Leiden, 22 September.
zou geen 63 millioen per jaar noodig zyn om
op ruime en voortreffelijke wyze de bruggen
en wegen in orde te houden en in de politie
bewaking te voorzien.
Wordt dan tevens gezorgd dat de particu
liere ondernemingsgeest geene belemmeringen
ondervindt, wanneer hy de bronnen van wel
vaart milder tracht te doen vloeien, waardoor
ook de inlander in de gelegenheid komt om
wat meer te verdienen, dan kan de verbete
ring van den algemeenen toestand niet uit
blijven.
Blijkens de statistiek der geboorten en
der sterfte naar den leeftijd en de oorzaken
van den dood in Nederland over de maand
Juli 11., bedroeg het aantal overledenen op
1000 inwoners per jaarte Amsterdam 20.5
Arnhem 19.8; Dordrecht 19.3; 's-Gravenhage
21.2; Groningen 22.3; Haarlem 20; 's-Her-
togenbosch 25.2; Leeuwarden 14.5; Leiden 16.6;
Maastricht 17.3; Rotterdam 18.5; Utrecht 21.5.
Op veelvuldig verzoek, vooral van dege
nen, die daarvan gebruik gemaakt hebben op
de wereldtentoonstellingen te Amsterdam in
1883, te Antwerpen 1885 en te Brussel 1888,
stellen directeuren van het Koninklijk Nedor-
landsch Handelsmuseum te Amsterdam het
Algemeen Nederlandsch Agentschap ook weder
om in werking voor de deelnemers aan de
wereldtentoonstelling te Parijs in 1889.
Het prov.-kerkbestuur van Zuid-Holland
heeft, in zijne vergadering van 19 September,
den heer G. Klaarhamer, vroeger predikant
bij de hervormde gemeente van Montfoort,
thans bjj de doleerende gemeente te Rotter
dam, het radicaal als predikant in de Ned.-Herv.
kerk ontnomen, en hem uit zyne ambten en
bedieningen ontzet.
Voor 4 vacatures als hoofd eener open
bare lagere school te 's-Hage moeten zich
bijna 400 sollicitanten hebben aangemeld.
Het „H. Dbl." verneemt dat regenten
der scholen van de Ned.-Herv. gemeente te
's-Hage, na mondelinge en schriftelijke bespre
kingen met den hoofdonderwijzer der Moll-
school, den heer J. A. Wijnveldt, besloten
hebben het ontslag van dien heer als hoofd
der genoemde school aan den kerkeraad voor
te stellen, en dat wegens het geregeld bezoe
ken van de godsdienstoefeningen der dolee
rende gemeente.
Te Berlijn, by Rosenbaum Hart, ver
scheen dezer dagen een boek van Marie
Mohr, getiteld „Skizzen und Umrisse aus dem
Lande der Wasserbautendas moderne
Holland." Het is opgedragen aan Koningin
Emma.
De „Kölnische Zeitung" voorspelt aan dit
werkje in Nederland een gunstig onthaal,
want het handelt meer bepaald over de licht-
zyden van het Hollandsche leven en streven
in den tegenwoordige^ tijd. De Nederlanders,
voegt dit blad er by, zyn zeer kitteloorig op
het punt van beschouwingen, door buiten
landers aan hunne toestanden gewyd en zy
worden dan ook werkelyk niet altyd met de
noodige zaakkennis en welwillendheid bespro
ken. Marie Mohr echter roemt het Holland
sche volkskarakter over het algemeen als
goed en degeiyk, bezonnen en eerlyk en
de Hollanders als brave menschen.
Uit de ontvangst, welke de Schetsen in
eenige onzer tydschriften en weekbladen heb
ben gevonden, blykt dat de „Küln. Ztg." zich
niet geheel vergist. Over het geheel wordt,
hetgeen Marie Mohr over het huiselyk leven
in ons land zegt, de zorg van de huisvrouw
voor de wasch enz. als vry juist erkend.
Waar zy verder gaat, wordt de bal echter
nogal eens misgeslagen. De welwillende be
doeling van de schryfster is overigens niet
te miskennen.
By koninklijk besluit van 11 September
1888 is op voordracht van den minister van
koloniën, dd. 19 Juni 1888, lit. C. No. 27,
met wyziging in zoover van het kon. besluit
van 1 Dec. 1879, No. 34, bepaald
De pensioenen, verleend aan de officieren
van het leger in Nederlandsch Indië, die in
het jaar 1879 den militairen dienst hebben
verlaten, worden, gerekend van 1 October
188S af, door Ons en voor zooveel de
belanghebbonden zich in Nedorlandsch-lndië
bevinden door don gouverneur-generaal van
Nederland "h Indië nader geregeld en uitge
keerd overeenkomstig de bepalingen van het
by meervt 'meid besluit vastr, - telde ponsioens
reglement.
Di i esluit wordt door het „Hbl." me: blijd
schap begroet, omdat daarbjj een onrecht,
wordt goed gem: nkt, dat ongeveer 10 jaar
geleden is gepleegd en, trots herhaalde pogin
gen, niet was hersteld.
Het betreft de pensioenen van officieren van
het Ned.-Ind. leger, die in 1879 den dienst
hebben verlaten. In 1878 was eene wijziging
der pensioenregeling gereed en op de Ind. be
grooting voor 1879 werd daarvoor een post
uitgetrokken.
Degenen, die in de termen vielen hun pen
sioen te erlangen, konden niet anders dan
aannemen dat zy in de mildere bepalingen
zouden deelen, en in dat vertrouwen vroegen
zy het hun rechtens toekomend eervol ontslag.
Maar er kwam vertraging, zoodat het besluit
eerst in het laatst van 1879 werd afgekon
digd, zonder eenige bepaling van terugwer
kende kracht.
Bij herhaling zyn de belanghebbenden tegen
die onbillykheid opgekomen en hunne pogingen
werden ook door de pers krachtig gesteund.
Nu het herstel van onrecht ten slotte is ge
schied, brengt het „Hbl." den minister van
koloniën, den heer Keuchenius, hulde voor
deze daad van rechtvaardigheid.
Geheel en al worden de nadeelige gevolgen
van de vroegere regeling niet weggenomen.
Want de herziening der pensioenen zal eerst
ingaan met 1 Oct. 1888, zoodat over de ver-
loopen jaren geene aanvulling, met of zonder
rente, plaats vindt en de betrekkingen der in-
tusschen overleden officieren van den maat
regel geen nut hebben. De belanghebbenden
zullen echter wel berusten in deze bepaling,
welke voor de toekomst althans hunne recht
matige grief wegneemt.
Het is volkomen juist zoo schrijft
men aan de „Zw. Crt." dat prof. Donders
gaat trouwen met mej. Bramine Hubrecht.
Heden wordt het engagement publiek, zooals
men dat noemt. Misschien interesseert het
uwe lezeressen te vernemen dat zy 33 a 34
jaren oud is. Hy is pas 70 geweest.
Ten aanzien van Atjeh wordt o. a. in
het dezer dagen verschenen Koloniaal Verslag
van 1888 medegedeeld: In denpolitieken toe
stand van Atjeh is sedert de mededeeling
van het vorig verslag geene verandering ge
komen.
De werkzaamheid van de vljandelyke ben
den tegen onze vestiging in Groot-Atjeh bleef
zich in hoofdzaak bepalen tot het beschieten
van onze posten en de treinen van den stoom
tramweg, terwyl soms in donkere nachten
kleine benden binnen do postenlinie drongen,
die de kampongbewoners beroofden, de buiten-
wyken van Kotta-Radja dan wel Olehleh
alarmeerden of telefoongeleidingen en brug
gen vernielden. Slechts by uitzondering waag
den de benden zich aan eon aanval op wacht
posten of patrouilles.
Na mededeeling der verschillende scher
mutselingen wordt medegedeeld: Het reizen
van Atjehers per stoomtram nam merkbaar
toe. In het belang van de veiligheid is daarom
in Jan. jl. bepaald dat in eiken trein iemand
aanwezig zal zyn, die by de halte een wakend
oog heeft te houden op de Atjehers, die mede-
reizen, ten einde te voorkomen dat gewapende
lieden in de wagens plaats nemen.
Moest de gezondheidstoestand in de eerste
maanden van het afgeloopen jaar ongunstig
worden genoemd, sedert kwam daarin eene
niet onbelangryke verandering ten goede. De
weersgesteldheid droeg tot dezen, in verge-
lyking met vorige jaren, gunstigen toestand
veel byde regenval was niet groot, de lucht
zeer groot en de temperatuur dragelyk, des
nachts en des ochtends zelfs koel en soms
guur. In het algemeen kan worden vermeld
dat het aantal berri-berri-lyders in Groot-Atjeh
in den loop van 1887 merkbaar afnam, doch
in de eerste maanden van dit jaar gedurende
eenigen tyd zich weder verhief.
In 't vorig verslag werd medegedeeld dat
de Indische Regeering in Juli 1887 gelden had
toegestaan ter uitvoering van werken ter be
vordering eener goede afwatering en tot het
tegengaan van overstroomingen in het bezette
gebied. In September van hetzelfde jaar werd
nog machtiging verleend tot het maken ter
beveiliging, bepaaldeiyk van Kotta-Radja,
tegen overstroomingen. Als gevolg van die
werken, voor zoover ze reeds in het afgeloo
pen jaar tot stand kwamen, wordt vermeld
dat, hoewel in December jl. de Atjeh-rivier
soms zeer gezwollen was, gedeelten van Gedak
en van Penajoeng van overstrooming bevrijd
bleven.
De handel in Groot-Atjeh bleef van weinig
boteekenis. Ook op de westkust v 1 wem
levendigheid n den handel, die van pepe
uitgezonderd, to bespeuren.
Hoezeer de bevolking van Groot-Atjeh,
vooral die binnen het bezette gebied, zich
meer dan vroeger op do rystcultuur toelegde,
waren de uitkomsten nog weinig bevredigend,
voornamelyk ten gevolge van gebrek aan
ploegvee. De niet onbolangryke invoer van
karbouwen uit Simaloer en Troemon en van
koeien uit Pinang, die in 1887 plaats vond,
bracht hierin nog luttel verbetering, doordien
velen der pas aangebrachte dieren stierven,
meestal aan buikziekte. Ter noord- en west
kust wierpen de rystaanplantingen een goed
product af. Zoowel in Groot-Atjeh als ter
i westkust bleef de bevolking aan de peper-
cultuur voortdurend uitbreiding geven; op
evengemelde kust werd dan ook eene over
vloediger opbrengst verkregen dan in 1886.
De peperproductie ter oostkust viel daaren
tegen minder voordeelig uit. De pinangteelt
bleef gaandeweg afnemen; niettemin kon de
oogst van pinangnoten in 1887 nog belangryk
worden genoemd.
Gemenfd Nl«ow»
Naar wj] vernemen, is de heer
C. J. Coster alhier pachter geworden der buf
fetten op het Schuttersveld, by gelegenheid
der aldaar op 3 October te geven feesten.
Mot het oog op de uitnemende wyze, waarop
de heer Coster zich by andere feesten, zooals
dat van Landbouw, de onthulling van het
Monument enz., van eene dergelijke taak
kweet, mag men zeggen dat de zaak aan
goede handen is toevertrouwd.
Morgen zal alhier op het Schut
tersveld een cricketmatch plaats hebben tus-
schen de Leidsche cricketclubs „Sixteen" en
„Achilles."
Hedenmorgen omstreeks half-
tien ontstond er brand in de timmermans
werkplaats van G. Van derKooy, in de Prinse-
steeg No. 2 alhier, door den tocht, welke een
gordyn in aanraking bracht met een petroleum-
toestel. De brand werd onder leiding der
brandmeesters W. Hoogenstraaten Dz., A. Ver
hoog en G. Zirkzee met twee brandkranen
der fabriek van den heer Scheltema en met
behulp van eenige werklieden dier fabriek
gebluscht.
Gedurende deze week werden
op „Rhynzigt" alhier genomen 261 zwemba
den door heeren en 11 door dames. De tem
peratuur van het water is.a17° Celsius.
De miliciens der lichting 1887,
van het 2de regiment veld-artilleuie, zyn
hedenmorgen mot groot verlof naar hunne
haardsteden gezonden.
In de „Maasbode" komt een be
richt voor, ook door andere bladen overge
nomen, dat er te Rotterdam, met het oog op
de openbare veiligheid by nacht, een „uitste
kende" maatregel is genomen, nl.om in ver
schillende wyken agenten van politie in politiek
te doen surveilleeren, terwyl de ronden zóódanig
worden afgewisseld, dat zy niet meer te be
rekenen zyn.
Daarin vinden wy aanleiding mede te deelen
dat deze uitstekende maatregel reeds jaren
lang by de politie hier ter stede wordt toege
past, waardoor sedert een tiental jaren in deze
gemeente geene diefstallen van eenig belang
by nacht hebben plaats gehad.
Men meldt ons heden uit Den
Haag
Terwyl de quaestie-Verstege-De Roclie-
mont nog veler aandacht bezighoudt, wordt
eene andere duelzaak niet minder druk be
sproken.
Algemeen doet het gerucht hier de ronde
dat dezer dagen in de Scheveningsche duinen
by het kanaal oen tweegevecht op degen of
sabel zou hebben plaats gehad tusschen een
officier van de Haagsche schuttery en een
student.
Het duel zou geëindigd verklaard zyn toen
de schuttery-officier door den uitgedaagden
student aan de hand gewond was.
Als 't waar is wat daaromtrent verhaald
wordt, dan was de eerste aanleiding tot deze
ontmoeting met de wapenen al heel nietig.
Door de te Noordwyk aange
komen schuiton van de haringvisschery zijn
aangebracht: 284 ton en 10,000 stuks steur-
huring en 3386 ton pekelharing.
Terwyl gisterochtend een groen-
tenboer zyn waar in een hofje in de Hekkelaan
te 's-Hage verkocht, zyn een mud aardappelen
en eone mand prinsesseboonen van zyn wagen
gestt. P i'. Dader of daders onbekend.
Men s c h r y f t a a n d e „H a a r 1. Crt."
uit. Hoi:ord?.ra, dd. 21 September:
f: w irrlvoerde alhier met d Arno-
sci: boot eene familie, welke op hars
doorreis was naar SileziS. Tot de leden doner
familie be: -orde e :,e oud-: vrouw die aan
eene hartkwaal leed. Aan wal gekomen, kreeg
zy een aanval van hare kwaal, waarom men
haar op een sleeperswagen plaatste. Met dezen
vervoerde men haar naar het station Halte-
Beurs, waar zy kort daarop overleed. De politie
werd van het geval in kennis gesteld, waarna
het lyk per brancard naar Crooswyk werd
vervoerd.
Naar het „Vad." nader vernoemt,
zijn de hondjes te Scheveningen, waarvan in
het derde blad sprake is, op last van den
hoofdcommissaris aan den eigenaar terugge
geven.
Uit Decatur (Alabama) wordt
bericht dat aldaar tien gevallen van gele koorts
zyn voorgekomen en dat daarom de werk
plaatsen deels gesloten werden en de inwo
ners vluchtten.
Te Jacksonville zyn tot nu 1203 personen
door de gele koorts aangetast en 153 hunner
overleden.
Gisteren deden zich 131 nieuwe gevallen
voor, waarvan vyf te Jackson (Mississippi).
Te Angers is een koordedanser,
Castanet genaamd, van het koord gevallen
en spoedig onder afgryselyke pynen gestorven.
Hy had een helm met vuurwerk op het hoofd
gezet en dit laatste afgestoken, met het ge
volg, zooals hy nog verklaren kon, dat hy
door het vuur en den rook het touw niet
meer kon zien.
Droevig einde eener schaking.—
Te Marseille schaakte, een groote veertien
dagen geleden, een tramwegconducteur, Léon
Marchand, de dochter van een zeepfabrikant,
Simon Michel, en ging met haar eenige dagen
te Cannes doorbrengen. Te Marseille terug
gekeerd, kwamen de gelieven op een goeden
dag den vader tegen, die zyne dochter in een
klooster bracht. "Voorts nam hy Woensdag
avond by den laatsten rit in Marchands wagen
plaats en verraste hem met rottingslagen op
het hoofd. Het tweetal werd naar den com
missaris van politie gebracht. Hier haalde
Michel eene revolver uit en schoot Marchand
eene gevaarlyke wonde in den rug.
De mail uit Cuba, te Nieuw-York
ontvangen, heeft byzonderheden omtrent den
cycloon, die den 4den en 5den dezer over de
provincie Santa-Clare gewoed heeft en mil-
lioenen dollars schade heeft berokkend.
Te Sagua zyn geen twintig huizen ongedeerd
gebleven. De ellende en de verwoesting zijn
algemeen. De rivieren stroomden over de oevers
en de schepen zonken of strandden, en dreven
in sommige gevallen tot in de straten.
Van alle zyden kwamen de berichten over
ongelukken. Te Cardenas verloren 100 per
sonen 't leven en te Caibarien zeventig. Het
totaal aantal dooden wordt geschat op duizend,
terwyl een grooter aantal gewond is.
Vóór eenige dagen zyn drie
jongeliedon te Nizza een roeitochtje op zee
gaan doen en sedert heeft men niets meer
van hen gehoord. By Eze is eene boot gezien,
waarin eene overjas. De moeder van een der
vermisten, Buisson, een notarisklerk, is waan
zinnig van droefheid.
In Spanje heeft men bywyze
van proef een waggon voor huwelyksreizen
in gebruik gesteld met coupé's voor twee
personen en een tafeltje. Niemand maakt er
echter gebruik van, daar de pas gehuwde
paartjes liever voor oudgetrouwden sehynen
door te gaan. En men had nog wel gehoopt
hen iets meer te doen betalen voor het voor
recht met elkander alleen te zy'n!
Volgens Engelse li e bladenis
een koffer van Sigrid Amoldson op reis open
gebroken en zyn daaruit gestoleneen bra
celet van 20,000 fr., geschenk van de barones
Rothschildeen diamanten kruis, geschenk
van den koning van Zweden; twee diaman
ten sterren, geschenk van de prinses van Wales.
Te Gergal (Spanje) waren twee
jongelieden verloofd met twee zusters. Z(j
kregen twist met elkander en besloten te
duelleeren op de volgende voorwaardenDe f
rechtervoet van den een zou op den linker-1
voet van den ander steunen en in deze positie
zouden ze elkander mot dolken stooten toe
brengen, totdat er een zou sterven. Aldus
geschiedde; elk der beido heeren kreeg 7 dolk-
stooteneen gaf den geest op de plek zelve,
de ander verkeert in levensgevaar.
Te A1 p h a r e 11 a, in Georgië, z o u'
dezer dagen zekere Edith Smith in het huwelijk
treden met zekeren Alexander James. Het
gehoele gezelschap was reeds by den vrede
rechter, toen de bruidegom zich o -zyn paard
wierp en in galop wegreed, na den eersten
bruidsjonker te hebben ingefluisterd dat hij
te bloo was om ten aanzyn van zoovele men-
:hen te trouwen. Toen het versriirikkelyko
