A0. 1885.
De toestand van onzen Landbouw.
l^Xaaixctag: SO Noyember.
feze fëourant wordt dagelijks, met uitzondering
ran §pn- en feestdagen, uitgegeven.
Leiden, 28 November.
N°. 7909.
LEIDSCH
DAGBLAD.
PRIJS DEZER COTJRANT
Voor Leiden per 3 maanden1.10.
Franco per post1.40.
Afzonderlijke Nommors0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels 1.05. Iedere regel meer 0.171.
Grootere lettere naar plaatsruimte. Voor het inoaa-
aeeren buiten de stad -wordt 0.10 berekend.
In de jongste vergadering van de afdeeling Leiden
[en Omstreken der Hollandsclie Maatschappij van
Landbouw werd o. a. behandeld de vraag„Wat
2jjn in hoofdzaak do oorzaken van den minder
gunstigen toestand van den landbouw."
De discussie over die vraag werd ingeleid door
den voorzitter. Wij achten de gestelde vraag van
Loveel belang voor den landbouw van onzen tijd
dat wij het een en ander uit die inleiding aan
onze lezers willen mededeelen.
De inleider merkte op dat volgens de algemeene
opinio de voornaamste oorzaken van de landbouw-
malaise zijn:
lo. De concurrentie van buitenlandsche landbouw
producten.
2o. Ongemotiveerde opdrijving van de huur- en
koopprijzen van den grond alhier.
3o. Te veel weelde bij den landbouwer.
4o. Onvoldoende kennis van het vak.
1 5o. De algemeene malaise in handel en industrie.
Spreker meende echter zich voorloopig te moeten
bepalen tot het 1ste punt en besprak, na eene
korte aanstipping van de concurrentie, welke be
staat of nog te wachten is van landbouwproducten
uit Australië en gedeelten van Afrika en, vooral
op het gebied van zuivelbereiding, uit eenige Europee-
sche landen, den Noord-Amerikaanschen landbouw
als concurrent van den Nederlandsclien landbouw.
Amerika is in de eerste plaats concurrent op
bet gebied van den graanhandel. Do tarwe-oogst
bedroeg in 1882 niet minder als 176,000,000 HL.
die van Nederland nog geen 2,000,000 HL. Waar
Nederland voor iederen inwoner nog geen halven
HL. tarwe verbouwt, hebben de Vereenigde Staten
voor ieder hunner 50,000,000 inwoners 3'/, HL.
tarwe beschikbaar.
In Nederland is de grond, welke geschikt is voor
tarwebouw, ook ingenomenin Amerika is nog een
aantal millioenen HA. vruchtbare grond beschik
baar. Door den landbouw uit te breiden en ze te
verbeteren, wat in de andere staten reeds geschiedt,
kan Amerika nog zeer goed zijn tarwe-oogst verdub
belen en de Yankees zullen ook niet nalaten dat
te doen, zoo de prijs der tarwe hoog genoeg is om
de verbetering en uitbreiding van den landbouw loo-
nend te maken.
t Van veel belang is het voor den Nederlandschen
landbouw om te weten voor welke prijzen do Ame
rikanen tarwe aan de wereldmarkt brengen. In
hoofdzaak hangt dit af van de vrachtprijzen, welke
door de enorme afstanden altjjd de Amerikaansche
landbouwproductie bezwaren.
Zonder uitstekende middelen van vervoer had
de Amerikaansche landbouw onmogelijk kunnen
concurreeren, want de graanproducten moeten ver
voerd worden naar de dichtbevolkte Europeesche
lenden, welke geen genoegzaam graan voor eigen
consumptie verbouwen.
De Amerikanen hebben dit ingezien en zich
tallooze opofferingen voor dat doel getroost. Zjj
zjjn thans in het bezit van een spoorwegnet van
168,000 kilometers, slechts 4000 kilometers minder
dan het Europeesch spoorwegnet. Daarnaast hebben
zij door de verbetering der Mississippi en door het
Sraan van het Welland-kanaal tussclien het Erie-
cn Ontario-meer, waterwegen verkregen welke uit
stekend geschikt zjjn om groote massa's graan te
vervoeren.
De concurrentie tusschen de verschillende spoor
wegen en do waterwegen zjjn oorzaak geweest dat
vrachten in de laatste 10 jaren minstens de
helft zijn gedaald. Op dit oogenblik mag men aan
nemen dat do vracht van af de boerderij in Amerika
11 't aan de Europeesche zeehavens, mot inbegrip
van overladen en assurantiekosten bedraagt pl. m.
f 2.80 per hectoliter.
Spreker komt verder door uitvoerige berekening
tot de conclusie dat de Amerikanen op dit oogen
blik met voordeel tarwe kunnen verbouwen, zoo
lang de prijs alhier blijft boven de 7 per HL.;
daalt de prijs daar beneden, dan blijft er voor den land
bouwer geene belooning over. Komt de prijs boven
dat minimum-cijfer, dan zijn de factoren aanwezig
om den tarwebouw meer uit te breiden en dan te
zorgen dat eene hooge rijzing nimmer duurzaam
kan zijn.
Amerika is in de tweede plaats concurrent op
het gebied der veehouderij. De Amerikaansche vee
stapel telt p. m. 35 millioen stuks rundvee, tegen
over de Nederlandsche l'/j millioen stuks. In 1882
werden uitgevoerd 188,000 stuks rundvee en dit
gevoegd bij het versch geslachte vleesch en het
vleesch in bussen, maakt dat Amerika reeds veel
invloed uitoefent op de vleeschmarkt. Die invloed
kan zich nog uitbreiden. Ook de vracht voor vee
is verminderd en langzamerhand krimpt het tijd
perk dat de stoornbooten noodig zijn om den Oce
aan over te steken en iedere verbetering in die
middelen van vervoer brengt de Amerikaansche
veeconcurrentie nader. Daar komt nog iets bij.
Het is eene groote uitzondering als een Zuid-
Hollandsche boer eens een paar rijksdaalders reis
geld en een paar dagen tijd besteedt om een goed
fokdier te zoeken en te koopen. De Amerikanen
aarzelen niet daarvoor de Oceaan over te steken en
bij ons in Noord-Holland en Friesland coute qui
coute de beste exemplaren te koopen.
Zij willen hun veestapel verbeteren, ziedaar
de conclusie van bovenstaand verschijnsel en voor
den concurrent heeft dat doel een ernstigen achter
grond als men let op den kolossalen veestapel dien
de Unie thans reeds bezit.
In de derde plaats is Amerika concurrent op het
gebied der zuivelbereiding. De eerste poging op
dat gebied bestond in het zenden van boter aan
de Europeesche markt. Die poging had niet veel
gevolg, de qualiteit was niet voldoende. Ook thans
beteekent de boterconcurrentie nog niet veel. Wel
is er een uitvoer van p. m. 20,000,000 millioen
kilo, maar de gemiddelde prijs daarvan ad f 0.65
per kilo geeft het bewijs dat de qualiteit niet vol
doende is en dat de naam, welken de Amerikanen heb
ben als eerste knoeiers met kunstboter, een hin
derpaal is voor zjjn krediet. Intusschen, verschil
lende Staten nemen maatregelen tegen do knoeierij,
van andere zijden zijn teekenen aanwezig dat men
ernstig de verbeterin; der productie ter hand wil
nemen. Slaagt een en ander, krijgt Amerika een
goeden naam op de botermarkt, dan is het productie
cijfer van 400,000,000 kilo een dreigend spook
voor de Nederlandsche boterbereiding.
Mot kaas is Amerika gelukkiger geweest. De
beste Amerikaansche kaas staat in Engeland even
hoog in prjjs als de Nederlandsche vette kaasmer-
ken. Dit is voornamelijk te danken aan de groote
uitbreiding van het fabriekswezen op dit gebied.
Er bestaan thans meer dan 4000 kaasfabrieken,
welke p. m. 100,000,000 kg. kaas produceeren, waar
van 60,000,000 kilo wordt uitgevoerd.
Nederlandsche cijfers zjjn er niet om hiernaast
te plaatsen. Boter en kaas zijn in ons land niet
belangrijk genoeg om ze te brengen onder de aan
dacht van de statistiek.
Het groote voordeel, dat de Amerikaansche land
bouw in staat stelt den onzen eene zoo krachtige
concurrentie aan te doen, is het feit dat voor een
betrekkelijk klein kapitaal de bebouwer van den
grond eigenaar is en dat door weinig belasting en
door de algemeene verlaging der werkloonen de
productiekosten betrekkelijk laag zjjn.
Voor den Nederlander zijn do hooge pacht en
koopsommen, benevens hooge belastingen en meer
dere onkosten een drukkend bezwaar om eene
zoo enorme concurrentie het hoofd te bieden.
De discussie over dit onderwerp zal in eene
volgende vergadering der afdeeling worden voort
gezet, als wanneer tevens, zoo mogelijk, zal worden
behandeld de vraag„welke midddelen kunnen wor
den aangewend om den tegenwoordigen toestand
van den landbouw te verbeteren."
Dezer dagen had, naar men weet, in de zaal
Diligentia een feestconcert plaats van de Konink
lijke Nationale Zangschool voor Handwerkslieden
te 's-Hage en trad bjj die gelegenheid eene stad-
genoote van ons als soliste op.
Het „Haagsche Dbl." zegt in zijn verslag dien
aangaande
Het bestuur was ditmaal zoo gelukkig, het con
cert door solo-zang van mejuffr. Anna De Graaff
uit Leiden opgeluisterd te zien, die welwillend haar
medewerking verleende. Waren we reeds vroeger
in de gelegenheid (o. a. verleden najaar bjj een
orgel-concert in de Groote kerk) haar schoone
mezzo-sopraan-stem te kunnen bewonderen, ook nu
oogstte de gevierde zangeres onverdeelden lof in
door de keurige vertolking van do Aria van Eckert's
„Wilhalm van Oranje," „Gods Almacht" van Schu
bert en „Spielmannslied" van onzen genialen W.
F. G. Nicolaï. Haar klankrijke en gevoelvolle stem
wist vooral aan dit laatste zulk een gloed en uit
drukking te geven, dat aan de bijvalsbetuigingen
schier geen einde kwam. Mej. De Graaff voegde
bij haar zangnummers nog een tweetal allerliefste
„Loverkens," medo van Nicolaï, meesterstukjes van
liederen, welke men nimmer genoeg aanhooren en
bewonderen kan, en welke dan ook kennelijk bjj
uitstek in den smaak vielen. De zangeres genoot
de eer, door den componist-zelven (uitgenomen het
eerste nummer) to worden geaccompagneerd. Een
complimentje voor den heer Nicolaï, die de soliste
op zoo voortreffelijke wijze op de piano begeleidde,
waaruit menigeen nog wat loeren kan, kunnen
we hier niet achterwege houden.
"Voer het einde van het concert had nog eene
eigenaardige plechtigheid plaats. Aan mej. Anna
De Graaff werd namelijk eeno welverdiende hulde
bereid, vanwege het bestuur, door de aanbieding
van het eerediploma der Kon. Nat. Zangschool. (De
calligraphic, een waar kunststuk, is het werk van
den heer Schmidt Junior).
Deze verrassing werd door de zangeres blijkbaar
met dankbaarheid aanvaard.
De eerbewijzing ging gepaard met eene toespraak
van den president, den heer J. J. Schmidt, die
ongeveer het volgende tot de gevierde zangeres
sprak
Namens de Kon. Nat. Zangschool voor hand
werkslieden, heb ik gedurende mjjne presidiale loop
baan meermalen de eer gehad het woord te voeren
tot priesters en priesteressen der kunst. Met een
diep gevoel van achting kom ik tot u, omdat wjj
in u eene landgenoote zien, die bevoorrecht is met
onmiskenbare talenten. Hoe heerlijk toch hebt gij
Schiimann's schoone schepping, de „Almacht" ver
tolkt. Met eerbied en bewondering hebben wjj het
„Groot is Jehova de Heer, want hemel en aarde
verkondigen Zjjne Macht," van u mogen hooren, en
zeker heeft ons aller hart herhaald„Hjj is een
eeuwig God." Maar met niet minder aandacht
hebben wjj geluisterd toen gjj ons daar opnieuw
verhaaldet wat de grondtoon van het leven en
sterven is geweest van den onvergetelijken Willem
van Oranje. Liefde was zjjn leven en stervend bad
hjj toch nog voor zjjn arm volk. De indrukken,
door uwe talenten op ons gemaakt, wil de K. N.