N°. 8732.
A0. 1888
cBeze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Eerste Blad.
Wapenoefeningen van niet-
miliciens.
Leiden, 8 September.
Feuilleton.
HET MUZIEKGEZELSCHAP „POLYHYMNIA."
ïïr'h,™".?™! »r
Maaiidiag: lö ©epteiaïlbei".
PRIJö DEZER COURANT:
Yoor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
A Wonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1—6 regels ƒ1.05. Iedero regel moer 0.17£.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor het in-
casseeren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
De redevoering, waarmede op den laatsten
<lag der vorige maand de Kector van het Gym
nasium alhier de openbare promotio en prys-
uitdeeliDg opende, had betrekking op boven
genoemd onderwerp, en geeft ons eene ge-
reede aanleiding om over deze belangrijke
zaak eenige losse gedachten ter overweging
aan te bieden. Het standpunt, door den ge-
achten leidsman onzer aanstaande academie
burgers ingenomen, is ook het onzestudie
is de hoofdzaak, en behoort onder alle om
standigheden de hoofdzaak te blijven; alles wat
op haar storend werkt, moet worden geweerd.
Niet zonder opzettelijke bedoeling drukken
w(j ons hier zoo stellig uit: het is om ter
stond het vermoeden weg te nemen, als zou
den we, op de bewuste toespraak nog even
terugkomende, tegenover den redenaar staan.
Maar wy zijn er niet zoker van datuitz{jne
mededeeling van Aristoteles' oordeel over de
opvoeding der Spartaansche jeugd, niet door
sommigen kan zijn afgeleid dat Spr. zich al
bijzonder weinig ingenomen betoonde met de
ministeriëele beschikking tot bevordering der
vrijwillige wapenoefeningen door de jongelui;
daarentegen komt het ons voor dat hU alleen
beeft willen waarschuwen tegen overdrijving
on eenzijdigheid, juist mot het oog op het
vaderland van Lycurgus.
De gedachte aan een afkeurend oordeel valt
echter terstond weg als wy hem met lof hooren
gewagen van de wjjze, waarop onze gymna
siasten aan de roepstem des ministers hebben
gehoor gogeven„daardoor hebben z(j getoond,
eon fier karakter te bezitten, en het bewijs
geleverd dat het vaderland op hen kan rekenen,
als het mocht noodig zijn."
Zoker, hen, die eenmaal zullen optreden
als de intellectuoele voorgangers van ons
volk, moet het niouwe tijdperk, waarin zij
op eigen beenen moeten gaan qtaan, gereed
vinden „in de linker het boek om te lezen,
in de rechter de pen om te schrijven." Maar
ergons, op eon plekje van het studeervertrek
verwijderd, moet het geweer gereedstaan;
en als het vaderland roept, dan zal dezelfde
jonge man, die in de beoefening der weten
schap zijn levensdoel erkent, zyne kamer ver
laten gelijk Cincinnatus zijn akker, en zich
plaatsen in de gelederen om met mannen
moed den aanrander onzer nationale onaf
hankelijkheid af te weren. Zoo geschiedde
het in de dagen van den Belgischen opstand,
zoo zal het weer zijn, indien onverhoopt
's lands behoud slechts gewaarborgd kan blij
ven is doorde toewijding zijner zonen.
Toewijding op het oogenblik, dat het ge
vaar dreigt, is niet voldoende; zij moet ook
onmiddellijk vruchten kunnen dragen. De
ontzaglijke veranderingen, sinds vijftig, zestig
jaren op het gebied van het krijgswezen
voorgevallen, maken het onmogelijk de voor
bereiding te doen aanvangen als de strijd voor
de deur staat; vooraf moeten de mannen zich
gereedmaken, willen zjj zich niet tegenover
den vyand geplaatst zien als eene bende weer-
loozen. Een schoonen kampstrijd voeren, zegt
de leermeester van Alexander den Grcoten, is
het voorrecht van den harmonisch gevormden
man alleen. "Wy hebben daaronder te ver
staan dat geest en lichaam beiden geoefend
en ontwikkeld moeten zyn. Het laatste sluit
het eerste volstrekt niet uit; integendeel, een
krachtig gevormd lichaam is van een edelen
geest het voortreffelijkst werktuig. En ook
de oefening in den wapenhandel sterkt de
spieren en geeft een hechten grondslag aan
het zelfvertrouwen, dat de kracht uitmaakt
van een weerbaar volk.
De zaak meer in het algemeen beschou
wende, gelooven we dat de Regeering, bij het
vaststellen der bepalingen betreffende de
wapenoefeningen, een tweeledig doel beoogde
vooreerst de bezwaren, die velen weerhouden
in persoon hun dienstplicht te vervullen, weg
te nemen, ten tweede eene kern te vormen
van geoefende jongelieden uit den beschaaf
den stand, waaruit het kader kan worden
samengesteld van onze leger-reserve.
"Wat het eerste punt betreft, het is niet
tegen te spreken dat een langdurige dienst
tijd voor de maatschappelijke toekomst van
vele jongelieden een geduchte hinderpaal is;
niet straffeloos breekt men voor geruimen tijd
zyne studiën af. Kan nu de eerste oefening,
zonder schade voor die studiën, aan het tijd
perk der indiensttreding voorafgaan, dan is
een veel kortere diensttijd het natuurlijk loon
voor de Inspanning, welke men zich daartoe
moet getroosten. Wy zullen met de militaire
specialiteiten geen strijd aanbinden over de
vraag of een zoo kort samenzijn met do
overige miliciens kan volstaan om de begrip
pen van krijgstucht diep genoeg wortel te
doen schieten, de opinièn daaromtrent zyn
verdeeld. W(j meenen dat bij beschaafde jon
gelui de tucht ontspruit uit het besef hunner
zedelijke verantwoordelijkheid, uit plichtgevoel,
en dat ze niet van buitenaf, door middel van
eene soort van dressuur, behoeft te worden
aangebracht. Onzo Leidsche jagers van 1830
werden uitmuntende soldaten, zoodra zij door
oefening met den wapenhandel vertrouwd
waren.
De overige voordeelen, door het Kon. Be
sluit in uitzicht gesteld, beschouwen we meer
als lokmiddelen, en het zal zeer de vraag
zijn, of men het op den duur raadzaam zal
vinden de dienstplichtigen, die aan de voor
waarden voor vorkorten diensttijd hebben
voldaan, ook gedurende dien tijd aan de ge
meenschap hunner minder bevoorrechto broe
deren te onttrekken. Ons ideaal is een natio
naal leger, waarin alle maatschappelijke
klassen vereenigd zyn in de vervulling van
dezelfde taak, onder gelijke omstandigheden.
In oorlogstijd zullen ook de jongelieden uit
den gegoeden stand zich menige ontbering
dionen te getroosten, en het kan geen kwaad
hun daarvan een voorproefje te geven op
den leeftijd, dat men zich het gemakkelijkst
in alles leert schikken. In het kamp, in het
fort, op de grenzen zal „help uzelven" de
boodschap zijn, en eene voorbereiding,
waarby dit uit het oog wordt verloren, kan
niet volledig genoemd worden.
De groote meerderheid van hen, die zich
hier en elders voor de vrijwillige wapenoefe
ningen hebben aangemeld, bestaat uit jonge
lieden, die voornemens zijn, of wier omstandig
heden het noodzakelijk maken „voor hun eigen
nummer uit te trekken", en dus aan de ministe
riëele beschikking een direct voordeel ontleenen.
Maar daar zijn er toch ook, wier kansen
op vrijstelling zeer groot zijn, en die niettemin
gretig gebruik hebben gemaakt van de ge
legenheid tot oefening. Dat zyn in de eerste
plaats de jongens van sta vast, die zeker niet
zullen wegkruipen als het kanon aan het
woord komt, en bij wie het bewustzijn levendig
is, dat geene wettelijke regelingen hen ontheffen
kunnen van den plicht der vaderlandsliefde.
Wy gelooven dat de Regeering wèl zal doon,
dat aan te moedigen, door wapens en instruc
teurs en gelegenheden tot oefening zoo ruim
mogelijk beschikbaar te stellen. De geringe
kosten, daartoe vereischt, zinken weg by de
ontzaglijke sommen, jaarlijks voor de lands
verdediging uitgetrokken, en die toch niet heb
ben kunnen boletten dat de toestand nog vorre
van bevredigend wordt geachtdaarvoor be
komt men dan een aantal mannen, die ook
bereid zullen zijn in <}o '.oger-reserve der toe
komst pyede diensten te bewijzen.
Zou het zoo ondoenlijk zijn, ook dezen met
dienstplichtigen een cursus te doen doorloopen,
ongeveer overeenkomende met hetgeen van
den dusgenaamden „afgefxerceerden" milicien
wordt gevorderd, met inbegrip van de oefenin
gen in hot schioten? Na don afloop van dien
gehoel vrijwilligen arbeid, die bekroond kan
worden met eenige kamp-oefeningen in de
vacantieweken van gymnasia en hoogere
burgerscholen, kon hun een certificaat worden
uitgereikt, als bewijs dat zij zonder wettely-
ken dwang aan hun plicht hebben voldaan.
Voel is daartoe, naar het ons toeschijnt,
niet noodig.
Op die w(jze verkroeg de Staat eenige com
pagnieën vrijwilligers, dio hy mot had te onder-
houdon en op welko hij niettemin met vrij
groote zekerheid zou kunnen rekenen, indien
werkelijke diensten gevorderd moeten worden.
De ervaring, gedurende hot laatste jaar opge
daan, kan aan de militaire autoriteiten genoeg
zame gegevens verschaffen om te weten of dit
denkbeeld vatbaar is voor verwezenlijking.
De afdeoling Letterkunde der „Kon. Aca
demie van Wetenschappen" zal hare gewone
vergadering houden op Maandag den lOden
dezer, te 12 uren, in hot „Trippenhuis" te Am
sterdam. Onderwerpen van bohandelingVer
slag van de heeren De Goeje en Acquoy over
eene door den heer Land aangeboden verhan
deling voordracht van den beer Van Boneval
Faure over de macht der traditie in onze
rechtspleging en rechtspraakmededeeling
van den heer Fockema AndreaeOver eenige
Friesche rechtstermen.
Het Provinciaal kerkbestuur van Over-
ijsel heeft, na afgelegd examen, tot de evange
lie-bediening toegelaten den heer J. C. V. Meiske,
candidaat in de godgeleerdheid aan de univer
siteit te Leiden.
In verband mot de internationale gas-
tentoonstolling te Utrecht, bestaat by de
Ryn-Spoorwegmaatschappy het voornemen,
aan de stations Rotterdam, Den Haag, Leidri,n
en Arnhem op enkele dagen bijzondere eon.
daagsche retourkaarten naar Utrecht voor <je
3 klassen van reizigers tegen de vracht voor
onkele reis verkrijgbaar te stel'-on welke kaar
ten daags te voren vóór 6 - jren nam. zullen
moeten worden genomen
Tot onderwijzer aan d0 bijzondere school
voor lager en mee' uitgebreid lager onderwijs
rivdlher '-,out en citers aan tJeftuyT
J LabberK A™8terdam is ben°°®d de heer
J. Labber onderwijzer to Aarlanderveen
-Sfof.)
Was het toeval of was het die geheime
kracht, welke men liefde noemt, die öhze'blik
ken ketende?
O, zeg, Louise, zeg dat het liefde waszeg
dat ge voortaan met my te zamen het leven
wilt ingaan!
Aan uwe voeten geknield, vraag ik u of gij
mot mjj, geschaard onder de banier der Liefde,
mot het zwaard der eendracht in de hand!
den stryd des levens verder wilt volstrijden!
Louise, zeg, wilt ge mijne vrouw worden'"
vroeg hij teeder.
Een zacht uitgesproken „Ja" klonk van
hare lippen, waarop zj) spoedig zeide:
„Sta op, Van der Snaar, ik wil hem niet
aan myne voeten geknield zien, tot wien ik,
van dit oogenblik af, op wil zien als mijn
--■teun. ln het leven. Kom, laten we gaan!"
'an der Snaar richtte zich op, sloeg zijn
arm om haren hals en drukte het eerste
zegel van hunne verbintenis op hare wangen.
En achter in den tuin van eene eenvoudige
dorpsherberg werden de heiligste banden op
aarde tusschen twee jonge levens gesloten.
Hoe gelukkig waren ze, die tweet dl? reedq
lang voor elkander bested waren, maar nog
nooit elkander begrepen hadden
Mijn ep.gel, je hebt me volmaakt gelukkig
gemaaktzeide Van der Snaar, toen ze op het
punt stonden de zaal weder binnen te gaan.
„Myn goéde "Willem!" zeide Louise, hem
een zachten tik op de wang gevende: „J(j
waart de eenige Snaar, die nog aan Pijn
levensspel ontbrakthans is dat óók volmaakt!"
Hiorop ging Louise naar hare moeder, die
reeds ongeduldig zat te wachten.
Gedurende de uitvoerirtg van het tweede
gedeelte kon Louise haar geluk niet meer
verzwijgen voor hare moeder.
En Van der Snaar? Ook hem was de uit
voering onverschillig geworden. H(j had immers
zooeven zelf de mooiste solo uitgevoerd, met
het beste succös? HU was nu niet alleen
de componist van „La Blonde", maar ook
de gelukkige bezitter van de blonde Louise
Smits!
Niettemin liep de uitvoering van het tweede
gedeelte flink van stapel, en de ingezetenen
keerden allen zeer voldaan huiswaarts van
dit feest, dat hun eene aangename afwisse
ling was geweest in het anders zoo eentonig
dorpsleven.
„Wel, wel," zeide mevrouw Sfiuts defi Vol
genden dag tot haren man„ik had nooit
gedacht dat hy er zóil VluJ mee Z0U zbI1i'
Enfin een mensch kan zicll fergisserri
Den volgenden dag wist het gahscfie dorp
van de jongelui af en toen ze bi) hunne eerste
wandeling door het dorp voorbij het burge
meesters-huis kwamen, stond de burgemeester
voor z(jn venster, krabde zich achter het
oor en dacht: „Zóóooo, gaf jij daarom aan
Louise Smits een arm en aan mijne dochterq
niet? Zóóooo!"
Lang duurde hun engagéihentstijd niet. Reeds
een paar maanden later kon men mevrouw
Smits en Louise druk bezig zien om de uit
rusting van de laatste klaar te maken. Zwij
gend zaten ze aan tafel, terwijl twee naai
machines op die tafel snorder,. „"Wel, wel,"
zei mevrouw Smits van haar werk opziende
„wie had dat zoo gauw gedachtEnfin,
een mensch kan zich vergissen!"
„Ja, moedertje," zeide Louise hartelijk, „dat
hebt u gezien met die kruidnagelen!"
„Neen, neen, kind!" zei mevrouw Smits
plechtigj,hy ligt nu in de peper
„Zoo! en woor mij ligt een gelukkig huwe
lijksleven in het zout!" schertste Louise.
„"VVat, pr per en zout?" zeide de heer Smits,
die middelerwijl de kamer binnen was ge-.
„-giflfien opnieuw weer zwart
ie wordeR êil ik word weer jong door het
geluk van mijne kinderen!"
Smits had gelyk. De beide ouders verheug
den zich in het geluk van dat kleine huis
houdentje, en toen Mevrouw Smits na een
groot jaar met haren eersten kleinzoon op
don schoot zat, zeide ze tot haren man„Wel,
wel, grootpapa, wie had dat ooit gedacht!"
„Vrouw", zeide Smits, „je ziet het zonne
klaar bewezen: „Een menseh kan zich ver
gissen!"
8 Augustus 1888.
Muxleknvr
^gramma's.
MUSIS SACRUM.
door het muziekcorps ,11**0 te tuee urc».
heer A. Van Leenw dcr dd' ®chu'toU, directeur de
haoser", Marsch, V .t~. E0et'. *>o. 1. „Tan-
Beethoven; 3. f", Vih,.» v
Quadrille, MilJöriicr. g' 8' -Bettclstndent",
