■fam
N°. 8175.
A0. 1886.
^Voensdag: 13 October.
m V
feze (Qonrant wordt dagelijks, met uitzondering
van fon- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 12 October.
LEIBSCÏÏ
jp
PRIJS DEZER COURANT
Voor Leiden per 3 maanden110.
Franco per poet1-40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meerd
Grootere letters naar plaatsruimte. -/WoqKÏflt'incae-
aeeren buiten de etad wordt 0.10 bteeMBd.
ZOoiriolxt.
Aan de Abonné's <e WOOBDWIJK wordf
bericht dat van heden af het Dagblad al
daar des avonds wordt bezorgd.
Door Burg. en Weths. wordt aan den Raad voor
gesteld om den heer H. C. Humme, wegens diens
benoeming te Delft, eervol ontslag te verleenen als
leeraar in het Javaansch aan de Oost-Indische In
stelling alhier, met 1 November a. s., en tot leeraar
in de Javaansche en andere Inlandsche talen te
benoemen den heer D. F. Yan der Pant, laatstelijk
leeraar in het Javaansch aan het Gymnasium
Willem III te Batavia.
Tevens stellen Burg. en Weths. aan den gemeente
raad voor, de jaarwedde van den heer L. K. Harmsen,
leeraar voor eene der Polynesische talen aan de
gemeente-inrichting tot opleiding van Oost-Indische
ambtenaren, te verhoogen van ƒ1000 tot 2500,
ten einde dien leeraar meer duurzaam aan de in
richting te kunnen verbinden. Yoorts geven zy in
overweging, te besluiten dat aan de Oost-Indische
instelling zal worden aangesteld een onbezoldigd
lector voor de Makassaarsche en Boegineesche talen
en daartoe te benoemen den heer L. W. Th. Schmidt,
eervol ontslagen hoofdonderwijzer aan de kweek
school voor inlandsche onderwijzers te Makassar,
die. zich daartoe welwillend heeft aangeboden. Het
onderwijs aan deze instelling zeggen Burg. en
Weths. zal daardoor op de volledigste wijze zijn
geregeld en de gelegenheid worden geopend voor
aspirant-ambtenaren, om zich alhier in een groot
aantal voor het examen niet verplichte talen te
oefenen, waardoor het uitzicht ter bekoming van
een hoog eindcijfer op de ranglijst wordt verhoogd.
Op de voordracht voor eene tweede onderwij
zeres aan de Meisjesschool 1ste klasse (jaarwedde
ƒ900) zijn geplaatst de dames H. Westdyk, C. B.
Renaud en J. J. De Haas, allen alhierterwijl ter
benoeming eener tweede onderwijzeres aan de Meis
jesschool 2de kl. (jaarwedde 700) worden voor
gedragen de dames C. J. Looman, C. B. Renaud en
8. H. E. Prins, allen alhier.
De voordracht voor een derden onderwijzer (jaar
wedde ƒ550) aan de school 4de kl. No. 1 bestaat
uit de heeren W. J. Jong alhier, J. J. Van Boste-
len te Oegstgeest en A. J. J. Yerbrugge alhier.
De comissie van financiën heeft geen beden
kingen tegen het voorstel van B. en Ws. tot over
neming der Haverzaklaan van de eigenaars opdat
die laan voor rekening der gemeente tot openbare
straat worde aangelegd, mits de kosten van be
strating geraamd op 475 worden gevonden uit
de gewone inkomsten.
Ten gevolge der tijdelijke verdeeling der Her-
halingschool voor meisjes in twee klassen, is het
noodig dat overeenkomstig het leerplan voortaan
vier uren per week les worde gegeven in de hand
werken, in de plaats van twee. In verband hier
mede, geven B. en Ws. den Raad in overweging
de uitgaven dus. met 50 te verhoogen, aangezien
de tegenwoordige onderwijzeres mej. C. C. Niemeyer
voor twee uren les per week, 50 per jaar geniet.
Heden werd aan den adjudant-onderofficier
Van Reyen, van het 3de regiment huzaren alhier,
de zilveren medaille voor 24 jaren trouwen dienst
uitgereikt.
Zoowel van officieren als onderofficieren en min
deren ontving de jubilaris vele blyken van belang
stelling. Onder anderen werd hem door de gezamen
lijke onderofficieren een zeer nette fauteuil aan
geboden.
Bij de door den architect den heer Jac. Yan
der Heyden gehouden aanbesteding voor het afbre
ken en weder opbouwen van het perceel aan de
Hooigracht No. 55, waren ingekomen 10 inschrijvings
biljetten, waarvan de laagste 5249 en de hoogste
6674 bedroeg. Het werk is gegund aan den heer
A. Van Rijnswou voor 5349.
Volgens achterstaande advertentie worden de
leden van de Leidsche Zangvereeniging opgeroepen
tot eene algemeene vergadering op Vrijdag a. s. in
de Zaal Noordeinde.
Hieruit blijkt dus dat de zangvereeniging is
geconstitueerd en, naar wij uit goede bron verne
men, telt zy reeds een 70-tal leden.
De taal- en letterkundige afdeeling der Konink
lijke Academie van Wetenschappen hield wederom
eene gewone vergadering.
Onder de ingekomen stukken bevond zich o. a.
eene mededeeling van den dood van" het medelid
Aem. W. Wybrands, pred. te Leiden. Het is maar
een jaar lang, zei de voorzitter, prof. Opzoomer, dat
we onzen Wybrands in ons midden mochten zien
immers was hjj in 1885 met eene zeldzaam groote
meerderheid tot lid dezer Academie gekozen. Toch
kenden wij hem als een opgewekt en krachtig man,
die niet tevreden was met de resultaten, welke
voor aller oog bloot lagen, t doch dieper afdaalde
tot datgene wat anderer oog ontging. Toen hy niet
lang geleden met twee medewerkers het „Archief
der Vaderlandsche kerkgeschiedenis" uitgaf, riep
men hem een hartelijk en welgemeend „Gltick
auf" toe, dat overoude tooverwoord der bergen. Hy
heeft het niet mogen hooren. want arbeidende in
de mijnen heeft by den geest gegeven. Zyn-nage
dachtenis zal by de Academie in vereerend aan
denken blyven en zyn levensbeeld zal hier door
bevoegde hand worden geschetst.
De Leidsche hoogleeraar Land gaf hierna eene
bydrage over den Antwerpenaar Arnold Geulincx,
meer bepaald over het laatste en belangrykste deel
zyns levens (1658 1669;, 't welk hij aan de Leid
sche Academie doorbracht. Geulincx, een tijdgenoot
van Spinoza, werd den Bisten Januari 1624 te Ant
werpen gedoopt. Na zijne opvoeding in zyne vader
stad en te Leuven voltooid to hebben, werd hy
reeds in 1646 professor in laatstgenoemde plaats,
van welker hoogeschool hy een sieraad werd ge
acht. Evenwel, om onbekende redenen, werd Geu
lincx van dit ambt ontzet en, protestant wordende,
vestigde hy zich te Leiden, waar hy tot docent in
de wysbegeerte werd benoemd.
De wysbegeerte stond toen niet hoog aangeschre
ven en die van Aristoteles was de eenige welke
werd beoefend. Intusschen was Spinoza reeds twee ja
ren te voren uit de synagoge gebannen en deed de
invloed der denkbeelden van Descartes zich meer en
meer gevoelen. De Cartesiaansche philosophie was
echter contrabande aan de Leidsche hoogeschool en
Geulincx had zich dus streng aan de Aristoteliaansche
te houden, zonder eenige nieuwigheden te mogen
invoeren. Voor een zelfstandig denker als Geulincx
was dit eene onopvolgbare voorwaarde en daarom
had hy met veel tegenstand te kampen. De geleerde
twisten van dien tyd tusschen Geulincx en anderen
werden door den heer Land geschetst, die ook een
overzicht gaf van des wijsgeers meest Latynsche
werken en de daarin vervatte denkbeelden.
Al strydende behaalde Arnold Geulincx in zoo
verre de overwinning, dat hy in 1665 tot buiten
gewoon hoogleeraar aan de Leidsche universiteit
werd benoemd. Toch was zyne positie er verre van
benijdenswaardhy werd geduld als een bruikbaar
mensch, aangesteld tegen vry karige belooning en
daarom had Geulincx altyd met geldzorgen te kam
pen, tot hy tusschen 8 en 20 Nov. 1669 stierf, de
juiste datum is niet bekend, evenmin de plaats
waar hy begraven werd en of hij, met zyne vrouw,
ook nog kinderen naliet.
Men schryft uit Leiderdorp, dd. 10 October:
In spanning werd de dag van heden hier afgewacht.
Sedert de vryspraak van den heer Vlug liepen ge
ruchten, alsof zijne volgelingen weer eene poging zou
den aanwenden om den Ring-predikant het prediken
te beletten.
Ofschoon geen buitengewone maatregelen geno
men waren, liep de dienst toch geregeld ten einde,
geleid door ds. Wildeboer, pr^jjkant te Benthuizen.
Nadat wy nu sedert ruim twee maanden vrij zijn
gebleven van collectes voor de Christelijke school,
kondigde de heer "Wildeboer aan, dat den volgenden
Zondag daarvoor zal worden gecollecteerd.
De Tweede Kamer heeft in hare heden ge
houden zitting o. a. aangenomen de ontwerpen tot
invoering van bronzen pasmunt in Suriname en
Curasao. Het adres van eenige Limburgers om
trent het spoorloos verdwynen van een meisje is
aan den minister van justitie verzonden. Met 38
tegen 30 stemmen is besloten om morgen het
voorstel-Borgesius omtrent de arbeiders-enquête te
behandelen.
Ingevolge 's Konings machtiging heeft de minister
van koloniën aan de Kamer doen toekomen een
afschrift van het besluit van den gouverneur-gene
raal van Nederlandsch-Indië van 21 Augustus 11.,
waarby onder anderen in het belang der openbare
rust en orde het verblyf in de afdeeling Buitenzorg
is ontzegd aan Eduard Pieter Carl Sol, geboren te
Amsterdam, en aan jhr. Alphons Louis De Sturler,
geboren te Tajoe (afdeeling Joana, residentie Japara),
beiden woonachtig op het landgoed Tjiomas, in de
afdeolir.g Bufi--?nzorg, residentie Batavia,
Volgens bericht uit Indië heeft de heer jhr.
J. W. E. De Sturler het beheer van het landgoed
Tjomas neergelegd.
De hoofdingenieur by den provincialen water
staat in Zeeland, de heer Hogerwaard, heeft van
de Japansche regeering aanzoek ontvangen voor
hoofd van den waterstaat aldaar.
Het stoomschip „Afrikaan," van Banana naar
Rotterdam, is 11 Oct. Wight gepasseerdde „Edam,"
van Amsterdam naar Nieuw-York, passeerde 11 Oct.
Lizardde „Koningin Emma," van Amsterdam naar
Batavia, arriveerde te Padang 10 October; de „Prins
van Oranje", van Amsterdam naar Batavia, vertrok
11 Oct. van Port-Saïd; de „Noord-Brabant", van
Rotterdam naar Java, passeerde 11 Oct. Perim;de
„Noord-Holland", van Rotterdam naar Java, arri
veerde 11 Oct. te Southampton.
Het Leidsche Tooneel.
Het schoone jaargetyde heeft een einde genomen.
Bloemen hebben opgehouden te bloeien, de boomen
zijn gedeeltelyk van hun bladerentooi ontdaan, het
zonnetje zendt niet meer hare verwarmende stralen
als boden met de uitnoodiging om, hetzy in de lust
warande Zomerzorg, hetzy in Musis, hetzy in Ami-
citia uw aandacht te komen wyden aan de harmo
nieuze klanken door Mann's, Locher's of Völlmar's
kapel ten gehoore gebracht; dit alles behoort weder
tot het verledene. Euterpe heeft afscheid genomen,
om plaats te maken voor hare zuster Thalia. Giste
ren opende deze de poorten van haren tempel en ook
aan hare roepstem hadden velen gehoor gegeven;
ook aan haar werd door eone talrijke menigte de
welkomstgroet gebracht.
Als dankbetuiging voor die hulde gaf zij ons te
aanschouwen een tooneelspel ontleend aan Franschen
bodem, een pièce de moours derhalve. Evenals
Severo Torelli, Le fils de Coralie, Le Capitaine Ber
nard, Martyre en meer anderen, schetstook de Familie
Fourchambault, den zoon buiten huwelyk verwekt,
vol liefde, achting en eerbied voor het ongelukkig
bedrogen slachtoffer, dat gewerkt en gearbeid heeft
om de toekomst te verzekeren van het kind, dat
in schande en oneer geboren is. Het laatstgenoemde
