N°. 8524.
J3oïi<leioclag 1 December.
A0. 1887.
feze Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat nit TWEE
Bladen.
Eerste Blad.
De plechtige afkondiging
Leiden, 30 November.
LEIDSCI
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leidou per 3 maanden1.10.
Franco per poet1.40.
Afzonderlijke Nommera0.05.
PRUfl DER ADVBRTENTTEN:
Yan 1—G regels 1.05. Iedere regel meer ƒ0.171.
Grootere letters naar plaateruimte. Yoor het in-
caeseeren buiten de et*d wordt 0.10 betekend.
Ollleioole Kcnnistfeviu^eu.
Veranderingen In de Grondwet
Burgemeester en "Wetbonders der gemeente Leiden
brengen ter openbaro kennfs, dat op heden,, 90 Novem
ber 1887, van hel Gemeentebuis is afgelezen do
^volgende
PUBLICATIE betreffende de plechtige at kon
diging ynn de vastgestelde veranderingen
in de Grondwet.
"Wij WILLEM III, bjj de gratie Gods, Koning der
Nederlanden, Prins van Oranje-Naesau, Groot-Hertog
T5an Luxemburg, enz. enz. enz.
Aan allen, die doze zullen zien of hooren lezon, salut
Gedurende den loop Onzer Regeering zijn vele be
langrijke maatregelen genomen ten einde do bij de
Grondwet van 1848 gehuldigde beginselen loven en
■werking te geven.
Intusschen is bij de Grondwet zelve voorzien dat
hare herziening in den loop des tijds noodig zou
kunnen worden.-
Na een nauwgezet onderzoek tot de overtuiging
gekomen zijnde, dat cenige harer bepalingen voor do
wetgeving en den gang der Regeering belemmerend
w&ren, hebben Wij niet geaarzeld eene nadere her
ziening-der hoogete Staatswet te bevorderen en, dank
zij de ijverige medewerking der Staten-Generaal, zijn
thans elf wetten tot herziening der Grondwet op de
door baar voorgeschreven wijze tot stand gekomen,
welke in de nummers 183 tot 193 van het Staatsblad
van 1887 zijn opgenomen.
Wij verklaren dat de in die wetten vastgestelde be
palingen met de onvfranderd gebleven hoofdstukken
«n artikelen der Grondwet voortaan en wel van het
oogenblik harer plechtige afkondiging, de Grondwet
•van het Koninkrijk der Nederlanden zullen uitmaken.
En hebben Wij goedgevonden en verstaan, gelijk
Wij goedvinden en verstaan bij deze, dat de wetten
van 6 November 1887 (Staatsblad Nos. 183 tot 193)
op den 30sten November 1887 des middags te twaalf
aren in eene plechtige openbare zitting van den Hoo-
gen Raad der Nederlanden en van ieder der gerechts
hoven en der arrondiesements-rechtbanken door den
griffier zullen worden voorgelezen en alzoo plechtig
afgekondigd, van welke voorlezing proces-verbaal zal
worden opgemaakt; alsmede dat deze publicatie op
betzelfde uur in iedere gemeente zal worden afge
lezen van de puie of voor de 4eur van bet huis der
gemeente.
Onze Ministers van Justitie en van Binnenlandsche
Zaken zijn belast met de uitvoering van deze publi
catie, welke in het Staatsblad zal worden geplaatst.
Gegeven op het Loo, den 15den November 1887.
WILLEM.
Aangeplakt te Leiden, den 30 November 1887.
DE KANTER, Burgemeester.
E, KIST, Secretaris.
der herziene Grondwet, de eerste wet des
Ryks, heeft heden alhier plaats gehad. Eene
groote menigte had zich bij deze gelegenheid,
een feit van het hoogste gewicht voor ons
geheele vaderland, tusscbendeMaarsmanssteeg
en de Koornbrugsteeg voor het Raadhuis ver-
eenigd.
Toen het carillon zich had doen hooren en
de twaalf daarop gevolgde zware slagen het
middaguur hadden aangekondigd, betraden de
burgemeester, de drie wethouders en de ge
meente-secretaris het hooge bordes, waarna de
gemeentebode T. Bik met luider stemme, over
de balustrade heen, de aan het hoofd van ons
blad geplaatste koninklijke publicatie, op oranje-
papier gedrukt, voorlas.
Telkens by het noemen van den naam des
Konings werden de hoofden ontbloot en ging
er uit de menigte een gejuich op.
En daarmede zou do plechtigheid hier zyn
afgeloopen geweest, ware het niet dateenige
jongelui er voor hadden gezorgd dat aan het
offici&ele karakter der afkondiging nog een
feesteiyk tintje was gegeven geworden.
Nauwelyks toch had de bode zy'ne taak
volbracht en zou het gemeentebestuur zich
weer naar binnen begeven, of een muziek
corps hief fanfares aan, deed achtereenvol
gens het Wilhelmus, bet Wien Neerlandsch
Bloed en het Io Vivat hooren, om zoodoende
het nu niet als in 1848 voorgeschreven klok-
gelui te vervangen.
Door een en ander ging de belangstelling
van een gedeelte van het publiek zelfs nog
in eenige opgewektheid over, en bood Let
geheel, ook met de van den gevel in den
even doorbrekenden zonneschijn wapperende
drie vlaggen (nl. de 6tedeiyke, de nationale
en de oranje), een aardig schouwspel aan.
Op hetzelfde uur werd do herziene Grond
wet ook afgekondigd in plechtige openbare
zittingen van den Hoogen Raad, de gerechts
hoven en do rechtbanken door voorlezing der
verschillende Grondwets-artikelen.
Nu alzoo na de afkondiging der nieuwe
Grondwet het kiesrecht aanmerkeiyk wordt
uitgebreid, ryst by volen, die tot hiertoe niet
in het kiezerscorps waren opgenomen, do
yraag, aan welke vereischten zy moeten vol
doen om kiesgerechtigde te worden. De addi-
tioneele artikelen der Grondwet geven op deze
vraag het volgende antwoord
Do leden van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal worden gekozen door de manneiyke
meerderjarige ingezetenen des Rijks, tevens
Nederlanders, die:
a. hetzy over het iaatstverloopen dienstjaar
ter zake van het door hen ter bewoning ge
bruikte huis of afgozonderd gedeelte van een
woonhuis in de personeele belasting zyn aan
geslagen naar eene hoogere huurwaarde dan
die, welke volgens art. I, litt. a en b, van
de wet van 24 April 1843 (Staatsblad No. 15)
aanspraak geeft op vermindering tot een derde
of twee derde gedeelten der belasting naar
de drie eerste grondslagen, en dien aanslag
ton volle hebben betaald;
b. hetzy over het Iaatstverloopen dienstjaar
in de grondbelasting zyn aangeslagen tot een
bedrag van ten minste tien gulden en dien
aanslag ten volle hebben betaald;
c. hetzy, hoofden van gezinnen of alleen
wonende personen zynde, van den inwonen-
den eigenaar of eersten huurder van een
woonhuis of afgezonderd gedeelte van een
woonhuis, waarvan de huurwaarde voor do
personeele belasting ten minste op het dubbele
gesteld is van het laagste in de gemeente
voor den vollen aanslag vereischte bedrag,
gedurende negen maanden, voorafgaande aan
den loden Februari, een gedeelte in huur
hebben gehad en bewoond, waarvoor geen
arzonderiyke aanslag in de personeele belas
ting geschiedt, maar waarvan de jaarlijksche
huurwaarde, ongestoffeerd, in verhouding tot
de belastbaro huurwaarde van het woonhuis
of afgezonderd gedeelte van het woonhuis
geschat, het sub a bedoelde bedrag van den
vollen aanslag bereikt.
Men zal het ons toegeven dat zelfs by oene
nauwgezette lezing dezer bepalingen voor velen
een aantal vragen te beantwoorden blyft.
Vandaar de pogingen gedurende de laatsto
dagen door de pers gedaan om de bedoeling
van den wetgever op het punt van kiosrecht
zooveel mogeiyk te verduldelyken. Onder alles
wat ons dienaangaande onder de oogen kwam,
trok ons het meest aan een entrefilet in de
„Standaard", dat o. i. aan volledigheid en
duidelykheid weinig te wenschen overlaat. Wy
laten het hier met eene geringe verandering
volgen.
I'unt één: Betaalt ge personeele belasting
en betaalt ge die vol? Zoo ja, dan zyt ge
heel het land door kiezer.
Vr. Wat beteekent vol betalen?
Antw. Het ryk staat aan sommige minder
welgestelden mindering op het bedrag toe.
Vr. Waar hangt dit van af
Antw. Van dit tabellotje:
Vermindering van een derde of twee derden
verkrygen allen, die aan huurwaarde minder
betalen dan
zielen.
f
24
in gemeenten met eene bev. ben.
3000
n
28
3000 tot beneden
5000
33
c c
5000
-If
8000
V
38
rt
c
8000
V
12000
0
44
O Cc
s
12000
n
17000
n
49
zé
17000
n
24000
n
55
cc E O
24000
36000
n
70
•S S
36000
n
48000
n
100
48000 zielen en daarboven.
Punt twee. Betaalt ge grondbelasting
Zoo ja, hoeveel? Indien het bedrag f 10
is, dan zyt gy kiezer.
Vr. Maar als ik 4 in Hoogmade en 6
in Oude-Wetering betaal, hoe dan?
Antw. Dan geeft ge hiervan kennis in uwe
woonplaats en verzoekt dat die bedragen Baam
worden gevoegd. Dan maakt f 4 -+- f 6 toch
f 10 en gy zyt kiezer.
Vr. Rekenen opconton moe?
Antw. Ja, t. w. de opcenten voor het Rijk.
Niet die voor de provincie of de gemeente.
De f 10 is gerekend in hoofdsom, plus do
ryksopcenten.
Punt drie. Woont ge met of zonder gezin
by een ander in? Zoo ja, dan kan ook dit u
kiezer maken, zoo het huis maar hoog genoeg
in huur is, en gy genoeg er van in onder
huur hebt.
Vr. Hoe rekent dit?
Antw. Dat hangt af van de huur van het
huis, en van wat gy er in verwoont.
Vr. Hoeveel huur moet het huis dan doen?
Antw. Eens zooveel ale het hui3 van den
laagsten vollen betaalder in uwe gemeente is
geschat. Zie bovenstaand tabelletje. In Leiden,
dat tusschen de 36,000 en 48,000 inwoners
heeft, dus minstens f 140.
Vr. En hoeveel moet ik daarvan in onder
huur hebben?
Antw. Minstens de helft van die som. In
Leiden moet gy dus voor minstens f 70 aan
onderhuur verwonen.
Vr. Is er nog iets?
Antw. Ja, dit nog. Die helft moet gy ver
wonen voor de oiigemeubileerde kamers, niet
voor de gemeubileerde. Woont ge dus ge
meubileerd, dan moet ge er voor meubelen
een deel aftrekken.
Vr. Ben ik dus kiezer, want ik heb juist
gisteren zulk eene bovenwoning gehuurd?
Antw. Neen, vriendlief, want het rekent
niet mee, of ge moet er minstens negen
maanden gewoond hebben.
Te zyner tijd - in de eerste helft van de
maand Januari a. s. worden do lysten,
waarop de nieuwe kiezers zyn vermeld, op de
secretarie ter inzage gelegd. Dan is dus de
tyd gekomen om te gaan zien of men op de
lyst is geplaatst en, als dat niet is geschied,
daartegen by den gemeenteraad bezwaar in te
dienen.
Maar de 'Mak is anders gesteld met de ge
noemde kamerbewonersdie op kiesrecht aan
spraak kunnen maken. By hen moet de bewegende
kracht van henselven uitgaan. Op dit oogenblik
nog niet, maar spoedig genoeg. Binnen een
paar weken zullen zy van den voorzitter van
den gemeenteraad eene ultnoodiging In de dag
bladen vinden om van de aanspraak, die zy
meenen te kunnen maken om het kiesrecht
uit te oefenen, aan hem te doen blykan door
indiening vóór zekeren dag, die hun zeer zeker
zal worden aangewezen, van eene aangifte,
van welke allerwaarschyniykst het model ver-
krygbaar zal worden gosteld. Welnuals die
uitnoodiglng verschynt, dienen de kamerbe
woners op hun tellen te passen. Yan de in
diening van de aangifte hangt voor hen het
kiesrecht af. Daarby zal zeker door hen het
bewys moeten worden geleverd dat zy, gedu
rende de negen maanden aan den 21 sten dag
na de afkondiging voorafgaande, het vertrek
of de vertrekken in huur hebben gehad en dat
het perceel zelf, waarvan zy een deel bewonen,
is aangeslagen voor de gemelde huurwaarde,
hier ter stede van ten minste f 140. Op deze
aangifte volgt dan de schatting van het ver
trek, op welks bewoning de aanspraak gegrond
wordt, door drie beëedigde schatters, tegen
wier schatting ieder by den raad bezwaren
kan indienen, als wanneer eene herschatting
geschiedt, in dat goval op kosten van den
reclamant.
Vooral de kamerbewoners, leeraren, ambte
naren, meerderjarige studenten enz. zullen
dus wèl doen op de uitnoodiging, die in uitzicht
is, te letten, omdat voor hen stilzwygen met
verlies van recht gaat gepaard.
De Tweede Kamer varkrygt 100, de Eerste
Kamer 50 leden. De Provinciale Staten blyved
het kiescollege voor de Eerste Kamer. Maar,
terwyl de Staten zelf op broederen grondslag
worden opgetrokken, wordt het personeel,
waaruit zy de leden der Eerste Kamer kunnen
kiezen, aanzienlyk vergroot, zoowel en ook
dit treedt dadelyk in werking omdat het
getal der het hoogst in de directe belastingen
aangeslagenen aanzienlyk wordt uitgebreid,
doordien in stede van, gelyk tot hiertoe, op
iedere drie duizend, voortaan op iedere vyftien-
honderd inwoners der provincie een hoogst-
aangeslageno genomen wordt, als omdat tegen
woordige of oud-bekloeders van hooge en
gewichtige openbare betrekkingen wie de
gelukkigen zyn, moet nog aangewezen wor
den verkiesbaar worden. Zoodat ook de
lysten der hoogstaangeslagenen opnieuw wor
den vastgesteld. Yoor de verkiezing der nieuwe
Staten-Generaal Jreedt het nieuwe kiesrecht
dadelyk in werking, zoodat binnen vier maan
den het nieuwe kiezerscorps zyn recht oefenen
kan en de kring der verkiesbaren voor de
Eerste Kamer reeds by de aanstaande ver
kiezing wordt vergroot. Van ontbinding óf van
de Kamers, óf van de Provinciale Staten, Of
van de Gemeenteraden is geen sprake. De oude
Kamers blyven in stand tot het tydstip der
dadelyk na den afloop der nieuwe verkiezingen
voorgeschreven opening der nieuwe Kamers,
verkozen naar de nieuwe voorschriften. De
nieuwe Tweede Kamer blyft vier jaren bestaan
en treedt dan in haar gehael af. Deze volledige
aftreding is voortaan regol. De bestaande
Statenvergaderingen en Gemeenteraden blijven
in stand. Maar by vacatures en periodieke af
tredingen in die colleges, die ontstaan ml de
sluiting der straks op te maken kiezersiysten,
gelden deze lysten. De invloed dus van het
nieuwe kiezerspersoneel, die op de Tweede
Kamer dadelyk volledig is, zal op de samen
stelling van de Staten der provinciën en van
de Gemeenteraden slechts langzaam en broks-
gewys zich doen gevoelen.
Eindeiyk zy nog opgemerkt, dat voor het
kiezen van leden der Tweede Kamer, van de
Provinciale Staten en van den Gemeenteraad
behalve voor zoover het ingezetenschap aan
gaat dezelfde regelen gelden. Wie kiezer is
voor den Raad, is het voor de Provinciale Staten
en de Tweede Kamer ook. Althans zoolang
het in do additioneele bepalingen opgenomen
kiesrecht geldt, dat blyft bestaan tot de nieuwe
kieswet gemaakt is, wat jaren duren kan.
Ziehier dus reeds een enorm onderscheid tus
schen de nieuwe regeling en de tot nu-
geldende, die een veel kleiner kiezerscorps
heeft voor de samenstelling van Tweede Kamer
en Staten dan voor de verkiezing van Ge
meenteraadsleden.
Heden is aan de universiteit alhier do heer
A. Lind Jr., geb. te Amsterdam, bevorderd
tot doctor in de rechtswetenschap, met acade
misch proefschrift, get.: „A Charter of tbe
Chinese penal code."
Door den heer J. H. G. Martin, van
Leiden, is mot gunstig gevolg examen afge
legd als machinist 2de klasse by de konink-
lyke Nederlandsche marine.
Mejuffrouw M. M. E. Van Hartrop alhier
is benoemd tot directrice der bewaarschool
te Dokkum.
Op het drietal voor de vacature in de
Tweede Kamer zyn door de Leidsche anti-
revolutionnaire kiesvereeniging geplaatst de
heeren baron. Van Heemstra, van Sassenheim
mr. Th. Heemskerk, van Amsterdam, en
J3. Van Velzen, van Alfen.
