N°. 8006.
Donderdak 25 Maart.
A0. 1886.
Dit nummer bestad nit Twee Bladen.
Op den verkeerden weg.
feze (Qourant wordt dagelijks, met uitzondering
van fon- en feestdagen, uitgegeven.
Zij, die zich thans ophet Leidsch
Dagblad abonneeren, ontvangen de tot
1 April verschijnende-nommers-gratis.
Van het kwartaal Maart, April en Mei
worden dan alleen de beide laatste
maanden ad f 0.74 in rekening gebracht.
Leiden, 24 Maart.
LEIDSCÏÏ
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommers0.05.
PRIJS DER ADVERTENTTEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer f 0.17$.
Grootere letters naar plaatsruimte. Voor het incas-
eeeren buiten de stad wordt 0.10 berekend.
(Ingezonden.)
Hefc voorstel, dat in de laatste Raadszitting ten
opzichte der bewoners van buitengemeenten is
ingediend, komt mq zoo gewichtig voor, dat eene
bespreking in ruimer kring, alvorens eene be
slissing wordt genomen, alleszins gewenscht is. Ik
zou het althans zeer betreuren indien het werd
aangenomen, en wil door het hier te bespreken
eene poging wagen om het betreden van dien
m. i. geheel verkeerden weg tegen te gaan.
Vóór dat wy den grond der zaak behandelen,
een woord over den vorm van het voorstel. De
omschrijving toch is zoo onduidelijk en onzeker,
dat, wanneer men niet door de voorafgaande dis-
cussiën in den Raad wist, welke de eigenlijke be
doeling is, men haar zeker niet uit de bewoordingen,
waarin het is vervat, zou afleiden. Volgens het
„zittingverslag" 1886, bladz. 13, luidt het aldus:
„de Raad, van oordeel dat voor de voordeelen,
welke deze gemeente aanbiedt, aan niet-ingezetenen
meer in rekening behoort gebracht te worden dan
aan ingezetenen, noodigt Burg. en Weth. uit, om,
met in achtneming van deze beslissing, eene rege
ling in dien zin te ontwerpen en aan den Raad in
te dienen." Zoo werd het althans als motie in de
zitting van Donderdag 4 Maart geformuleerdin de
volgende werd het schriftelijk ingediend, maar of
daarmede ook de vorm is gewijzigd, kan ik niet
nagaan, omdat het officieele verslag'dier zitting
nog niet is verschenen. Ik zou daarop kunnen
wachten, maar dit laat zoolang op zich wachten,
dat de beslissing vóór dien tijd kon genomen zijn,
en dan kwamen mijne beschouwingen - post festum
als mosterd na den maaltijd. Doch moge al de vorm
gewijzigd zijn, blijkens het voorloopig verslag, dat
in verscheidene dagbladen werd opgenomen, kwam
in elk geval in de zaak zelve geene verandering.
Lezen wq het voorstel aandachtig over, dan vin
den wij daarin het gevoelen uitgedrukt dat voor
de voordeelen, welke deze gemeente aanbiedt, aan
niet-ingezetenen, meer in rekening behoort gebracht
te worden dan aan ingezetenen. Door wie dit
echter moet geschieden staat niet vermeld. Zoo
behooren tot de voordeelen dezer gemeente de zomer
en wintervermakelijkheden, tooneelvoorstellingen,
concerten, bals enz. Moet nu de prqs hiervan ver
anderlijk worden gesteld zoodat de entree hooger
wordt voor buitenbewoners? Waar het bestuur
der gemeente geen invloed kan uitoefenen op den
toegangsprijs zou dit al te gek zqn waar echter
dit bestuur rechtstreeks of zijdelings in de zaak is
betrokken, zou het zqn invloed op de prijsbepaling
kunnen doen gelden. Zoo geniet de Schouwburg
eene jaarlqksche subsidie van de gemeente en zou
aan de voortduring hiervan de voorwaarde kunnen
verbonden worden, dat de regeling van den toe
gangsprijs naar bovengenoemd voorstel plaats had
vele concerted en andere vermakelijkheden worden
in de Stadszaal gegeven, waartoe de voorwaarden
der verhuring door het bestuur worden geregeld
en evenzoo in bovengenoemden zin konden gewij
zigd worden.
Doch dat alles zal wel de bedoeling niet zqn,
alleen blijkt er uit hoe slecht het voorstel is ge
redigeerd. Blijkens eenige uitspraken in den Raad
gedaan, is het doel een geheel ander en heeft voor
namelijk betrekking op de levering van gas en
duinwater en op het onder wqs.
Laten wjj thans deze punten achtereenvolgens
in verband met het voorsteL nader beschouwen.
Is de levering van gas een voordeel voor de
ingezetenen of voor den leverancier, dat is in casu
de gemeente?
Do jaarlijksche rekening zal het antwoord geven.
Niettegenstaande de verlaging van prqs bedraagt
het batig saldo over 1885 volgens de laatste mee-
deeling f 65,000 en zal dit in volgende jaren eer
toe- dan afnemen. Dat is zuivere winst, door de
gemeente die exploiteert, op de verbruikers behaald.
Indien ik mq niet vergis kan de fabriek meer gas
leveren, dan thans nog geschiedt, zoodat elke uit
breiding van haren werkkring in haar voordeel is.
Welke reden blijft dan nog over om van som
mige verbruikers hooger prijs te vorderen dan van
anderen? De gemeente staat tegenover de gas
branders als een industrieel tegenover zqne con
sumenten. Wat zou men van hem wel zeggen,
wanneer hq de prqs zijner waren ging regelen
naar de woonplaats der laatsten, vooral wanneer
hq reeds zulke schitterende winsten behaalt? Het
gas heeft een zwaren concurrent in de petroleum;
door de levering van het eerste te bemoeilijken
werkt men eenvoudig het verbruik van het tweede
in de hand en daar niemand gedwongen is zich
van het eerste te bedienen, zou de gemeente aan
hare eigene voordeelige industrie moedwillig schade
toebrengen. Indien voor buitenbewoners een andere
prqs moet gelden dan voor de ingezetenen, had
men dit bq de vaststelling van den prqs moeten
bedenken, thans is het te laat en krqgt daardoor
het voorstel eene geheel andere beteekenis.
Een ander geval doet zich voor bq de levering
van duinwater. Zjj geschiedt niet door de ge
meente, maar door eene particuliere maatschappij.
Door het contract, dat zij met het gemeentebestuur
heeft aangegaan, heeft de gemeente eerst gedeeld
in de finantieele lasten, door de garantie van 5 pet.
rente over het aanleg-kapitaal op zich te nemen,
doch volgens de laatste rekening is deze last reeds
opgeheven en gaat over in voordeel, omdat de
gemeente deelt in de winsten. Elke uitbreiding der
maatschappij is derhalve ten voordeele der gemeente
en thans zou zq die uitbreiding gaan belemmeren
om welke reden en met welk recht? In art. 12
van het contract is bepaald, dat de Duinwater
maatschappij geen water buiten de gemeente mag
leveren zonder toestemming van den Raad maar
blijkbaar is die bepaling opgenomen om te voor
komen dat bq ongenoegzamen voorraad, het water
aan onze gemeente ten bate der omliggende zou
worden onttrokken. Daarvoor bestaat thans echter
geen reden. De watervoorraad is ook in droge en
warme tijden steeds voldoende geweest, ja volgens
verkregen inlichtingen worden de toestellen zoo
danig uitgebreid, dat de maatschappij nog veel
meer kan leveren en is dus elke afzet van het
door haar geleverde water in het voordeel der exploi
tatie en daardoor ook van de gemeente. Daarbij
is zuiver drinkwater een eerst vereischte, veelmeer
dan gas, want het kan door niets vervangen
worden. En zal nu onze gemeente de levering aan
omwonenden beletten of belemmeren Reeds is een
eerste stap op dien weg gedaan door de weigering
van den Raad om het duinwater aan eenige be
woners van de Haarlemmertrekvaart toe te staan,
ja angstvallig werd nagegaan of er ook een Leide-
naar onder voorkwam, en aan dezen werd het ge
bruik vergund, aan de anderen (voorloopig althans)
geweigerd. Indien zulke handelingen in het leven
van particulieren werden opgemerkt, welken naam
zou men daarop toepassen? Met het onthouden
van het duinwater aan omwonenden wordt geen
enkel doel bereikt, ja, met het oog op epidemische
ziekten, op de omstandigheid dat vele leveranciers
van melk, groenten en vruchten tot deze omwo
nenden behooren, is het ook uit een hygiënisch
oogpunt voor de gemeente van groot belang, dat
zuiver water in hare onmiddellijke omgeving wordt
gebruikt. Nu kan het gemeentebestuur den prqs
waarvoor het duinwater geleverd wordt niet wille
keurig veranderen. (Zie art. 11 der concessie). Het
kan alleen gebruik maken van zqne bevoegdheid
om het genot aan omliggende gemeenten geheel
te ontzeggen, op grond van een artikel, dat vol
strekt niet met dit doel in het contract is gebracht.
(Slot volgt.) Van Geer.
Hedennamiddag werd alhier in het Nutsgebouw
gehouden de gewone algemeene vergadering der
vennooten in de Leidsclie Broodfabriek. Uit de ge
dane mededeelingen bleek dat het debiet over 1885
in totaal bedroeg 2,139,137 kilogram brood en
833,866 stuks beschuit. De gemiddelde broodprijzen
over 1885 warengebuild brood 14 ets., ongebuild
brood 11 ets., krentenbrood 18 ets. per kilogr. en
roggebrood 12.90 ets. per l'/2 kilogram.
Het uit te keeren dividend werd op 20 pet. bepaald.
Het bestuur der Leidsche Stoombootmaat
schappij „De Volharding" heeft zich tot de Tweede
Kamer der Staten-Generaal gewend met een adres,
waarin het verzoekt, aan het in te dienen wets
ontwerp tot verlenging der concessie van de Rijn
spoorwegmaatschappij slechts dim hare goedkeuring
te willen verleenen, wanneer daarbij als voorwaarde
is gesteld dat de spoorbrug over de Gouwe binnen
kort tijdsverloop zoodanig worde verhoogd, dat
stoomvaartuigen met gestreken pqp en schepen
met gestreken tuig bq eiken waterstand er onder
door kunnen varen.
De Maart-aflevering van het „Tijdschrift voor
N.-Indië" behelst het vervolg en slot van het artikel
„De Indische Inrichting te Leiden", door M. C.
Gedurende de eerste helft der maand Febr. zijn
aan het postkantoor alhier bezorgd de volgende
brieven, welke wegens onbekendheid der geadres
seerden niet besteld konden worden:
Schouten, Alfen a/R.I. H. Ver Baake, V. Ros-
sem, Amsterdam; M. Temminck, ArnhemJacobus
v. d. Berg, Balkbrug; W. Spiers, Genemuiden; P.
Goezinne, mej. Kienjet, mej. Kienjet, 's-Graven-
hage; Jonkvrouw I. L. Van Weiier tot Poeldjjk,
Leiden; M. Ledel, Muiderberg; A. Stigter, Rotter
dam. BriefkaartenVan Avout, AlfenG. Van
Eeden, Van Ressel, Amsterdam; v. d. Ham, Stomp-
wijk; Piet De Jong, niet vermeld; I. Groeneweg,
Amsterdam.
Brieven verzonden geweest naar Duitschland
T. Barnes, Thonas Walden. —EngelandS. Watens,
Londen. Frankrijk: Mad. M. Bettinger, Parijs.—
Indie: S. Van Ark, Palembang. Afrika: H. De
Vogel, Port-Said.
De heer Humme, oud-resident, thans lecto
aan de Leidsche inrichting voor de opleiding van
Oost-Indische ambtenaren, hield gisteravond voor de
leden van het „Indisch Genootschap" te 's-Hage eene
causerie over de Javaansche taal. Het was eene
aangename en soms amusante voordracht, opgehel
derd door tal van anekdoten en herinneringen uit zqn
verblijf in Indië. Hq toonde er door aan dat het
voornamelijk door den invloed van de Javaansche
taal is dat het prestige van de hoofden zoo hoog
staat als thans en dat de taal der Javanen wien
men, om ons gezag niet te doen ondermijnen, geen
Hollandsch moet leeren onze bondgenoot is in
ons regeeringsstelsel. De causerie werd door een
debat gevolgd.
