N°. 8834.
Maandag 3 December.
A0. 1888.
$sze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van i§pn- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 1 December.
FB.IJS D2Ï23SB OOCTEULWT:
Vw L«dea p-sr 8 Hiaaadca..1JÖ.
StaMaoe x+.T yvclu1-44.
iJtowsterUfk* Nozncney*.
FUUÖ DE3, AUVHSlfEOrTESa:
7*u 1—6 rogftla 1.05. Iodore r*gel xmcc/9.1?V
€rcoot«re letter» naar pl&ctemimto. Voor het ia-
CA8&&or®a bui Ven do aUd wordt 0.10 barok «ad.
Ter vervulling van de vacaturen, die op
31 December a. s. in de Plaatselijke School
commissie zullen ontstaan, door de periodieke
aftreding van de heeren: Dr. H. G. Van de
Sando Bakhuyzen, Dr. H. Boursse Wils en Mr.
F. Was, heeft die commissie don Raad de
volgende aanbevelingen van twee personen,
doen toekomennl. lo. Dr. H. G. Van de
Sande Bakhuyzen en F. De Stoppelaar; 2o.
Dr. H. Boursse Wils en Dr. Th. B. Van Wet-
tuin3o. Mr. F. Was en Dr. A. Kluyver.
Bp B. on Ws. bestaat geen bezwaar
tegen de inwilliging van het verzoek van mej.
M. Blanken, om ontslag uit hare betrekking
van onderwijzeres 3de klasse aan do school
2de klasse voor jongens en meisjes (Leerschool
bij de Kweekschool), zoodat z(j in overwoging
geven dat ontslag eervol te vorleenen en zulks
ingevolge het advies van het hoofd der school
met ingang van 1 Januari a. s.
Onze algemeen geachte stadgenoot dr.
H. B. P. Kortmann zal den 3den December a. s.
den dag herdonken, waarop hy vóór 25 jaren
tot doctor in de geneeskunde promoveerde.
By de Leidsclie Spaarbank werd in do
maand Nov. ingelegd 29,258,85, terugbe
taald f 30,180,25, terwijl zijn afgegeven 98
nieuwe- en geheel afgelost 76 boekjes.
Op 30 Nov. bedroeg hot gezamonlyk tegoed
der 8501 inleggers f 1,629,938,50'/2.
Gedurende de eerste helft der maand
Nov. zijn aan het postkantoor alhier bezorgd
de volgende brieven, welke, wegens onbekend
heid der geadresseerden, niet besteld konden
worden
T. T. Van Deyl, Boskoop; Mevr. S. De
Zwaan, 's-Gravenhage, Bode, 's-Grarenhage;
Benschop, Koudekerk; Fromeyn, Leidon; C.
Jansen, OudshoornMevr. M. H. Frester, J.
Van der Heiden, Mevr. M. A. Van der Koo,
Mej. M. Arts, A. J. Pieters Zn., Rotterdam:
Mevr. A. C. Stoelmans, Sc-heveningenVisser,
Utrecht; Hekker, Vlaardingen, J. Nelis, Wou-
brugge. BriefkaartenH. W. De Koning,
Amsterdam; Z. Z. Koenen, Mydrecht; Wed.
Koster, Rotterdam.
Brieven, verzonden geweest naar Duitsch-
land: Mevr. Kluit, Baden-Baden;-naar Enge
land Mevr. Henderson Mournier, Londen.
De IJsclub „De Rynstreek", ten doel
hebbende aan behoeftigen gedurende sterk
ys werk te verschaffen, hield Donderdagavond
in Hotel „'s Molenaarsbrug", te Oudshoorn,
hare 11de algemeens vergadering, alwaar 30
leden tegenwoordig waren.
Nadat do voorzitter (de heer Crommolin,
van Koudekerk) de leden had verwelkomd,
werd de vergadering door hem geopend.
Tot het nazien der rekening en verant
woording van den penningmeester werd door
den voorzitter eene commissie benoemd van 5
leden, die, by monde van den heer Meursinge,
verslag uitbracht, hetwelk tot goedkeuring
concludeerde en tevens een woord van dank
inhield aan den penningmeester voor de nette
en richtige administratie, welke door hem
was gevoerd.
Het batig saldo der rekening bedroeg
1901,85. De aftredende bestuursleden, de
heeren Korteweg en Schouten, respectievelijk
voor Hazerswoude en Alfen, werden met
bijna algemeens stemmen herbenoemd, welke
heeren, ter vergadering aanwezig, deze benoe
ming aannamen.
Door den voorzitter werd medegedeeld dat
het bestuur besloten had de ysbaan uit te
breiden tot aan de grens der gemeente Kou
dekerk en Leiderdorp.
Het aantal leden is gedurende dit jaar
vermeerderd met één en bedraagt thans 235.
Nadat nog een en ander werd besproken,
dankte de heer Korteweg den voorzitter voor
de uitstekende leiding der vergadering.
Wy ontvingen eene brochure (uitgegeven
by den heer J. M. Bredóe, te Rotterdam) over
„Zondagsrust uit een maatschappelijk en gods
dienstig oogpunt" door Ernest Navijle. Zy is,
blykens bijschrift, door de heeren G. P. Ittmann
Jr. en S. Ulfers aan de pers toogozonden' „mot
verzoek hot onderwerp wel te willen bespreken
met al den ernst, dien het waarlijk verdient."
Diep doordrongen van het gewicht van het
vraagstuk, kunnen wij slechts betreuren dat
de heer Naville het volstrekt niet behandelt
met den ernst, dien hot verdient. Niot alsof
de heer Naville geen ernstig man is, maar
hy heeft, naar het scbynt, niet de minsto
notie van de moeilykheden, welke eene goede
oplossing uit een maatschappelyk oogpunt
aankleven. De tyd om algemeene beschouwin
gen over het nut van Zondagsrust te geven,
kan geacht worden voorby te zyn, daar nie
mand nagenoeg daaraan twyfelt. Het is thans
slechts zaak na te gaan, hoe eene practische
vorwezenlyking te vinden is bij de veeltijds
togenstrydige belangen.
Er zyn voornamolyk drieërlei moeilijkheden
belangen van het internationaal verkoer staan
eene algemeene Zondagsrust in den wegbe
langen van zekere bodryven verbieden stil
stand van arbeid op Zondag; om aan een
deel der bevolking al 't genot eener goede
Zondagsuitspanning te verzekeren, is de arbeid
van anderen noodzakelyk. De vraag is nu,
hoe by botsing dezer belangen met de eischen,
die elk individu op een behoorlyken rusttyd dan
doen gelden, de Staat gerechtigd en verplicht
is krachtdadig op te treden en hoe hij aller
belangen, zooveel mogelyk, tot hun recht kan
doen komen.
Heeft de heer Naville voor deze moeilyk
heden geen oog? Misschien wel, maar dan
heeft hy opzettelyk verzuimd ze te behan
delen. Dan echtor hebben wy het recht aan
zyne ontboezemingen weinig practisch nut
toe te kennen. (Fad.)
KOLONIËN.
BATAVIA, 31 Oct. 3 Nov. (Vcrvola.)
Uit het groot militair hospitaal meldt men
ons, dat na de laatste, van Atjeh aangekomen
bezending berri-berri-lyders, het geheele aantal
patiënten het ongehoord hooge getal van 700
bereikt heeft.
Iri sommige zalen is het zóó vol, dat men
tusschen de twee ryen kribben, die men in
de vertrekken aantreft, nog een derde ry in
de doorgang heeft moeten plaatsen. (B. H.)
Maakten wy eenige dagen geleden mel
ding van het bouwen van een keuken in het
hospitaal, speciaal ten behoeve van de 1ste-
klasse-lyders, thans vernemen wy dat reeds
jaren lang dat plan is hangende geweest en
dat indertyd reeds een reusachtig fornuis uit
Nederland is uitgezonden, dat toen evenwel
ongebruikt in 't kleedingmagazyn in de stad
Batavia is opgeborgen.
Thans, nu het te pas komt, schynt het niet
te vervoeren te zyn, althans wy vernemen
dat de duizenden K.G. zware machine niet
te bewrikken of te bewegen is.
Men zou echter zeggen, als zy van de reede
van Batavia naar het magazyn is gebracht,
kan zy ook van daar naar het hospitaal ver
voerd worden. (B. E).
Te Sirkum, Malakka, hebben 20 October
ernstige oproerigheden plaats gehad. De
Maleiers groeiden weldra tot eene macht van
400 man aan, en weigerden uiteen te gaan.
Kreten van woede gingen uit de menigte op
en men wilde een magistraatspersoon en de
heeren Bisch en Elcum te ïyf. Deze laatsten
waren genoodzaakt terug te trekken. De
politie-soldaten herstelden de orde. Twee
Maleiers werden gewond. (Baf. Nbl.)
De cholera is te Bangkalan hevig aan
het woeden. lederen dag eischt zy tal van
offers. Gedurende do laatste weken stierven
er ongeveer tien of twaalf personen per dag.
Een tiental dagen geleden overleden o. a,
een officier der barisan, en het zesjarig zoontje
van den kapelmeester, den heer E., terwyl
dezer dagen de Radhen Ayoe van den overste
der Bausan het slachtoffer der gevreesde
ziekte werd.
Het spijt ons te moeten mededeelen, zegt
de „S. Times", dat liet zoeken naar het lyk
van wijlen den landgraaf Van Hessen tot
heden (30 Oct.) zonder resultaat is gebleven.
Het onderzoek geschiedde langs do kusten
van Sumatra, Barika en Riouw. Do Hollandscko
autoriteiten daar verleenden alle hulp.
De correspondent te Solo van de „Tel."
schryft dat in de pasanggrahan te Srikaton
in 't Karang Pandatigsche het „geraamte"
van een yzer ledikant stond, zoodat om daar
onder verscholenen neer te schioten men niet
eens behoefde te bukken, wat dan ook niet
geschied is. Verder meldt hy dat do eerste
schoten niet op de belhamels werden gericht,
maar in de hoogte, en dat allen, die zich
daarop overgaven, niet het minste leed is
gedaan.
Volgens het officiéél bericht zyn by den
brand, in den nacht van 21 op 22 October
ter hoofdplaats Bangkalan, 108 huizen in de
kampongs Bodjaiin en Lebak vernield en werd
de schade op f 17.900 geraamd.
De Solosche corresp. van de „Tel." schryft
over het drama te Srikaton
„Nog altyd wordt er gokorek om iets naders
over de Karang Pandansclio historie te weten
te komen en geen wonderdo zaak is te vlug
afgehandeld geworden.
En daarom kan men niet te voorzichtig
zyn met het voor goede munt opnemen van
de verschillende berichten, die men verkrygt,
zelfs al komen zij van Mangkoe-Negaransche
lieden.
Er zyn er daar genoog, wier belangen mede
brengen eene geheel averechtsche voorstelling
to geven en het te doen voorkomon alsof
hier een noodeloos bloedbad is aangericht
geworden.
Zoo wordt dan nu als goede munt verteld
en door een toongevend blad als uit betrouw
bare bronnen geput dat de Srikatonsche
luitjes niets anders in den zin hadden dan
een slamatan, een sedekah te geven op het
graf van wylen Mangkoe Negoro IV en dat
zij daarom met vrouw en kinderen op marsch
zyn getogen.
Dit als waarheid aannemende, dan stuit men
al dadelyk op het of beter de volgende feiten
Zy namen bezit van den pasangrahan;
Zy wilden dat gebouw op aanmaning van
den heer v. Eede v. d. Pals en van den
panewoe niet verlatenverklaarden, dat zy
er zelfs, al kwam de kompanie in eigen per
soon, niet zouden uitgaanzy vervolgden dien
heer en den panewoe en voorzeker zouden
lansen en sabels gewerkt hebben, indien de
panewoe niet in do naastbjj zyndo tuinen aan
hun moorddadige handen ontkomen was, indien
de heer v. E. v. d. P. geene vlugge beenen
had gehad en nog tyd om zyn geweer op
goed geluk af te schieten;
Toen de cavalerie het achtergebouw go-
naderd was, werd gevraagdvriend of vyand?
Een antwoordde vriend, maar de patih?
wat? vriend! en hy liep op de ruitery in,
dreigende met zyn klewang of sabel, met
het gevolg dat hy door een cavalerist (in
lander) neergeschoten werd.
Imam Redjo gezegende voorganger.
Imam Sampoerno Zainal Abitdin de
heilige voorganger en toeverlaat van den
voortreffeiyken (godsdienst) had zich een patih
gekozen.
Nu zal men my toch niet van partydigheid
beschuldigen als ik zeg dat een troepje op
sedekah uitgaande inlanders, zich wel een
hoofd of voorganger by die plechtigheid kunnen
kiezen, maar van een patih geen idee; dat
komt in hun hersens niet op.
Hier in 't Solosche o. a. by Tjepper ligt
ook een zoogenaamde heilige begraven. Der
waarts gaan jaarlyks duizenden en duizenden
een sedekah brengen, maar zonder buiten
gewone wapens, en zonder patih, en zij nemen
geen bezit van eonig gebouw, zooals mynheer
Imam en gevolg gedaan hebben op Srikaton."
Op 14 Oct. ontstond in eene der kampong-
woningen van hot erfpachtsperceel Ngredjo,
afdeeling Malang, residentie Pasoerooan, brand,
welke, aangewakkerd door een feilen zuid
oosten wind, in korten tyd eenige Javaansche
huizen, eene passerloods, eene opzienersworiing
en 3 pakhuizen met 1500 pikols koffie in
de asch legde.
De schade werd op ƒ76,000 begroot.
Volgons het officieel bericht, zyn by den
brand in de kampongs Kademangan, Peka-
oeman, Bandoeng, Pesamahan, en Ngaglik ter
hoofdplaats Lamongan, res. Soerabaia, 270
inlandsche woningen in de asch gelegd en
werd de schade begroot op f 8000. Eene
inlandsche vrouw kwam bij dien brand om.
In do kampong Ranfja Gede, op het land
Passillian (district Blaradja, afdeeling Tango
rang, residentie Batavia) ontstond 22 Oct.
een brand, waardoor 53 huizen, 36 padischuren
en 11 karbouwkralen werden vernield. De
schade werd begroot op 1500.
Afloop van het klein-ambtenaars examen
te Soerabaia; geslaagd zyn met:
Goed. P. Paulus, P. E. A. J. Klein, L. F.
Evers, J. Bianchi, G. A. Kolmus, J. L. Meyor
en J. Klein.
Voldoende. H. P. De Rochemont, J. C. Rog
geveen, R. Reynaert, F. Middelton, F. Behrend,
J. G. C. Marlisa, R. Perret, A. A. Mercklé,
A. "W. A. d' Arnaud v. Boeckholtz, W. Tan-
nenbaum, J. Tannenbaum, P. W. A. Esink,
A. A. Leyman, G. L. Beer, G. A. Berends,
H. Vis, G. J. Altheer, L. Bianchi, C. F. Her-
renauw, F. Krul, M. J. Verduyn Lunel, J.
H. L. Van Dorp, J. Smith, Ch. Julsing en
J. Halewyn.
By den brand op 16 Oct. in de dessa
Pagon, district Poorwodadi (Pamanoekan- en
Tjiasemlanden) worden 30 inlandsche wonin
gen en 19 padischuren in de asch gelegd.
Eene inlandsche vrouw kwam in do vlammen
om. De schade werd op f 447 geschat.
Door den gouverneur-generaal van Ned.-Indië zijn
de volgende beschikkingen genomen:
Departement van Oorlog. Ontslagen: Op ver
zoek, eervol uit Zr. Ms. mil. dienst, de 2de jluits. der
inf. P. H. Li8not, P. A. Sehrassert Bert, }J. P. Gentil,
en J. A. Pragor.
Benoemd: Tot 2den luit. der cav., de op ver
zoek eervol uit Zr. Ms. mil. dienst ontslagen 2de
luita. der inf. P. H. Lisnet, P. A. Schraasert Bert,
J. P. Gentil en J. A. Prager.
Herstold: Bij het wapen der infanterie boven
do formatie, in activiteit, de lste luit. op non-act.
A. A. 8cbutter.
Vergund: Aan den by het leger hier te lande
gedetacheerden lsten luit. dor inf. van het Ned.
leger A. Holland om wegens ziekte naar Nederland
terng te keeren.
Overgeplaatst: In hot militair Commande-
mont van Atjoh en ondorhoorighedenby het garni
zoens-bat. (Lampermó) do kapt. der inj. H. C. Moor
rees, van het 14de bat. inf. te Kotta-Radja; bij het
garnizoens-bat. (Lamtib) de lste luit. der inf. G.
Nijpels, van het 12do bat. inf. te Kotta Radjahij
het garnizoens-bat. (Melaboe) de 2de luit. der inf.
G. J. A. Webb, van bet 12de bat. inf. te Kotta-
Radja; by bet 12de bat. inf. te Kotta-Radja do lste
luit. der inf. J. Witte veen, van liet garnizoens-bat.
(Tjot-Iri); bij het garnizoens-bat. (Tjot-Iri) de lste
luit. der inf. R. Ebbinge, van bet 15de bat. inf. te
Olch-leh; bij het garnizoens-bat. (Lamjong) de 2de
luit. der inf. A. A. C. Strandes, van het 15de bat.
iDf. te Oleh-leh.
Departement va» Varine Vergunning: Ver
leend om te repatriceren wegens langdurig verblyf
in deze gewesten, aan den luitenant ter zee lste
klasse H. M. P. Netscber.
Passagiers, per 89. „Zeeland", kapt. E. E. Van der
Wyk, naar Nederland vertrokken:
Gepens. vice-president bij het Hoog Gerechtshof
van N.-I. rar. H. B. Van Davelaar, echtg. en dochter,
mevrouw 8. L. Carp, mevrouw de weduwe P. C.
Schroder gob. Koppelhoff en dochter, do militair-
apoilieker lste klasse G. G. De Groot, echtg. en kind,
mevrouw E. Büger geb. Van Dissel en kind, de beer
P. E. Schotel, eebtg. en 2 kind., de officier van admi
nistratie lste kl. J. M. Grocneijk, de luit. ter zee
2de kl. F. J. Goedkoop, de off. van administratie 2de
kl. J. Lombaard en L. J. Mouton.
Te Padang embarkceren do kapt. van den gen.-staf
E. K. A. De Neve, echtg. en 3 kind. en Zr Ms. troe
pen en schepelingen.
