N°. 9007.
Maandag 1 Jixli.
A". 1889.
jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van fpn- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 29 Juni.
Feuilleton.
LEIDSCI
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Toor Leiden per 8 meenden1.10.
Fnneo per post7..'.. 1.40.
▲ficonderltfke Nomnen.s 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Ven 1—6 regels/1.05. Iedere regel meer/0.17i.
Grootere letters neer pleateruimte. Voor het in-
ceeseeren buiten de sted wordt 0.10 berekend.
De Rynlandsche Stoomtram vervoerde in
de maand Mei 11. tusschen Leidon en Katwijk
28,323 personen, met eene opbrengst van
4401.06'/,; het goederenvervoer en diversen
bracht 385.64'/, op; totaal ƒ4786.71. Van
af 1 Januari tot en met uit0. Mei 1889 bedroeg
het aantal vervoerde reizigers 111,666, met
eene opbrengst van 16,453.96'/,; het goede
renvervoer en diversen bracht 1794.43'/, op,
totaal ƒ182,48.40, zijnde por dagkilometer
ƒ12.59'/,.
De minister van waterstaat, handel en
nijverheid brengt ter algemeene kennis dat
by de Koninkiyke besluiten van 24 Mei 1889
(Staatsblad Nos. 67 en 68) het port der brieven
en verdere stukken, die gewisseld worden
tusschen het Kyk en zjjhe koloniën en bezit
tingen in Oost- en West Indië, nader is ge
regeld en vastgesteld aldus:
A. By verzending langs den rechtstreekschen
zeewegvoor brieven op 10 cent gefrankeerd
en 20 cent ongefrankeerd voor elk gewicht
van 15 gram of gedeelte van 15 gram, voor
briefkaarten onveranderd; voor papieren en
bescheiden, gedrukte stukken en monsters op
2 cent, voor elk gewicht van 50 gram of
gedeelte van 50 gram, met een minimum"
van 10 cent voor de papieren en bescheiden
en van 5 cent voor de monsters.
B. By verzending anders dan langs den
rechtstreekschen zeewegvoor brieven en
briefkaarten onveranderd voor papieren en
bescheiden, gedrukte stukken en monsters op
3 cent voor elk gewicht van 50 gram of ge
deelte van 50 gram, met een minimum van
15 cent wat de papieren en bescheiden en
van 5 cent wat de monsters betreft.
De bovenvermelde portverminderingen zijn
voor de verzendingen uit Nederland te rekenen
van 1 Juli aanstaande van kracht.
De gemeenteraad van Delft heeft benoemd
tot directeur der Hoogere Burgerschool den
heer J. Brals, te Assen.
Tevens werd de heer G. J. Van de Well,
tydeiyk leeraar in de reken-, stel- en meet
kunde aan die school, voorgoed aangesteld.
Nog werd besloten om het voorstel van
B. en Ws. ter herziening van de inkomsten
belasting een jaar te verdagen, daar de ver
ordening eerst 2 jaren in werking is en men
dus nog geen alleszins juist oordeel kan vel
len over de doeltreffendheid van deze ver
ordening.
Gistermorgen te tien uren zy'n de hoofden
der prov. bureelen van statistiek aan het
departement van binnenlandsche zaken te
's-Hage byeengekomen, om, onder leiding
van mr. baron Van Lynden, referendaris aan
dat departement-, het ontwerp-plan der Regee
ring voor de regeling van de zevende tien
jarige volkstelling te behandelen. Daarby
waren mede tegenwoordig de heeren mr.
Beaujon, directeur van het Statistisch Insti-,
tuut, Struve en Bekaar, de deskundigen voor
de samenstelling der nyverheidsstatistiek, in
verband met de regeling der beroepstelling,
en mr. Snyder Van Wissekerke, referendaris
aan het departement van justitie, in verband
met te behandelen recht6quaestiën en nog een
tweetal ambtenaren van het eerstgenoemd
departement.
De heer M. H. Van 't Kruys, organist
in de Groote kerk te Rotterdam, heeft eene
uitnoodiging ontvangen om te San-Jago de
Compostella, Spanje, een in aanbouw zynd
groot kerkorgel (van 88 registers) te komen
keuren, het by de inwyding te bespelen en
by die gelegenheid een orgel-concert te geven.
De minister van oorlog heeft aan de
Postduiven-vereeniging „La Grande Vitesse"
te Tilburg voor hare jongste wedvlucht op
Parys, waaraan 60 duiven hebben deelge
nomen, eene verguldzilveren, eene zilveren
en eene bronzen medaille geschonken.
Door burgemeester en wethouders van
Amsterdam is voor het studiejaar 1889/90
tot rector-magnificus der gemoentelyke uni
versiteit aldaar benoemd dr. P. D. Chantepie
de la Saussaye.
Naar men uit Berlpn meldt, zal prins
Albert van Pruisen, regent van Brunswyk,
tegen de helft van Augustus met zy'n gezin
eenige weken te Scheveningen komen door
brengen.
Op verzoek van den minister van ma
rine heeft zpn ambtgenoot van binnenland
sche zaken, door tusschenkomst van de com
missarissen des Konings, de gemeentebesturen
uitgenoodigd, de aanwerving van jeugdig
scheepsvolk by 's lands vloot zooveel mogeiyk
te bevorderen, en aan de voorwaarden van in-
diensttreden meer algemeene bekendheid
te geven. Daartoe zpn aan die besturen cir
culaires gezonden, ten einde die mede ter
kennis te brengen van de hoofden der voor
naamste scholen voor openbaar lager on-
derwys.
By beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken van 28 Juni is, met
ingang van 1 Juli 1889, aan G. Scheltema Fz.,
op zyn verzoek, eervol ontslag verleend als
assistent in het ziekenhuis aan de Ryks-
universiteit te Groningen, en is, voor het tyd-
vak van 1 Juli tot en met 31 Dec. 1889, in
die betrekking benoemd W. Hettema.
By het departement van buitenlandsche
zaken is van den consul generaal in Zwitser
land het navolgende nader bericht betreffende
den gezondheidstoestand daar te lande inge
komen.
Week van 9 tot 15 Juni.
Van typhus werd in de stad Bazel aangifte
gedaan van 104 gevallen en van 3 sterfgeval
len in Zurich en buitengemeenten van 3 ge
vallen zonder sterfgevallen.
Het roodvonk is in het kanton Schaffhau-
sen aan het afnemener werden slechts 5
nieuwe gevallen aangegeven, terwyl er geon
sterfgeval plaats vond.
In de stad Zürich en buitengemeenten kwa
men van roodvonk 55 nieuwe gevallen voor
en 2 gevallen van sterfte, en in Bazel 20
nieuwe gevallen zonder sterfgeval. (Sts.-Crt.)
Z. M. heeft den kolonel J. W. Boellaard,
commandant van het 7de regt. inf., op pen
sioen gesteld en het bedrag daarvan bepaald
op 2100 'sjaars.
Benoemd by het wapen der inf. by het 7de
regt., tot kolonel en commandant van het
corps, den luit.-kol. R. T. Muschart, van den
generalen staf.
Den heer G. J. Wychgel, arts, benoemd
en aangesteld tot officier van gezondheid der
2de klasse by het personeel van don genees
kundigen dienst van het leger in Nederlandsch-
Indiö.
Gemengd N lenw s.
Het gerechtshof to 's-Hage heeft
gisteren bevestigd de vonnissen der Hiddel-
burgsche rechtbank in zakelo. een visscher
en koopman te Aagtekerke, tot 1 maand
gevangenisstraf veroordeeld wegens het val-
schelyk aangeven dat zyne schuit en horloge
waren gestolen2o. een dykwerker te West-
Kapelle, wegens wederspannigheid en diefstal
van gereedschappen uit een te Koudekerke
gestrand Engelsch schip tot 3 maanden ver
oordeeld in laatstgenoemde zaak na te voren
het verzoek van den verdediger, om een nieuw
onderzoek te gelasten, te hebben afgewezen.
Voorts werd vernietigd het vonnis der
Rotterdamscho rechtbank, waarby twee koop
lieden van rechtsvervolging zyn ontslagen,
die aan eene juffrouw te Schiedam linnen
verkochten, dat later bleek van minder qua-
liteit en minder hoeveelheid te zijn dan
waarvoor 't verkocht werd. De beklaagden
Het eerewoord van een
eenvoudig solflaat.
2)
Slechts door een dal onderbroken, strekt
het zich landwaarts uit en nadert al meer en
meer het oostelyk gebergte. De hellingen van
beide bergketenen sluiten ten slotte aan
elkander en een hooge top in het westelyk
gebergte komt, voor het oog althans, zóó
dicht by den Goudberg, dat de inlanders deze
beide bergon als een echtpaar beschouwen
en hun den naam van Slawah-agam en
Slawah-inongdo mannelyke en de vrouwe-
lyke Slawah gegeven hebben. Dit echtpaar
heeft één kind; het is de groote Atjeh rivier,
welke deze landstreek doorsnydt en daar haren
oorsprong neemt. Het tusschen beide geberg
ten gelegen land is Groot-Atjeh of beter
Atjeh-proper.
Yoormaals was deze landstreek een inham
van de zee, doch het vruchtbaarmakende
slib, dat door de Atjeh-rivier en tal van neven
riviertjes van de bergen naar de vlakte werd
afgevoerd, heeft zich op den voormaligen zee
bodem neergelegd en eene vruchtbare allu
viale vlakte dqen ontstaan.
Toen wy in het begin van 1875 te Long-
battah-Mesdjid, een onzer uitersto voorposten
in de Zuiderlinie, verblyf hielden, hadden wy
in den West-Moesson veel last en ongemak van
den, door de menigvuldige regens, doorweek
ten kleibodem, waardoor binnen de benting
groote modderpoelen ontstonden, die zeer
zekerlyk niet bevorderlyk voor de gezondheid
waren. De kapitein Koch, destyds onze com
mandant aldaar, liet toen de geheele binnen
ruimte der versterking met eene decimeter
hooge zandlaag bedekken.
Dit zand werd verkregen door buiten de
versterking putten te graven en nadat do
workers de ongeveer 1.3 Meter dikke kleilaag
hadden weggegraven, vonden wy een zand
bodem, vermengd met zeeschelpen, en wel
van dezelfde soort als die, welke te Oleh leh,
dagelyks aan het strand, in ongelooflyke
hoeveelheid worden aangespoeld; een duide-
lyk bewys voorzeker, dat deze streek vroeger
een golf-vormige inham van de zee was,
welke door de verweerings producten en het
slib, van het omringende gebergte afgevoerd,
in eeno vruchtbare vlakte werd herschapen.
Als wy nu de rivier opvaron, zien wij,
ongeveer een uur landwaarts in, eene groote
grasvlakte; aan het einde daarvan naar de
westzyde ligt de hoofdplaats der Atjehsche
sultans, thans evenwel door de krachtige en
dichte vegetatie nog geheet aan het oog
onttrokken. Deze sterkte was het object, dat
moest bereikt worden; wanneer het Neder-
landsche leger eenmaal binnen die muren
was, zou men den sultan wel tot onderwer
ping en tot erkenning van onze souvereini-
teit kunnen dwingen.
Den 8sten April werden de landingstroepen,
onder bedekking van het geschut der marine,
ontscheept en den 9den eene verkenning naar
het binnenland gedaan. De sobere topographi-
sche gegevens en de geringe kennis van de
sterkte, den aard en den goest der bevolking
dwongen den opperbevelhebber met bedacht
zaamheid te handelen. Men volgt een voet
pad, dat naar den kraton leidt, doch het
eenige resultaat van deze verkenning was,
dat men toen voor het eerst den naam hoorde
noemen van den grooten Mesdjid dis door
de verkenningstroepen tot op ongeveer 1200
passen afstand genaderd werd en waarvan
men alleen het atappen (5) (strooien) dak te
zien kreeg en een reusachtige wariengien,
welke in hare nabyheïd zyne breode takken
uitbreidde.
In den namiddag van denzelfden dag be
sloot de opperbevelhebber om den volgenden
morgen met het meorendeel der troepen, die
zyn nu wegens oplichting tot 6 maanden
gevangenisstraf veroordeeld.
Het Dordrechtsche vonnis in zake twee
collega's van bovengenoemde kooplieden, van
wier mooie voorspiegelingen twee vrouwen-
te Sliedrecht de dupe werden, is wegens een
vormgebrek vernietigd, doch aan de be
klaagden dezelfde gevangenisstraf opgelegd
als waartoe zy veroordeeld waren, nl. voo
den tyd van 6 maanden.
In de Warmoezierstra at te
's-Hage kreeg een twaalfjarig kind eene kan
met kokende koffie over het hoofd, waardoor
het zware brandwonden kreeg.
De kwaadwilligheid van een
knaap heeft te 's-Hage een ongeluk veroorzaakt.
In de Laan van Roos en Doorn joeg een
jongen een paard op, dat even te voren door
den hoefsmid was beslagen en nu door den
geleider, die op het beest gezeten was, naar
stal werd gebracht. De viervoeter schrikte,
ging op zyne achterste pooten staan en vlei,
den beryder op den grond werpende. Toen
het paard zich wederom had opgericht, ont
ving de man een slag met de pooten tegen
den enkel, waardoor dit gedeelte van den
voet zwaar gekneusd werd. Tegen den jongen,
die de oorzaak was van dit ongeval, is proces
verbaal opgemaakt.
Gisteravond ontstond te A m-
sterdam plotseling, door onbekende oorzaak,
brand in de broodbakkery van perceel 188 in
de G.-Flinck8traat. De brandweer bluschte in
zeer korten tyd het vuur. De bakkery, hot
woonvertrek en de winkel zyn uitgebrand.
Persoonlyke ongelukken hebben niet plaats
gehad.
Men schryft uit Bennekom: By
deurwaarders exploot zyn eenigo bewoners van
huisjes alhier, toebehoorende aan de Herv.
diaconie, die vroeger onderstand genoten en
geon huur behoefden te betalen, doch thans
zich hebben aangesloten by de doleerende
party, gedagvaard om op heden voor de arr.-
rechtbank te Arnhem te verschynen, ten einde
te vernemen, wanneer zy hunno woningen
moeten verlaten.
By den landbouwer Seinhorst
op de „Walz", naby Gendringen, ontstond
een hevige brand. De inwoners hadden geen
tyd om al het vee te redden, zoodat 13 var
kens om het leven kwamen. Al het reeds
ingehaalde hooi werd mede eene prooi der
vlammen. Oorzaak nog onbekend.
Donderdag-avond, omstreeks 9
uren, is ten Noordoosten van Schiermonnikoog,
op grooten afstand van de kU3t, gestrand
aan het strand gebivouakeerd waren, naar
het binnenland op te rukken.
Door den Chineeschen gids Khoé Tjüen Gie
geleid, volgde de kolonne aanvankelyk de
binnenhelling der lage duinenreeks, doch moest
daarna een strandmeer of Kocwala overtrek
ken, we'ke meeren hier op dezelfde wyze
als aan de Zuidkust van Frankryk en aan
de oostzyde der Po-vlakte ontstaan en daarom
dan ook algemeen met den naam lagune wor
den aangeduid. Men kon zich nu een denkbeeld
vormen van de moeilijkheden en bezwaren,
waarmede onze troepen, in de Indische oor
logen, dikwyls te kampen hebben. Vier en
eon half uur waren er noodig om de troepen
do overzyde van dat strar.dmeer te doon be
reiken. Tot aan de enkels waadde men over
een afstand van 300 Meter door den modder
hier stiet men op een crosiedal, door het
vloedwater gevormd, dat 20 M. breed en niet
doorwaadbaar was.
Mesdjid of Maadjid beteekent „plaats der neder-
b inging", bedehuis. In onze koloniën spreekt men
gewoonlijk van een miseigit; de eoldaten verbasteren
dit woord tot „muskiet".
2) Atap beteokent eenvoudig dalrfjedekking. Men
noemt evenwel een atappen dak ton zoodanig, dat
van plantaardige materialen vervaardigd is.
(Wordt vervolgd.)
