ppt.
