Grasboter,
I. G. LANGEVELD,
OPRUIMING A CONTANT
ZUID-HOLLAND,
Chocolade-Handel
Vervolg der Advertentiën.
LEEKAABi
Gymnastiek-, Scherm- en
Dansonderwijs.
Wel J. STEENHAUEE l
prima yersche
G. J. VAN DER BURGH,
Lerasferzetiiiii-llitsclapül
Amsterdam, Heereugraclit 2.
M. II. VAN WA VEREN,
CACAO.
Voor Boomkweekers.
Voor Tuinlieden.
Voor Particulieren.
Het lests weri is Iteiioisteit
Op de St.-Aldegonde's-kaai trof ons oog
dezelfde verwoesting.
„Wat eene verschrikkelijke ruïne!" gaf ik
te kennen.
„Dat geloof ik wel, mijnheer; gij kunt er
zeker van wezen, dat er veel meer kapotte dan
gansche vensters op dit moment te Ant
werpen zijn."
Ofschoon ik deze laatste bewering wel in
twijfel trok, nam ik niettemin den schijn aan
ook dit onvoorwaardelijk te gelooven.
„Weet gij ook hoe het aangekomen is?"
vroeg ik hem verder.
„Neen, mynheer, ik heb alleen gehoord, wat
ze alzoo vertellen."
„En wat vertellen ze dan?"
„Ja, zie de ge, ik weet niet of ge het zult
begrijpen, of ik het u duidelijk genoeg zal
maken."
„Da's niks, ik zal m'n best doen; misschien
lukt het wel."
„Ja zie de ge, het polvermagazien is van
'n Franzoos en die het millioenen patronen
gekocht, welke evenwel niet goed waren voor
de leverantie. Nou wou hij toch het polver
niet verloren laoten gaon en daarvoor heeft
hy nu een paar honderd meisjes laoten
werken om het polver uit de patronen te
haolen. En nu weet de gU wel dat zoo'n
patroon bestaot uit 'ne koperen huls, polver
en het lood van den kogel. De maskes hadden
nu maar het lood af te draaien en de polver
voor zich op een hoop te leggen. Het schijnt
dat de fulminat (donderpulver), die onderaan
zit, door het wry ven ontvlamd is en toen ge
vallen is op een van die hoopjes polver, welke
een maske voor zich had. Da's toen gespron
gen van dat eene hoopje is het overge
sprongen naar dat van een ander maske en
toen is in eene moment de heele boel ge
sprongen.
Jodomi, wat 'ne slag as dat wasIk stond
aan de statie, ik gaf juist m'n paard 'ne stuk
brood, maar m'n brood viel me uit de handen,
ik ondersteboven en m'n paard stond te
rillen en te beven als 'ne blad van 'ne popel
(populier)."
„En hoeveel ma9kes zyn er dood gebleven
„Ja, dat kan ik u niet zeggen, maar toch
'n heele mas, arme kinder, de meesten zoo
jong nog; en die nu dood binne, zyn er nog
het slechtste niet aan toe, maar zy, die een
arm of een been weg hebben, da's het onge
lukkigst, da's een verschrikkeiyk malheur;
dio kunnen niet meer werken, en van den
arme onderhouon te worden is Jodomie ook
embètant. 't Is maar te hopen, dat Onze Lieve
Heer ons zoo niet meer zal bezoeken."
Wy waren inmiddels den Boulevard genaderd
tot vlak bij het station. Hier stegen wy uit
om ons in een der talrijke restaurants ietwat
te versterken. Gebarsten glazen en borden
gaven duidelijk te kennen dat de verschrik-
kelyke ramp zelfs ook hier zich had doen
gevoelen.
Nog langen, zeer langen tyd zagen wy heel
in de verte de omvangryke rookwolken en
te midden daarvan eene yzingwekkende vuur
massa van uit het stoomende ros, dat ons nog
denzelfden avond in onze veste met behouden
lichaam, maar met geknakt gemoed, na het
aanschouwen van zooveel ellende, te huis bracht.
Mr. L. H.
Nog steeds komen nadere byzonderhcden
over de verschrikkelyke ramp, welke Ant
werpen heeft getroffen.
Den geheelen omvang van de ramp kar,
men nog niet overzien, want het is zeker,
dat onder de puinhoopen nog zeer vele lykon
bedolven zyn, die nog niet te voorschyn kon
den worden gebracht. De slag werd niet alloon
te Mechelen en te Gent, maar zelfs te Rozen-
daal gehoord. Ook dreunden door den slag te
Bat, waar men, evenals in andere gemeenten
in Zuid Boveland, dien slag duidelijk kon
hooren, de ramen der woningen, terwyl te
Hulst eveneens de dreuning werd gevoeld,
waardoor op verschillende plaatsen deuren
werden geopend en ramen rinkelden, zoodat
velen verschrikt op straat kwamen. Ook in
de omgeving van Middelburg beweren enkelen
een slag te hebben gehoord.
Een glazenmaker was op 2 kilometer van
de fabriek bezig eene groote spiegelruit schoon
te maken. De man werd tegen den grond
geworpen met de ruit, zoodat hy zich doerlyk
aan den hals bezeerde.
Op twintig minuten van de fabriek vond
men het lyk van een kind, hetwelk daar had
gewerkt en blykbaar door de ontploffing zoo
ver was weggeslingerd.
By de ontploffing was de schok zóó hevig,
dat hy tot op zes mylen afstands werd ge
voeld en men aan eene aardbeving dacht.
Antwerpen is in de laatste jaren herhaal-
delyk door vreeselyke rampen geteisterd: de
brand der Beurs, de brand van het entrepot
St.-Felix, die van het petroleum-magazyn
„de Gans", andere nog, maar deze overtreft
verre alles.
Ooggetuigen der ramp zyn er nagenoeg
geene, daar allen, die in de nabyheid waren,
gedood of althans, op do twee vermelde meis
jes na, gewond zyn.
Enkele weinige dokwerkers op meer ver-
wyderden afstand hebben echter de uitbarsting
gezienzy had in zulk een ondeelbaar oogenblik
plaats, dat zy er zich nauwelyks rekenschap
van konden geven. Plotseling, nog vóór zy
den vreeselyken slag hoorden, zagen zy het
gebouw als in een vuurspuwenden krater
herschapen, waaruit, behalve vuurschichten
en dikke rookwolken, allerlei brokken en stuk
ken omhooggeslingerd werden, welke zoowel
deelen van het gebouw als van menschen
waren. Onmiddellyk daarna stond het geheele
gebouw in brand, en in weinige oogenblikker.
was dit gelyk met den grond.
Een groot aantal kinderen speelde op het
oogenblik, dat de brand uitbarstte, op een
naburig veld. Ze werden allen gewondde een
aan het oog, de ander op het lichaam of aan de
ledematen; het vroolyk spelgejuich was plot
seling vervangen door een akelig kryten van
de arme kinderen, die door de ontploffende
patronen getroffen werden.
Duizenden nieuwsgierigen stroomen van alle
kanten toe en trachten de plaats des onheils
zooveel mogelyk te naderen.
Ook de correspondent der „Köluische Zei-
tung", die twee veldtochten heeft meegemaakt,
verklaart dat hy nooit zulk een tooneel heeft
aanschouwd. Het was, alsof de stad werd
gebombardeerd en overal vond men de sporen
der verwoesting. Zelfs mannen zegt hy
die aan dergelyke tooneelen gewoon zyn,
moesten hun geheele wilskracht inspannen om
zich goed te houden, toen zy de brandende
gebouwen zagen en dachten aan de vrouwen
en kinderen, die tydens de ontploffing daar
aan het werk waren.
Wat eigenlyk de ontploffing heeft veroor
zaakt, is nog niet bekend. Gemakkelyk zal
dit niet uit te maken zyn, daar de getuigen
allen zyn omgekomen. Men vermoedt echter
dat het ongeluk is ontstaan door het vuur-
vatten van het kruit, hetwelk reeds uit de
Spaansche patronen was verwyderd. De jus
titie heeft echter een streng onderzoek inge
steld, ten einde, zoo mogelyk, op te sporen
wie voor deze verschrikkelyke ramp verant-
woordelyk moet worden gesteld.
De heer Corvilain had patronen opgekocht,
welke niet meer bruikbaar waren, daar hun
kaliber grooter is dan die, welke nu gebruikt
worden. Zyn doel was deze patronen los te
maken en het koper der hulzen te verkoopen.
Natuurlyk is dit een zeer gevaarlyk werk.
De werkman moet eerst den kogel er uit
halen, en dan het kruit. Deze bewerking
moet met de grootste voorzichtigheid ge
schieden, daar de minste schok eene ont
ploffing kan teweegbrengen.
Elke patroon bevat 5 gram kruit, zoodat
de 50,000,000 patronen 250,000 kilogr. kruit
bevatten. En deze geheele hoeveelheid is ont
ploft, zoodat de hevige schok, welke uren
ver in den omtrek werd gevoeld, zeer goed
verklaarbaar is. Toen de ontploffing gebeurde,
hadden de bewerksters na den maaltyd juist
den arbeid hervat. Vermoedelyk is by het
werk eene onvoorzichtigheid begaan, waar
door de voorraad kruit vuur vatteen 35,000,000
kogels in de lucht werden geslingerd. Dat
door deze projectielen, die overal neervielen,
niet moer ongelukken zyn gebeurd, is wer-
kelyk nog een wonder.
De minister van binnenlandsche zaken, de
heer De Volder, die het terrein bezocht, heeft
terstond aan koning Leopold geseind, hoe by
den toestand heeft gevonden. De minister
bracht hulde aan de toewyding, welke allen,
die by het reddingswerk hielpen, daarby be
toonden. „Allen", zeide de minister, „hebben
hun plicht vervuld en ook de verpleging in
de hospitalen laat niets te wenschen." De
koning antwoordde terstond en betuigde, ook
namens de koningin, zyne deelneming over
de ontzettende ramp, welke Antwerpen had
getroffen.
Gelyk reeds is gemold, bestaat het grootste
gedeelte der slachtoffers uit vrouwen en kin
deren. Eene moeder met drie dochters was
juist op den dag der ontploffing voor het eerst
in de fabriek aan het werk. Allen kwamen
om. De vader is matroos en kwam don vol
genden dag thuis. Toen hy in zyne woning
kwam, vond hy slechts de lyken van zyne
vrouw en kinderen.
Particuliere berichten van Zaterdag avond
van het „Hbl." melden nog het volgende:
9 uren. De brand kan als gebluscht worden
beschouwd. Van de 76 lyken, welke ik in
een der ziekenhuizen zag, zyn niet meer dan
14 herkend. Het aantal der gekwetsten be
draagt 118. Van deze zyn reeds 40, na ver
bonden te zyn, naar hunne woningen terug
gekeerd.
Overal zyn inschryvingen geopend ten
behoeve van de betrekkingen der slachtoffers,
waarop ruim wordt geteekend. Reeds is inge
schreven voor 25,000 franken. De bank van
Antwerpen gaf 5000 fr., de „Banque Cen
trale" 3000 fr., de firma Speth 5000 fr.
Drie personen, die het tooneel der ramp
bezichtigden, zyn ernstig gewond door het
orjtploffen van drie kardoezen, welke zy von
den en die ontploften toen zy er onvoor
zichtig moe omgingen. Allen zyn in het zie
kenhuis opgenomen.
10 uren. Van een tweeden correspondent.
Ten aanschouwe van eene talryke menigte
belangstellenden zetten de geniesoldaten het
werk voort om de lyken der slachtoffers te
voorschyn te brengen. De petroleum-bewaar-
plaatsen branden nog, maar het gevaar is
geweken. Men laat den brand uitwoeden, daar
deze toch geen verdere schade kan aanrichten.
Nog steeds ontploffen patronen en eenige
kinderen, die in de stad patronen opraapten
en daarmede speelden, werden ernstig gekwetst.
Voor twee weken heeft in dezelfde fabriek
eene ontploffing plaats gehad, hoewel van ge
ringer beteekenis dan nu, maar toch werden
toen twee werklieden daardoor gedood. Nu
echter bedraagt het aantal der slachtoffers
meer dan honderd.
Heden, Maandag, worden de lyken ter aarde
besteld.
Aan de H. B.-School met vyfjarigen Cursus
en de Burger Avondschool te Goes, zal eerlang
vaceeren de betrekking van
in de §chcikunde en lVatuurlijke Histo
rie, aan welke betrokking, by volledige be
voegdheid, eene jaarwedde van negentien
honderd Gulden is verbonden.
Sollicitatiën tot en met den 20stcn Sept.
a. s., franco aan den Burgemeester van Qoes.
OUDE SINGEL 72.
De ondergeteekende heeft de eer kennis
te geven, dat met October a. s. de BASIS
CURSUS weder zal hervat worden en noodigt
Ouders, Voogden en Belanghebbenden, die
hunne kinderen, pupillen of zeiven van dien
Cursus gebruik wenschen te maken, beleefd
uit hiervan vóór October kennis te willen
geven, ten einde do verschillende klassen enz.
te organiseeren.
Ook bestaat er gelegenheid, zoowel voor
volwassenen als kinderen, om en familie les
te ontvangen.
Tevens neemt hy do vryheid Uwe aandacht
te vestigen op het Gymnastiek- en Seberm-
onderwijs (Privaat en Klassikaal), waarvan
met 1 October de IVintercursus aanvangt.
Hoogachtend,
UEd. Dw. Dienaar,
J. J. GROENEWOUD.
MANDENMAKERSSTEEG 4,
BIJ »E WAAG,
noteeren tot a. s. Zaterdag:
ad ƒ1.50 per K.G.
PS. Nog voorhandenzeer fijne oude
Leidsche- en Goudsche Kaas.
VAN
Zomerhandschoenen, Kousen, Tricot-
Tailles, Galons, Heerendassen enz., enz.
BIJ
MAAUSMA1VSSTEEG.
gevestigd te VIANEN.
BIJKANTOOR
Commissarissen:
I. G. AIKEMA, te Amsterdam
L. A. Baron VAN ITTERSUM, te Vianen
W. HARMENS Cz., te Harlingen.
Directeur:
Mr. II. W. WAARDENBURG.
Dc Maatschappij sluit overeenkomsten
voor elk soort verzekering op het
menschelijk leven.
DE POSTHOORN,
levert in fijnste qualiteiten, tegen billyke prij
zen: Export CWürzburger), miinebe-
ner-, Beicrsch-, Pllsener-, Lager-, Be
legen Gerstc-, Bubbel Gerste-, Gerste
en Oudbier.
Deze bieren worden alleen op fust afgeleverd.
VAN
Mare &4=.
VAN HOUTEN's, DRIESSEN's en
BLOOKER's
BLOOKER's en DRIESSEN's
JPOEJDEIfc.
voor ƒ3.— in plaats ƒ4
HAKBlf, Handboek voor Boom-
kweekers en Tuinlieden, naar den 8sten
druk vry bewerkt door Mr. Baron VAN
HÖEVELL TOT NEIJENHUIS, met opmerkin
gen, op zyne ondervinding gegrond, en versierd
met ÏOÏ kopiefn der naar de natuur
geteekende platen. Dit beste en uitge
breidste van alle Handboeken voor Tuinbouw
en Boomkweekkunst, geheel nieuwe uitgave
van dit jaar, dit keurig werk kan door niemand,
hetzy boomkweeker, tuinier, of elk, die een
tuin of boomgaard bezit, gemist worden. Wylen
de Heer OTTOLANDER gebruikte de eerste
uitgaven reeds als Handboek by de lessen
voor zyne leerlingen. Voor ieder, die zyne
vruchtboomen zelf wil behandelen en iets weten
wil omtrent de konnis der boomen, planting,
snoeiing, over piramiden, leiboomen, het kwee
ken van den wyngaard, stru iken, stammen,
enten der vruchten, kortomomtrent duizen
derlei zaken, bevat dit work alles gomakke-
lyk en bevattelyk, zoodat het door een kind
kan begrepen worden. Het is een dor gemak-
keiykste on duidelijkste boeken, die er voor
tuinlieden, boomkweekers en particulieren be
staan. Het werk is geheel nieuw. Het
werk is zeer nitgcbrcid. Het werk
bevat 107 fraaie platen. Bet werk 1$;
van ƒ4.-en kost nu ƒ2.-.
Zoolang de voorraad is, tydelyk voor ƒ2.—
franco tegen postwissel, waarop staatQroot
Tuinbouwboek"Later wordt de prys weer
ƒ4.-. Verkrygbaar by GEBlt. E. 4
COHEN, Magazynen van Goodkoope Boeken
te Arnhem of te Nijmegen,
Lbidbm, ter Boekdrukkerij vu A. W. SUTHOFF.
