Eïc4 SjrltZscïie TTconceJ.
Na alle mogelijke en onmogelijke blyspelen
en possen uit de Duitsche comediefabrieken
van do firma Von Moser en Schönthan, van
Benedix van Kudelborg, van Nix en van zoo
vele anderen genoten te hebben, mochten wy
gisteren wederom eens kennis maken met
een meer ernstig product van Duitschen bodem.
Deze verrassing bereidde ons gisteravond
de heer Jan C. Do Vos door zijne vertaling
van het „Wehe den Besiogton", drama van
Richard Voss, oen der in Duitschland meest
bekendo letterkundigen der jongere school.
De auteur heeft in dit werk eenige blad-
zyden weergegeven, ontleend aan de „cent
jours" van Napoleons geschiedboek.
In grove omtrekken zuilen wy den inhoud
hiervan trachten weer te geven.
De gravin De Saint-Aubonne is door haren
vader aan een ryken, doch veel ouderen graaf
uitgehuweiykt, ofschoon zy voor dezen geene
genegenheid, geene liefde koesterde.
Getrouwd zynde, vergeet zy de voor het
altaar afgelegde belofte; zy verzaakt haren
plicht en brengt een zoon ter wereld, dieniet
haren wettigen man, maar Napoleon Bona
parte, toen nog jeugdig brigade-generaal, tot
vader heeft.
Twintig jaren zyn sedert haren misstap
vervlogen. Napoleon, inmiddels keizer van
Frankryk geworden, is, geslagen door de ver
bondene mogendheden, naar het eiland Elba
verbannen en middelorwyl is het koningschap
hersteld.
Mario, de door hem bij de gravin verwekte
zoon, heeft als officier den eed van trouw
gezworen aan koning Lodewyk den Achttienden
en, onbekend met de nauwe banden, welke
tusschen hem en den trotschon overweldiger
bestaan, haat en veracht hy den heerschzuch-
tigon tiran, den onderdrukker van Frankryk.
Als de tyding van Napoleons vlucht van
Elba zich verspreidt, wordt hem in last ge
geven zich van den vluchteling dood of lovend
meester te maken.
Hier ontspint zich het dramatisch elemont
in al zyn© kracht, in al zijne grootheidhier
ontstaat de hevige stryd tusschen liefde en
plicht, want waar de zoon don hem onbeken
den vader aan züne vyanden wil overleveren,
daar heeft de moedor den man, dien zij nog
altyd liefheeft, in haar eigen huis eene schuil
plaats aangobodenwaar hy op het punt staat
een sluipmoord op den slapenden keizer
te doen, daar werpt zich de moeder tusschen
hem en zyn prooi en verhindert op zoodanigo
wyzo den vadermoord.
Er volgt daarop eon gesprek tusschen
Napoleon en Mario en ook op dezen laatste
maken de woorden van den grooten man
ziilk oen indruk, zy hebben op hem zulk een
invloed, zulk eene mac.ht, dat hy don aan zun
koning gezworen eed verbroekt en zyn degen
en leven den beheerscher van Europa aanbiedt.
En als dan eindeiyk Napoleons leger bij
Waterloo verslagen is, als byzelf gevangen is
genomen, dan worden allo officieren, die
's konings dienst hebben verlaten, als mein-
eedigen ter dood veroordeeld en offert Mario,
onverschrokken als een held, zyn loven voor
den keizer en voorzyn vader.
Ziedaar het geheel. Onwillekeurig roept hot
ons de „Severo Torelli" van Francois Coppée
voor den geest, dezelfde intrigue, maar met
een ander slot.
Ofschoon het ook in het drama van R. Voss
niet aan roerende taferoelon, aan hartstoch-
telyke scènes ontbreekt, maakt echter het
geheel niet dien overweldigenden indruk als
dit het geval was by de opvoering van het
Fransche treurspel.
Volgens onze bescheiden meening moet
voornamelijk de oorzaak hiervan gezocht
wordon in de lange monologen, in de philo-
sophische bespiegelingen, welke den hoofd
persoon zoo menigvuldig in den mond gelegd
waren. Er was in het geheel te voel dictie
en daarentegen te weinig actie. Do heer Has
pels, als Napoleon, vond in deze rol een
moeiolyk te overwinnen bezwaar in zyn eigen
figuur; dit was te groot, te forsch om don
kleinen, nietigen wereldboheerscher naar be-
hooren weer te gevendoor het afscheren van
don knevel, door eene pruik, welke het hoofd
haar van den grooten man zeor getrouw na
bootste, gaf hy ons toch een zeer draagiyken
Nap doonskop te aanschouwen: vooral was
dit het geval, wanneer hy zweeg; by het
spreken echter brachten ons do scherpe trek
ken om den mond meer een bekend lid onzer
Volk-vertegenwoordiging dan wel den Fran-
schen keizer in herinnering. Zijn spel was
zeer verschillend. Zijne alleenspraken konden
Cvrn--C—\Z'I7.VT- V77Vj,
niet bepaald onze goedkeuring wegdragen.
D. Haspels is geen causeur of raisonneur;
zijne kracht ligt meer in actie en to dezen
opzichte konden wy hem onze waardeering
en bewondering ten volle schenken. Waardig
werd liy ter zydo gestaan door mevrouw
Beersmans als de gravin De Saint-Aubonne.
Het was vooral in die taferoelen, waarin
zy ons do verscbrikkelyke gemoedsaandoenin
gen schetste, teweeggebracht door don folte
renden zielestrijd, welken zy in haar binnenste
voerde by hot aanschouwen van den man,
dien zy vereerde en liefhad, en by de ont
dekking dat haar zoon dienzolfden man wilde
verraden en vermoorden het was vooral hier
dat hot spel onzer eerste tragodienno ons be
wondering afdwong. Ook bij de slotscène, by
het sterven van Mario, juichten wy haar van
ganscher harte toe.
De heer Tartaud speelde de rol van Mario
met kracht en gloed; hy dicteerde daarby
uitstekend en, evenals immer, was hij be
schaafd en natuurlyk.
Do kostumeering was zoo onhistorisch
mogelyk; om een onkel voorbeeld te noemen,
aanschouwden wy de getrouwe grenadiers
van den keizer niet mot de oude borenmutsen,
maar daarentegen het hoofd bedekt met de
tegenwoordige artillerie-politiemutsen.
Zelden hebben wy oen geestiger lever de
rideau gozien dan gisteren voor het voetlicht
werd gebracht en ook zelden beter gespeeld.
Het doet ons oprecht genoegen ditmaal ook
een woord van byzondere hulde te kunnen
brongen aan den heer Van Eysden, als Leo
pold Fels. Het styve, het gedwongene, hem
steeds eigen, had liy thans geheol en al laten
varen, en hij gaf ons daarvoor in de plaats
eene losse, vrye, natuurlyke jonggehuwde
man, die als wederhelft van mej. Vink deze
uitnemend ter zijde stond. Zou het amoureux-
zyn hem tot een goeden jeune amoureux kun
nen vormen, dat hy dan nog dikwyls moge
spelen met en naast onzo lieftallige soubrette 1
30 Oct. '88. Mr. L. H.
Gememgd Nlauwa.
Morgen zal door de bataljons
inf. alhier, in vareeniging met do veld-artillerie,
eene manoeuvre in het vuur worden gehouden
onder leiding van den majoor Hofstede.
Do justitie te 's-Hage heeft eene
vervolging ingesteld tegen een medewerker
van „Argus," die gehouden wordt de schryver
te zyn van een uit vragende volzinnen samen
gesteld, door het blad gepubliceerd artikel,
hetwelk beleedigend wordt geacht voor den
hoofdcommissaris van politie te 's-Hage.
De Hoogo Raad heeft gisteren het
cassatieberoep verworpen van G. Roo, arbeider
te Moppol, die door hot Hof te Leeuwarden
veroordeeld is tot 20 jaar gevangenisstraf,
wegens vergiftiging van zyn vierjarig zoontje.
Met boliulp van een vechtbrand-
kraan werd gisteravond omstreeks negen uren
te Amsterdam een groote binnenbrand in zeer
korten tyd door de brandweer gebluscht in
het manufacturenmagazyn van don heer J. I.
Kan, op de St.-Anthoniebreestraat No. 57. De
winkel is gedeeltelyk uitgebrand en heeft groote
waterschade bekomen. Oorzaak onbekend.
De soldaat te Maastricht, die
een schot met eene losse patroon in do oogen
heeft bekomen, is weder in zoover hersteld,
dat hy zien kan. Daarentegen heeft een
ander soldaat, die bij de legeroefeningen in 't
oog werd getroffen, zyn gezicht verloren.
De teRysel verschonende „Echo
du Nord" meldt dat de voorzitter van het
Geographische Instituut aldaar hot bericht
heeft ontvangen van den dood van Stanley,
die met zyn geheel geleide is vermoord. Slechts
twee mannen zouden ontsnapt zyn.
Daniel Hunt, van Clinton, Con
necticut, oen voormalig koopman in de Zui
delijke Staten van Amerika, heeft voor het
onderwys der negers in die Staten ongeveer
twee milhoen dollars geschonken.
Zondagavond is aan den overweg
Ringdyk-Watergraafsmeer een marinier door
een trein der Oosterspoorwegmaatschappy
overreden. Het deerlyk verminkte lyk werd
naar Amsterdam vervoerd.
Sinds eenige dagon loopt te Am
sterdam het gerucht, dat de White-Chapel-
moordenaar van Londen, Jack-tlie-Ripper, in
die stad zou zyn. Men weet er zelfs bij te
voegen dat hy daar reeds verscheidene moordon
zou hebben gepleegd, o. a. in do Nes een
bloedbad aangoricht van twaalf vrouwelyke
slachtoffers. Deze overdryving geeft een maat
staf aan ter beoordeehng van do waarheid
van dit verhaal, dat trouwens ook reeds toe-
passelyk is gemaakt op Parijs, waar men
trouwens ook meent dat do beruchte man
toeft. (Hbl).
Op het slot van vryheer Von
Roggenbach, by Fahrnau, aldus wordt uit
Ludwigshafen gemeld, werd, naar aanleiding
van het proces-Geffcken, eene huiszoeking ge
daan. Deze moet echter niets byzondere aan
het licht gebracht hebben.
Te Par ij s is gisterochtend om zos
uren een in aanbouw zynd huis op den boulovai d
Richard-le Noir ingestort, op het oogenblik
dat de werklieden den arbeid zouden aan
vangen. Vier hunner geraakten onder de
puinhoopen, doch twee werden spoedig gered,
zonder dat zy ernstige kwetsingen bekwamen.
De derde is mot gebroken ruggegraat te voor
schijn gebracht, doch was spoedig een lyk;
de laatste is met gebroken beenen en een
verwonding aan het hoofd naar het ziekenhuis
getransporteerd.
Een onderzoek naar de oorzaak van deze
ramp is ingesteld.
BUITENLAND.
Dmltaohland.
Blykens eene mededeeling van de stede-
lyko deputatie van Berlyn, heeft de keizer
aan het ©inde der toespraak, waarin hy het
hem overhandigde adres beantwoordde, het
volgende verklaard:
Hy kon niet nalaten, ook aan eene recht
smartelijke herinnering zyner reis uiting te
geven. Terwijl hy zijne gezondhoid en al zijne
krachten op het spel zette om den vrede en
de welvaart van het vaderland en dus ook
van do hoofdstad te verzekeren, door het
aar.koopen van nieuwe vriendschapsbanden,
haddon dagbladen der hoofd- en residentie
stad in het openbaar aangelegenheden zyner
familie besproken op eene wyzo als geen
particulier man zich zou laten welgevallen.
Niet alleen was hy daardoor smartolyk ge
troffen, maar ook zijn misnoegen was gewekt.
Hy verlangde vóór alles, dat het voortdurend
aanhalen van den naam van wylen zyn vader
tegenover zyn persoon eindelijk mocht ophou
den; zulk eene handeling griefde hem als
zoon in do hoogste mate, en was ook onbo
tamoiyk in don hoogsten graad.
De keizer verklaarde verder de verwachting
te koesteren, dat, wanneer hy Berlijn voor-
namelyk tot zyne residentiestad koos en
als Berlijner voelde hij zich steeds tot die
stad aangetrokken men voortaan zou na
laten byzondoro aangelegenheden zyner fami
lie tot een onderwerp van bespreking in de
pers te doen dienen. Do taak, welke den
vorst en het volk vereent om het vaderland
groot en gelukkig te maken, was gewichtig
en veelzydig genoog om zich daaraan met
volle kracht te wyden, zich daarmede alleen
bezig te houden en alle andere aangelegen
heden als de hiervoren genoemde te laten
usten. In getrouwe toewijding aan dit hooge
en verheven doel, behoort men zich te ver-
oenigon en zyne krachten te gebruiken. Hij
vertrouwde dat do vertegenwoordigers der
stad Berlyn, die hy nu met byzonder ge
noegen begroette, daartoe van hunnen kant
zouden willen medewerken.
Uit Hamburg wordt van gisteren ge
meld dat de vaart van den keizer op de Alster,
waarby de stoomboot, welke den keizer aan
boord had, door 30 Alster stoomers geflankeerd
was en alle roeivereenigingen met hare booten
twee gelederen vormden, uiterst schitterend
was en onder hot eindeloos gejubel der be
volking een formeelen triomftocht geleek.
Te óén uur kwam de keizer, in wiens ge
volg zich graaf Von Moltke en de ministers
Von Bötticher en Herbert Von Bismarck be
vonden, aan den Jungfernstieg. Nadat Z. M.
langs het front der aldaar geplaatste eere
compagnie van het 2de Hanseatische regiment
infanterie gegaan was en het corps officieren
begroet had, steeg de keizer in een met vier
paarden bespannen rytuig om een rit door
do straten der stad te ondernemen. In het
tweede rytuig waren graaf Von Moltke en
graaf Herbert Von Bismarck gezeten.
Het feest der aansluiting van Hamburg
by het Tolgobied is overigons geheel naar
het programma afgeloopen. De keizer werd
overal met uitbundige geestdrift ontvangen.
By het leggen van den sluitsteen, deed de
keizer de gebruikelyke drie hamerslagen, on
der het uitspreken der woordenTor eere
Gods, ten beste van het vaderland, tot welzyn
van Hamburg.
By het feestmaal dronk de burgemeester
Petersen, onder luiden byval der dischgenoo-
ten, de gezondheid des keizers.
Do keizer botuigdo zyn dank voor do hem
beroido groolsche ontvangst. Hy herdacht zyne
vroegere bezoeken aan de stad, waar hy steeds
komt, wanneer hy zich naar de vloot bego. f
welke door hem op zoo hoogen prijs wordt
gesteld. Zyne laatste buitenlandsche reis, zeide
hij verder, was ondernomen in het belang
van den vrede, van de nyverheid en de wel
vaart des vaderlands. Hy hoopte dat Gods
zegen op hot heden voltooide werk mocht
rusten. Na herinnerd te hebben aan de groote
diensten, welke Hamburg steeds aan Duitsch-
lands handel verleende, dronk de keizer op
de welvaart van Hamburg onder Gods zegen-
Italië.
Tydens de terechtzitting is de procureur-
generaal by hot hof van cassatie te Rome,
de heer Luciani, door eene beroerte getroffen.
De president gaf hem het woord, maar hij
scheen te zyn ingeslapen. Eerst wekte dit
ergernis, maar toen hij, luid aangesproken,
niet ontwaakte en men hem naderde, bleek
hij geheel buiten kennis te zyn. De zitting
werd natuurlyk opgeheven.
De zydeweefsters te Varesa en omlig
gende plaatsen, hebben na eene korte grève
het werk weder hervat. Het is gebleken dat
het loon, aan deze ongelukkigen uitbetaald,
slechts van 10 tot 90 centimes por dagwerk
van U-uren, dus gemiddeld 50 centimes be
draagt; daarby moeten zy in sommige fabrie
ken nog de verlichting betalen.
Volgens de „Riforma", heeft de minister
van financiën, de heer Magliani, in de laatste
zitting van den ministerraad den staat der
geldmiddelen overgelegd, met de byvermel-
ding dat de daarover verbreide ongunstige
berichten geenszins gerechtvaardigd zijn.
Rusland.
Een gerucht dat, toen do keizer van Rus
land zich to Kutaïs bevond, eene poging is
ontdekt om een aanslag op zijn leven te
plegen, wordt uit Berlyn van allen grond
ontbloot genoemd.
Deze tegenspraak betreft een bericht der
„Daily Telegraph" dat, even vóór deczaarte
ICutais, een stadje met 13,000 inwoners in
Transkaukasië, aan den weg van Tiflis naai
de Zwarte Zee, aankwam, een persoon werd
goarresteerd, die zich voordood als kozakken
officier en eenige ontplofbare bommen, eene
proclamatie van het revolutionaire comité en
vergif by zich had. De man is afkomstig uit
Taganrog en bood by de inhechtenisneming
geen tegenstand, maar later beproefde hy
zich met vergif, dat hy in gelatine by zich
had, het leven te benemen. Deze poging werd
echter door zyne bewakers verhinderd.
KOLONIE IV.
BATAVIA, 22 - 29 Sept.
Do gouverneur-generaal heeft, nadat hy
den Raad van Indië er over heeft gehoord,
do vestiging van erfpachtsondernemingen in
de buitenbezittingen willen bevorderen, en
daarom daar het hoofdgeld afgeschaft, de vry-
stelling van de verponding voor tien jaren
vorleend en don canon op hoogstens f 1 ge
steld. Dit laatste geldt van nu af, het andere
al sedert 1 Jan. 1888-,
Benoemd is tot onderwijzer der 3de klasse
by het lager onderwijs voor Europeanen en
met dezen gelykgestelden in Ned.-Indië, -J.
Stigter.
Overgeplaatst is van de openbare 2de
lagere school te Kotta-Radja naar die te Menado,
de onderwyzer der 3de klasse, J. Ploeger.
Werkzaam is gesteld als hulponderwyzeres,
buiten bezwaar van den lande, te Soerabaia,
mejuffrouw L. M. Gravenhorst.
Mejuffrouw M. Knoop, hulponderwijzeres
aan de openbare lagere meisjesschool te Cheri-
bon, heeft eervol ontslag uit 's lands dienst
gevraagd.
De tevens met de Engelsche mail ont
vangen „Deli-Courant" loopt tot 29 Sept. Het
volgende is er aan ontleend:
Luidens geloofwaardige berichten, zyn eenige
Battakstammen op onze grenzen onderling
aan het oorlogvoeren.
Van eon Battakkampong, op onafhankelyk
gebied gelegen en Brasdagei geheeten, zijn da
bewoners gewapend op het terrein der onder
noming Betimoes gekomen, hebben de kam
pong Batoe Layang aangevallen, de bewoners
op de vlucht gedreven en de huizen in brand
gestoken. Dit geschiedde in de onmiddellyke
nabijheid van de tabaksvelden van den heer
Tabel, aan welke velden echter geen nadeel is
berokkend.
Men zegt dat de aanleiding dezer vyande-
