N°. 8215.
Bit nummer bestaat uit Drie Bladen.
Grondwetsherziening.
Maandag: 29 November.
A0. 1886.
eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering
van fpn- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 27 November.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per pont1.40.
Afzonderlijke Nommera0.05.
PRIJS DER AD VERTENTEEN
Yan 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.174.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incas-
seeren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
De tijdelijke voorzitter van den Raad van Minis
ters heeft aan de Tweede Kamer doen toekomen
de memoriën van Antwoord met wijzigingen betref
fende de Yoorloopige Verslagen omtrent de wets
ontwerpen tot het in overweging nemen van de
voorstellen van verandering der Grondwet en van
hare additioneele artikelen.
In het lilde hoofdstuk, rakende het kiesrecht,
heeft de Regeering eene wijziging gebracht strek
kende om art. 76 der Grondwet te vervangen door
het volgend artikel
„De leden der Tweede Kamer worden rechtstreeks
gekozen door de mannelijke ingezetenen, tevens
Nederlanders, die de door de kieswet te bepalen ken-
teekenen van geschiktheid en maatschappelpken
welstand bezitten en den door die wet te bepalen
leeftijd, welke niet beneden drie en twintig jaren
mag zijn, hebben bereikt.
„Van de uitoefening van het kiesrecht zijn uitge
sloten zij, wien dat recht bjj rechterlijke uitspraak
is ontzegd; zij, die in gevangenschap of hechtenis
zijnzij, die bij rechterlijke uitspraak de beschikking
of het beheer over hunne goederen hebben verloren
zjj, die in het burgerlijk jaar, voorafgaande aan de
vaststelling der kiezerslijsten, van eene instelling
van weldadigheid onderstand hebben genoten en,
voor zoover de kieswet, hetzij zeker bedrag van
den aanslag in eene of meer Rijks directe belas
tingen, hetzij het bezit van een of meer grondslagen
van zoodanigen aanslag als vereischte van kiesbe
voegdheid stelt, zjj, die hun aanslag in die belasting
of belastingen niet hebben voldaan."
In hare toelichting verklaart de Regeering dat
dit voorstel de invoering van algemeen stemrecht
uitsluit. Alleen degenen die uiterlijk waarneembare
kenteekenen van voldoende geschiktheid en maat-
schappelijken welstand bezitten, zullen, volgens bij
de kieswet te stellen regelen, het kiesrecht kunnen
erlangen.
Die kenteekenen zullen kunnen bestaan in de
betaling van eene voldoende som in eene of meer van
's Rijks directe belastingen, maar deze betaling zal
niet alleen het kenteeken behoeven te zjjn.
De waarde der woning, óf grondbezit, öf andere
kenteekenen van gegoedheid kunnen voor zoodanige
betaling in de plaats treden.
De wetgever zal ten deze de vrije hand hebben,
met dien verstande altijd, dat hjj niemand het kies
recht zal kunnen toekennen, die niet op de eene
of andere wijze doet blijken van voldoende geschikt
heid of maatschappelijken welstand.
De eisch dat men zijn aanslag in de Rijks directe
belastingen moet hebben voldaan, is nu beperkt.
Wordt het kiesrecht door de wet toegekend op
grond van een aanslag in eenige Rijks directe
belasting, men zal dien aanslag, hetzij over het
loopende, hetzij over het laatst verloopen dienst-
j'aar, moeten hebben voldaan om op de kiezerslijst
te worden geplaatst. Is het kiesrecht afhankelijk
van het bewonen eener woning, men zal moeten
voldaan hebben den aanslag in het personeelsteunt
zij op het bezit van zeker inkomen, men zal moeten
betaald hebben de Rijks belasting op het inkomen,
indien deze bestaat.
Aan het artikel is toegevoegd eene bepaling tot
uitsluiting van bedeelden. Hoe het kiesrecht ook
geregeld moge worden, het behoort in geen geval
te worden toegekend aan lieden, die elke finantieele
zelfstandigheid missen.
De Regeering heeft ook aan den wensch, dat in
de Grondwet voorloopige bepalingen omtrent het
kiesrecht zouden worden opgenomen, gevolg gegeven.
Zjj is tot het besluit gekomc-n, dat dit kiesrecht
afgescheiden van verschillende persoonlijke voor
waarden bp deze voorloopige regeling behoort
toegekend te worden aan hen, die, ter zake van
de bewoning van een huis of een gedeelte daarvan,
in de (personeele) belasting ten volle zijn aange
slagen, mits zij hun aanslag in die belasting over
het laatstverloopen dienstjaar hebben voldaan en
in het laatstverloopen burgerlijke jaar goene be
deeling hebben ontvangen. Nevens deze personen
is ten gerieve van hen, die niet in de personeele
belasting zijn aangeslagen, bijvoorbeeld omdat zij
geene hoofden van huisgezinnen zijn, een gelijk
recht toegekend aan hen, die tot een bedrag van
ten minste twaalf gulden in de grondbelasting zijn
aangeslagen onder dezelfde voorwaarden als voor
de aangeslagenen in het personeel worden gesteld.
Natuurlijk zal deze bepaling ook ten goede komen
aan een zeker aantal personen, die wel in de per
soneele belasting zijn aangeslagen, maar slechts
voor 1/3 of 2/3 van het volle bedrag voor de drie
eerste grondslagen, doch zich door overleg en
spaarzaamheid een onroerend goed, van hetwelk
ƒ12 of meer grondbelasting verschuldigd is, heb
ben weten te verwerven. Het aantal personen, die
naar dezen grondslag het kiesrecht zullen verkrij
gen, kan geraamd worden op pl. m. 300,000.
Thans bedraagt het aantal kiezers voor de Tweede
Kamer 136,234, dat der kiezers voor de gemeente
raden 222,125.
De nieuwe artikelen sluiten uit degenen, die in
het laatst verloopen jaar bedeeling hebben genoten,
eene uitsluiting, welke bij de voorgenomen uit
breiding der kiesbevoegdheid van groot belang is.
Verder zjjn overgangsbepalingen voorgesteld om
trent de eerste verkiezing der Kamers, welke, na
de afkondiging der veranderingen in de Grondwet,
volgens het nieuwe kiesstelsel gekozen moeton
worden.
Voor de verkiezing van 100 leden der Tweede
Kamer is het grondgebied des Rijks verdeeld in
enkelvoudige districten, gemiddeld eene bevolking
van 43,360 zielen bevattende (de bevolking op 1
Jan. 1886 bedroeg 4,336,012 zielen), behoudens
uitzonderingen voor de gemeenten, welke eene be
volking van meer dan 45,000 zielen hebben, voor
welke meervoudige districten zjjn gevormd, zjjnde
Groningen met 2, Utrecht met 2, Amsterdam met
9, Rotterdam met 5, 's-Gravenhage met 3 leden.
De dadelijke verhooging van het aantal leden
der Tweede Kamer tot het nieuwe Grondwettige
getal van 100, brengt van zelf de noodzakelijkheid
met zich om het aantal leden der Eerste Kamer
dadeljjk op het cjjfer van vjjftig te brengen.
De Regoering heeft na rjjpe overweging gemeend
den census voor de Tweede Kamer, de Provinciale
Staten en den Gemeenteraad, voorloopig op dezelfde
wjjze te moeten regelen. Het aantal kiezers zal
dan, ook met betrekking tot de gemeenteraadsver
kiezingen, vrij wat grooter zjjn dan thans het geval is.
De voorloopige bepalingen zullen voor het eerst
moeten werken bij de verkiezing der nieuwe Kamer,
zoo spoedig mogelijk na de afkondiging der wetten,
houdende verandering in de Grondwet.
De overige voorstellen worden in de hoofdzaak
gehandhaafd. Die omtrent de Troonsopvolging heb
ben eenige verbeteringen van redactie ondergaan,
ook in overeenstemming met eenige der amende
menten van den heer Rooseboom.
Ten einde den wetgever meer vrijheid te geven
om in het bestuur van onbeheerde gemeenten te
voorzien, is in hoofdstuk IV eene nieuwe bepaling
opgenomen waarbij de wetgever den Koning kan
machtigen de bezorging der gemeentelijke aange
legenheden tjjdeljjk aan den burgemeester of een
anderen gedelegeerde op te dragen.
De Regeering handhaaft, behoudens enkele ver
beteringen van redactie, de door haar gedane voor
stellen omtrent de admistratieve rechtsspraak en
bestrijdt het stelsel neergelegd in de amendementen
door den heer Roëll als lid der vorige Kamer
ingediend.
In de voorstellen omtrent de regeling van het
krijgswezen is slechts eene kleine wijziging van
redactie gebracht.
Aan de universiteit alhier is voor het doctoraal
examen in de geneeskunde geslaagd de heer C. Grebe
De Haan.
Wjj vernemen met genoegen dat door den
koning van België aan onzen geachten stadgenoot
den heer D. A. J. Hoogenstraaten, lid der firma
W. Hoogenstraaten Co., (fabriek tot bereiding
van verduurzaamde levensmiddelen) bij het plechtig
openen der koninklijke fabriek te Antwerpen, de
Leopolds-orde is geschonken voor de belangrijke
diensten, aan het Belgische gouvernement bewezen.
De benoeming ging vergezeld van een zeer vleiend
schrijven van den minister van oorlog, generaal-
majoor Ponters, waarin hulde wordt gebracht aan
de wijze waarop de heer Hoogenstraaten zjine taak
had volbracht. In datzelfde schrijven wordt gemeld
dat ook eene bijzondere dankbetuiging aan onze
Regeering zou worden gezonden, op wier aanbeveling
immers de heer Hoogenstraaten werd verzocht naar
België te komen.
Blijkens de in dit blad voorkomende adver
tentie zal het concert der Commissie voor de Volks
bijeenkomsten op Vrjjdag den 3den December a. s.
plaats hebbenhet met zorg gekozen programma
belooft een aangenamen en genotvollen avond. Wjj
achten het niet overbodig onze stadgenooten op dit
liefdadigheidsconcert opmerkzaam te maken; van
vele zjjden toch ontving de Commissie bljjken van
instemming. Zoo heeft o. a. een stadgenoot aan
geboden de zaal met bloemen en groen te versieren
de piano wordt haar voor dien avond geheel kos
teloos door een bekend ingezeten onzer stad afge
staan enz.
Voor hen die nog niet in de gelegenheid waren
op de inteekenljjsten voor een bedrag aan entrée-
kaarten of vrijwillige bijdragen hun naam te ver
melden, bestaat daartoe nog gelegenheid van Maan
dag tot Vrijdag a. s. bjj den heer Eggers, muziek
handelaar op de Botermarkt alhier, bij wien tevens
op de gewone wijze plaatsen kunnen worden be
sproken.
De heer E. Cesar Sogers deelt aan de redactie
van de „Standaard" mede dat hjj heeft opgehouden
lid te zijn der Leidsche kiesvereeniging „Nederland
en Oranje."
Gedurende deze week zijn dagelijks in de
Stedelijke Werkinrichting alhier opgenomen van
31 72 volwassen personen en van 3 9 kinderen.
De minister van Staat, minister van binnen-
landsche zaken, brengt ter kennis van belangheb
benden dat met 1 April 1887 aan de Rijks Hoogere
Burgerschool met 5-jarigen cursus te Middelburg,
de betrekking van leeraar in de Engelsche taal- en
letterkunde te vervullen is. Jaarwedde 1800. Z(j,
die voor deze betrekking in aanmerking wenschen
te komen, gelieven zich uiterlijk op 15 Dec. a. s.
aan te melden bij den inspecteur van het middelbaar
onderwijs, dr. W. B. J. Van Eyk, te 's-Gravenhage.
Dezelfde minister brengt ter kennis van belang
hebbenden dat aan de Rijks Hoogere Burgerschool
met 3-jarigen cursus te Zalt-Bommel de betrekking
van leeraar in de Nederlandsche en Fransche talen
te vervullen is. Jaarwedde 1800. Zjj, die voor deze
betrekking in aanmerking wenschen te komen,
gelieven zich uiterlijk op 6 Dec. a. s. aan te melden
bij den inspecteur van het middelbaar onderwijs,,
dr. W. B. J. Van Eyk, te 's-Gravenhage.
