ii Ciwö'wi <£)ezc jouraat wordt dagelijks, met uitzondering van (Zfin- en feestdagen, uitgegeven. Eerste Blad. PAL STAAN! Leiden, II Februari. Feuilleton. Aan don rand des afgrond*. O JLV Jt jsI ii si *.4,,^ _±L^i> JL OÏ33L0 A£.c&;i A0. 1333, PRIJS DEZER COURANT: Voor Lolden per 3 mtondeïj140. Franco per post1-40. JL Is onderlijk© Nommera.a 0.05. PRIJS DER ADVERTENTIBN: Yan 1—G regel© 1.05. Iedere regel meer 0.17|.V Grootero lettere naar plaaternimte. Voor het ia»' caseecren buiten de stad wordt 0.10 berekend. Het is een opmerkelijk verschijnsel dat, terwijl in allo landon van ons werelddeel nog altijd, en in sommige in sterke mate, do nawerking wordt govoeld van de groote ver anderingen, sedert eon dozijn jaren ontstaan in de verhouding tusschon voortbrenging en verbruik, do nadeoligo gevolgen zich het minst voordoen tiaar, waar men de beginselen der handelsvrijheid heeft durven handhaven, met name in Engeland en in Nederland. Natuur lijk hebben wij van die govolgen behoorlijk ons deel gohad, en is, in menig opzicht, de toestand nog allesbehalve rooskleurig; doch wanneer wo acht slaan op de economische versehijnselon, waargenomen door hen, dio het inooste belang hebben bjj eene juiste konnis van feiten, dan blijkt daaruit dat het tijdperk van herleving, hier ingetreden, nog verro to zoekon is in de Staten, dio zich geschaard hebben onder do banier van het protectionisme. Vindt men ons wellicht to optimistisch ge stemd? We govcn dadeljjk too dat het niet mooiolyk is voor dio meening een aantal gronden op to goven: or is nog zeer voel, dat anders, dat beter moet worden. Docli om billjjk en juist to oordoelen, is vergelykiug onmisbaar, en doze valt ontegenzeggelijk uit ten voordoele van den free trade. Uit Enge land lezen we af en too in do couranton van meer levendighoid in den handel, van toe nemende productie in do fabriekenwol zyn do consulaire verslagen over hot afgeloopen jaar nog niet verschenen, zoodat we geeno offieifiele gegevens hebben, rraar alles doet verwachten dat de hoopvolle toon, welke daarin reods een jaar vrooger bovenkwam, ditmaal nog luider zal klinken. Men moot niet afgaan op de zoogenaamde demonstraties van zich noe mende „werkloozon", welko men in London hoeft gehadop don kopor beschouwd was er moor vagebondory dan bohoefte aan ge regeldon arbeid in hot spel, terwjjl bovendien de metropolis dienst doot als^vergaarbak van hot schuim der Britscho bevolking, dat zich daar vermengt met eenigo niet veel betera vertegenwoordigers van andore natiën. In do industriële middenpunten, waar do menschen werken kunnen en workon willen, is in de laatsto drie jaren het poroentscyfer dor arboid- zoekenden stoods lager geworden, in weorwil van de scherpe concurrentie, door buiteniand- scho aanvoeren toweeggebracht.. Bjj ons zjjn, doorcengenomen, de handels berichten vrjj gunstig. Zoowel Amsterdam, als Botterdam goven hoogero cjjfers van in- uit- on doorvoer. In soramigo takkon van nljverhoid, we noemen in de eerste plaats den scheepsbouw, en in dat vak wjjzon wo op niot weinig bestellingen voor buitenlandsc.be particuliore rekoning, terwyl wo toch al de grondstoffen van elders moeten ontvangen 1 openbaart zich eene bowoging, welke uitzicht opent op torugkeoronden bloei. In Duitschland on in Frankrjjk daarentegen bljjven klachten aan de orde van don dag. Do tjzerindustrio, in laatstgenoemd land met zoowat öO procent „beschermd", verkoort in oon zóó orbarmoljjken toestaQd, dat diezelfde tak. van nijverheid bjj ons, ofschoon ook nog op verro na niot horst old van de slagen, dio bjj te doorstaan had, vergelijkenderwijs bloeiend mag heeton. In Duitschland werden, na de ver andering der handelspolitiek in 1879, zooveel niouwo fabrieken van allerlei soort opgericht, dat zjj elkander als het ware doodwerkton, on zoor solide inrichtingen, wolko vóór do invoering van het beschermend atolsol winsten afwierpen, genoodzaakt worden te liqrridooren. Hot zou onzon ooslelpken buron nog veel slechter gaan, indien zjj niot met kracht en macht zochten naar afnemers voor hun fabrio- katen, in do moost vorwjjdorde oorden der aardo, door agenten 011 handelsreizigers, uit nemend voor hun taak berekend. Datzelfde zouden wu ook kunnen doon; dat wjj het tot dusvorro vorzuimdon, is goone roden om hot niot to gaan boproeven, zondor er mee to wachten totdat ovora! het gras ons voor do vooten zal zijn weggemaaid, tot zelfs in ouzo eigon koloniën. Welk oono glorio zou liet zijn voor Neder land, waard om oeuwenlang nog te worden herdacht, indien het wal bleef staan voor de vrjjhoid op handelsgebied, en zóó do bezwaren van don crisistijd wist to hoven te komen Iloozoer zouden wo ons do kloeke nazaten- toonen van oen voorgeslacht, dat ook voor menig heet vuur hoeft gestaan, doch nlotto- min wist to volharden, dat nooit doses- poroordeI Yerliozon we thans don mood, nu do hori zon zachtjes aanvangt op to klaren, ifan is de beginselvastheid, welke wo jarenlang op het gebied dor handelspolitiek aan den dag legden, vruchteloos goweest, en zal do bui- teulander eono roden to moer hebben om ons to vorwyton dat wo met alles achteraan komon, zelfs mot het nemen van verderfelijke maatregelen. Want verderfelijk voor onzo posilio als handelsmogendhoid zal hot ztjn, als we ons laien medeslepen in den tarieven-oorlog, waarin de groote mogendheden hare kracht zoeken, doch zich économisch verzwakken. Nederland heeft eone geografische ligging, voortreffelijker dan eenig land van Europa; zjjne havens zjjn er door de natuur op aange wezen en door aanhoudenden arbeid op inge richt om do verzamelplaatsen to werden van den overvloed aller volkon, waar mon dien ongostoord ruilt tegen hetgeen men als prjjs verlangt. In dio richting moet do ontwikkeling onzer welvaart gezocht wordongeeno beper king, maar uitbreiding van vryheid. Niet door hoogo rechten, van wolkon aard ook, moeten wo de vreemdelingon afschrikken integendeel, hot is ons belang hen in grooten gotalo te lokkon. Do toegang tot onze havens is nog te zeer vorspard door kanaal - on andere scheepvaartrechten, waarvan de heffing ge paard gaat aan tydroovondo en lastigo for maliteiten; dat alles behooreu we zoodra mogoiyk af te. schaffen. Hot is begrypolijk dat de Kegoering tot nog too doof is aan dat, oor; dat zy, met hot cog 'op de vole miilioenoD, voor don aanlog en verbetering van waterwegen bostood, renten van dio uitgaven wonscht to zion, ton oi'.ido met goen tekort in do schatkist opgeschoopt to biyven zitten; maar mocht hot overleg tusschon do nieuwe volksvertegenwoordiging on de Regee ring leidon tot dit resultaat, dat oeno hotoro verdeeling van lasten vorkrogon wordt togolyk mot vor8torl;ing dor gewono middelen, dan zou opheffing van allo transport- on handelsbolom- moringon ernstig in overwoging gonomen moeten worden, opdat Nederland word wat do vooruitstrevondo geost van eon Oranjevorst in hot middon dor vorige oouw reods wenschto dat het zijn zou: eono vrijhaven 1 Een land met zoo ryko koloniën als het onzo kan zich die woelde veroorloven. Niet ton gevolgo van gouvornemontooivii dwang, in den vorm van con consignatie stelsel of iots dorgolyks, maar uit eigon vrije verkiezing on omdat het voor hen hot voordecligst was, zouden onze landgonooton in Oost en West, onze stamverwanten In de Transvaal, onzo dappere pioniers in het Congogebiod, do vruchten vne hun arbeid naar patria ver schepen, in plaats van ze op 'Engelscho markten ten verkoop aan to bieden, on do buiten!,rndsche handelaar zou ze gaarne'hier vandaan komen halen, als wo hom gelegen heid gaven dit met oon minimum van kosten te doon. Maar tevens zou op die wjjzo voor enzo ny verheid een uitgebreider arboidsvold worden geopend. Die schapen .van Oost en West, za vartrekken natuurlijk lievor niet zonder retourlading; on indien we dan maar zorgden goed op do hoogte to zyn van do behoeften daarginds, dan zou er heel wat voorraad b'Joengobracht kunnen worden eer men weer aan overproductie begon te denken. Niét in de riebting van beschorming, datis- belemmering, ligt Nodorlands toekomstalleen in die der vrijheid behoort zy te worden ge zocht. Wo zullen volstrekt niet beweren dat we by de handhaving dor froetrade geeno schado goloden hebben; maar indien volhar ding nooit mot eenig nadeel vorgc-zeld ging zou zy torn au wernood. den naam van dougcl, in dit geval oono nationalo deugdver dienen. Het is trouwens geene r.ieuwe waar heid: de vrjjhoid slaat soms wondon, maar, zy bozit ook de kracht, dio to gonezon. En dan is zjj ook do edelmoodigo hjj uitnemend heid, welko honderdvoudige vorgooding schenkt voor do beproevingen, wolko mon zich om harontwil getroost heeft. Nog eons, - wolk oono glorio voor Neder land, indion het deze les proofondorvindolyt aan allo volken dor aarde wist to verkon digen 1 I-Iedon is aan de universiteit alhior de heer J. Berlage, gob. to Amsterdam, bevordert', i t doctor in do klassieko letteren, met acade misch proefschrift, got.„Commentatio e ouripide philosopho." Op volor verzoek is de hoer Th.'Endor'o er too overgogaan 3 zijner liedoren, t. w. „das I-Iaidokind" (opgodragon aan mevrouw Nykamp), „Ave Maria" cn „Zwiogosang" (beiden opgedragen aan moj. C. Gripekove: te doon uitgeven. Die liederen, indertyd door mej. Qripekoven met zooveel succes voorgedragen, zijn zeker nog in veler herinnering. Volgens achterstaande annonce, zun ze lij j den book-, muziek--en kunsthandelaar 3. i Blankenberg alhier verschonen. Iledonmiddag ontvingen wo por Neder- j iandsche mail da Indische bladen van 4 tot e:i met Januari. 1 DOOK R. KOOI'IIIVH VAX HOMIiKdMV. Hij gesticuleordo veel on hield gaarne toespra ken, Mevrouw zag hoog op by haren echtvriend, dien zij als een orakel voreordo on wiens onfeil baarheid zy boven allen twyfel verhoven achtte, zelf had do goede ziol zelden eonoopinie: zy volg de haren man blindelings in alios. Beiden waren zeer goedhartige, eorlijke en hoogst beschaafde lieden, in don gehooien omtrok algemeen go- i acht en bemind. Dat zy hun eenig kind af- 1 godisch liofhadden, laat zich booreti. Hot gesprok, dat nu volgt, had plaats iu de brnino achterkamer, 's namiddags onder do tlieo. De bruine kantor lag op 't westen, en daar 't onder- hpud plaats had in 't laatst van September en er op de Schelfduiuen te halfzes word tlieo gaironkon, zoo was 't nog bij helder daglicht, dat mon elkaar to woord stond. Matliildo was zoooven naar hot dorp ge- roden, om eone kennis te bezoekon, maar zou voor don donker Lorug zyn. lodion Hector t niet reeds lang goweton had, van hoo Cccdon huize do jtceren mevrouw Van Volzen waren, hy zou hot hier in deze bruine kamor hebben bemerkt, daar do wanden versierd waren mot groote olieverfstukken, voorstel lende do beoltonisson der voorouders, de vaders mot grooto pruiken en goborduurde, met rid derorden bedekto rokken, de moeders mot styvo halskragen of ook wel half ontblooto boezems. Papa was bozig uit oono lange goud- scho pUp to rooken, mevrouw borduurde den tip van een fijn batisten zakdoek, waarop hare naald twee krulletters tooverdo. Natuurlijk was het I-Ioctor, die het gesprek opende. Mynheer hief snol het hoofd op, toen hij de strekking van Hectors woorden be greep, doch bleef overigens zeer kalm toe luisteren en liot den spreker rustig aan 't woord. Mama wilde juist water in don trekpot be gieten on had daartoe den ketel reods opgo- j' tiM, doch zij zotte dien werktuigelijk weer neer, om vooral good te luisteren. I Toen Hector had uitgesproken nam de lieer i Van Volzen zyno p;Jp uit den mond on zich j zoo mogelijk nograchtstandig'orinden hoogon j leuningstoel oprichtende, begon hu aldus: i „Mijnheer Van Arket!...." O weo! dacht Hector, dat 's oon slecht j begin, want anders is 'fc altydamice of j vriondliof, on nu zoo statig: mynheer! „Ik houd", zoo vervolgde do heer Van Velzo.n, „ik houd niet van omwogen, noch v.in dekmantels dor achterhoudendheid. Wars van do onoprechtheid dorgenen, dio gaarne oen slag om don arm houden, zal ik ronduit myno meening zeggen. Dat onze dochter en gij, mijnhoor Van Arkel, elkander wederzyds genegen z'yt, dat hebben wij reeds lang on niet met tegenzin bemerkt. Op uwo afkomst on familie, u.v porsoon en karakter, uwo maatschappoiyko betrekking en uwo vooruit zichten hebben wjj goeno aanmerkingen van overwegenden aard. En toch is liet ons on- mogolijk, onzo toestemming- te goven tot ocne verbintenis als do door u bedoelde. Vooralsnog althans kunnon noch mogon wjj daartoe overgaan. Ik stel or prijs op, Van Arkelf Jat gij my good bogrypt on zal u daarom mijne meening duidelijk maken. Gy zijt belden nog te jong. Daar bedool ik niet moe: te jong om to huwen, noSh, want dat woet gij zelf oven- goed als ik neon, maar gij zjjt to jong om samen eenigo verbintenis hoegenaamd aan te gaan. Gjj, mijn vriend! moet vooralsnog vol- komon vrij blijven, en Mathilde moet ook door goonorlei toozoggingon of belofton ge- bondon zjjn. Gy belooft dus niets, Matliildo belooft ook niets, en wy, mevrouw Van Velzon on ik, wij beloven ook niets. Uit hotgoen ik tot nu toe zeido volgt niet dat wy alle ge meenschap of omgang wonschon afgebrokei to zion. Intogendoel. Wilt gy voortaan i koor ineer op de Schelfduinon komon, 't zal ons zoor aangenaam zijn." „O, mynheer Van Velzen! U is wol good! Zeer gaarne zal ik van dozo uwo vergunning oon bescheidon gobruik makon. Ik gevoel ook het gezonde van uwe opmerking botreffenOo onzo jeugd, on zal daartegen niets inbrengen. Alleeniyk zult ge mij, vertrouw ik, ton goods honden, wanneer ik u doo opmerken, det, voor zoover Mathilde en myn persoon betreft, do belofion reods feiteijjk godaan zyn en o door u gewenschte vrijheid slechts oono denk beeldige is." ,,üat gy elkander iets beloofd hebt, is zek» r niet verstandig, myn waarde! Maar go z,.t nog zoo jong, dat wy u dezo onberaden ha .- delwyze niet al tc zoor toorokenon. Maar t ontsla u, en gy ontslaat elkander met wed-: - zijdsch goedvinden van dio belofte. Dan is :io vryheid niet denkbeeldig inoer. Die vrijhei welke ik voor u beidon zoo hoog go won- :.t acht, ja, welko ik voor myn kind eisch, d.-.t onbeperkt on onaangeroerd blyve, dio vryhe. I is voorwaarde voor uw toekomstig geluk. WnriU vicolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1888 | | pagina 1