N°. 3792.
3üa,£B.iacIa«- October.
A0. 1883.
feze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Derde Blad.
Landbouw.
Feuilleton.
Leiden, IB October.
LEID8CH DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per postn 1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
September was nog niet ten einde of de
barometer wierp den wjjzer in den vuilen
hoek, zooals buurman zegt. September had
anders den boer goed bedacht. Op den akker
is veel werks gedaan en de lucht stond er
naar om der. grond uitmuntend te bewerken.
Alleen duurde het mooie weer nog niet lang
genoeg. October begon zooals we dat van
November zouden kunnen verwachten. Terwijl
in kamers en werkplaatsen reeds hier en daar
de kachels brandden, stond de oogst nog wol
voor een vierde gedeelte op het land. Zoo
zag en ziet men nog tal van haver-, kanarie-
en boonenhokken en bjjna alle suikerbieten
zitten nog in den grond.
Wel is 1S88 een jaar met een vreemden
staart. Wel is de zomertijd er geweest, maar
de zomer zelf eigenlijk niet. Het boerenbedrijf
had weinig aanlokkelijkshet was voor velen
eene aaneenschakeling van teleurstellingen.
Het is goed dat de menschen ook daar
aan gewennen, anders ware het in zulke
tijden op het platteland niet uit te houden.
Toch is de oude fleur van vele landbouwende
gemeenten zoek.
Wanneer echter de landbouwer op dit oogen-
blik zjjno tassen naziet, dan is menigeen
nog beter tevreden, dan men had kunnen
denken. Daarbij komt ook dat vele huurprijzen
in de laatste jaren voel billijker zijn geworden.
Hot slechtst zijn er de arbeiders aan toe.
Aangezien de geldelijke opbrengst der lan
derijen sedert, vele jaren merkelijk vermin
derde, liet menig landbouwer weinig meer,
soms wel minder doen, dan noodig was.
Zelfs do loonen van de zoogenaamde vaste
daggelders werden door eene bezuinigings-
schroef geknepen.
Menig boer redeneerde als volgt: de prijs
van tarwe en rogge is, in vergelijk van eenige
jaren geloden, ongeveer met een derde ver
iriyderd; het brood is dus ook naar even
redigheid minder in prijs geworden ergo
het loon kan verminderd worden. Vraagt nu
iemandis zes a zeven gulden per week dan
te veel voor een werkman, om daarvan met
een gezin te leven, dan klonk het antwoord
zeer verschillend. Velen gaven toe, dat het
volstrekt niet overdadig was.
Anderen echter spraken dien barren regel
„het loon regelt zich naar vraag en aanbod
Nog anderen wezen ons op de vordiensten
Else en Ilse.
5) Uit het Duilsch.
Vertelling van C. IIIRUXDA.
Hij greep haar en wilde haar kussen, doch
zij trok zich ras terug.
„Ga nu, Ericb, en maak Else gelukkig."
herhaalde zij zachtjes, en verdween achter de
portières van de salondeur.
Molten stond nog lang op de plaats, waar
zii had gestaan; altjjd nog hoorde hy de
woorden: „En maak Else gelukkig!" En dat
op dien toon! Zjj werden eene melodie in
zijne ooron. Weer meende hy een lied te
hoeren, dat de orgeltonen begeleiddehet was
hare stem geweest, welke het in denkloos
tertuin te Como gezongen had, toen hy den
amandelbloesem afbrak, welken hy gekust en
aan zyne lippen gedrukt had. Hoe dikwijls
had hij in de kerk naar deze stem geluisterd,
als zjj zwol in de volle akkoorden der loflie
deren Hoe had zyn hart dan verlangd woor
den van liefd9 van deze stem te hooren
En nu, „Groote Hemel, erbarm u toch,"
I steunde hij en greep als in zwijmel naar zyn
I voorhoofd.
van vrouw en kinderen. Ja wel, er zyn enkele
huisgezinnen, waarvan de vader met drie of
vier min of meer volwassen zoons werkt, die
dan wekelyks tot 20 gld. en meer tehuis-
brengen. Maar dan zyn er ook vier of v(jf
stevige kostgangers, die goed gevoed dienen
te worden, 't Is een groot ongeluk, dat vele
werkgevers voorbijzien, dat alleun een goed
gevoed mensch veel zwaar en goed werk kan
produceeren.
Tot dusver ging alles nog tamelijk wel,
maar 't is te verwachten dat de nadeelen
van dit jaar vooral op den werkman zullen
drukken. De aardappelteelt is byna geheel
mislukt. Nu beteekent dit weinig voor den
boer, die hier moestal in 't geheel geene aard
appelen verbouwt, maar des te meer voor
den daglooner. Deze heeft dikwijls van zijn boer
een stuk gronds in gebruik, waarop byna zon
der uitzondering aardappelen worden geteeld.
We kennen een arbeider, die verleden jaar
van zulk een stuk land ruim 30 hectoliter
vry goede aardappelen won, en nu kreeg hy,
van eene gelyko oppervlakte, slechts twee
hoctoliter, zonder een enkel kruimpje. Op verre
na waren zo het rooien niet waard.
Als zijne huisvrouw nu maar erwten, boo-
nen of meelspijzen gaat opdisschen, dan is
dit voor de voeding veel beter; maar welk
gezin kan zonder aardappelen? En de winter
doet zoovoel eischenmeer voeding, dikkere
kleeding, meer licht en vuur enz., zoodat menig
huismoeder nu reads geen cent meer te mis
sen heeft.
Do menschen in do stad kunnen dan ook
niet gelooven, wat ellendige aardappelen hier
rondgevent worden.
Wanneer de landeigenaren de boeren min
der huur laten betalen, moeten de laatsten
ook bedenken, dat het werkvolk nu niet het
gelag moeten betalen?
Ja wel, onder die menschen zyn ook ver
keerden en halven, van wie het loon echter
algemeen even hoog is. Daarin was verando-
ring wenscheljjk, en het is een billijke oisch,
dat een goed werkman in de allernoodzakelijkste
behoeften van zijn gezin kan voorzien.
De arbeiders van den boer zyn geene sociaal
democraten, maar als het zoo voortgaat, zal
het er spoedig op uitloopen. De nood is een
strenge, maar zekere leermeester.
Haarlemmermeer, 12 Oct. '88. T.
De heer D. v. d. Aa te Rotterdam is
benoemd tot onderwijzer aan eene bijzondere
school voor jongens te Leiden.
Hoe lang hy daar in gepeins verdiept bleef
staan, wist hy zolf niet. Eindelijk gingen de
deuren opengraaf en gravin Bonella traden
binnen, om de gasten te ontvangen.
Ten laatste kwam de bruidverrukkelijk
schoon en kinderlijk onschuldig zag zij er uit.
Erich was te moede alsof hij bevrijd werd
van den zvvaren ban, welke hem drukte, toen
Else zoo vertrouwelijk naar hem opzag met
een hemel vol rein geluk in hare oogen.
Naast haar stond Ilse. Toen Erich de beide
zusters met elkander vergeleek, was het hem
alsof hy de maan naast de zon zag. Hier
alles licht en gloed; daar alleen hare flauwe
weerkaatsing.
Met innige blijdschap zeide Hlse: „Zie
Erich; dat is mijne Ilse."
Eene stomme buiging was Molten's antwoord.
Else scheen weinig gesticht door dozen
stijven groet, doch zy had geen tijd haar ge
voelen uit te spreken.
De trouwplechtigheid zou in do kapel plaats
hebben.
Rechts naast het altaar stond Ilse, rustig
en zonder zich te bewogen, met neergeslagen
oogen, als een schoon marmeren beeld. Toen
de ringen verwisseld worden, gleed de fijne gou
den ring uit Else's hand op den grond en rolde
hy voor Ilse's voeten, die hem snel opraapte
Zaterdag 20 October zal er te Alfen aan
den Ryn eene algemeene vergadering van
ondorwyzers on onderwijzeressen in het arron
dissement Woerden gehouden worden. De te
behandelen onderworpen zijn
lo. Het Ned. Onderw.-Genootschap, meer
in het bijzonder de afd. Alfen, en de wensche-
Hjkheid van meer aansluiting. In to leiden
door den hoer A. Sogers, te Oudshoorn.
2o. Mr. C. Vosmaer. In te leiden door den
heer T. C. Schur, te Koudekerk.
3o. De waarde der studio van de paedagogiek
voor don onderwijzer en hare toepassing op
de lagere school. In te leiden door don heor
A. Mout, te Hazerswoude.
Door den Commissaris des Konings zyn
benoemd tot zetters voor 's Rijks directe be
lastingen to Bennebroek M. Yan der Eist en
F. Stam; te Haarlemmermeer G. B.'tHooft,
A. J. G. Timmermans en B. Biesheuvel; te
Heemstede M. Voster en M. Tibboel.
Het nieuwe Centraalstation te Amster
dam wordt, naar hot „Hbl." mot zekerheid
verneemt, b(j het begin van den aanstaanden
zomerdienst in gebruik genomen. De werk
zaamheden, welke nog verricht moeten wor
den, zyn van ondergeschikten aard, zoodat
die termijn niet door de eene of andere on
voorziene omstandigheid verschoven zal be
hoeven te worden.
Het niet ruime stationsplein heeft men
reeds in den loop dezes jaars bestraat.
Door den minister van koloniën zyn de
heeren J. C. Van Aalst en G. F. M. H. De
Pelser Berensberg gesteld ter beschikking van
den gouverneur-goneraal van Ned.-Indië, om
te worden benoomd tot adspirant-ingenieur
by den waterstaat en de burgerlijke openbare
werken daar te lande, en den heer J. Van
Aalst, om in administratieve betrekkingen daar
te lande te worden geplaatst.
De „Staatscourant" van 13 Oct. bevat een
koninklijk besluit van 11 dezer, waarbij aan
jlir. mr. M. A. Do Savornin Lohman op zijn
daartoe gedaan verzoek, met ingang van 15
October 1888, eervol ontslag verleend is als
advocaat generaal bij den Hoogen Raad der
Nederlanden.
Ingevolge een besluitvan de jongste
algemeene vergadering derNederlandsche Maat
schappij ter bevordering van Nijverheid, is door
directeuren hot volgende adres gezonden aan
den minister van koloniën
De Nederlandsche Maatschappij ter bevor
dering van nijverheid, de groote wenscheljjk-
heid beamende van de uitbreiding der irrigatie
in Nederl.-Indië, verzoekt Uwe Excellentie
en lachend aan hare zuster teruggaf. Erich
keek ontsteld opzyn blik ontmoette dien
van Ilse; het vaarwel van MoVusine lag daarin
te lezen.
Na het bruiloftsmaal werd er gedanst en
op de piano gespeeld. Ook Ilse moest veel
warme liefdeszangen, vroolyke bruiloftsliede
ren zingenmen verlangde altoos meer. Hare
stem was vol on schoon; zjj gaf zóó goed
weer wat zjj zong, dat men mede lachte en
mede weende.
Erich drong er op aan, dat men scheiden zou.
„Laat mij nog een enkel lied tot afscheid
hooren!" smeekte Else; „al is het ook nóg
zoo treurig."
„Ik heb ze alle gezongen; ik ken geene
vrooljjke liederen meer!"
„O, slechts dat ééne; zing mij nog eens
mijn lievelingslied voor; al is het ook nóg
zoo treurig, zing het voor my, voor mjj alleen.
Ik zal het in zoo lang niet meer hoorenlaat
het my volgen in de verte, als de schoonste
klank uwer ziel!"
„Else, wat wilt ge dat kan ik niet!"
„Weiger uwe zuster op haren bruiloftsdag
geen verzoek," drong Erich aan.
„Wilt go dat ik het zing?" vroeg zy bevend.
„Ik bid u er om."
En zy -zong:
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Tin 1—6 regels ƒ1.05. Iedere regel meer ƒ0.17).
Grootere letters nssr plaatsruimte. Toer het in-
cssseeren buiten de st&d wordt 0.10 berekend.
eerbiedig, om zoowel door beschikbaarstelling
van fondsen ris door ruim personeel, dezen
voornamen hefboom voor ontwikkeling van
welvaart te willen ondersteunen on verzekeren.
Zy is echter van oordeol dat de daarstelling
van kleine bevloeiingswerken ten nutte van
enkele groepen van dessa's, na verkregen
vergunning van de Regeering, aan het boleid
en de verantwoordelykheid dor hoofden van
gewesteiyke besturen kan worden overgelaten.
Voldoende aan de opdracht, ons door de
Maatschappy by bovengenoemd besluit gedaan,
bieden wy Uwe Excellentie hiernevens aan
de afleveringen van hot Tydschrift onzer
Maatschappy, waarin medodeeling gegeven
wordt van de overwegingon en discussiën,
dio tot het besluit hebben geleid.
Een tot nu in de kunstgeschiedenis
onbekende Nederlandsche glasschilder George
van Delft (meestal Joris Delffts genoemd),
die tydens koning Maximiliaan te Weenen
leefde, is onlangs als vervaardiger ontdekt
van de bekende fraaie beschilderde glazen
in de Georgen-Kirche te Wiener Neustadt.
Er is namelyk een aantal oorkonden uit
den tyd van Maximiliaan gevonden, waaruit
blykt, dat hy de vervaardiger is.
Zoo schryft o. a. de koning op 7 Juli 1500
aan de broeders der St.-George-orde in de
Neustadt, dat Delffts de ruiten in de kapel
van het klooster weder zal komen beschilderen.
Jorigen van Delffts, „nederlendscher Maler",
wordt meermalen In de gedenkboeken ge
noemd en uit alles blykt dat hy aan de
ruitbeschildering van kathedralen een belang-
ryk aandeel heeft gehad.
's Ryks middelen hebben gedurende de
maand September II. opgebracht 10,500,031,
tegen ƒ11,133,085 in September 1887, en
gedurende de eerste negen maanden van 1888
ƒ80,840,999, tegen ƒ79,458,409 in hetzelfde
tydvak van 1887. Het a/,j der raming be
draagt ƒ81,067,076.
By het dezer dagen rondgezonden veer
tiende jaarverslag van de „Maatschappy tot
opvoeding van Weezen in het Huisgezin"
beschermvrouw H. M. de Koningin der Neder
landen is oen blaadje gevoegd, waarin het
doel dezer nuttige Vereeniging nog eens kor-
telyk wordt toegelicht en tot ondersteuning
daarvan wordt opgewekt.
Verbetering te brengen in hot lot der wee
zen, die niet in gestichten worden verpleegd
en hun getal is ongeveer a/3 van het geheel,
dat aan de openbare liefdadigheid vervalt
stolt de Vereeniging zich ten doel. Thans
mag zy zich beroepen op eene werkzaamheid
„Es war unterm blühenden Mandelbaum,
Mir ist wie Traum
Er küsste die Blüte so rot, so fein
Und sprach Willst du nicht meine liebste
Mir ist wie Traum.... [sein?
Ich küsste die Blüte so fein, so rot.
Es war nicht mein liebster, es war der Tod
Das war unterm blühenden Mandelbaum,
Mir ist wie Traum.
Zacht in de zykamer, ver van de gasten,
had Ilse gezongen. Alleen Else en Erich had
den het gehoord.
Zy was doodsbleek, toen zy geëindigd had.
Else drukte haar hoofdje tegen haar aan.
Erich stond als versteend.
De sterke man beefde, als stond hy als een
misdadiger voor zyn rechter. Eene doodsche
stilte heerschte er in de zaal.
Ilse herstelde zich het eerstzachtjes hief zjj
het hoofd van harer zusters borst op, en zeide
„Kom, Elso, geene afscheids,tranenge moet
nu gaan!"
Zwijgend omhelsden de meisjes elkaar. Ilse
overreedde hare zuster te vertrekken. Erich
volgde haar.
„Vaarwelvoor eeuwig," zo htte Ilse.
Toen bleef zy alleen.
Wordt ertolgd
