manjenever-7.-rcr^:-,,?.:r-r ,Tra:rorjaaji^iESgy?cw.^i«n:
BUITENLAND.
STranlr.z-^jik.
De Kamer is mot het wetsontwerp op
■vrouwen- en kinderarbeid weder eenigszins
gevorderd. Do beer Albert Ferry was tegen
het vorbieden van nachtwerk, op grond dat
dit de nijverheid in de Vogezen zou bona
deelen, maar niettemin werd het ontwerp
met 462 togen 31 stemmen aangenomen. Een
amendement, waarbij de wet tot minderjarigen
werd beperkt, werd met 262 togen 233 stem
men verworpen.
- De heer De Brazza, de gouverneur van
de Fransche Congokolonie, is by openbaar
besluit gemachtigd, opmetingen te laten doen
voor een kanaal van de rivier Niari-Quillu
naar Brazzaville, waardoor Brazzaville na aan
leg van eene korte spoorweglljn over een vlak
ken grond, op gemakkelijke wijze met de Boven
Quillu in verbinding kan worden gebracht.
Op eenvoudige wijze zou hierdoor dequaestie
van een kostbaren spoorweg in den Congo-
staat worden verhol pon.
- De koning van Annam, Dong Khan, is
na eene korte ongesteldheid te Hué op 25-
jarigen ouderdom overleden. Hij heeft 3jaren
geregeerd.
In den ministerraad deelde admiraal Krantz
mede dat Dong Khan gestorven is ten gevolge
eener kwaadaardige koorts en dat de raad en
het hof van Hué Bung Kang, den zoon van
koning Tu Due, tot zijn opvolger hebben uit
geroepen. Daar de nieuwe koning eerst tien
jaren oud is, wordt het bestuur opgedragen
aan een raad van regentschap onder voorzitting
van prins Hoai Due. De Fransche regeering
hoeft do keuzo goedgekeurd. Te Hué en in het
geheele land is het rustig.
Dtaltsohland.
Bij de gisteren in don Rijksdag gehouden
beraadslagingen over de marinobegrooting,
vroeg de heer Richter inlichtingen over de
Samoa-zaak, den gezondheidstoestand dor
troepen te Zanzibar en de oneenigheid tus-
schen de marine en de civiele macht.
Admiraal Hauser verklaarde dat vóór de
ontvangst van tegen het midden dezer maand
te verwachten berichten, goene volledige mede-
doelingen over Samoa te verschaffen zijn. Do
gezondheidstoestand der troepen te Zanzibar
is volkomen bevredigend. Naar aanleiding van
de oiloenigheid tusschen de marine en de
civiele macht, hebben onderhandelingen plaats
gehad, doch deze zijn nog niet ten einde
gebracht.
pe Rijksdag heeft ten slotte de begrooting
vaii marine by tweede lezing aangenomen,
naar de voorstellen der begrootingscommissie.
Ook de gezamenlijke voor don bouw van nieuwe
oorlogsschepen gevraagde kredieten zijn toe
gestaan.
- De „Nordd. Allg. Zeitung" zegt, met
betrekking tot het bericht over eene oorlogs
verklaring van Duitschland aan Samoa, dat
dergelijke verklaring in volkonrechtelijken zin,
dus van de zijde van den aldaar gevestigden
consul of van den bevelvoerenden officier, niet
waarschijnlijk is, omdat geene opdracht daartoe
is gegeven; ook ontbreekt het dddr aan een
tegenstander, wien de oorlog kan verklaard
worden. Tamasesi is vriendschappelijk jegens
Duitschland gezind, doch Mataafa wordt door
Duitschland niet als heerscher erkend, en nu
zou, door eene oorlogsverklaring aan dezen
laatste, zijn recht als gebieder erkend worden.
Het geval is denkbaar, dat de te Samoa aan
wezige Duitsche strijdmacht, door een aanval
der partij van Mataafa, tot zelfverdediging of
voor maatregelen van represaille, feitelijk in
staat van oorlog geraakt, doch ook dit zou
geeno gevolgen van volkenrechtoiyken aard
hebben, als by oen internationalen oorlog.
- De Duitsche keizer heeft, geiyk gemeld
is, den staatssecretaris by het ministerie van
justitie, dr. Von Schelling, tot minister van
staat en van justitie benoemd.
Do hoer Von Schelling, zoon van den be
kenden wysgeer, is byna 65 jaren oud en
reeds sedert zyn 20sto jaar ambtenaar bij de
rechteriyke macht. Van 1866 tot 1874 was
hy aan het ministerie van justitie verbonden,
werd daarna president van het hof van appèl
te Halborstadt, vervolgens vice-president van
het hooggerechtshof, in 1876 als opvolger
van Friodberg onder-staatssecretaris in het
Pruisische ministerie van justitie en volgde
in 1879 Friedberg nogmaals op, als chef by
dat departement.
- De sultan van Zanzibar heeft het groot
kruis van do orde dor Stralende Ster, in
briljanten gevat, verleend aan den Duitschen
consul aldaar.
Het personoel, belast met het toezicht
op de grenzen in den Elzas, zal belangryk
gewijzigd worden, daar uit een onderzoek ge
bleken is, dat de klachten gegrond waren van
den afgevaardigde Petri uit Metz.
Groot- Brltanoltt.
Lord Salisbury deelde aan vrienden mede
dat do opheffing der blokkado van de kust
van Zanzibar binnenkort verwacht kan worden.
De resultaten, welke het afsluiten der kast op
leverde, waren niet in verhouding met do
kosten. De officiëele bekendmaking wacht op
de Duitsche regeering, die gelyktydig in den
Ryksdag die mededoeling wenscht te doen.
Twee Iersche loden van het Engelsche
parlement werden Dinsdag weder in hechtenis
genomen. Het waren William O'Brien, die
verleden week te Carrick by verstek veroor
deeld werd en te Manchester werd gearres
teerd, en Sheehy, die te Limerick werd ver
oordeeld en tegen borgtocht op vrüo vooton
gelaten, totdat hy na een tweede vonnis war-
kaïyk in de gevangenis werd geworpen.
Zoowel te Liverpool als te Glasgow duurt
de werkstaking van het schoepsvolk voort on
breidt ze zich zelfs uit. Dientengevolge kunnen
vele schepen de Clyde en de Mersey niet
verlaten.
Sir Robert Morier, Engelsch gezant te
St.-Petersburg, heeft zyner regeering verlof
verzocht zyn post eenigen tyd te verlaten
om persoonlyk te Londen de bewyzen over
te loggen, dat de beschuldigingen der Duitsche
regeöring, in de „Kölii. Zeitung" openbaar
gemaakt, valsch zyn.
Amerika.
Aan het wetsontwerp, betreffende het byzon-
dsre uitleveringsverdrag mot Engeland, is in
den Amerikaanschen Senaat, naar verwacht
werd, zulk oen tegenstand geboden, dat, naar
men gelooft, de overeenkomst niet kan wor
den goedgekeurd. Behalve allo republikeinsche
leden, hebben vele democraten tegen bet ont
werp gesproken. Hun leider, de senator Voor-
hees, uit Indiana, keurde de geheele buiten-
landsche staatkunde van den beer Cleveland af.
Het Canadeesche Parlement is door den
gouverneur-generaal lord Stanley of Preston
geopend met eene rede, waarin hy de weigo
ring betreurde van de Vereenigde Staten om
het visscheryverdrag good te keuren. Canada
kan, zoide hij, thans niets anders doen dan
zyno rechten ondor het verdrag van 1S18
handhaven, totdat men onderling tot eeno
schikking zal zyn gekomen.
De dood van kroonprins Rudolf.
Over de oorzaak van den dood van den Oos
tenrykschen kroonprins ligt nog eon sluier.
Eerst werd officieel medogedoeld dat hy was
overleden ten govolge ecner beroerte, in het
tweede officieel bericht wordt erkend dat de
prins zelfmoord mot eene revolver heeft go
pleegd, doch van meer dan ééne zijde wordt
aan geene van beide verklaringen, dus ook niet
aan de laatste, algomeen geloof geslagen, hoo-
wel depechos uit Weenen thans een aantal
byzondorheden berichten, welke allen hierop
neerkomen, dat do kroonprins reeds sedert
geruimen tyd, ton gevolge van een ernstig
zenuwlyden, blyken van stoornis in zyn denk
vermogen gegeven geeft en, tot verzachting
van zijn lyden, morphine heeft ingenomon,
waardoor de kwaal steeds erger werd.
Te Beriyn was reeds den eersten dag der
doodstijding zeer stellig van een zelfmoord of
van een duel sprake, waarby met betrekking tot
het laatste zelfs de naam genoemd werd van
een lid eener oude, aanzienlijke familie.
De „Post" zegt woordelyk„Voor de geloof
waardigheid van officiëele berichten is er
thans een slecht praecedent in het leven ge
roepen, hetwelk nog zoer treurige gevolgon
hebben kan. Nu ten minste behoorde men
eonige opheldering te geven over de redenen,
welke den kroonprins, ver van zyne familie,
zijne ouders en zyne eclitgenoote, tot zelf
moord gedreven hebben, daar anders aan
onderstellingen te groote speelruimte gelaten
wordt."
Een ander blad zegt dat bier een geheim
is, dat nog niet is opgehelderd, terwijl een
dorde blad zinspeelt op de bloedverwantschap
tusschen don kroonprins en den krankzinni
gen koning van Beieren, Ludwig II, en don
zelfmoord veroordeelt als een middel om zich
van den last des lovens to bevryden, nadat
het tot het uitorste genoten is en hot genot
zelf het genot verbittert.
Hieruit kan men oonigszins oordeelon over
de stemming, welke te Beriyn naar aanlei
ding van de vreeselyke onthulling heorsch^
hoewel daaronder ook het diepste medelyden
gemongd is.
Het bevc-stigt zich dat de kroonprins mot
groote zorg zyn testament gemaakt en een
aantal afscheidsbrieven geschreven heeft; en
zoowel uit zyne bekende beschikking omtrent
het ordenon zyner papleren, als uit hot feit,
dat hy kort geleden door een bevrienden
schilder zyn portret hooft laten maken, uit-
drukkeiyk. onder voorwaarde, dat het vóór 1
Februari gereed moest zyn, ori ook uit omstan
digheden van andoren aard mag worden af
geleid, dat de kroonprins reeds sedort eenigen
tyd zich met het denkbeeld van zyn nade
renden dood heeft bezig gehouden. In een
der telegrafische berichten vindt men opmer-
kelykerwyze melding gemaakt van de ziekte
eener twintigjarige dame van vorstelykon
bloede, die vroeger de speelkameraad der
aartshertogin Maria Valeria is geweest.
Naar gemeld wordt, wilde keizer Frans
Jozef aanvankelijk zijne toestommnig niet
geven, de waarheid oponbaar te maken, dat
do kroonprins niet zyn natuuriyken dood ge
storven is, en eerst nadat de ministers Tisza,
Kalnoky en Taaffe daarop ten krachtigste
haddon aangedrongen, werd gisternacht bevel
gegeven tot het openbaar maken van de be
kende mededeeling in het ochtendblad der
officiëele „Weiner Zeitung." Toch bevat deze
niet het proces-verbaal der plaats gohad heb
bende officiëele lykschouwing, welke niet
wordt openbaar gemaakt. De mededeeling in
de „Wiener Zeitung" was zoo geheim ge
houden, dat alle andere Weerier bladen daar
van zelfs geen vermoeden hadden, zoodat zij
gisterochtend dan ook extra bladen moesten
uitgeven.
In byna allo telegrammen uit Weenen wordt
gezegd dat deze bekendmaking een ontzet-
tenden indruk gemaakt heeft, verpletterende!'
zelfs nog dan het eerste doodsbericht.
In hoeverre hot volgonde juist is, lioowel
het authentiek genoemd wordt, valt hier aller-
minst-rie heslissen, maar naar gemold wordt,
opondo de kroonprins Woensdag-ochtend te
haifacht do deur van zyn slaapvertrek en
vroeg den wachtbebbendon bediende, of alles
voor de jacht gereed was? Daarop gaf hij
hem eenigo bevelen, ten gevolge waarvan
deze zich moest verwyderen. De kroonprins
keerde daarop in do kamer terug en sloot de
deur af, torwyl later het kloppen op do kamer
deur onbeantwoord bleef. Eindelijk, na verloop
van ongeveer een uur, besloten de prins van
Coburg en graaf Hoyos, van een angstig ver
moeden vervuld, de deur met geweld te
openen; zy vonden op de nachttafel de kaarsen
brander de en den kroonprins, die op den
rand van het bed gezeten had, achterover
gevallen; oen rovolverkogel was in don rech
terslaap ingedrongen en in het midden van
den schedel weder naar buiten gekomen, ter-
wyl aan don mond een breede streep van
reeds gestold bloed zichtbaar was. Om het
hoofd van het lyk, hetwelk thans te Weenen
op een rouwbod ligt, is een met azijn ge
drenkte doek geslagen, en daarop rust oono
militaire hoofdbedekking, zoodat de wond niet
zichtbaar is.
Volgens loopende geruchten, zou keizor
Frans Jozef den oudsten zoon van aartsher
tog Karei Lodewyk, dus aartshertog Ferdinand,
verklaard hebben dat hy hem als troonop
volger beschouwt, daar diens vader, 's keizers
broeder, ten zynen gunste van de rechten op
don troon heeft afstand gedaan. De keizer zou
namelyk voornemens zyn den troonopvolger
te adoptooron; de naam „Este" en het ver
mogen der Modona's gaat op den troonopvol
ger over.
In de nagelaten papioren van kroonprins
Rudolf komt, naar gezegd wordt, geenerlei
aanduiding voor omtrent de boweogredenen
tot den zelfmoord, maar wel dragen de laatste
brieven de duidelijkste sporen van eene zeer
groote zenuwachtigheid. De kamerdienaar, die
de wacht had, heeft zich, naar men verzekert,
van kant gemaakt wegens wroeging, dat hy
over zyn meester niet gewaakt heeft.
Volgens mededeelingen van den hofraad
Weilen, die in betrekking stond met den over
leden kroonprins als redacteur van diens werk,
arbeidde de gestorvene aan een artikel over
Gëdöllö voor de Hongaaische uitgave van
zyn werk. Deze arbeid bleef onvoltooid. Sedert
de kroonprins voor drie jaren aan hevige
rheumatiek leed, uitte liy zich nu en dan op
bezorgden toon over zyne gezondheid; zelfs
gaf hy te kennen dat hy voor een vroegen
j doodelijken afloop vreesde.
De heer Weilen, de uitgever van „Oosten-
ryk in woord en beeld", verhaalt dat hy
ongeveer een half jaar geleden met don kroon
prins een onderhoud had, waaruit hom bleek
dat deze gedachte den kroonprins nooit ver
liet. Hij sprak toen over da uitgave van hot
werk en verzocht den heer Weilen de vol
tooiing der Hongaarsche uitgave te verhaasten.
Eerst schertste de kroonprins, als naar ge
woonte, doch plotseling werd hy ernstig en
zeide„Ik zal niet lang meer leven, wellicht
slechts een paar maanden. Gij moet u haasten,
zoo ik het werk nog voltooid zal zien."
De heer Weilen trachtte hem deze sombere
gedachten uit het hoofd te praten, doch de
kroonprins was niet te overtuigen. Toen de
heer Weilen opmerkte: „Gy moet leven",
antwoordde de prins: „Waarom?"
„Omdat gy uw plicht tegenover uw volk
hebt te vervullen."
„Dat is waar," antwoordde de prins ernstig.
„Ik moot leven. Ik zal my meer in acht
nemen."
Geen van de leden der familie van den
kroonprins wist iets van deze voornemens.
Niemand, die den prins eenige dagen goleden
aan het door hem gegeven feestmaal zag, of
op de receptie van Zondag avond, ten huize
van den Duitschen gezant, prins Reuss, en
zelfs Maandag, toen hy met graaf Jozef Hoyos
naar Meyerling vertrok, vermoedde dat de
dood, hoe dan ook, zoo nabij kon zyn.
Te Lacroina genezen, keerde hij van zyne
reis naar Bosnië terug, weder lydende, maar
herstelde spoedig. In do laatste weken willen,,
naar de „Noue Presse" mededeelt, personen
uit zyne omgeving dikwijls eene zeer merk
bare verandering zyner stemming, eene ver
wisseling van groote vroolykbeid tot even.
grooto zwaarmoedigheid hebbon waargenomen.
Wanneer men van do toekomst sprak, ant
woordde de kroonprins meermalen met een
diepen zucht: „Ge zult zien dat ik het niet
beleef." Toon verleden jaar professor Neu
mann Spallart stierf, wydde de kroonprins
hem in het groote werk over Oostonryk-
Hongarije een gevoelvol woord en zeide daarop
plotseling: „Wie zal nu de eerste zyn, die uit
onzen kring scheidt?"
Sinds de aartshertog van zyne laatste onge
steldheid schynbaar hersteld was, zette hij
zijn leven van ingespannen geesteswerk en
lichamelyke oefeningen reizen, jagen, enz.
voort. Meer dan eens bracht by den dag door
in het veld met da soldaten, in de kazerne
of in den militairen raad en werkte des avonds
dan nog uren aan het nazien van handschriften
en drukproeven en het spreken met den uit
gever en do modewerkers by zyn werk.
Het is alzoo thans moeilyk uit te maken
welke de eigenlyke reden van's prinsen dood
is. Eerst gegeven mededeelingen worden later
weer "tegengesproken. Dit biykt o. a. ook uit
hot volgende particuliere bericht, dat de „N.
R. C." van haren Berlynsc-hen correspondent
ontvangt
„Tegen de voorstelling aan den zelfmoord
van kroonprins Rudolf gegeven, wordt, meer
en meer ernstige twyfel geopperd, evenzeer -
trouwens als tegen de onderstelling van een
duel met een aanzienlykon „cavalier", of dat
eene voorname dame in de zaak betrokken
zou zyn; niet minder ook hiertegen dat een
revolverkogel den dood veroorzaakt zou heb
ben, wat weinig overeenstemt metdegonees-
kundigo verklaring, dat er aan het voorhoofd I
een groote wond is, met eene belangryke
openscheuring van den schedelhuid en eene
ernstige beschadiging van den hersenpan. Zulk
eene beschadiging van den schedel is slechts I
waarschynlyk na oen zwaren slag met een
stonip werktuigl"
Volgens deze lezing zou de kroonprins dus
het 'slachtoffer van persoonlyke wraakzuchtig
zyn geworden.
De geruchten omtrent den dood van den mi- I
nister Tisza, welke Donderdag de ronde deden, jj
moeten ontstaan zyn doordien graaf Ludwig 1
Tisza, zijn broeder, by het hooren van de
doodstyding des kroonprinsen een oogenblik
in onmacht, viel.
Hat anders zoo vroolyke Woenen is thans jj
totaal onherkenbaar; rouw-étalages ziet ïnecB
allerwegen. Concert-, opera- en schouwburg-
lokalen, alles is gesloten. De laatste maal, da t'--
de kroonprinses zich in 't publiek vertoonde
was Maandag-avond in den circue-Renz. Z: y
verscheen daar met hare hofhouding in dH
liofioge en had een droeven trek op haar gtjfwj
laat, welke anders onopgemerkt ware geblJB
von, doch waaraan men nu allerlei uitleggicjjv
gen geeft. Zeker zal zy er niet aan godact-H
hebben, dat zy toen de laatste maal als toekonl^
stige keizerin gehuldigd werd.
