Do hoor Clercx stolde eone motie voor, welko
den wonsch uitdrukt dat de Bank, in het
belang van don landbouw, kleinhandel en
nijverheid, liaro beleeningen boneden de ge
bruikelijke som stelle.
Do lieer Mees verdodigdo hot recht van den
Staat op hot winstaandeel der Bank en wil
het geven van geld op hypotheek aan parti-
liere voroenigingen overlaten.
Do heer Domola Nieuwenhuis verklaart dat
dit onderwerp langen tyd zijne ergernis heeft
gewekt. Hij waarschuwt tegen het spelen
mot de belangen des volks en wil dat die
eindelijk worden behartigd. De dure plicht
rust op or.s do belangen van het gehoelo volk
te behartigen. Wy moeten ook waken voor
de beurs van het volk. Dit ontwerp behelst
oene concessie aan eene maatschappij met
enkoio individuen als aandeelhouder. Staan
wij op een zuiver standpunt? De aandeel-
houlors waken voor hunnen zak, de Volks
vertegenwoordigers voor de schatkist. Er is
dus conflict tu3schen de algemoene en de bij
zondere belangen. Maar hoe, als beide belangen
in dezelfde handen zyn? Kunnen wij dan on
partijdig oordoelen, vooral do aandeelhouders
onder ons. Iloevolen zjjn er en wie zijn het?
Advies en stem derzulken ondervinden den
invloed dier dubbelzinnige positie. Dat er in
vloed is, bewijst het ontslag van den Bank-
commissaris De Sitter als lid van de Eerste
Kamer, die gevoelde den invloed. Die daad
toont eerlijkheid. Een tweede feit is dat de
heer Gleichman ontslag nam als commissaris
der Bank. Ook by gevoelde dus de positie.
Niettemin zal hij wel aandeelhouder geble
ven zijn.
Do heer Gleichman: Neen, mijnheer!
Do heer Kieuwonhuis Des te beter. Hy za'
wel niet de oonige zijn in deze vergadering.
'Zou het dus niet gewenscht zijn dat aandeel
houders onpartijdigheidshalve niet stemden?
Hy zou, ware hy aandeelhoudor, dit punt niet
-onbevangen kunnen bohandelen.
(Verschillende leden: Ik wel!)
Dit ontwerp maakt op hem een eigenaardigen
indruk. Jarenlang is er roof gepleegd aan do
schatkist. In plaats dien op te heffen, vraagt
■mon hoe dien te regelen? Moeten wy voort
gaan dien roof te laten plogen. Regeering en
commissie van rapporteurs zeggen ja, en mar-
chandeeren over de hoegrootheid der som, aan
•beide partijen toe te kennen. De Bank heeft
vrede met de regeling met het kennelijk doel
om voortaan hot vleesch ongestoord voori h
te kunnen houden. De directie heeft de Regie
ring bang gemaakt door haar dreigement, om
te weigeren verder te onderhandelen. Zjj slaat
veel te hoogen toon aan en wil de wet aan
den Staat stellen. Het schijnt alsof de Staat
or is om de Bank en niet de Bank om den
•Staat. Wil de Bank niet luisteren narr de
Regoering, dan moeten w(j hot zonder haar
doen. Hii zou wonschen dat de Staat het
octrooi niet verlengde en dat de Kamer, genoeg
•hebbende van den roof, overging tot stichting
van oene Staatsbank. Spreker weerlegt de
gronden, die do minister aanvoert tegen eene
Rijkstaak. Het behoort niet tot de roeping
t»i don Staat om sommigen door een mono
polie rijk te maken. Dat gelijkt meer op st tats-
oxploitatie, die zoo spoedig mogeiyk moet
worden opgeheven. Wy moeten uitgaan van
het algemeen belang en niet van het voordeel
der Bank. Is hot ontwerp minder genereus
voor de aandeelhouders? Neen, want de Staat
waarborgt den aandeelhouders 10 percent.
Waarom is ook dat noodig? Er is geene
„Zoo'n liof, goed ding," hernam de juffrouw,
terwijl zij de handen vouwde; „ik had haar
lief air oene dochter. Ach, mijn Homel!" ging
zjj daarop voort, toen Hans zuchtend in een
stoel by het raam neerzonk en het gelaat met
do handen bedekte: „wees toch kalm, mijn
heer Evaldl Zy zal wel weder terugkomen!"
Maar Eva kwam niet terug.
En weder zyn eenige jaren verloopon, ja, wel
zos of zevenon wie kan al datgene, wat zy mot
zich gebracht en meogevoord hebben,opsommen!
Hot is winter. Over do dichtbevolkte stad
welft zich eene met gryze wolken bedekte
luchtlangzaam beginnen de witte sneeuw
vlokken neder te dalen. Zy blijven echter nog
niet liggen en vordwynon onder de voeten der
hoen en weer stroomende menigte.
Het wordt reeds donker. In de lange straten
begint men daarom de lantaarns aan te sto
ken en hier en daar brandt ook voor do win
kelramen der prachtige magazynen helder licht.
Voor een dier ramen staat een jong paar.
Eeno poos beschouwt het schynbaar oplettend
de i gestalde voorwerpen; hot zyn weelde
enkele reden waarom de Staat door oigen
exploitatie do winsten niot zou doen strekken
ten behoeve van allen.
(Do spreker staakt zyno rode oenigo oogen-
blikken. Hy zal voortgaan, indien de heeron
minder praten. Daarvoor is immers eene koffie
kamer, met vergunning zelfs!) (Protest:
„Oho!" en talryko stemmen: „Neen, neen!")
Do voorzitter verzoekt den spreker voort
te gaan.
De heer Domola Nieuwenhuis betoogt dat
bij eone exploitatie door den Staat groote be
zuinigingen waren te krygen, byv. op do
onkosten rekening, zonder besnoeiing van de
kleine traktementen, die het meest verdiend
zyn. De Bank heeft geen risico; zy zou zelfs
zonder kapitaal kunnen werken, want men
gaat de metaaldekking verminderen by uit
breiding van werkkring. Niets dan generosi
teit tegenover de Bank. Men gaat het kapitaal
echter vermeerderen ook al uit generositeit
en uit zucht om enkele meerdere personen te
doen deelon in do enorme winsten.
Spr. kan zich om al deze redenon en al
wordt do roof verminderd niet voor eone
bestendiging van dien roof gedurende 20 jaren
stemmente minder omdat by de winstver-
deeling alleen op de belangen van de Bank
is gelet en de netto winst voor den Staat
zooveel mogolyk is ingekrompen, door aftrek
van allerlei posten van de bruto-winsten,
waarop de Staat in elk geval voor zyn aan
deel aanspraak zou moeten kunnen maken.
Men spreekt van opofferingen dor Bank, terwyl
de Staat hot eenig offerdier is.
De Staat, welke der Bank de gelegenheid
geeft om groote winsten te maken, heeft
aanspraak op het leeuwenaandeel, al zyn
ook alle finantiëele specialiteiten van een
ander gevoelen.
Spr. acht dit ontwerp in stryd met het
algemeen belang. Hy meent dat de Regeering
moet worden uitgenoodigd zoo spoedig mogelyk
een voorstel te doen tot instelling eener Ryks-
bank. Met een citaat van den heer Van Ass jn
eindigdo spr. zyne rede.
Spr. dringt er ten slotte by den min. van
fin. op aan, 't ontwerp terug te nomen. Het
volk is geduldig, maar aan 't geduld komt
een einde en evenals de financiëele quaestio
de val der liberale party heeft veroorzaakt,
zou zy ook wel eens don val kunnen veroor
zaken van de party van dezen minister.
De min. veidedige de nationale belangen
en late zich niot bang maken door de Bank.
Met een Ryksbank voorstel in den zak, had
hy zy.ne voorwaarden moeten stellen, die dan
wel zouden zyn aangenomen.
Zonder op succès, maar alleen lettende op
's lands belang, stelt spr. voor de volgende
motie van orde:
„De Kamer, van oordeel dat '8 lands belang
door de verlenging van het aan do Ned. Bank
verleende octrooi niet behartigd is.
„Van oordeel dat 's lands belang do instel
ling van eene Ryksbank vordert.
„Sprookt de wenscholykheid uit dat het
aanhangige wetsontwerp niet in behandeling
worde genomen, en noodigt de Reg. uit ten
spoedigste maatregelen tot instelling oener
Ryksbank aan hot oordoel van de vetgevendo
Macht te onderwerpen."
De heor Gleichman komt niet in 't eigen
lyk debat.
Het is de eerste maal en 't zal ook de
laatste maal zyn dat spr. aanleiding vindt
in 't door den heor Domela Niouwenhuis ge
sprokene, om in debat te treden.
artikelen. Dan wyst de dame, eene slanke
blondine, sieriyk gekleed, op een gouden arm
band en zegt tot haren geleider„Kyk, Hans,
dien moest je nu eens voor my koopenlaat
dat nu uw eerste geschenk aan my zyn!"
De aangesprokene ziet haar vriendelyk aan
en knikt haar lachend toe: „Ga maar mee!"
Hy laat haren arin los en beiden gaan don
winkel binnen.
Als zy even daarna weder op straat zyn,
en de heer der dame weder zyn arm aange
boden heeft om voort te wandelen, gaat een
meisje hun strykolings voorby. Dat meisje
heeft geen hoed op; om haar hoofd is een
donkere doek gewonden. Het schynsel der
gaslampen valt helder op een doodsbleek, door
lydon vormagerd gelaat.
Een oogenblik kyken de beide vrouwelyko
personen elkander aan; daarop werpt het
meisje nog een vluchtigon blik op den heer,
die thans tegenover haar staat. Hare oogen
schitteren op onheilspellende wyze. Dit duurt
slechts ëéne seconde, want plotseling is zij
onder de menschenmassa verdwenen.
„Was dat Eva niet?" vraagt de dame nu.
Die spr. constateerdo dat spr. zyn ontslag
had genomen als commissaris aer Bank
wat volkomen waar is maar hy voegde
daaraan eene onderstelling by, omtrent de mo
tieven voor. dat besluit, waarmee noch de Ka
mer, noch de heer Domola Nieuwenhuis heeft
te maken. Spr. verklaart dat het niet de
overtuiging, die de heer D. N. hem toedicht,
omtrent hot niet gelyktydig kunnen beharti
gen van de landsbelangen en dio der Bank
geweest is, die spr. heeft bewogen zyn ont
slag te nemen.
Nadat spr. verklaard had dat hy geen aan
deelhouder was, meende de heer Nieuwenhuis
te mogen onderstellen dat hy zijne aandeelen
wel tydelyk aan anderen kon hebben overge
dragen. Tegen zulke en latere insinuatiën van
gelyk allooi op te komen, acht hy beneden
zich. Hy verlaagt zich niet om ze op te rapen.
(Bravo's!)
De heer Schaepman wenscht ook zynerzyds
den heer D. Nieuwenhuis een woord toe te
voegen om hem to zeggen hoe de vryheid van
't woord in de Nederl. Volksvertegenwoordi
ging wordt verstaan. Die vryheid wordt hoog
genoeg gehouden om de „Handelingen" door
den heer Domela Nieuwenhuis zelf te doen
maken tot het byblad van „Recht voor Allen.
Maar de spreker heeft ook ontdekt dat hier
zyne onwaarheden worden achterhaald.
De heer Gleichman gaf hem reeds eene les,
welke voor de kenschetsing van zyn karakter
voor zyne medeleden niet noodig was, maar
die tevens den heer Nieuwenhuis heeft kunnen
leeren 't karakter zyner medeleden te eerbie
digen. De onderstelling omtrent de overdracht
van aandeelen van den heer D. N. doet twijfel
ontstaan aan de geloofwaardigheid van de ver
klaring van dien spr. dat hy geen aandeel
houder der Bank is. Overigens is 't beter met
den heer N. niet in discussie te treden, omdat
hy eene taal spreekt, die velen hier nog niet
verstaan; hy spreekt toch van roof, waar
anderen van winst sprekenhy heeft vreemde
begrippon omtrent eigendom en alles wat
daarmee in verband staat en over den normalen
arbeidsdag, dien hy intusschen, voor zooveel
zyn arbeid in deze Kamer betreft, nog niet
op zichzelf heeft toegepast.
De spr. meende eene motie te moeten voor
stellen, omdat 'tzoo gemakkelyk is eene Ryks
bank in te stellen. Welnu, laat hy zyn werk
dan voltooien en daartoe een voorstel indienen.
Eindelyk nog dit: de heer D. N. dreigde
met 't ongeduld des volks. Spr. wenscht hem
op te merken, dat die spreker en zyn volge
lingen reeds menigmaal door de steeds met
't ongeduld des volks bedreigde autoriteiten
zyn in bescherming genomen, niet tegen het
ongeduld, maar tegon de verontwaardiging
des volks. (Luide bravo's).
Het vorder debat werd hierop verdaagd.
Gemeayd Nleaw*.
Eon kleine jongen, die verleden
week in het Froderikshofje, te 's-Hage, toen
hy met lucifers speelde, in brand geraakte,
is in het ziokenhuis aldaar aan de gevolgen
overleden.
Van 7-15 Juli zyn te 's-Hage
aangekomen 819 vreemdelingen, en te Scheve
ningen 361 vreemdelingen met 30 dienstboden.
Terwyl de ouders van huis waren,
geraakte een 2'/2-jarig meisjo te Oostoinde,
gem. Aalsmeer, te water en werd levenloos
opgehaald.
Uit Wageningen wordt gemeld
dat gisteravond de kassier F., die eergisteren
„Ik zag het niet, Emmi!" antwoordt haar
geleider op onverschilligen toon; maar hy
kykt, terwyl hy dit zegt, oplettend in de
richting, waarin het meisje is verdwenen.
„Zy is reeds weg!" herneemt de dame,
voortwandelend; „het schuint haar echter lang
niet voordeelig te gaan; zy zagerbynahave
loos uit. Maar dat was wel te voorzienvoegt
zy er nog by.
Hy antwoordt niet, en zy gaan verder. Zij
spreken over andoren en zyn weldra het
meisje geheel vergeten.
Het is een zeer warme middag. Om en op
het Adalberts kruis branden de stralen der
Juli-zon. Ook de duinen worden door die stra
len met een hel licht overgoten, waardoor
het duinzand oogverblindend schittert. In de
verte kan het oog, ofschoon niet zeer duide
lyk, den vuurtoren van Pillau ontdokkon.
Op do steenen trappen, aan den voet van
het kruis, zit, geheel in zichzelven gekeerd,
een oude man met gekromden rug, met een
langen witten baard en met doffe oogen. Hij
denkt aan een meisje, dat hij van deze plaats,
liquidatie aankondigde, met zyn zoon gevat
kelyk naar Arnhem werd gebracht, vordach
van oneeriyke handelingen.
Zondag werd oen groote duivot
wedstryd gehouden van Courbville naar Va!
kenburg (afstand 430 KM.), uitgeschreve:
door de postduivenvereeniging „De Olyftak'j)
te Valkenburg. De pryzen werden behaal!
als volgt: 1ste prys Jos. Gregoire, Valken
burg; 2de prys Lonneux, Maastricht; 34
prys Lonneux, id.; 4do prys Van Wersch
Heerle; 51e pry's J. Stessen, Gulpen; 6d
prys Frissen - Pieters, Maastricht; 7de prjj
J. Stessen, Gulpen; 8ste prys Ilavenith
Bocholtz; 9de prys W. Stessur, Maastricht
Op den trein, welke gistermorgen
om 11 u. 10 m. uit Assen naar Groningen
vertrok, is, naar de „Ass.-Ct." meldt, even
voorby Haren oene slang van de Westing
house-rem gesprongen, waardoor hij plotseling
stil bleef staan. Velen sprongen uit de rytuigen,
denkende dat er een groot ongeluk plaats
had. Na zeven minuten vertraging kon de
trein, hoewel langzaam voortgaande, toch de
reis naar Groningen voortzetten.
Een kind verloren. Toen dezer
dagen een kermisgezelschap met een oigen
schuitje de Heldersche kormis vorliet, werd
er een tweejarig kind vermist. In doodsangst
zochten de ouders overal. Ook het bedienend
personeel en de schipper deden al hun best
om de kleine op te sporen. Men dacht niet
anders of de kleine moest verdronken zyn.
Reeds wilde men de politie van de vermis
sing in kennis stellen, toen een der knechts
een inval scheen te krygen. Hy werkte de
goederen uit elkaar en haalde eindelyk een 4
kastje naar boven. Om 't kind, dat in slaap
was geraakt, voor botsingen te behoeden,
had de yverige knecht 't in een kastje ge
legd, waar 't nog sliep als eene roos. De man
had er doodeenvoudig verder niet meer aan
gedacht.
Het stoomschip „Etruria", 14
Juli van Nieuw-York te Queenstown aange
komen, vertrok 7 Juli to G u. namidd. van
Nieuw-York, arriveerde Zaterdag 14 Juli des
ochtends te 3.50 u. te Queenstown en heeft
de reis over den oceaan dus gedaan in 6 dagen,
4 uren en 50 min., zynde dit de snelste reis,
die ooit gemaakt is; de gemiddelde snelheid
wa3 19,34 myl per uur.
Volgens bericht uit NieuwYork,
kan er tusschen 18 en 20 dezer stormweder
op de Engelsche kust verwacht worden.
Volgens berichten uit Honduras,
is dat land door hevige stormen en aardbe
vingen geteisterd, waardoor groote schade is
veroorzaakt. Menschenlevens zyn gelukkig
niet te betreuren.
In de kringen der Hongaarsche
aristocratie bracht eergistoren eeno zeer treu
rige zaak groote ontsteltenis teweog. De heer
Stephan Pechy vroeg om de hand van gravin
Ilona Kisz, doch ontving een weigerend ant
woord. Daarop maakten de beide jonge men-
schen, die elkander vurig beminden, op hot
kerkhof Szent Ivany te Pesth een einde aan
hun leven.
Onder de muren van Leipzig,
ten noorden van de stad, lioeft men een graf
ontdekt met ongeveer 2000 geraamten en
overblyfsels van uniformen, waaruit blykt dat
dit de lijken waren van soldaten, die in den
slag by Leipzig gevallon zyn, op 13 October
1S13. Alles by elkander zal nu worden opge
graven en naar een der kerkhoven van Leip
zig worden overgebracht.
vele jaren geleden, met zich naar huis heeft
genomen, aan een meisje, waaraan hy zeer
gehecht, ja, dat hem dierbaar was en dat hem,
zonder afscheid van hem to nomen, heeft ver
laten. Hy denkt ook daaraan, dat het hem,
meer dan zes jaren reeds geleden, eenmaal
heeft geschreven. Dat was niet veel, maar
het was een groet, en zij zeide daarin dat
het haar streven was door eerlyken arbeid
vooruit te komen en dat zy hem, zoo het haar
goed ging, weder en meer zou schryven. Maar
zy hoeft niet geschreven, noen, nooit meer!
Hy weet niet eens waar zy zich bevindt en
of zy nog in het land der levenden is!
En vormoeid laat de grysaard het hoofd op
de borst zinken en by staart droomerig vóór i
zich. Wanneer echter de wind met zyne
weinige lokken speelt of een vogel van den
grond opvliegt, kykt hy plotseling op; dan
wendt hy de blikken verwonderd om zich
heen; dan bewegen zyne lippen zich even, als
wilden zy do vraag doen ontsnappen „Weet
gy niet waar Eva is?"
Maar dat is, helaas, niet bekend!
